.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
The Views of Relatives of Patients Applying to the Family Health Centre in Kütahya on Traditional and Complementary Non-Medical Practices: A Descriptive Study
Kütahya İlinde Aile Sağlığı Merkezine Başvuran Hasta Yakınlarının Tıp Dışı Geleneksel ve Tamamlayıcı Uygulamalara İlişkin Görüşleri: Tanımlayıcı Araştırma
J Tradit Complem Med. 2022;5(1):1-11
doi: 10.5336/jtracom.2021-85330
Makale Dili: EN
Tam Metin
ABSTRACT
Objective: This study aims to examine knowledge-behaviours of patient relatives, who applied to the Gaybi Efendi Family Health Centre (FHC) in Kütahya, towards traditional-complementary practices. Material and Methods: Study sample consists of the relatives of the patients who are treated at Gaybi Efendi FHC in Kütahya. In this descriptive cross-sectional study, a face-to-face questionnaire was applied to 330 patients' relatives, the study was conducted between October and December 2019. In the relevant dates, individuals who received service from the relevant institution in three months formed the population, those who agreed to participate in the study formed the sample. Results: The majority of participants included in the study were students, homemakers. 71.7% of the participants were women, 87.7% of them did not receive training in traditional-complementary medicine, 60.7% of them reported that traditional-complementary practices could be used without consulting a doctor, 51.6% of them said that traditional- complementary practices could be used for simple diseases, 42.1% of them said that traditional-complementary practices delay getting medical treatment, 36.4% of them said scientific evidence is necessary in traditional-complementary practices. University graduates, students and women were found to be more sensitive to the thought that scientific evidence is needed for traditional practices (p<0.05). Conclusion: It was found out that the groups with low education, withextended families, males had insufficient correct information about traditional practices and they need training. The problem arose that those without social security tended to these practices without consulting a doctor, and the misdirection of low-income people to these practices revealed the necessity of multidisciplinary planning on the subject.
Keywords: Non-medical; disease; traditional; complementary practices; treatment
Objective: This study aims to examine knowledge-behaviours of patient relatives, who applied to the Gaybi Efendi Family Health Centre (FHC) in Kütahya, towards traditional-complementary practices. Material and Methods: Study sample consists of the relatives of the patients who are treated at Gaybi Efendi FHC in Kütahya. In this descriptive cross-sectional study, a face-to-face questionnaire was applied to 330 patients' relatives, the study was conducted between October and December 2019. In the relevant dates, individuals who received service from the relevant institution in three months formed the population, those who agreed to participate in the study formed the sample. Results: The majority of participants included in the study were students, homemakers. 71.7% of the participants were women, 87.7% of them did not receive training in traditional-complementary medicine, 60.7% of them reported that traditional-complementary practices could be used without consulting a doctor, 51.6% of them said that traditional- complementary practices could be used for simple diseases, 42.1% of them said that traditional-complementary practices delay getting medical treatment, 36.4% of them said scientific evidence is necessary in traditional-complementary practices. University graduates, students and women were found to be more sensitive to the thought that scientific evidence is needed for traditional practices (p<0.05). Conclusion: It was found out that the groups with low education, withextended families, males had insufficient correct information about traditional practices and they need training. The problem arose that those without social security tended to these practices without consulting a doctor, and the misdirection of low-income people to these practices revealed the necessity of multidisciplinary planning on the subject.
