.: ARAŞTIRMA
Türk Psikiyatri Tarihinde Deskriptif-Organik ve Dinamik Psikiyatri Ekollerinin Varoluşsal Yolculuk Analizi: Mazhar Osman Uzman ve Rasim Adasal Örnekleriyle Meta-Analiz
Analysis of the Existential Journey of Descriptive-Organic and Dynamic Psychiatry Through the History of Psychiatry in Turkey with Mazhar Osman Uzman and Rasim Adasal as Cher Maîtres Meta-Analysis
Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2021;29(2):235-44
doi: 10.5336/mdethic.2020-80364
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Düşünce tarihinde ezoterik ve ekzoterik gruplar arasındaki etkileşimin bilişsel üretimdeki önemi anlaşıldıkça, bilimsel düşüncenin gelişiminde sosyokültürel, ekonomik ve siyasi ilave birçok etkenin varlığı kabul edilmeye başlanmıştır. Bu anlayış, bir tıp disiplini olma ve alt disiplinlerinin ortaya çıkma sürecinde psikiyatri alanında da görülmüştür. İnsanlık tarihi kadar kadim geçmişi olan psikiyatri disiplini, beyindeki organik ve işlevsel bozulmayı hastalık nedeni olarak açıklayan biyolojik psikiyatri akımı ile benzerlik gösteren ancak özdeş olmayan yaklaşımsa 'deskriptif (tanımlayıcı)-organik psikiyatri' ekolü olmuştur. Bu ekol, hastalıkları etiyolojisine göre sınıflandırıp, tanımlamış ve farklı nitelik kazanmıştır. Ancak zamanla hastayı psikolojik ve sosyal özellikleri de bulunan bir varlık olarak değerlendirip, hastalığı da o varlığın sosyal varoluş süreciyle birlikte açıklayan 'dinamik psikiyatri' ekolü gelişmiştir. Bu çalışmada, ülkemizde deskriptif-organik ve dinamik psikiyatri ekollerinin ortaya çıkış ve gelişiminin art alanı-ulusal ve uluslararası konjonktürde bilimsel, siyasi, sosyokültürel ve ekonomik unsurlar-Mazhar Osman Uzman'ın Tababet-i Ruhiye ve Rasim Adasal'ın Yeni Medikal Psikoloji adlı kitapları ışığında nedensel-karşılaştırma yöntemi ve analitik bakış açısıyla incelenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın savı; bahsi geçen ekollerin etkileşime dayalı evrimsel mahiyeti ve çok yönlü belirleyicilerle temellendirilmiş, bilimsel tarih yazıcılığı ekseninde eytişimsel yöntemin yanı sıra sosyolojinin yapısalcı analiziyle tanıtlanmaya gidilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Deskriptif-organik psikiyatri; dinamik psikiyatri; Mazhar Osman Uzman; psikiyatri tarihi; Rasim Adasal
Düşünce tarihinde ezoterik ve ekzoterik gruplar arasındaki etkileşimin bilişsel üretimdeki önemi anlaşıldıkça, bilimsel düşüncenin gelişiminde sosyokültürel, ekonomik ve siyasi ilave birçok etkenin varlığı kabul edilmeye başlanmıştır. Bu anlayış, bir tıp disiplini olma ve alt disiplinlerinin ortaya çıkma sürecinde psikiyatri alanında da görülmüştür. İnsanlık tarihi kadar kadim geçmişi olan psikiyatri disiplini, beyindeki organik ve işlevsel bozulmayı hastalık nedeni olarak açıklayan biyolojik psikiyatri akımı ile benzerlik gösteren ancak özdeş olmayan yaklaşımsa 'deskriptif (tanımlayıcı)-organik psikiyatri' ekolü olmuştur. Bu ekol, hastalıkları etiyolojisine göre sınıflandırıp, tanımlamış ve farklı nitelik kazanmıştır. Ancak zamanla hastayı psikolojik ve sosyal özellikleri de bulunan bir varlık olarak değerlendirip, hastalığı da o varlığın sosyal varoluş süreciyle birlikte açıklayan 'dinamik psikiyatri' ekolü gelişmiştir. Bu çalışmada, ülkemizde deskriptif-organik ve dinamik psikiyatri ekollerinin ortaya çıkış ve gelişiminin art alanı-ulusal ve uluslararası konjonktürde bilimsel, siyasi, sosyokültürel ve ekonomik unsurlar-Mazhar Osman Uzman'ın Tababet-i Ruhiye ve Rasim Adasal'ın Yeni Medikal Psikoloji adlı kitapları ışığında nedensel-karşılaştırma yöntemi ve analitik bakış açısıyla incelenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın savı; bahsi geçen ekollerin etkileşime dayalı evrimsel mahiyeti ve çok yönlü belirleyicilerle temellendirilmiş, bilimsel tarih yazıcılığı ekseninde eytişimsel yöntemin yanı sıra sosyolojinin yapısalcı analiziyle tanıtlanmaya gidilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Deskriptif-organik psikiyatri; dinamik psikiyatri; Mazhar Osman Uzman; psikiyatri tarihi; Rasim Adasal
