.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
The Effect of Distrust in the Health System on Vaccine Hesitancy and Determination of Factors Affecting Vaccine Hesitancy: A Descriptive Research
Sağlık Sistemine Güvensizliğin Aşı Tereddütlüğü Üzerinde Etkisi ve Aşı Tereddütlüğünü Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi: Tanımlayıcı Araştırma
Turkiye Klinikleri J Health Sci. 2025;10(1):198-205
doi: 10.5336/healthsci.2024-104492
Makale Dili: EN
Tam Metin
ABSTRACT
Objective: The aim of the study is to investigate how distrust in the health system affects vaccine hesitancy and to explain the relationship between these two variables. The study aims to contribute to the determination of effective strategies in the fight against vaccine hesitancy. Material and Methods: Within the scope of the study, the questionnaires collected from 444 people over the age of 18 living in Istanbul were included in the analysis. In the survey, in addition to demographic information, Distrust in Health Systems, Vaccine Hesitation and Social Media Confirmation/Trust Scales were used. Frequency analysis was used to determine the sociodemographic characteristics of the participants. The participants' vaccine hesitancy and perception of trust in the health system were determined by means of mean and standard deviation. The relationship between the variables was revealed by correlation and multiple regression analyses. Results: The relationship between vaccine hesitancy and distrust in the health system was found to be moderate at r=-0.345 (p=0.00<0.05). In the analysis, a significant negative relationship was found between vaccine hesitancy and distrust in the health system. According to the regression analysis results, 11.7% of the change in vaccine hesitancy levels is explained by distrust in health systems. The total vaccine hesitancy scores of the participants showed significant differences according to age. Conclusion: The study found that as trust in the health system increases, vaccine hesitancy also increases. The importance of reliability and transparency of health systems in combating vaccine hesitancy was emphasized. It was determined that vaccine hesitancy scores showed significant differences according to age. It showed that vaccine hesitancy may be at different levels among different age groups and therefore vaccination campaigns and communication strategies should be adapted according to age.
Keywords: Vaccine hesitancy; health systems; coronavirus disease-2019
Objective: The aim of the study is to investigate how distrust in the health system affects vaccine hesitancy and to explain the relationship between these two variables. The study aims to contribute to the determination of effective strategies in the fight against vaccine hesitancy. Material and Methods: Within the scope of the study, the questionnaires collected from 444 people over the age of 18 living in Istanbul were included in the analysis. In the survey, in addition to demographic information, Distrust in Health Systems, Vaccine Hesitation and Social Media Confirmation/Trust Scales were used. Frequency analysis was used to determine the sociodemographic characteristics of the participants. The participants' vaccine hesitancy and perception of trust in the health system were determined by means of mean and standard deviation. The relationship between the variables was revealed by correlation and multiple regression analyses. Results: The relationship between vaccine hesitancy and distrust in the health system was found to be moderate at r=-0.345 (p=0.00<0.05). In the analysis, a significant negative relationship was found between vaccine hesitancy and distrust in the health system. According to the regression analysis results, 11.7% of the change in vaccine hesitancy levels is explained by distrust in health systems. The total vaccine hesitancy scores of the participants showed significant differences according to age. Conclusion: The study found that as trust in the health system increases, vaccine hesitancy also increases. The importance of reliability and transparency of health systems in combating vaccine hesitancy was emphasized. It was determined that vaccine hesitancy scores showed significant differences according to age. It showed that vaccine hesitancy may be at different levels among different age groups and therefore vaccination campaigns and communication strategies should be adapted according to age.