Keywords: Non-medical; disease; traditional; complementary practices; treatment
ÖZET
Amaç: Bu çalışmanın amacı, Kütahya'da Gaybi Efendi Aile Sağlığı Merkezine (ASM) başvuran hasta yakınlarının, tıp-dışı geleneksel- tamamlayıcı uygulamalara yönelik bilgi-davranışlarını incelemektir. Gereç ve Yöntemler: Çalışmanın örneklemini, Kütahya'da Gaybi Efendi ASM'ye başvuran hastaların yakınları oluşturmaktadır. Tanımlayıcı tipteki bu kesitsel çalışmada, 330 hasta yakınına tıp-dışı geleneksel-tamamlayıcı uygulamalar konusunda bilgi-davranışları, sosyodemografik anketleri yüz yüze uygulanmıştır. Çalışma, 2019 Ekim- Aralık aylarında yapılmıştır. İlgili tarihlerde 3 aylık süreçte ASM'ye başvuranlar evreni, gönüllüler örneklemi oluşturmuştur. Bulgular: Hasta yakınlarının çoğunluğunu öğrenci ve ev hanımları oluşturuyordu. Katılımcıların %71,7'i kadın olup, %87,7'si geleneksel-tamamlayıcı tıp eğitimi almamışlardı. Yüzde 60,7'si geleneksel-tamamlayıcı uygulamaları doktora danışmadan kullanmaktaydı. Katılımcıların %51,6'sı geleneksel-tamamlayıcı uygulamalar basit hastalıklarda kullanılabilir demiştir, %42,1'i geleneksel-tamamlayıcı uygulamalar tedavi almayı geciktirir demiştir, %36,4'ü geleneksel-tamamlayıcı uygulamalarda bilimsel kanıt gerekli demiştir. Üniversite mezunlarının, öğrencilerin ve kadınların geleneksel-tamamlayıcı uygulamalarda bilimsel kanıt gereklidir düşüncesi fazlaydı (p<0,05). Sonuç: Düşük eğitimlilerin, geniş ailedekilerin, erkeklerin, tıp-dışı geleneksel-tamamlayıcı uygulamalarla ilgili doğru bilgilerinin yetersiz olduğu, eğitimlere gereksinimleri olduğu saptanmıştır. Sosyal güvencesizlerin, doktora danışmadan bu uygulamalara yönelmesi sonucuna varılmıştır. Düşük gelirlilerin, bu uygulamalara yanlış yönelmesi konuyla ilgili multidisipliner planlamalar gereklidir.
Anahtar Kelimeler: Tıp dışı; hastalık; geleneksel; tamamlayıcı uygulamalar; tedavi
Amaç: Bu çalışmanın amacı, Kütahya'da Gaybi Efendi Aile Sağlığı Merkezine (ASM) başvuran hasta yakınlarının, tıp-dışı geleneksel- tamamlayıcı uygulamalara yönelik bilgi-davranışlarını incelemektir. Gereç ve Yöntemler: Çalışmanın örneklemini, Kütahya'da Gaybi Efendi ASM'ye başvuran hastaların yakınları oluşturmaktadır. Tanımlayıcı tipteki bu kesitsel çalışmada, 330 hasta yakınına tıp-dışı geleneksel-tamamlayıcı uygulamalar konusunda bilgi-davranışları, sosyodemografik anketleri yüz yüze uygulanmıştır. Çalışma, 2019 Ekim- Aralık aylarında yapılmıştır. İlgili tarihlerde 3 aylık süreçte ASM'ye başvuranlar evreni, gönüllüler örneklemi oluşturmuştur. Bulgular: Hasta yakınlarının çoğunluğunu öğrenci ve ev hanımları oluşturuyordu. Katılımcıların %71,7'i kadın olup, %87,7'si geleneksel-tamamlayıcı tıp eğitimi almamışlardı. Yüzde 60,7'si geleneksel-tamamlayıcı uygulamaları doktora danışmadan kullanmaktaydı. Katılımcıların %51,6'sı geleneksel-tamamlayıcı uygulamalar basit hastalıklarda kullanılabilir demiştir, %42,1'i geleneksel-tamamlayıcı uygulamalar tedavi almayı geciktirir demiştir, %36,4'ü geleneksel-tamamlayıcı uygulamalarda bilimsel kanıt gerekli demiştir. Üniversite mezunlarının, öğrencilerin ve kadınların geleneksel-tamamlayıcı uygulamalarda bilimsel kanıt gereklidir düşüncesi fazlaydı (p<0,05). Sonuç: Düşük eğitimlilerin, geniş ailedekilerin, erkeklerin, tıp-dışı geleneksel-tamamlayıcı uygulamalarla ilgili doğru bilgilerinin yetersiz olduğu, eğitimlere gereksinimleri olduğu saptanmıştır. Sosyal güvencesizlerin, doktora danışmadan bu uygulamalara yönelmesi sonucuna varılmıştır. Düşük gelirlilerin, bu uygulamalara yanlış yönelmesi konuyla ilgili multidisipliner planlamalar gereklidir.
