Çocuklarda Hareket Bozuklukları Özel Sayısı
.: DERLEME
Tik Bozuklukları
Tic Disorders
Turkiye Klinikleri J Pediatr Sci. 2017;13(2):121-9
Makale Dili: TR
ÖZET
Ani, hızlı, tekrarlayıcı, ritmik olmayan motor hareketler ya da sesler olarak tanımlanan tik bozuklukları istemli hareketlerle aynı anatomik lokalizasyonlarda benzer fizyolojik süreçleri paylaşsalar da altta yatan patolojiler nedeni ile uygunsuz, amaçsız ve abartılıdırlar. Çeşitli şekillerde sınıflandırılmakla birlikte en genel haliyle basit ve kompleks tikler olarak ayırt edilebilirler. Bir tek kas grubunun ani, abartılı ve istenmeyen hareketi , tek bir ses veya bağırma şeklindeki tikler basit tikler olarak adlandırılırken, birden fazla kas grubunun ardışık ve koordine hareketleri veya tamamlanmış kelime ve cümleler kompleks tikleri ifade eder. Faklı çeşit ve sıklıkta karşımıza çıkabilirler. Onları ortaya çıkaran şey psikolojik faktörler değilse bile negatif psikososyal etkilenmenin şiddetlerindeki artışa neden olduğu bilinmektedir. Sıklıkla 4-8 yaşları arasında başlarlar. On ile 12 yaş civarında en şiddetli oldukları dönemdir ve bir çok erişkinde tiklerin azaldığı görülmektedir. Sıklıkla tik bozukluklarına eşlik ettiği bilinen dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk, anksiyete, depresyon, epizyodik patlamalar ve kendine zarar verme davranışı gibi psikolojik problemler kliniği olumsuz yönde etkilerler. Tik bozuklukları için tanımlayıcı ve simgesel olan Tourette sendromu, çocukluk yaş grubunda başlayarak bir yılı aşan bir süredir devam eden, birden fazla motor tik ve bir veya daha fazla vokal tikin birlikte görüldüğü nöropsikiyatrik bir bozukluktur. En sık eşlik ettiği psikiyatrik problemse dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğudur. Başta dopaminerjik sistem olmak üzere serotonerjik, glutamaterjik, GABAerjik, kolinerjik, noradrenerjik ve opioid nörotransmitter sistemlerin de bu hastalığın patofizyolojisinde önemli rolleri olduğu düşünülmektedir. Tik bozukluklarında tedavi yaklaşımı,semptom şiddetinin kişisel değişkenliğine, eşlik eden hastalıklara, fonksiyonel bozukluğun derecesine göre her hastada farklılık gösterir. Öncelikle tik bozukluğunun, eşlik eden durumların ya da her ikisinin de tedavi gerektirip gerektirmediğine karar vermelidirler. Davranış terapilerinin yanı sıra hastanın klinik, psikolojik ve sosyokültürel durumuna göre farmakolojik tedaviler de tercih edilebilir. Hafif tik bozukluklarında birinci aşama, non nöroleptik ilaç tedavisi tercih edilirken, daha şiddetli tik bozukluklarında tipik ve atipik nöroleptik tedaviler kullanılabilir.
Anahtar Kelimeler: Tik bozuklukları; vokal tikler; motor tikler; tourette sendromu
Ani, hızlı, tekrarlayıcı, ritmik olmayan motor hareketler ya da sesler olarak tanımlanan tik bozuklukları istemli hareketlerle aynı anatomik lokalizasyonlarda benzer fizyolojik süreçleri paylaşsalar da altta yatan patolojiler nedeni ile uygunsuz, amaçsız ve abartılıdırlar. Çeşitli şekillerde sınıflandırılmakla birlikte en genel haliyle basit ve kompleks tikler olarak ayırt edilebilirler. Bir tek kas grubunun ani, abartılı ve istenmeyen hareketi , tek bir ses veya bağırma şeklindeki tikler basit tikler olarak adlandırılırken, birden fazla kas grubunun ardışık ve koordine hareketleri veya tamamlanmış kelime ve cümleler kompleks tikleri ifade eder. Faklı çeşit ve sıklıkta karşımıza çıkabilirler. Onları ortaya çıkaran şey psikolojik faktörler değilse bile negatif psikososyal etkilenmenin şiddetlerindeki artışa neden olduğu bilinmektedir. Sıklıkla 4-8 yaşları arasında başlarlar. On ile 12 yaş civarında en şiddetli oldukları dönemdir ve bir çok erişkinde tiklerin azaldığı görülmektedir. Sıklıkla tik bozukluklarına eşlik ettiği bilinen dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk, anksiyete, depresyon, epizyodik patlamalar ve kendine zarar verme davranışı gibi psikolojik problemler kliniği olumsuz yönde etkilerler. Tik bozuklukları için tanımlayıcı ve simgesel olan Tourette sendromu, çocukluk yaş grubunda başlayarak bir yılı aşan bir süredir devam eden, birden fazla motor tik ve bir veya daha fazla vokal tikin birlikte görüldüğü nöropsikiyatrik bir bozukluktur. En sık eşlik ettiği psikiyatrik problemse dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğudur. Başta dopaminerjik sistem olmak üzere serotonerjik, glutamaterjik, GABAerjik, kolinerjik, noradrenerjik ve opioid nörotransmitter sistemlerin de bu hastalığın patofizyolojisinde önemli rolleri olduğu düşünülmektedir. Tik bozukluklarında tedavi yaklaşımı,semptom şiddetinin kişisel değişkenliğine, eşlik eden hastalıklara, fonksiyonel bozukluğun derecesine göre her hastada farklılık gösterir. Öncelikle tik bozukluğunun, eşlik eden durumların ya da her ikisinin de tedavi gerektirip gerektirmediğine karar vermelidirler. Davranış terapilerinin yanı sıra hastanın klinik, psikolojik ve sosyokültürel durumuna göre farmakolojik tedaviler de tercih edilebilir. Hafif tik bozukluklarında birinci aşama, non nöroleptik ilaç tedavisi tercih edilirken, daha şiddetli tik bozukluklarında tipik ve atipik nöroleptik tedaviler kullanılabilir.