Keywords: Vaccine hesitancy; health systems; coronavirus disease-2019
ÖZET
Amaç: Çalışmanın amacı, sağlık sistemine olan güvensizliğin aşı tereddütlüğünü nasıl etkilediğini araştırmak ve bu iki değişken arasındaki ilişkiyi açıklamaktır. Çalışma, aşı tereddütüyle mücadelede etkili stratejilerin belirlenmesine katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Gereç ve Yöntemler: Çalışma kapsamında İstanbul ilinde yaşayan 18 yaş üstü 444 kişiden toplanan anketler analizlere dâhil edilmiştir. Ankette demografik bilgilerin yanı sıra Sağlık Sistemlerine Güvensizlik, Aşı Tereddütü ve Sosyal Medya Teyit/Güven Ölçeklerinden faydalanılmıştır. Katılımcıların sosyodemografik özelliklerini belirlemek için frekans analizinden faydalanılmıştır. Katılımcıların aşı tereddütlüğü ve sağlık sistemine güvensizlik algıları ortalama ve standart sapma ile belirlenmiştir. Değişkenler arasındaki ilişki korelasyon ve çoklu regresyon analizleri ile ortaya konulmuştur. Bulgular: Aşı tereddütlüğü ve sağlık sistemine olan güvensizlik arasındaki ilişki düzeyi orta seviyede çıkmıştır r=-0,345 (p=0,00<0,05). Analiz sonucunda aşı tereddütlüğü ve sağlık sistemine güvensizlik arasında istatistiksel olarak anlamlı negatif bir ilişki bulunmuştur. Regresyon analizi sonuçlarına göre aşı tereddütü düzeyindeki değişim %11,7 oranında sağlık sistemlerine güvensizlik tarafından açıklanmaktadır. Katılımcıların aşı tereddüdü toplam puanları yaşa göre anlamlı farklılık göstermiştir. Sonuç: Çalışmada, sağlık sistemine duyulan güvensizlik arttıkça, aşı tereddütü düzeyinin de arttığı görülmüştür. Çalışma, aşı tereddütlüğü ile mücadelede sağlık sistemlerinin güvenilirliği ve şeffaflığının önemini vurgulamıştır. Aşı tereddütü puanlarının yaşa göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Bu bulgu, farklı yaş grupları arasında aşı tereddütünün farklı düzeylerde olabileceğini ve bu nedenle aşı kampanyaları ve iletişim stratejilerinin yaşa göre özelleştirilmesi gerektiğini göstermiştir.
Anahtar Kelimeler: Aşı tereddütü; sağlık sistemleri; koronavirüs hastalığı-19
Amaç: Çalışmanın amacı, sağlık sistemine olan güvensizliğin aşı tereddütlüğünü nasıl etkilediğini araştırmak ve bu iki değişken arasındaki ilişkiyi açıklamaktır. Çalışma, aşı tereddütüyle mücadelede etkili stratejilerin belirlenmesine katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Gereç ve Yöntemler: Çalışma kapsamında İstanbul ilinde yaşayan 18 yaş üstü 444 kişiden toplanan anketler analizlere dâhil edilmiştir. Ankette demografik bilgilerin yanı sıra Sağlık Sistemlerine Güvensizlik, Aşı Tereddütü ve Sosyal Medya Teyit/Güven Ölçeklerinden faydalanılmıştır. Katılımcıların sosyodemografik özelliklerini belirlemek için frekans analizinden faydalanılmıştır. Katılımcıların aşı tereddütlüğü ve sağlık sistemine güvensizlik algıları ortalama ve standart sapma ile belirlenmiştir. Değişkenler arasındaki ilişki korelasyon ve çoklu regresyon analizleri ile ortaya konulmuştur. Bulgular: Aşı tereddütlüğü ve sağlık sistemine olan güvensizlik arasındaki ilişki düzeyi orta seviyede çıkmıştır r=-0,345 (p=0,00<0,05). Analiz sonucunda aşı tereddütlüğü ve sağlık sistemine güvensizlik arasında istatistiksel olarak anlamlı negatif bir ilişki bulunmuştur. Regresyon analizi sonuçlarına göre aşı tereddütü düzeyindeki değişim %11,7 oranında sağlık sistemlerine güvensizlik tarafından açıklanmaktadır. Katılımcıların aşı tereddüdü toplam puanları yaşa göre anlamlı farklılık göstermiştir. Sonuç: Çalışmada, sağlık sistemine duyulan güvensizlik arttıkça, aşı tereddütü düzeyinin de arttığı görülmüştür. Çalışma, aşı tereddütlüğü ile mücadelede sağlık sistemlerinin güvenilirliği ve şeffaflığının önemini vurgulamıştır. Aşı tereddütü puanlarının yaşa göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Bu bulgu, farklı yaş grupları arasında aşı tereddütünün farklı düzeylerde olabileceğini ve bu nedenle aşı kampanyaları ve iletişim stratejilerinin yaşa göre özelleştirilmesi gerektiğini göstermiştir.