ABSTRACT
In the history of thought, while significance of interaction between esoteric and exoteric groups on cognitive manufacturing was being detected, presence of various additional determinants such as sociocultural, economic and political factors through development of scientific thought was began interiorizing. This attitude was seen during period when psychiatry was acknowledged as a medical discipline and occurrence of its new subdisciplines.'Descriptive-organic psychiatry' similar to the approach of biological psychiatry considering physical impairments in brain as the cause of illnesses/disorders but not identical with it was developed. The classified and identified the illnesses/disorders in regard to their symptoms and ethology, and acquired an autonomous character. However, in time, approach of 'dynamic psychiatry' evaluating the patient as an entity having psychological and social qualifications, and described the illness/disorder with existential process of the patient in sociocultural context was developed. In this study, background -scientific, political, sociocultural and economic factors in national and international conjuncture- of the emergence and development of descriptive-organic psychiatry and dynamic psychiatry in our country was attempted to be examined by means of causal-comparison method and analytical perspective in the light of Psychiatry written by Mazhar Osman Uzman and New Medical Psychology written by Rasim Adasal. Hypothesis of this study was based on evolutionary nature of the approaches founded on interaction between the esoteric and exoteric groups and multi-directional determinants, and attempted to be justified by structural analysis of sociology as well as the dialectical method on the axis of scientific historiography.
Keywords: Descriptive-organic psychiatry; dynamic psychiatry; Mazhar Osman Uzman; history of psychiatry; Rasim Adasal
In the history of thought, while significance of interaction between esoteric and exoteric groups on cognitive manufacturing was being detected, presence of various additional determinants such as sociocultural, economic and political factors through development of scientific thought was began interiorizing. This attitude was seen during period when psychiatry was acknowledged as a medical discipline and occurrence of its new subdisciplines.'Descriptive-organic psychiatry' similar to the approach of biological psychiatry considering physical impairments in brain as the cause of illnesses/disorders but not identical with it was developed. The classified and identified the illnesses/disorders in regard to their symptoms and ethology, and acquired an autonomous character. However, in time, approach of 'dynamic psychiatry' evaluating the patient as an entity having psychological and social qualifications, and described the illness/disorder with existential process of the patient in sociocultural context was developed. In this study, background -scientific, political, sociocultural and economic factors in national and international conjuncture- of the emergence and development of descriptive-organic psychiatry and dynamic psychiatry in our country was attempted to be examined by means of causal-comparison method and analytical perspective in the light of Psychiatry written by Mazhar Osman Uzman and New Medical Psychology written by Rasim Adasal. Hypothesis of this study was based on evolutionary nature of the approaches founded on interaction between the esoteric and exoteric groups and multi-directional determinants, and attempted to be justified by structural analysis of sociology as well as the dialectical method on the axis of scientific historiography.
