Terör ve Travma: Psikotravmatolojik Bir Değerlendirme
Terror and Trauma: a Psychotraumatological Assessment
Öztürk E, Derin G. Terör ve travma: Psikotravmatolojik bir değerlendirme. Aşıcıoğlu F, editör. Uluslararası Güvenlik ve Terörizm. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2020. p.14- 24.
Makale Dili: TR
ÖZET
Dijital teknolojilerin gelişmesi ile kitle iletişim araçları zamandan ve mekândan bağımsız hale gelerek siber uzamın yeni bir gerçeklik ve eylem alanı olarak kullanılmasına zemin hazırlamıştır. Siber terörizm faaliyetleri ve uzun ya da kısa süreli yoğunluğu yüksek olan iç ve dış savaşlar, terör olayları ve silahlı çatışmalar gibi olaylar genel olarak bireysel travma ve toplumsal travma olarak ikiye ayrılabilen psikolojik ve toplumsal travmalara sebep olabilmektedir. Terör olayları ile ilişki olarak ortaya çıkan travmalar toplumun kültürel, politik, sosyal ve psikolojik yapısında önemli patolojik değişim ve dönüşümlere neden olmakta olup terör olayları sonucunda ortaya çıkan kaos ve anomi, bireylerin ruhsal ve toplumsal entegrasyonlarında negatif doğalı kesintilere yol açmaktadır. Terörizmin bireyden topluma olan uzamda doğrudan ve dolaylı etkileri, bireyin aktüel yaşamındaki olağan sorunları ile başa çıkmak için gerekli olan becerilerini ve psikolojik kaynaklarını olumsuz etkileyebilmekte ve toplumsal uyumunu bozmaktadır. Terörle ilişkili psikopatolojilerin ortaya çıkmasında çok çeşitli ve çok yönlü risk faktörleri bulunmaktadır. Bunlar arasında; demografik faktörler (kadın olmak, düşük eğitim seviyesi, etnik azınlık mensubu olmak), bilişsel özellikler (düşük zekâ seviyesi, hafıza problemleri), ailesel ve çevresel faktörler (disfonksiyonel aile, travmatik deneyim, sosyal destek eksikliği) ve psikiyatrik tanı öyküsü ve kişilik özellikleri (en az bir psikiyatrik tanıya sahip olma, peritravmatik dissosiyasyon, kaçıngan ve antisosyal kişilik örgütlenmesi) ön plana çıkmaktadır. Psikopatoloji gelişimine sebep olan risk faktörleriyle birlikte bireyin psikolojik sağlamlığı ve ruhsal entegrasyonu terör eylemleri sebebiyle önemli ölçüde sekteye uğradığı için, aktüel hayatın sorunları da birey tarafından yönetilemez hale gelebilmektedir. Gündelik hayattaki işlevselliği bozulan ve bağ kurma kapasitesi zayıflayan ya da bu kapasitesi uyumsuz yöne doğru evrilen birey, bu psikopatojen süreçte maruz kaldığı terör olaylarını dissosiyatif inkar reaksiyonları vererek yaşamını sürdürmeye devam edecektir. Terör olaylarından sonra bireylerde küçümsenemeyecek oranlarda disossiyatif bozukluklar, travma sonrası stres bozukluğu, madde kullanım bozuklukları ve majör depresyon görülebilmektedir. Bireylerin terör gibi şiddetli düzeydeki travmatik olaylarla başa çıkabilmeleri ve bu sürece uyum sağlamaya yönelimli olarak başlayan ve sonrasında bir psikiyatrik hastalığa dönüşen bu psikopatolojilerin bir halk sağlığı sorunu olarak mümkün olabilen en kısa sürede tedavi edilmeleri profesyonel bir gerekliliktir. Terör mağduru bireylerin sağaltımına yönelik psikoterapilerin odak noktası, asosiyasyonu yani bağ kurabilme kapasitesi zayıflamış ya da bozulmuş olan travmatize bireyin, uyumsuz yönelimli psikolojik boyutundan, travmalarını proses edebilen veya terör eyleminin travmatik anıları baş edebilen (mücadele eden 'survivor') uyumlu yönelimli olan boyuta getirmektir. Sonuç olarak terörizmin hem bireysel hem de toplumsal boyutlardaki travmatize edici etkilerinin kısa ve uzun dönemli bilimsel çalışmalarla ortaya konulması, terörizmi önleme stratejilerinin gelişiminde yeni paradigma ve modalitelerin geliştirilebilmesi yönünde bir vizyon sağlayacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Psikolojik travma; terör; dissosiyatif bozukluklar
Dijital teknolojilerin gelişmesi ile kitle iletişim araçları zamandan ve mekândan bağımsız hale gelerek siber uzamın yeni bir gerçeklik ve eylem alanı olarak kullanılmasına zemin hazırlamıştır. Siber terörizm faaliyetleri ve uzun ya da kısa süreli yoğunluğu yüksek olan iç ve dış savaşlar, terör olayları ve silahlı çatışmalar gibi olaylar genel olarak bireysel travma ve toplumsal travma olarak ikiye ayrılabilen psikolojik ve toplumsal travmalara sebep olabilmektedir. Terör olayları ile ilişki olarak ortaya çıkan travmalar toplumun kültürel, politik, sosyal ve psikolojik yapısında önemli patolojik değişim ve dönüşümlere neden olmakta olup terör olayları sonucunda ortaya çıkan kaos ve anomi, bireylerin ruhsal ve toplumsal entegrasyonlarında negatif doğalı kesintilere yol açmaktadır. Terörizmin bireyden topluma olan uzamda doğrudan ve dolaylı etkileri, bireyin aktüel yaşamındaki olağan