.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
The Relationship Between E-Health Literacy and Attitude to Vaccine: A Descriptive Study
E-Sağlık Okuryazarlığı ile Aşıya Karşı Tutum Arasındaki İlişki: Tanımlayıcı Araştırma
Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2023;15(2):376-85
doi: 10.5336/nurses.2022-94209
Makale Dili: EN
Tam Metin
ABSTRACT
Objective: In this study, it was aimed to examine the relationship between e-health literacy and attitudes towards vaccination. Material and Methods: The research is descriptive and relation-seeking type. The sample of the study consisted of 423 volunteers between the ages of 18-65 who agreed to participate in the research between October 13, 2021-December 31, 2021. The data of the study were collected through an online questionnaire using the ''information form'', ''E-Health Literacy Scale'' and ''Anti-Vaccination Scale''. Results: In the study, a statistically significant relationship was found between the level of decision-making about their health and e-health literacy according to the education level, income level, duration of internet use, and information obtained from the internet (p˂0.05). Those who said that the negative comments about the vaccine on the internet affected them negatively, those who thought that the internet was very useful when making decisions about their health, and those who stated that it was important to access health resources on the internet had high scores in both E-Health Literacy Scale and Anti-Vaccination Scale (p˂0.05). It was determined that there was a negative significant relationship between e-health literacy and anti-vaccination (r=-0.143; p=0.007). Conclusion: In line with these results, awareness of individuals on increasing e-health literacy and reducing anti-vaccination should be ensured. It is recommended to implement approaches in this direction.
Keywords: Health; health literacy; vaccines; vaccination hesitancy
Objective: In this study, it was aimed to examine the relationship between e-health literacy and attitudes towards vaccination. Material and Methods: The research is descriptive and relation-seeking type. The sample of the study consisted of 423 volunteers between the ages of 18-65 who agreed to participate in the research between October 13, 2021-December 31, 2021. The data of the study were collected through an online questionnaire using the ''information form'', ''E-Health Literacy Scale'' and ''Anti-Vaccination Scale''. Results: In the study, a statistically significant relationship was found between the level of decision-making about their health and e-health literacy according to the education level, income level, duration of internet use, and information obtained from the internet (p˂0.05). Those who said that the negative comments about the vaccine on the internet affected them negatively, those who thought that the internet was very useful when making decisions about their health, and those who stated that it was important to access health resources on the internet had high scores in both E-Health Literacy Scale and Anti-Vaccination Scale (p˂0.05). It was determined that there was a negative significant relationship between e-health literacy and anti-vaccination (r=-0.143; p=0.007). Conclusion: In line with these results, awareness of individuals on increasing e-health literacy and reducing anti-vaccination should be ensured. It is recommended to implement approaches in this direction.
Keywords: Health; health literacy; vaccines; vaccination hesitancy
ÖZET
Amaç: Bu araştırmada, e-sağlık okuryazarlığı ile aşıya karşı tutum arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Araştırma, tanımlayıcı nitelikte ve ilişki arayıcı tipte gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini 13 Ekim 2021-31 Aralık 2021 tarihleri arasında araştırmaya katılmayı kabul eden 18-65 yaş arası 423 gönüllü birey oluşturmuştur. Araştırmanın verileri ''bilgi formu'', ''ESağlık Okur Yazarlığı Ölçeği'' ve ''Aşı Karşıtlığı Ölçeği'' kullanılarak çevrim içi anket aracılığıyla toplanmıştır. Bulgular: Araştırmada katılımcıların eğitim durumu, gelir düzeyi, internet kullanım süresi ve internetten edinilen bilgilere göre sağlıkları hakkında karar verme düzeyleri ile e-sağlık okuryazarlıkları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p˂0,05). Aşı ile ilgili internetteki olumsuz yorumların kendilerini olumsuz etkilediğini söyleyenlerin, sağlığı hakkında karar verirken internetin çok yararlı olduğunu düşünenlerin ve internette sağlık kaynaklarına erişebilmenin önemli olduğunu belirtenlerin hem E-Sağlık Okur Yazarlığı Ölçeği hem de Aşı Karşıtlığı Ölçeği'nden yüksek puan almışlardır (p˂0,05). E-sağlık okuryazarlığı ile aşı karşıtlığı arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir (r=-0,143; p=0,007). Sonuç: Bu sonuçlar doğrultusunda bireylerin e-sağlık okuryazarlığının artırılması ve aşı karşıtlığının azaltılmasına yönelik farkındalıkları sağlanmalıdır. Bu doğrultudaki yaklaşımların hayata geçirilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Sağlık; sağlık okuryazarlığı; aşılar; aşı kararsızlığı