Anahtar Kelimeler: Tik bozuklukları; vokal tikler; motor tikler; tourette sendromu
ABSTRACT
Although tic disorders defined as sudden, rapid, recurring and non-rhythmic motor movements or sounds share similar physiological processes with voluntary movements in the same anatomical locations, they are inappropriate, purposeless and exaggerated due to their underlying pathologies. While they are classified in various ways, they can generally be differentiated as simple and complex tics. Sudden, exaggerated and involuntary movement of a single muscle group or the emission of a single sound or cry are defined as simple tics, while consecutive and coordinated movements of more than one muscle group or completed words and sentences are referred to as complex tics. They may occur in various forms and frequencies. Even if psychological factors are not what produce them, they are known to cause an increase in the severities of adverse psychosocial effects. They commonly begin between the ages of 4 and 8. Tics are most severe between approximately 10 and 12 years, but decrease in many adults. Psychological problems that are known to frequently accompany tic disorders, such as attention deficit and hyperactivity disorder, obsessive compulsive disorder, anxiety, depression, episodic eruptions and self-harming behaviors, have an adverse effect on clinical status. Tourette syndrome, which is descriptive and iconic for tic disorders, is a neuropsychiatric problem that begins in the pediatric age group and persists for longer than one year, in which more than one motor tic and one or more vocal tics are seen together. The psychiatric problem it most commonly accompanies is attention deficit and hyperactivity disorder. The serotonergic, glutamatergic, GABAergic, cholinergic, noradrenergic and opioid transmitter systems, but particularly the dopaminergic system, are thought to play important roles in the pathophysiology of the disease. The therapeutic approach in tic disorders varies in each patient, depending on individual variation in symptom severity, accompanying diseases and the degree of functional disorder. In addition to behavioral therapies, pharmacological therapies may also be used depending on the patient's clinical, psychological and sociocultural status. While non-neuroleptic drug therapy is to be preferred in mild tic disorders, typical and atypical neuroleptic therapies can be used in more severe tic disorders.
Keywords: Tic disorders; motor tic disorders; vocal tic disorders; tourette's syndrome
Although tic disorders defined as sudden, rapid, recurring and non-rhythmic motor movements or sounds share similar physiological processes with voluntary movements in the same anatomical locations, they are inappropriate, purposeless and exaggerated due to their underlying pathologies. While they are classified in various ways, they can generally be differentiated as simple and complex tics. Sudden, exaggerated and involuntary movement of a single muscle group or the emission of a single sound or cry are defined as simple tics, while consecutive and coordinated movements of more than one muscle group or completed words and sentences are referred to as complex tics. They may occur in various forms and frequencies. Even if psychological factors are not what produce them, they are known to cause an increase in the severities of adverse psychosocial effects. They commonly begin between the ages of 4 and 8. Tics are most severe between approximately 10 and 12 years, but decrease in many adults. Psychological problems that are known to frequently accompany tic disorders, such as attention deficit and hyperactivity disorder, obsessive compulsive disorder, anxiety, depression, episodic eruptions and self-harming behaviors, have an adverse effect on clinical status. Tourette syndrome, which is descriptive and iconic for tic disorders, is a neuropsychiatric problem that begins in the pediatric age group and persists for longer than one year, in which more than one motor tic and one or more vocal tics are seen together. The psychiatric problem it most commonly accompanies is attention deficit and hyperactivity disorder. The serotonergic, glutamatergic, GABAergic, cholinergic, noradrenergic and opioid transmitter systems, but particularly the dopaminergic system, are thought to play important roles in the pathophysiology of the disease. The therapeutic approach in tic disorders varies in each patient, depending on individual variation in symptom severity, accompanying diseases and the degree of functional disorder. In addition to behavioral therapies, pharmacological therapies may also be used depending on the patient's clinical, psychological and sociocultural status. While non-neuroleptic drug therapy is to be preferred in mild tic disorders, typical and atypical neuroleptic therapies can be used in more severe tic disorders.
Keywords: Tic disorders; motor tic disorders; vocal tic disorders; tourette's syndrome
.: İşlem Listesi