sorunları ile başa çıkmak için gerekli olan becerilerini ve psikolojik kaynaklarını olumsuz etkileyebilmekte ve toplumsal uyumunu bozmaktadır. Terörle ilişkili psikopatolojilerin ortaya çıkmasında çok çeşitli ve çok yönlü risk faktörleri bulunmaktadır. Bunlar arasında; demografik faktörler (kadın olmak, düşük eğitim seviyesi, etnik azınlık mensubu olmak), bilişsel özellikler (düşük zekâ seviyesi, hafıza problemleri), ailesel ve çevresel faktörler (disfonksiyonel aile, travmatik deneyim, sosyal destek eksikliği) ve psikiyatrik tanı öyküsü ve kişilik özellikleri (en az bir psikiyatrik tanıya sahip olma, peritravmatik dissosiyasyon, kaçıngan ve antisosyal kişilik örgütlenmesi) ön plana çıkmaktadır. Psikopatoloji gelişimine sebep olan risk faktörleriyle birlikte bireyin psikolojik sağlamlığı ve ruhsal entegrasyonu terör eylemleri sebebiyle önemli ölçüde sekteye uğradığı için, aktüel hayatın sorunları da birey tarafından yönetilemez hale gelebilmektedir. Gündelik hayattaki işlevselliği bozulan ve bağ kurma kapasitesi zayıflayan ya da bu kapasitesi uyumsuz yöne doğru evrilen birey, bu psikopatojen süreçte maruz kaldığı terör olaylarını dissosiyatif inkar reaksiyonları vererek yaşamını sürdürmeye devam edecektir. Terör olaylarından sonra bireylerde küçümsenemeyecek oranlarda disossiyatif bozukluklar, travma sonrası stres bozukluğu, madde kullanım bozuklukları ve majör depresyon görülebilmektedir. Bireylerin terör gibi şiddetli düzeydeki travmatik olaylarla başa çıkabilmeleri ve bu sürece uyum sağlamaya yönelimli olarak başlayan ve sonrasında bir psikiyatrik hastalığa dönüşen bu psikopatolojilerin bir halk sağlığı sorunu olarak mümkün olabilen en kısa sürede tedavi edilmeleri profesyonel bir gerekliliktir. Terör mağduru bireylerin sağaltımına yönelik psikoterapilerin odak noktası, asosiyasyonu yani bağ kurabilme kapasitesi zayıflamış ya da bozulmuş olan travmatize bireyin, uyumsuz yönelimli psikolojik boyutundan, travmalarını proses edebilen veya terör eyleminin travmatik anıları baş edebilen (mücadele eden 'survivor') uyumlu yönelimli olan boyuta getirmektir. Sonuç olarak terörizmin hem bireysel hem de toplumsal boyutlardaki travmatize edici etkilerinin kısa ve uzun dönemli bilimsel çalışmalarla ortaya konulması, terörizmi önleme stratejilerinin gelişiminde yeni paradigma ve modalitelerin geliştirilebilmesi yönünde bir vizyon sağlayacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Psikolojik travma; terör; dissosiyatif bozukluklar
ABSTRACT
With the development of digital technologies, the mass media became independent of time and space, and paved the way for the use of cyber space as a new field of reality and action. Cyber terrorism activities and events such as civil and foreign wars, terrorist incidents and armed conflicts with high intensity of long or short periods can generally cause psychological and social traumas that can be divided into individual trauma and social trauma. Traumas occurring in connection with terrorist incidents cause significant pathological changes and transformations in the cultural, political, social and psychological structure of the society, and chaos and anomies caused by terrorist incidents lead to negative natural interruptions in the psychological and social integration of individuals. The direct and indirect effects of terrorism in the space from individual to society can negatively affect the skills and psychological resources necessary to deal with the individual's usual problems in his actual life and disrupt his social cohesion. There are various and versatile risk factors in the emergence of terrorism related psychopathologies. Among these; demographic factors (female, low educational level, ethnic minority membership), cognitive characteristics (low intelligence level, memory problems), familial and environmental factors (dysfunctional family, traumatic experience, lack of social support), and history of psychiatric diagnosis and personality traits (having at least one psychiatric diagnosis, peritraumatic dissociation, avoidant and antisocial personality organization) come to the fore. The problems of actual life can become unmanageable by the individual, as the psychological well-being and mental integration of the individual, along with the risk factors that cause the development of psychopathology, are significantly interrupted by terrorist acts. The individual whose functionality in daily life is impaired and his capacity for bonding is weakened or evolving this capacity in an incompatible way, will continue his life by giving dissociative denial reactions