Anahtar Kelimeler: Aşı tereddütü; sağlık sistemleri; koronavirüs hastalığı-19
REFERANSLAR:
- Dubé E, Laberge C, Guay M, Bramadat P, Roy R, Bettinger J. Vaccine hesitancy: an overview. Hum Vaccin Immunother. 2013;9(8):1763-73. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Dubé E, Vivion M, MacDonald NE. Vaccine hesitancy, vaccine refusal and the anti-vaccine movement: influence, impact and implications. Expert Rev Vaccines. 2015;14(1):99-117. [Crossref] [PubMed]
- World Health Organization [Internet]. Strategic Advisory Group of Experts on Immunization (SAGE). © 2025 WHO. Report of the SAGE working group on vaccine hesitancy. [Cited: April 21, 2024]. Available from: [Link]
- Troiano G, Nardi A. Vaccine hesitancy in the era of COVID-19. Public Health. 2021;194:245-51. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Anand P, Stahel VP. Review the safety of Covid-19 mRNA vaccines: a review. Patient Saf Surg. 2021;15(1):20. Erratum in: Patient Saf Surg. 2021;15(1):22. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Dror AA, Eisenbach N, Taiber S, Morozov NG, Mizrachi M, Zigron A, et al. Vaccine hesitancy: the next challenge in the fight against COVID-19. European Journal of Epidemiology. 2020;35(8):775-9. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Biasio LR, Bonaccorsi G, Lorini C, Pecorelli S. Assessing COVID-19 vaccine literacy: a preliminary online survey. Hum Vaccin Immunother. 2021;17(5):1304-12. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Razai MS, Chaudhry UAR, Doerholt K, Bauld L, Majeed A. Covid-19 vaccination hesitancy. BMJ. 2021;373:n1138. [Crossref] [PubMed]
- Soares P, Rocha JV, Moniz M, Gama A, Laires PA, Pedro AR, et al. Factors associated with COVID-19 vaccine hesitancy. Vaccines (Basel). 2021;9(3):300. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Ozawa S, Paina L, Qiu M. Exploring pathways for building trust in vaccination and strengthening health system resilience. BMC health services research. 2016:16(7);639. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Ozawa S, Sripad P. How do you measure trust in the health system? A systematic review of the literature. Soc Sci Med. 2013;91:10-4. [Crossref] [PubMed]
- Çömlekçi MF, Başol O. Sosyal medya haberlerine güven ve kullanıcı teyit alışkanlıkları üzerine bir inceleme [Research on social media news trust and news verification awareness]. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi. 2019;(30):55-77. [Crossref]
- Luyten J, Bruyneel L, van Hoek AJ. Assessing vaccine hesitancy in the UK population using a generalized vaccine hesitancy survey instrument. Vaccine. 2019;37(18):2494-501. [Crossref] [PubMed]
- Yılmaz N, Öke Karakaya P, Sönmez S. Aşı tereddüdü ölçeğinin Türkçe geçerlik ve güvenirliği [Validity and reliability of the vaccine hesitancy scale in Turkish]. İşletme Bilimi Dergisi. 2021;9(3):499-517. [Crossref]
- Rose A, Peters N, Shea JA, Armstrong K. Development and testing of the health care system distrust scale. J Gen Intern Med. 2004;19(1):57-63. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Yeşildal M, Erişen M, Kıraç R. Sağlık sistemlerine güvensizlik: bir geçerlik ve güvenilirlik çalışması [Health care system distrust: a study of validity and reliability]. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi. 2020;6(2):251-9. [Link]
- Gülmez Y, Bircan H, Yılmaz H. Sağlık Hizmetleri Tüketicilerinin Covid-19'a Yönelik Aşı Tereddütlerini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi [Determining the factors affecting the vaccination hesitancy to COVID-19 of healthcare consumers]. Kadim Akademi SBD. 2023;7(1):65-88. [Crossref]
- Okubo R, Yoshioka T, Ohfuji S, Matsuo T, Tabuchi T. COVID-19 vaccine hesitancy and its associated factors in Japan. Vaccines (Basel). 2021;9(6):662. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Shih SF, Wagner AL, Masters NB, Prosser LA, Lu Y, Zikmund-Fisher BJ. Vaccine hesitancy and rejection of a vaccine for the novel coronavirus in the United States. Front Immunol. 2021;12:558270. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Turhan Z, Dilcen HY, Dolu İ. The mediating role of health literacy on the relationship between health care system distrust and vaccine hesitancy during COVID-19 pandemic. Curr Psychol. 2022;41(11):8147-56. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Ebrahimi OV, Johnson MS, Ebling S, Amundsen OM, Halsøy Ø, Hoffart A, et al. Risk, trust, and flawed assumptions: vaccine hesitancy during the COVID-19 pandemic. Front Public Health. 2021;9:700213. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Nowak SA, Gidengil CA, Parker AM, Matthews LJ. Association among trust in health care providers, friends, and family, and vaccine hesitancy. Vaccine. 2021;39(40):5737-40. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Liu PL, Zhao X, Wan B. COVID-19 information exposure and vaccine hesitancy: The influence of trust in government and vaccine confidence. Psychol Health Med. 2023;28(1):27-36. [Crossref] [PubMed]
- Özer Ö, Budak F, Alp S. Is vaccine hesitancy affected by distrust in the healthcare system? A study in Turkish population. Social Work In Public Health. 2023;38(4):323-33. [Crossref] [PubMed]
.: İşlem Listesi