Anahtar Kelimeler: Tıp dışı; hastalık; geleneksel; tamamlayıcı uygulamalar; tedavi
REFERANSLAR:
- Karahancı ON, Öztoprak ÜY, Ersoy M, Ünsal ÇZ, Hayırlıdağ M, Nüket ÖB. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği ile Yönetmelik Taslağı'nın karşılaştırılması [Comparison of traditional, complementary medicine draft regulations and regulations]. Türkiye Biyoetik Dergisi. 2015;2(2):117-26. [Crossref]
- Aydın S. DSÖ ve gelenekten küresele tıbbın alternatif serüveni [Alternative adventure of medicine from WHO and tradition to global]. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi. 2012;22:8-11. [Link]
- Mollahaliloğlu S, Uğurlu FG, Kalaycı MZ, Öztaş D. Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarında yeni dönem [The new period in traditional and complementary medicine]. Ankara Med J. 2015;15(2):102-5. [Link]
- Resmî Gazete (9.3.2019, Sayı: 30709) sayılı Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamalarının Klinik Araştırmaları Hakkında Yönetmelik. [Erişim tarihi: 09.10.2019]. [Link]
- Tütüncü S, Etiler N. Tıbbın Alternatifi Olmaz! Geleneksel Alternatif ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları. Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayınları; 2017. [Link]
- Büyüköztürk Ş. Veri Analizi El Kitabı. 28. baskı. Ankara: Pegem A Yayıncılık; 2004.
- Şencan H. Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik. 1. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık; 2005. p.492. [Link]
- Özyazicioğlu N, Ogur P, Tanriverdi G, Vural P. Use of complementary and alternative medicine and the anxiety levels of mothers of children with chronic diseases. Jpn J Nurs Sci. 2012;9(1):19-27. [Crossref] [PubMed]
- Belek İ. Tıbbın Alternatifi Olmaz ! Geleneksel Alternatif ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları. Gericilik Döneminde Tıbba "Alternatif" Dayatması. Ankara: Türk Tabipler Birliği Yayınları; 2017. p.99-108.
- Thearle MJ. Leeches in medicine. Aust N Z J Surg. 1998;68(4):292-5. [Crossref] [PubMed]
- Huang HJ, Yu B, Lin QR, Wang BW, Chen HQ. [Effect of ozone water on the inflammation and repair in infected wounds]. Nan Fang Yi Ke Da Xue Xue Bao. 2010;30(3):515-8. Chinese. [PubMed]
- Gürün MS. Tıbbın Alternatifi Olmaz ! Geleneksel Alternatif ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları. GATT Uygulamalarına Genel Bir Bakış. Ankara: Türk Tabipler Birliği Yayınları; 2017. p.16.