Amaç: Bu araştırmada, e-sağlık okuryazarlığı ile aşıya karşı tutum arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Araştırma, tanımlayıcı nitelikte ve ilişki arayıcı tipte gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini 13 Ekim 2021-31 Aralık 2021 tarihleri arasında araştırmaya katılmayı kabul eden 18-65 yaş arası 423 gönüllü birey oluşturmuştur. Araştırmanın verileri ''bilgi formu'', ''ESağlık Okur Yazarlığı Ölçeği'' ve ''Aşı Karşıtlığı Ölçeği'' kullanılarak çevrim içi anket aracılığıyla toplanmıştır. Bulgular: Araştırmada katılımcıların eğitim durumu, gelir düzeyi, internet kullanım süresi ve internetten edinilen bilgilere göre sağlıkları hakkında karar verme düzeyleri ile e-sağlık okuryazarlıkları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p˂0,05). Aşı ile ilgili internetteki olumsuz yorumların kendilerini olumsuz etkilediğini söyleyenlerin, sağlığı hakkında karar verirken internetin çok yararlı olduğunu düşünenlerin ve internette sağlık kaynaklarına erişebilmenin önemli olduğunu belirtenlerin hem E-Sağlık Okur Yazarlığı Ölçeği hem de Aşı Karşıtlığı Ölçeği'nden yüksek puan almışlardır (p˂0,05). E-sağlık okuryazarlığı ile aşı karşıtlığı arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir (r=-0,143; p=0,007). Sonuç: Bu sonuçlar doğrultusunda bireylerin e-sağlık okuryazarlığının artırılması ve aşı karşıtlığının azaltılmasına yönelik farkındalıkları sağlanmalıdır. Bu doğrultudaki yaklaşımların hayata geçirilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Sağlık; sağlık okuryazarlığı; aşılar; aşı kararsızlığı
REFERANSLAR:
- İnkaya B, Tüzer H. Bir üniversitenin sosyal ve sağlık bilimlerinde okuyan öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı durumunun incelenmesi [Investigation of health literacy of reading students in social and health sciences of a university]. Kocaeli Tıp Dergisi. 2018;7(3):124-9. [Link]
- Utma S. Sağlık okuryazarlığı kavramı ve sağlık haberlerini doğru okumak [Correctly reading the concept of health literacy and health news]. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi. 2019;5:223-31. [Crossref]
- Deniz S. Bireylerin E-sağlık okuryazarlığı ve siberkondri düzeylerinin incelenmesi [A study on the e-health literacy and cyberchondria levels of individuals]. İnsan ve İnsan. 2020;7(24):84-96. [Crossref]
- T.C. Sağlık Bakanlığı. Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2017 Haber Bülteni. 2017. [Link]
- Kickbusch I, Pelikan JM, Apfel F, Tsouros AD. Health literacy: the solid facts. Denmark: WHO; 2013. Cited: July 8, 2021. Available from: [Link]
- Yılmazel G, Çetinkaya F. Sağlık okuryazarlığının toplum sağlığı açısından önemi [The importance of health literacy for community health]. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2016;15(1):69-74. [Link]
- Norman CD, Skinner HA. eHealth Literacy: Essential Skills for Consumer Health in a Networked World. J Med Internet Res. 2006;8(2):e9. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Uslu D, Şeremet G. Bireylerin E-sağlik okuryazarlık düzeyinin belirlenmesi [Determining the E-health literacy level of individuals]. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi. 2020;6(2):386-94. [Link]
- Howard DH, Gazmararian J, Parker RM. The impact of low health literacy on the medical costs of Medicare managed care enrollees. Am J Med. 2005;118(4):371-7. Erratum in: Am J Med. 2005;118(8):933. [Crossref] [PubMed]
- TÜİK [İnternet]. [Erişim tarihi: 2 Ocak 2023]. Bilişim teknolojileri kullanım araştırması. Erişim linki: [Link]
- Yiğit T, Oktay BÖ, Özdemir CN, Moustafa Pasa S. Aşı karşıtlığı ve fikri gelişimi [Anti-vaccination and it's intellectual appearance]. Journal of Social and Humanities Sciences Research. 2020;7(53):1244-61. [Crossref]
- Kutlu R. Çocukluk çağı aşıları [Childhood vaccinations]. Türkiye Klinikleri J Fam Med-Special Topics. 2017;8(5):311-8. [Link]
- Filiz M, Kaya M. Aşı reddini/kararsızlığını/karşıtlığını etkileyen faktörleri belirlemeye yönelik çalışmaların sistematik olarak derlenmesi [Systematic review of studies to determine factors affecting vaccine rejection/instability/contrast]. Türk Akademik Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi. 2019;2(2):1-7. [Link]
- Godlee F, Smith J, Marcovitch H. Wakefield's article linking MMR vaccine and autism was fraudulent. BMJ. 2011;342:c7452. [Crossref] [PubMed]
- Smith TC. Vaccine rejection and hesitancy: a review and call to action. Open Forum Infect Dis. 2017;4(3):ofx146. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Tamer Gencer Z. Norman ve Skinner'in E-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeğinin kültürel uyarlamasi için geçerlilik ve güvenilirlik çalışması [Analysis of validity and reliability of Norman and Skinner's E-health scale literacy for cultural adaptation]. İstanbul Üniversitesi İletisim Fakültesi Hakemli Dergisi. 2017;(52):131-45. [Crossref]
