Sağlık ve teknoloji alanında, hızla ilerlemenin olması nedeni ile sağlık profesyonelleri etik sorunlarla daha fazla karşılaşır hâle gelmiştir. Ortopedi ve travmatoloji alanında, genellikle aydınlatılmış onam, vücut bütünlüğüyle ilgili operasyon kararları, sağlık profesyoneli ile hasta ilişkileri konularında etik sorunlar yaşanmaktadır. Bu çalışmada, bir amputasyon olgu sunumu ile tıp etiği açısından amputasyon kararları değerlendirilmiştir. Hastanın ileri yaşı, kronik hastalıklarını, ailesinin bakımına ihtiyacının olması ve tedaviyi reddetmesi etik sorun oluşturmuştur. Amputasyon olgusunda özerkliğe saygı, aydınlatılmış onam ve yarar sağlama ilkesiyle hastanın tedavi süreci ile ailenin bu sürece katılımı ele alınmıştır. İnsanlık tarihinin en eski ameliyatlarından olan amputasyon, sadece fiziksel bir yaralanma değil, aynı zamanda uzun süren, şiddetli bir stres olup yıkıcı ve travmatik bir deneyimdir. Hastanın vücut bütünlüğünü ve yaşamını etkileyecek olan amputasyon kararının, cerrahın, sağlık ekibinin ve hastanın fikir birliğiyle alınması gerekir. Etiğin temel ilkesi, hastaların tedavi kararlarına katılmasıdır. Amputasyon kararı alınırken hastaya detaylı bilgi verilmesi, hasta ve ailesi ile açık iletişim kurulması oldukça önemlidir. Sağlık profesyonelleri, karşılaştıkları etik sorunlara evrensel etik ilkeler rehberliğinde çözüm getirmelidir. Ayrıca ortopedi ve travmatoloji uygulamalarında karşılaşılan etik sorunların azaltılabilmesi veya çözümler geliştirilmesi için düzenli tıp etiği eğitimlerine yer verilmelidir.
Anahtar Kelimeler: Etik; tıp etiği; amputasyon; ortopedi ve travmatoloji
Due to the rapid progress in the field of health and technology, healthcare professionals have become more confronted with ethical problems. In the field of orthopedics and traumatology, there are generally ethical problems regarding informed consent, operational decisions regarding body integrity, and healthcare professional-patient relations. In this study, amputation decisions were evaluated in terms of medical ethics with an amputation case report. The patient's elderly, chronic illnesses, need for family care and refusal of treatment have created an ethical problem. In the case of amputation, the treatment process of the patient and the participation of the family in this process were discussed with the principle of respect for autonomy, informed consent and providing benefit. Amputation, one of the oldest surgeries in human history, is not only a physical injury but also a long lasting, severe stress and a destructive and traumatic experience. The amputation decision, which will affect the patient's body integrity and life, should be made in consensus with the surgeon, the medical team and the patient. The basic principle of ethics is that patients participate in treatment decisions. It is very important to give detailed information to the patient and to establish open communication with the patient-family while making the amputation decision. Healthcare professionals should find solutions to the ethical problems they face under the guidance of universal ethical principles. Additionally, regular medical ethics training should be provided to reduce ethical problems or develop solutions in orthopedics and traumatology practices.
Keywords: Ethics; medical ethics; amputation; orthopedics and traumatology
- Kutlay O, Yılmazlar A. [Ethics in anesthesia and intensive care, clinical ethics]. Erdemir Demirhan A, Oğuz Y, Elçioğlu Ö, Doğan H, editörler. Klinik Etik. 1. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi; 2001. p.532-41.
- Goethals S, Gastmans C, Casterlé BD. Nurses' ethical reasoning and behaviour: a literature review. Int J Nurs Stud. 2010;47(5):635-50. [Crossref] [PubMed]
- Yıldırım G, Kadıoğlu S. [Basic concepts of ethics and medical ethics]. CÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 2007;29(2):7-12.
- English V, Gillian RC, Ann S. Treatment without consent: incapacitated adults and compulsory treatment. Medical Ethics Today The BMA's Handbook of Ethics and Law. 2nd ed. London: BMJ Books; 2004. p.99-126.
- Beauchamp TL, Childress JF. Principles of Biomedical Ethics. 7th ed. İngiltere: Oxford University Press; 2013. p.469.
- Demirhan Erdemir A. Klinik Uygulamalarda Hekim-Hasta İlişkileri. Klinik Etik. Demirhan Erdemir A, Oğuz Y, Elçioğlu Ö, Doğan H, ed. 1. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri, 2001. p.65-83.
- Sarı N. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi. [Principles of medical ethics]. Tıp Tarihi ve Tıp Etiği Ders Kitabı. İstanbul Üniversitesi Yayın No: 00249. Fakülte Yayın No: 4711. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Matbaası; 2007. p.140-58.
- Elçioğlu Ö, Demirhan Erdemir A. [Ethical obligations arising in any situation in clinical practices]. Erdemir Demirhan A, Oğuz Y, Elçioğlu Ö, Doğan H, editörler. Klinik Etik. 1. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi; 2001. p.121-8.
- Civaner M, Terzi C. [Patient's right to self-determination: informed consent]. Ulusal Cerrahi Dergisi. 2001;17(2):82-91.