Keywords: Descriptive-organic psychiatry; dynamic psychiatry; Mazhar Osman Uzman; history of psychiatry; Rasim Adasal
REFERANSLAR:
- Fleck L. Genesis and Development of Scientific Fact. Bradley F, Trenn TJ, trans. 1st ed. Chicago: University of Chicago Press; 1981. p.5-105. [Crossref]
- Löwy I. Ludwik Fleck e a presente história das ciências [Ludwik Fleck and the history of sciences today]. Hist Cienc Saude Manguinhos. 1994;1(1):7-18. [Crossref] [PubMed]
- Fagan MB. Fleck and the social constitution of scientific objectivity. Stud Hist Philos Biol Biomed Sci. 2009;40(4):272-85. [Crossref] [PubMed]
- Eaton HD. The development of psychiatry. Cal West Med. 1935;43(2):115-8. [PubMed] [PMC]
- Hochmann J, ed. Ergüden I, çeviri editörü. Psikiyatri Tarihi. 1. Baskı. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları; 2013. p.51-65. [Link]
- Shorter E. A History of Psychiatry. 1st ed. New York: Wiley and Sons; 1997. [Link]
- Charlton BG. A critique of biological psychiatry. Psychol Med. 1990;20(1):3-6. [Crossref] [PubMed]
- Aretaeus, ed. Adams F, trans. The Extant Works of Aretaeus, The Cappadocian. Republication of 1856 ed. Boston: Milford House; 1972. p.261-85. [Link]
- Riese W. The neuropsychologic phase in the history of psychiatric thought. In: Galdston I, ed. Historic Derivations of Modern Psychiatry. 1st ed. New York: McGraw-Hill Book Company; 1967. p.75-135. [Link]
- Babaoğlu A. [The history of psychiatry]. Psikiyatri Tarihi. 1. Baskı. İstanbul: Okuyan Us Yayınları; 2002. p.105-32. [Link]
- Gelder MG. Biological psychiatry in perspective. Br Med Bull. 1996;52(3):401-7. [Crossref] [PubMed]
- Walter H. The third wave of biological psychiatry. Front Psychol. 2013;4:1-6. [Crossref] [PMC]
- van Praag HM. Kraepelin, biological psychiatry, and beyond. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci. 2008;258 Suppl 2:29-32. [Crossref] [PubMed]
- De Aquino JP, Ross DA. Kraepelin's Crumbling Twin Pillars: Using Biology to Reconstruct Psychiatric Nosology From the Bottom Up. Biol Psychiatry. 2017;82(10):e71-e4. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Double DB. What would Adolf Meyer have thought of the neo-Kraepelinian approach? Psychol Bull. 1990;14(8):472-4. [Crossref]
- Leff J. Yeni bir psikiyatri. Göka E, Sayar K, editörler. Bir Bilim Olarak Psikiyatri. 2. Baskı. İstanbul: Kaknüs Yayınları; 2001. p.35-9. [Link]
- Berrios G. Descriptive psychiatry and psychiatric nosology during the nineteenth century. In: Wallace ER, Gach J, eds. History of Psychiatry and Medical Psychology: With an Epilogue on Psychiatry and the Mind-Body Relation. 1st ed. New York: Springer US; 2008. p.353-79. [Crossref]
- Tunaboylu-İkiz T. Türk psikiyatri tarihi v e psikanalizin yeri [History of Turkish psychiatry and the place of psychoanalysis]. Psikoloji Çalışmaları. 1999;21:159-68. [Link]
- Artvinli F. "Mecnuna ne urulur, ne sövülür!": Mazhar Osman ve yönetilemeyen bimarhaneler ["Neither beat, nor curse at the mad!": Mazhar Osman and the (mis)management of mental asylums]. Osmanlı Bilimi Araştırmaları. 2017;19(1):13-42. [Link]