- Kılınçarslan M, Sarıgül B, Toraman Ç, Şahin E. Development of valid and reliable scale of vaccine hesitancy in Turkish language. Konuralp Medical Journal. 2020;12(3):420-9. [Crossref]
- Mishra P, Pandey CM, Singh U, Gupta A, Sahu C, Keshri A. Descriptive statistics and normality tests for statistical data. Ann Card Anaesth. 2019;22(1):67-72. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Cizmeci E, Deniz S. Chronically searching online: e-health literacy of diabetes patients and healthy individuals in Turkey. UHIVE. 2017;15:71-86. [Link]
- Yıldızeli F, Alabaz D, Gözüyeşil E. Ebeveynlerin Çocukluk Çağı Aşılarının Kabulünün Sağlık Okuryazarlığı ile İlişkisi [Determining the relationship of parents, knowledge and attitudes and health literacy about the admission or refusal of childhood immunization]. J Pediatr Inf. 2021;15(2):91-9. [Link]
- Ertuğrul B, Albayrak S. Ebeveynlerin sağlık okuryazarlığı düzeyinin çocukluk dönemi aşılarına yönelik tutum ve davranışlarıyla ilişkisi [The relationship of parents' health literacy level with attitudes and behaviors towards childhood vaccines]. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2021;8(2):186-95. [Crossref]
- Turgut M, Kutlu G, Mut S. Sağlık yönetimi bölümü öğrencilerinin iletişim becerileri ile sosyal medya kullanımları arasındaki ilişkinin belirlenmesi [Determination of the relationship between communication skills and social media use of health management department students]. İşletme Bilimi Dergisi. 2018;6(1):185-205. [Crossref]
- Özer Ö, Özmen S, Özkan O. Sosyal medya kullanımının E-sağlık okuryazarlığına etkisinin incelenmesi [Investigation of the effect of social media usage on E-health literacy]. Alanya Akademik Bakış. 2020;4(2):353-67. [Crossref]
- Tarhan N, Tutgun-Ünal A, Ekinci Y. Yeni kuşak hastalığı siberkondri: Yeni medya çağında kuşakların siberkondri düzeyleri ile sağlık okuryazarlığı ilişkisi [New generation disease cyberchondria: relationship between cyberchondria and health literacy of generations in the new media age]. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi. 2021;17(37):4253-97. [Crossref]
- Peksoy Kaya S, Kaplan S. Hemşirelik öğrencilerinde COVID-19 pandemisi farkındalıklarının ve sağlık davranışlarının sağlık okuryazarlığı ile ilişkisinin değerlendirilmesi [Evaluating the relationship between nursing students' awareness of the COVID-19 pandemic and health behaviors with health literacy]. HEAD. 2020;17(4):304-11. [Link]
- Sharma S, Oli N, Thapa B. Electronic health-literacy skills among nursing students. Adv Med Educ Pract. 2019;10:527-32. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Facciolà A, Visalli G, Orlando A, Bertuccio MP, Spataro P, Squeri R, et al. Vaccine hesitancy: An overview on parents' opinions about vaccination and possible reasons of vaccine refusal. J Public Health Res. 2019;8(1):1436. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Dağ A, Demirci H. Koronavirüs (Covıd-19) aşısı karşıtlığına yönelik nicel bir araştırma [A quantitative research on anti coronavirus (COVID-19) vaccine]. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (Unıka Toplum ve Bilim) Dergisi. 2021;1(2):74-83. [Link]
- Türkay M, Ay EG, Aktekin MR. Antalya ilinde seçilmiş bir grupta aşı karşıtı olma durumu [Anti-vaccine status in a selected groups in Antalya]. Akdeniz Tıp Dergisi. 2017;2:107-12. [Link]
- Sandhofer MJ, Robak O, Frank H, Kulnig J. Vaccine hesitancy in Austria: A cross-sectional survey. Wien Klin Wochenschr. 2017;129(1-2):59-64. [Crossref] [PubMed]
- Balçık PY, Demir H. Aşı karşıtlığı ve ekonomisi [Anti-vaccination and its economics]. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 2021;24(2):375-98. [Link]
- Traunmüller C, Stefitz R, Gaisbachgrabner K, Schwerdtfeger A. Psychological correlates of COVID-19 pandemic in the Austrian population. BMC Public Health. 2020;20(1):1395. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Yıldız A. Sağlık alanında öğrenim gören yükseköğrenim öğrencilerinin internete yönelik tutumlarının e-sağlık okuryazarlık düzeylerine etkisi [The effect of attitudes of higher education students studying in the field of health towards the internet on e-health literacy level]. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 2021;20(79):1420-31. [Crossref]
- Ertaş H, Göde A. Sağlık okuryazarlığı ile aşı karşıtlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi: üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma [Investigation of relationship between health literacy with anti-vaccine: a study on college students]. Journal of Academic Value Studies. 2021;7(1):1-14. [Crossref]
- Soykan H, Şengül H. Sağlık okuryazarlığının sağlıklı yaşam biçimi davranışlarıyla ilişkisi [The relationship of health literacy with healthy lifestyle behaviors]. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;10(4):691-704. [Crossref]
.: İşlem Listesi