- Białoszewski D. The use of the intraooperative ozone - theraphy as prophylaxis of infections in surgery of locomotor system with special regard to total hip plasty - a preliminary study. Ortop Traumatol Rehabil. 2003;5(6):781-6. [PubMed]
- Nur N. Knowledge and behaviours related to herbal remedies: a cross-sectional epidemiological study in adults in Middle Anatolia, Turkey. Health Soc Care Community. 2010;18(4):389-95. [Crossref] [PubMed]
- Zuzak TJ, Boňková J, Careddu D, Garami M, Hadjipanayis A, Jazbec J, et al. Use of complementary and alternative medicine by children in Europe: published data and expert perspectives. Complement Ther Med. 2013;21 Suppl 1:S34-47. [Crossref] [PubMed]
- Woolf AD. Herbal remedies and children: do they work? Are they harmful? Pediatrics. 2003;112(1 Pt 2):240-6. [Crossref] [PubMed]
- Ulukol B. GATT uygulamalarına çocuk hastalıkları açısından yaklaşım. Tıbbın Alternatifi Olmaz! Geleneksel Alternatif ve Tamamlayıcı Tıp uygulamaları. Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayınları; 2017. p.197-212. [Link]
- Kav T. Use of complementary and alternative medicine: a survey in Turkish gastroenterology patients. BMC Complement Altern Med. 2009;9:41. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Sağkal Midilli T, Demiral S, Odabaş H, Altunok E. Kırsal kesimde yaşayan yaşlı bireylerin tamamlayıcı ve alternatif tedavi yöntemlerini kullanma durumları [Complementary and alternative treatment methods among elderly individuals in living rural setting]. F.Ü.Sağ.Bil.Tıp Derg. 2013;27(1):19-26. [Link]
- Akyürek S, Önal C, Kurtman C. Akciğer kanserli hastalarda alternatif tedavi kullanımı [Use of alternative medicine in patients with lung cancer]. Türk Hematoloji-Onkoloji Dergisi. 2005;15(2):73-7. [Link]
- Çöl Araz N, Taşdemir HS, Parlar Kılıç S. Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin tıp dışı alternatif ve geleneksel uygulamalar konusundaki görüşlerinin değerlendirilmesi [Evaluation of opinions of the faculty of health sciences students about non medical alternative and traditional therapies]. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2012;1(4):239-51. [Link]
- Çetı̇n OB. Eskişehir'de tamamlayıcı ve alternatif tıp kullanımı [The use of complementary and alternative medicine in Eskişehir]. Sosyoekonomi. 2007;6(6):89-105. [Link]
- Ayraler A, Öztürk O, Oruç MA. Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Hakkındaki Bilgi Düzeyleri ve Görüşleri. Trabzon: 8. Uluslaraarası Karadeniz Aile Hekimliği Kongresi; 10-13 Ekim 2019. [Link]
- İlhan AO, Sirekbasan S, Gürkök Tan T. Sağlık hizmetleri meslek yüksek okulu öğrencilerinin geleneksel ve tamamlayıcı tıp ile ilgili bilgi düzey ve tutumlarının değerlendirilmesi [Evaluation of the knowledge levels and attitudes of health services vocational school students about traditional and complementary medicine]. Ankara Medical Journal. 2019;19(4):736-44. [Link]
- Aktaş B. Hemşirelik öğrencilerinin bütüncül tamamlayıcı ve alternatif tıbba karşı tutumları [Attitudes of nursing students toward holistic complementary and alternative medicine]. JAREN. 2017;3(2):55-9. [Link]
- Solmaz M. Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı üzerine bir araştırma: Yüzüncü Yıl Üniversitesi örneği [A study about reading habits of university student: Sampling of Yüzüncü Yıl University]. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2018;22(2):603-22. [Link]
- Akbulut S, Bayramoglu MM. The trade and use of some medical and aromatic herbs in Turkey. Studies on Ethno-Medicine 2017;7(2):67-77. [Crossref]
- Somer P, Lutz EEV. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği'nin hukuki ve etik açıdan değerlendirilmesi [A legal and ethical evaluation of the Regulations on Traditional and Complementary Medicine]. Anadolu Kliniği. 2017;22(1):58-65. [Crossref]
- Gürsoy F, Aydoğdu F, Aysu B, Aral N. Bebeklerin sağlığı ve gelişimi ile ilgili geleneksel uygulamalar [Traditional applications on the health and development of babies]. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi. 2020;11:183-93. [Link]
- Doğru F, Şahbaz RP. Geleneksel ve tamamlayıcı tıp; Türkiye'deki uygulamalar üzerine bir değerlendirme [Traditional and complementary medicine; an evaluation on applications in Turkey]. J Tradit Complem Med. 2020;3(1):107-18. [Crossref]
.: İşlem Listesi