.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Sürdürülebilir Beslenme Bilgi ve Tutum Anketi'nin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
Adaptation of the Questionnaire on Food Sustainability Knowledge and Attitudes to Sustainable Eating into Turkish: A Validity and Reliability Study
Turkiye Klinikleri J Health Sci. 2024;9(3):427-35
doi: 10.5336/healthsci.2024-102620
Makale Dili: TR
Tam Metin
Ücretsiz Erişim
ÖZET
Amaç: Bu çalışma, orijinal dili İngilizce olan Sürdürülebilir Beslenme Bilgi ve Tutum Anketi'nin geçerlik ve güvenirliğinin değerlendirilerek Türkçeye uyarlanması amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya 20 yaş ve üzeri 384 birey katılmıştır. Anket, 3 ayrı mütercim tercüman tarafından çevirgeri çevir yöntemi ile Türkçeye çevrilmiş olup; anlamsal, kültürel ve anlaşılabilirlik açısından topluma uygulanabilirliğini değerlendirmek üzere 10 adet alanında uzman diyetisyenden görüş alınmıştır. Anketin anlaşılabilirliğini test etmek için 40 birey ile ön çalışma yapılmıştır. Orijinal halinde alt boyut içermeyen bu anket toplam 33 maddeden oluşmaktadır. Bulgular: Çalışmaya katılan bireylerin %52,6'sı kadın, %47,4'ü ise erkek ve tüm bireylerin yas ortalamas ̧ ı 37,8±11,33 yıl olarak saptanmıştır. Yapılan Kaiser-Meier-Olkin (KMO) testi sonucuna göre örneklem büyüklüğünün yeterli düzeyde olduğu (KMO=0,876) ve Bartlett küresellik testi sonucuna göre de faktör analizi yapılabilmek için maddeler arasında yeterli düzeyde ilişki olduğu saptanmıştır (X2 =6096,4; p<0,001). Açıklayıcı faktör analizi ile Sürdürülebilir Beslenme Bilgi ve Tutum Anketi'nin, dört faktör (boyut) altında toplandığı ve faktörlerin ankete ilişkin açıkladıkları toplam varyans oranı ise %60,4 olarak belirlenmiştir. İkili doğrulayıcı faktör analizi sonuçları anketin Türkçeye uyarlanmasında geçerlik koşulunu sağladığını ve anketin uygulanabilir olduğunu göstermiştir. Anketin Cronbach alfa (α=0,90) iç tutarlılık katsayısı ile güvenirlik değerinin yüksek düzeyde olduğu görülmüştür. Zaman faktörü göz önünde bulundurularak yapılan test-tekrar test verilerinden elde edilen iç tutarlılık katsayı sonuçları da anketin iyi düzeyde güvenilir olduğunu göstermiştir. Sonuç: Bu çalışma sonucunda, Sürdürülebilir Beslenme Bilgi ve Tutum Anketi'nin bireylerin sürdürülebilir beslenme bilgi düzeylerini ve tutumlarını değerlendirmede geçerli ve güvenilir bir araç olduğu saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Geçerlik; güvenirlik; sürdürülebilir beslenme bilgisi; sürdürülebilir beslenme tutumu
Amaç: Bu çalışma, orijinal dili İngilizce olan Sürdürülebilir Beslenme Bilgi ve Tutum Anketi'nin geçerlik ve güvenirliğinin değerlendirilerek Türkçeye uyarlanması amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya 20 yaş ve üzeri 384 birey katılmıştır. Anket, 3 ayrı mütercim tercüman tarafından çevirgeri çevir yöntemi ile Türkçeye çevrilmiş olup; anlamsal, kültürel ve anlaşılabilirlik açısından topluma uygulanabilirliğini değerlendirmek üzere 10 adet alanında uzman diyetisyenden görüş alınmıştır. Anketin anlaşılabilirliğini test etmek için 40 birey ile ön çalışma yapılmıştır. Orijinal halinde alt boyut içermeyen bu anket toplam 33 maddeden oluşmaktadır. Bulgular: Çalışmaya katılan bireylerin %52,6'sı kadın, %47,4'ü ise erkek ve tüm bireylerin yas ortalamas ̧ ı 37,8±11,33 yıl olarak saptanmıştır. Yapılan Kaiser-Meier-Olkin (KMO) testi sonucuna göre örneklem büyüklüğünün yeterli düzeyde olduğu (KMO=0,876) ve Bartlett küresellik testi sonucuna göre de faktör analizi yapılabilmek için maddeler arasında yeterli düzeyde ilişki olduğu saptanmıştır (X2 =6096,4; p<0,001). Açıklayıcı faktör analizi ile Sürdürülebilir Beslenme Bilgi ve Tutum Anketi'nin, dört faktör (boyut) altında toplandığı ve faktörlerin ankete ilişkin açıkladıkları toplam varyans oranı ise %60,4 olarak belirlenmiştir. İkili doğrulayıcı faktör analizi sonuçları anketin Türkçeye uyarlanmasında geçerlik koşulunu sağladığını ve anketin uygulanabilir olduğunu göstermiştir. Anketin Cronbach alfa (α=0,90) iç tutarlılık katsayısı ile güvenirlik değerinin yüksek düzeyde olduğu görülmüştür. Zaman faktörü göz önünde bulundurularak yapılan test-tekrar test verilerinden elde edilen iç tutarlılık katsayı sonuçları da anketin iyi düzeyde güvenilir olduğunu göstermiştir. Sonuç: Bu çalışma sonucunda, Sürdürülebilir Beslenme Bilgi ve Tutum Anketi'nin bireylerin sürdürülebilir beslenme bilgi düzeylerini ve tutumlarını değerlendirmede geçerli ve güvenilir bir araç olduğu saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Geçerlik; güvenirlik; sürdürülebilir beslenme bilgisi; sürdürülebilir beslenme tutumu
ABSTRACT