- Kutbay G, Alan S. [Ethical issues which arise during the running of neonatal units]. Lokman Hekim Dergisi. 2020;10(1):37-46.
- Şener G, Erbahçeci F. Protezler. 2. Baskı. Ankara: H.Ü. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokul Yayınları; 2001. p.179-85.
- Sümer A, Onur E, Altınlı E, Çelik A, Çağlayan K, Köksal N. [Our clinical experience in lower extremity amputations]. Journal of Inonu University Medical Faculty. 2008;15(3):187-90.
- Şükür E, Uyar AÇ, Özdemir U, Gökçen HB, Çiçekli Ö, Topçu HN. [The evaluation of the relation among age, amputation levels and the revisions]. Medeniyet Med J. 2018;33(1):10-6. [Crossref]
- Dillingham TR, Pezzin LE, MacKenzie EJ. Limb amputation and limb deficiency: epidemiology and recent trends in the United States. South Med J. 2002;95(8):875-83. [Crossref] [PubMed]
- Ziegler-Graham K, MacKenzie EJ, Ephraim PL, Travison TG, Brookmeyer R. Estimating the prevalance of limb loss in the United States: 2005 to 2050. Arch Phys Med Rehabil. 2008;89(3):422-9. [Crossref] [PubMed]
- Witsø E, Rønningen H. Lower limb amputations: registration of all lower limb amputations performed at the university hospital of trondheim, Norway, 1994-1997. Prosthet Orthot Int. 2001;25(3):181-5. [Crossref] [PubMed]
- Dorr LD, Chao L. The emotional state of the patient after total hip and knee arthroplasty. Clin Orthop Relat Res. 2007;463:7-12. [Crossref] [PubMed]
- Robert K, Heck JR. Özbölük Ş, çeviren. Amputasyonlar. Canale ST, Beaty JH, eds. Başbozkurt M, Yıldız C, çeviri editörleri. Campbell Operative Orthopaedics. 11. Baskı. Güneş Tıp Kitapevleri; 2011. p.561-639.
- Oktay Dinç EA. [Informed consent in orthopedics and traumatology]. TOTBİD Dergisi. 2020;19:38-50. [Crossref]
- Özden M. Tıbbi Etik ve Meslek Tarihi Ders Kitabı. 1. Baskı. Ankara: 2013. p.314.
- Iserson KV. Ethical principles-emergency medicine. Emerg Med Clin North Am. 2006;24(3):513-45. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Şahin N, Erdemir, AD. [Ethical Problems and Case Studies in Orthopedic Surgery]. Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2011;31(5):1298-305. [Crossref]
- Şirzai H, Köseoğlu BF, Kılınç G, Özel S. [Return to work after amputation]. Turk J Phys Med Rehab. 2016;1(62):22-7. [Crossref]
- Warmuz A, Szeliga D, Krzemień G, Stemplewska B, Witanowska J. [Rehabilitation of patients after lower limb amputation as a basic element of adaptation to normal life]. Wiad Lek. 2004;57(Suppl 1):331-4. [PubMed]
- Humbyrd CJ, Rieder TN. Ethics and limb salvage: presenting amputation as a treatment option in lower extremity trauma. J Bone Joint Surg Am. 2018;100(19):e128. [Crossref] [PubMed]
- Işık Yılmaz ŞB. [Illumination obligation of physician in medical ınterventions]. TBB Dergisi. 2012;98:389-410.
- Civaner M, Sarikaya Ö, Balcioğlu H. [Medical ethics in residency training]. Anadolu Kardiyol Derg. 2009;9(2):132-8. [PubMed]
- Hasta Hakları Yönetmeliği. T.C. Resmî Gazete; 2019. https://www.mevzuat.gov.tr/ File/GeneratePdf?mevzuatNo=4847&mevzuatTur=KurumVeKurulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5
- Balseven Odabaşı AB, Örnek Büken N. [Informed consent and ethical decision making in the end of life: Hacettepe example]. Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2009;29(5):1041-54.
- DuVal G, Clarridge B, Gensler G, Danis M. A national survey of U.S. internists experiences with ethical dilemmas and ethics consultation. J Gen Intern Med. 2004;19:251-8. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- McGee G, Spanogle JP, Caplan AL, Penny D, Asch DA. Successes and failures of hospital ethics committees: a national survey of ethics committee chairs. Camb Q Healthc Ethics. 2002;11:87-93. [Crossref] [PubMed]
- Borhani F, Abbaszadeh A, Mohamadi E, Ghasemi E, Hoseinabad-Farahani MJ. Moral sensitivity and moral distress in Iranian critical care nurses. Nurs Ethics. 2017;24(4):474-82. [Crossref] [PubMed]
- Şahin Ö, Aktepe F, Dilek FH, Dilek ON, Çalıs Ö. [Diagnostic pitfalls in fine needle aspiration cytology of apocrine carcinoma of the breast: case report]. Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2013;33(2):576-81. [Crossref]
- Wenger NS, Lieberman JR. An assessment of orthopaedic surgeons' knowledge of medical ethics. J Bone Joint Surg Am. 1998;80(2):198-206. [Crossref] [PubMed]
- Spike JP. Residency education in clinical ethics and professionalism: not just what, but when, where, and how ought residents be taught?. Am J Bioeth. 2006;6(4):23-5. [Crossref] [PubMed]
.: İşlem Listesi