to the terrorist events he is exposed to in this psychopathogenic process. After terror events, individuals may experience dissociative disorders, post-traumatic stress disorder, mood disorders, substance use disorders and major depression. It is a professional requirement for individuals to be able to deal with severe traumatic events such as terrorism and to treat these psychopathologies as soon as possible as a public health problem that started with a tendency to adapt to this process and then turned into a psychiatric illness. The focus of psychotherapies for the treatment of individuals who are victims of terrorism is to bring the traumatized individual, whose association capacity is weakened or impaired, from the psychological dimension of the compatible orientation, to the traumatic memories that can process (survivor) the traumatic memories of the terrorist act. As a result, it is thought that revealing the traumatizing effects of terrorism in both individual and social dimensions through short and long term scientific studies will provide a vision to develop new paradigms and modalities in the development of counter terrorism strategies.
Keywords: Psychological trauma; terrorism; dissociative disorders
With the development of digital technologies, the mass media became independent of time and space, and paved the way for the use of cyber space as a new field of reality and action. Cyber terrorism activities and events such as civil and foreign wars, terrorist incidents and armed conflicts with high intensity of long or short periods can generally cause psychological and social traumas that can be divided into individual trauma and social trauma. Traumas occurring in connection with terrorist incidents cause significant pathological changes and transformations in the cultural, political, social and psychological structure of the society, and chaos and anomies caused by terrorist incidents lead to negative natural interruptions in the psychological and social integration of individuals. The direct and indirect effects of terrorism in the space from individual to society can negatively affect the skills and psychological resources necessary to deal with the individual's usual problems in his actual life and disrupt his social cohesion. There are various and versatile risk factors in the emergence of terrorism related psychopathologies. Among these; demographic factors (female, low educational level, ethnic minority membership), cognitive characteristics (low intelligence level, memory problems), familial and environmental factors (dysfunctional family, traumatic experience, lack of social support), and history of psychiatric diagnosis and personality traits (having at least one psychiatric diagnosis, peritraumatic dissociation, avoidant and antisocial personality organization) come to the fore. The problems of actual life can become unmanageable by the individual, as the psychological well-being and mental integration of the individual, along with the risk factors that cause the development of psychopathology, are significantly interrupted by terrorist acts. The individual whose functionality in daily life is impaired and his capacity for bonding is weakened or evolving this capacity in an incompatible way, will continue his life by giving dissociative denial reactions to the terrorist events he is exposed to in this psychopathogenic process. After terror events, individuals may experience dissociative disorders, post-traumatic stress disorder, mood disorders, substance use disorders and major depression. It is a professional requirement for individuals to be able to deal with severe traumatic events such as terrorism and to treat these psychopathologies as soon as possible as a public health problem that started with a tendency to adapt to this process and then turned into a psychiatric illness. The focus of psychotherapies for the treatment of individuals who are victims of terrorism is to bring the traumatized individual, whose association capacity is weakened or impaired, from the psychological dimension of the compatible orientation, to the traumatic memories that can process (survivor) the traumatic memories of the terrorist act. As a result, it is thought that revealing the traumatizing effects of terrorism in both individual and social dimensions through short and long term scientific studies will provide a vision to develop new paradigms and modalities in the development of counter terrorism strategies.
Keywords: Psychological trauma; terrorism; dissociative disorders
.: İşlem Listesi