Objective: The study aimed to assess the validity and reliability of the Questionnaire on Food Sustainability Knowledge and Attitudes to Sustainable Eating whose original language is English, and adapt it to Turkish. Material and Methods: 384 participants aged 20 and over participated in the study. Three translators independently translated the questionnaire into Turkish using the translate-reverse approach. Opinions were taken from 10 expert dietitians in order to evaluate its applicability to society in terms of semantic, cultural, and understandability. A pilot research was carried out using a sample of 40 participants to assess the comprehensibility of the questionnaire. The original version of this questionnaire does not include any sub-dimensions and comprises a total of 33 items. Results: Of the individuals participating in the study, 52.6% were female and 47.4% were male, and the average age of all individuals was found to be 37.8±11.33 years. According to the results of the Kaiser-Meier-Olkin (KMO) test, it was determined that the sample size was sufficient (KMO=0.876) and according to the results of the Bartlett sphericity test, there was a sufficient relationship between the items for factor analysis (X2 =6096.4; p<0.001). With explanatory factor analysis, it was determined that the Questionnaire on Food Sustainability Knowledge and Attitudes to Sustainable Eating was grouped under four factors (dimensions) and the total variance ratio explained by the factors regarding the questionnaire was 60.4%. The results of double confirmatory factor analysis showed that the questionnaire met the validity condition in adapting it to Turkish and that the questionnaire was applicable. It was observed that the reliability value of the questionnaire was high, with Cronbach's alpha (α=0.90) internal consistency coefficient. The results of internal consistency coefficient obtained from test-retest data considering the time factor also showed that the survey had a good level of reliability. Conclusion: As a result of this study, it was determined that the Questionnaire on Food Sustainability Knowledge and Attitudes to Sustainable Eating is a valid and reliable tool in assessing individuals' sustainable nutrition knowledge levels and attitudes.
Keywords: Validity; reliability; sustainable nutrition knowledge; sustainable nutrition attitude
Objective: The study aimed to assess the validity and reliability of the Questionnaire on Food Sustainability Knowledge and Attitudes to Sustainable Eating whose original language is English, and adapt it to Turkish. Material and Methods: 384 participants aged 20 and over participated in the study. Three translators independently translated the questionnaire into Turkish using the translate-reverse approach. Opinions were taken from 10 expert dietitians in order to evaluate its applicability to society in terms of semantic, cultural, and understandability. A pilot research was carried out using a sample of 40 participants to assess the comprehensibility of the questionnaire. The original version of this questionnaire does not include any sub-dimensions and comprises a total of 33 items. Results: Of the individuals participating in the study, 52.6% were female and 47.4% were male, and the average age of all individuals was found to be 37.8±11.33 years. According to the results of the Kaiser-Meier-Olkin (KMO) test, it was determined that the sample size was sufficient (KMO=0.876) and according to the results of the Bartlett sphericity test, there was a sufficient relationship between the items for factor analysis (X2 =6096.4; p<0.001). With explanatory factor analysis, it was determined that the Questionnaire on Food Sustainability Knowledge and Attitudes to Sustainable Eating was grouped under four factors (dimensions) and the total variance ratio explained by the factors regarding the questionnaire was 60.4%. The results of double confirmatory factor analysis showed that the questionnaire met the validity condition in adapting it to Turkish and that the questionnaire was applicable. It was observed that the reliability value of the questionnaire was high, with Cronbach's alpha (α=0.90) internal consistency coefficient. The results of internal consistency coefficient obtained from test-retest data considering the time factor also showed that the survey had a good level of reliability. Conclusion: As a result of this study, it was determined that the Questionnaire on Food Sustainability Knowledge and Attitudes to Sustainable Eating is a valid and reliable tool in assessing individuals' sustainable nutrition knowledge levels and attitudes.