- Artvinli F. [Madness, politics and society: Toptası lunatic asylum (1873-1927)]. Delilik, Siyaset ve Toplum-Toptaşı Bimarhanesi (1873-1927). 1. Baskı. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları; 2013. p.43-67. [Link]
- Kılıç R. [Mads and their physicians-madness from the Ottoman Empire to the Republic of Turkey]. Deliler ve Doktorları-Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Delilik. 2. Baskı. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları; 2015. p.14-173. [Link]
- Bayülkem F. [Psychiatry in Turkey-The historical development of neurology and neurosurgery]. Türkiye'de Psikiyatri - Nöroloji ve Nöroşirurjinin Tarihi Gelişimi. 1. Baskı. İstanbul: Ruh Hastalarını Readaptasyon Derneği Yayınları; 2000. p.19-99. [Link]
- Behmoaras L. [Mazhar Osman-Storm in the closed box]. Mazhar Osman-Kapalı Kutudaki Fırtına. 4. Baskı. İstanbul: Remzi Kitabevi; 2001. p.15-420. [Link]
- Şahinbaş-Erginöz G. Halk arasında efsaneleşmiş Türk Hekimi Ord. Prof. Dr. Mazhar Osman Uzman (1884-1951) Türkiye'de Çağdaş Psikiyatrinin Kurucusu [Ord. Prof. Dr. Mazhar Osman Uzman (1884-1951), the founder of contemporary psychiatrics in Turkey-The Turkish doctor mytho logized by the people]. Nobel Med. 2010;6(1):90-6. [Link]
- Erkoç Ş, Kardeş F, Artvinli F. Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nin kısa tarihi [A short history of Bakırkoy Prof. Dr. Mazhar Osman Mental Health and Neurology Training and Research Hospital]. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Derg. 2010;25:1-11. [Link]
- Uzman MO. [Psychiatry]. Tababet-i Ruhiye. Fasikül I. 3. Baskı. İstanbul: Kader Basımevi; 1941. p.3-429. [Link]
- Aksel İŞ. [Textbook of psychiatry- General psychiatry]. Psikiyatri Ders Kitabı-Genel Psikiyatri. Sayı 248. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları; 1945. p.158-84.
- Uzman MO. [Eugenics-raising a generation]. İstanbul Seririyatı. 1939;21(1):35-41.
- 9. Kerimol J. [Issues in the treatment of addiction and eugenics]. Popüler Psikiyatri Derg. 2007;(2)36:18-21.
- ğuz NY. Cumhuriyet dönemi türk psikiyatrisine evrimsel bir bakış [An evolutionary assessment of Turkish psychiatry during the Republican era]. IV. Türk Tıp Tarihi Kongresi Bildiri Metni 18-20 Eylül 1996. [Link]
- Grinker RR. Psychiatry: Descriptive and dynamic. AMA Arch Gen Psychiatry. 1960;2(5):589. [Crossref]
- Böhmer MW. Dynamic psychiatry and the psychodynamic formulation. Afr J Psychiatry (Johannesbg). 2011;14(4):273-7. [Crossref] [PubMed]
- Geçtan E. [Psychodynamic psychiatry and abnormal behaviors]. Psikodinamik Psikiyatri ve Normaldışı Davranışlar. 13. Baskı. İstanbul: Remzi Kitabevi; 1997. p.44-64.
- Sayıl I. Prof. Dr. Rasim Adasal [Prof. Dr. Rasim Adasal]. Kriz Derg. 1999;7(2):37-41. [Crossref]
- Adasal R. [New medical psychology with the normal and abnormal contexts]. Normal ve Anormal Yönleriyle Yeni Medikal Psikoloji. 3. Baskı. İstanbul: Minnetoğlu Yayınları; 1977. p.11-116. [Link]
.: İşlem Listesi