.: ARAŞTIRMA
TAYVAN'DA YAŞLILAR ARASINDA YAŞAM İMGELERİ ÜZERİNE KONFÜÇYUSCU VE TAOİST ETKİLER
Confucian and Taoist Influences on theImages of Life Among Seniors in Taiwan
Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2004;12(4):211-25
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Genetik mühendisliği ve kök hücreye dayalı tedavilerde olduğu gibi tıbbi teknolojideki hızlı ilerlemeler, yakın bir gelecekte zengin toplumlarda insan ölümlerinin, kazalar dışında başlıca nedeni olarak doğal yaşlanma ve yaşlılık çağı hastalıklarının olmasını sağlayacaktır. Yaşam sonu sorunları ile ilgilenildiğinde tıbbi sosyoloji, insanın ileri yaşlardaki hayatı ve ölümü üzerinde daha çok odaklanma gereksinimi duyacaktır. Yaşlı insanların yaşama ve ölüme karşı tutumlarını anlamak hem yaşam sonu tıbbi bakımın yerine getirilmesinde, hem de yaşam sonu politikasının belirlenmesinde önemlidir. Yaşam ve ölüme bir bütün olarak bakmanın yanı sıra ölüm üzerine konuşma tabusunun üstesinden gelmeyi denemek amacıyla Tayvanda randomize olarak seçilen 112 yaşlı (60 yaş ve üstü) ile yaşamlarının imgeleri üzerine ayrıntılı görüşmeler yapıldı. Yaşlıların belirttiği anahtar kavramların analizi, Konfüçyuscu ve Taoist felsefelerin önemli etkisini ortaya çıkardı. Çin halkının yaşam ve ölüme karşı tutumlarının büyük ölçüde Konfüçyusizm, Budizm ve Taoizm felsefelerinin temelinde açıklanan değerler doğrultusunda anlaşılabileceği görüldü. Bu felsefelere göre, yaşamın değeri yaşam kalitesinden ölüm kalitesine geçmektir. Bu, kişilere önerildiğinde insanların hiçbiri ne ileri talimatların yararlılığını düşündü, ne de kullanmayı istedi. Genel olarak, güçsüz ve yaşlı olduklarında bu kararları doğanın en son anda vermesine ya da kendilerine bakmalarını bekledikleri çocuklarına bırakmayı tercih ettiler.
Anahtar Kelimeler: Tayvan, Çin, ölüm, yaşamın sonu, ileri talimatlar, etik, yaşam görüşü, taoizm, konfüçyusizm, karar verme
Genetik mühendisliği ve kök hücreye dayalı tedavilerde olduğu gibi tıbbi teknolojideki hızlı ilerlemeler, yakın bir gelecekte zengin toplumlarda insan ölümlerinin, kazalar dışında başlıca nedeni olarak doğal yaşlanma ve yaşlılık çağı hastalıklarının olmasını sağlayacaktır. Yaşam sonu sorunları ile ilgilenildiğinde tıbbi sosyoloji, insanın ileri yaşlardaki hayatı ve ölümü üzerinde daha çok odaklanma gereksinimi duyacaktır. Yaşlı insanların yaşama ve ölüme karşı tutumlarını anlamak hem yaşam sonu tıbbi bakımın yerine getirilmesinde, hem de yaşam sonu politikasının belirlenmesinde önemlidir. Yaşam ve ölüme bir bütün olarak bakmanın yanı sıra ölüm üzerine konuşma tabusunun üstesinden gelmeyi denemek amacıyla Tayvanda randomize olarak seçilen 112 yaşlı (60 yaş ve üstü) ile yaşamlarının imgeleri üzerine ayrıntılı görüşmeler yapıldı. Yaşlıların belirttiği anahtar kavramların analizi, Konfüçyuscu ve Taoist felsefelerin önemli etkisini ortaya çıkardı. Çin halkının yaşam ve ölüme karşı tutumlarının büyük ölçüde Konfüçyusizm, Budizm ve Taoizm felsefelerinin temelinde açıklanan değerler doğrultusunda anlaşılabileceği görüldü. Bu felsefelere göre, yaşamın değeri yaşam kalitesinden ölüm kalitesine geçmektir. Bu, kişilere önerildiğinde insanların hiçbiri ne ileri talimatların yararlılığını düşündü, ne de kullanmayı istedi. Genel olarak, güçsüz ve yaşlı olduklarında bu kararları doğanın en son anda vermesine ya da kendilerine bakmalarını bekledikleri çocuklarına bırakmayı tercih ettiler.
Anahtar Kelimeler: Tayvan, Çin, ölüm, yaşamın sonu, ileri talimatlar, etik, yaşam görüşü, taoizm, konfüçyusizm, karar verme
ABSTRACT
Rapid advances in medical technology such as genetic engineering and stem cell-based therapies will make it possible that in the near future, except for accidents, "natural" aging and the diseases of old age will be the main causes of human death in rich societies. When dealing with issues at the end of life medical sociology will need to focus more on persons life and death in senior years. Understanding the attitudes of older persons toward life and death is important for both performing end-of-life medical care and in making end-of-life policy. To attempt to overcome the taboo on death conversation as well as to look at life and death as a whole, in-depth interviews were conducted with 112 randomly selected seniors (persons 60 years and older) in Taiwan on their images of life. Analysis of the key concepts they mentioned revealed significant influence of Confucian and Taoist philosophies. We suggest that Chinese peoples attitudes to life and death can be largely understood through the values expressed in the underlying philosophies of Confucianism, Buddhism and Taoism. According to those the value of life transcends from the quality of life to the quality of death. Almost no person had considered the usefulness of advance directives nor did many want to use them when it was suggested to them. Rather they generally prefer to leave such decisions either to the very last moment as nature decides it, or to their children whom they expect to look after them when they become frail and aged.
Keywords: Taiwan, China, death, end of life, advance directive, ethics, life view, taoism, confucianism, decision-making
Rapid advances in medical technology such as genetic engineering and stem cell-based therapies will make it possible that in the near future, except for accidents, "natural" aging and the diseases of old age will be the main causes of human death in rich societies. When dealing with issues at the end of life medical sociology will need to focus more on persons life and death in senior years. Understanding the attitudes of older persons toward life and death is important for both performing end-of-life medical care and in making end-of-life policy. To attempt to overcome the taboo on death conversation as well as to look at life and death as a whole, in-depth interviews were conducted with 112 randomly selected seniors (persons 60 years and older) in Taiwan on their images of life. Analysis of the key concepts they mentioned revealed significant influence of Confucian and Taoist philosophies. We suggest that Chinese peoples attitudes to life and death can be largely understood through the values expressed in the underlying philosophies of Confucianism, Buddhism and Taoism. According to those the value of life transcends from the quality of life to the quality of death. Almost no person had considered the usefulness of advance directives nor did many want to use them when it was suggested to them. Rather they generally prefer to leave such decisions either to the very last moment as nature decides it, or to their children whom they expect to look after them when they become frail and aged.
Keywords: Taiwan, China, death, end of life, advance directive, ethics, life view, taoism, confucianism, decision-making
.: İşlem Listesi