Keywords: Validity; reliability; sustainable nutrition knowledge; sustainable nutrition attitude
REFERANSLAR:
- United Nations [Internet]. [Cited: January 11, 2023]. World Population Prospects 2022: Summary of Results. Available from: [Link]
- Tripathi AD, Mishra R, Maurya KK, Singh RB, Wilson DW. Estimates for world population and global food availability for global health. Singh RB, Watson RR, Takahashi T, eds. The Role of Functional Food Security in Global Health. London: Academic Press; 2019. p.3-24. ISBN 9780128131480. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Donati M, Menozzi D, Zighetti C, Rosi A, Zinetti A, Scazzina F. Towards a sustainable diet combining economic, environmental and nutritional objectives. Appetite. 2016;106:48-57. [Crossref] [PubMed]
- United Nations. Sustainable development goals [Internet]. [Cited: March 25, 2023]. 17 Goals to Transform Our World. Available from: [Link]
- World Health Organization, Food and Agriculture Organization of the United Nations. Sustainable Healthy Diets-Guiding Principles. 2019. Cited: March 2, 2024. Available from: [Link]
- Campbell BM, Beare DJ, Bennett EM, Hall-Spencer JM, Ingram JSI, Jaramillo F, et al. Agriculture production as a major driver of the earth system exceeding planetary boundaries. Ecology and Society. 2017;22(4):8. [Crossref]
- Willett W, Rockström J, Loken B, Springmann M, Lang T, Vermeulen S, Food in the Anthropocene: the EAT-Lancet Commission on healthy diets from sustainable food systems. Lancet. 2019;393(10170):447-92. Erratum in: Lancet. 2019;393(10171):530. Erratum in: Lancet. 2019;393(10191):2590. Erratum in: Lancet. 2020;395(10221):338. Erratum in: Lancet. 2020;396(10256):e56. [PubMed]
- IPCC. Special report on climate change and land, summary for policymakers. Geneva: IPCC; 2016. [Link]
- Almond REA, Grooten M, Petersen T. Living planet report 2020-Bending the curve of biodiversity loss. Gland: WWF; 2020. p.83. [Link]
- García-González Á, Achón M, Carretero Krug A, Varela-Moreiras G, Alonso-Aperte E. Food sustainability knowledge and attitudes in the spanish adult population: a cross-sectional study. Nutrients. 2020;12(10):3154. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Lawshe CH. A quantitative approach to content validity. Personnel Psychology. 1975;28(4):563-75. [Crossref]
- Ayre C, Scally AJ. Critical values for Lawshe's content validity ratio: revisiting the original methods of calculation. Measurement and Evaluation in Counseling and Development. 2014;47(1):79-86. [Crossref]
- Osborne JW, Costello AB. Sample size and subject to item ratio in principal components analysis. Practical Assessment Research Evaluation. 2004;9:11. [Link]
- Streiner DL, Norman GR, Cairney J. Health Measurement Scales: a Practical Guide to their Development and Use. 5th ed. New York: Oxford University Press; 2015. [Crossref]
- Shrestha N. Factor analysis as a tool for survey analysis. American Journal of Applied Mathematics and Statistics. 2021;9(1):4-11. [Crossref]
- Şimşek ÖF. Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş Temel İlkeler Ve LISREL Uygulamaları. 1. Baskı. Ankara: Ekinoks; 2007.
- Brown TA. Confirmatory Factor Analysis for Applied Research. 2nd ed. London: Guilford Publications; 2015.
- Edwards AA, Joyner KJ, Schatschneider C. A simulation study on the performance of different reliability estimation methods. Educ Psychol Meas. 2021;81(6):1089-117. [PubMed] [PMC]
- Koo TK, Li MY. A Guideline of selecting and reporting intraclass correlation coefficients for reliability research. J Chiropr Med. 2016;15(2):155-63. Erratum in: J Chiropr Med. 2017;16(4):346. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Vermeir I, Verbeke W. Sustainable food consumption: exploring the consumer "attitude-behavioral intention" gap. Journal of Agricultural and Environmental Ethics. 2006;19:169-94. [Crossref]
- Food Insight [Internet]. © 2024 The International Food Information Council. [Cited: 5 February, 2020]. Interest in sustainability, plant-based diets among trends in ıfıc foundation's 2019 food & health survey. 2019. Available from: [Link]
- Barone B, Nogueira RM, Guimarães KRLSLQ, Behrens JH. Sustainable diet from the urban Brazilian consumer perspective. Food Res Int. 2019;124:206-12. [Crossref] [PubMed]
- Hoek AC, Pearson D, James SW, Lawrence MA, Friel S. Shrinking the food-print: a qualitative study into consumer perceptions, experiences and attitudes towards healthy and environmentally friendly food behaviours. Appetite. 2017;108:117-31. [Crossref] [PubMed]
- Çokluk Ö, Şekercioğlu G, Büyüköztürk Ş. Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve LISREL Uygulamaları. 2. Baskı. Ankara: Pegem Akademi; 2012.
.: İşlem Listesi