Amaç: Subkütan düşük molekül ağırlıklı heparin uygulanan hastalarda, beden kitle indeksine göre kol ve karın bölgesinde ekimoz ve hematom farklılıklarının değerlendirilmesidir. Gereç ve Yöntemler: Araştırma, bir devlet hastanesinin göğüs hastalıkları kliniğinde, KOAH tanısı ile enoksaparin sodyum 0,6 mL 1x1 subkütan şeklinde tedavi alan hastalar ile yapılmış tanımlayıcı bir çalışmadır. Örneklemi 30 kadın, 30 erkek olmak üzere 60 hasta oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında, hasta tanılama formu ve hasta izlem formu kullanılmıştır. Çalışmaya başlamadan önce etik kurul ve kurum izni alınmıştır. Katılımcılar, her grupta 15 hasta olmak üzere zayıf, normal kilolu, fazla kilolu ve obez olmak üzere ayrılmıştır. Enjeksiyonlar, sağ/sol ve kol/karın bölgelerine 4 defa uygulanmıştır. Enjeksiyon sonrasında 48 ve 72. saatlerde ekimoz ve hematom bulguları değerlendirilmiştir. Bulgular: Kol bölgesinde 48. Saatte ekimoz ve hematom gelişimi gözlenirken; 72. saatte ise hematom gelişiminin karın bölgesine göre daha fazla olduğu ve farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu belirlenmiştir. Zayıf bireylerde 72. saatte kol bölgesinde ekimoz; 48. saatte ise karın bölgesinde hematom gelişiminin diğer gruplara göre daha fazla olduğu ve farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu saptanmıştır (p<0,05). Sonuçlar: Subkütan heparin enjeksiyonlarının klinik uygulamalarında öncelikle karın bölgesinin tercih edilmesi, bölgenin kullanımının yaygınlaştırılması ve çalışmada beden kitle indeksine göre zayıf bireylerde daha fazla komplikasyon gelişmesine yönelik kanıt temelli çalışmaların yapılması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Ekimoz; hematom; subkütan heparin; subkütan uygulama
Objective: The aim of this study is to evaluate the differences in ecchymosis and hematoma in the arm and abdomen according to body mass index in patients receiving subcutaneous low molecular weight heparin. Material and Methods: The study is a descriptive study conducted with patients receiving COPD in the chest diseases clinic of a state hospital receiving Enoxaparin Sodium 0.6 mL 1x1 subcutaneously. The sample consisted of 60 patients (30 female and 30 male). Patient Identification Form and Patient Follow-up Form were used to collect the data. Before starting the study, Ethics Committee and institution permission was obtained. Patients; 15 of them are underweight, 15 of them are normal weight, 15 are overweight and 15 are obesity. The injections were administered 4 times to the right/left and arm/abdomen. Ecchymosis and hematoma findings were evaluated at 48 and 72 hours after injection. Results: It was determined that ecchymosis and hematoma in the arm region at 48th hour and hematoma development at 72th hour were higher than the abdominal region and the difference was statistically significant. It was found that ecchymosis in arm region at 72 hours and hematoma in abdominal region at 48 hours were higher than the other groups and the difference was statistically significant (p<0.05). Conclusion: In clinical applications of subcutaneous heparin injections, it is recommended that the abdominal region be preferred, the use of the region should be expanded, and evidence-based studies for the development of more complications in weak individuals than body mass index are recommended.
Keywords: ecchymosis; hematoma; subcutaneous heparin; subcutaneous application
- Chan H. Effects of injection duration on site-pain intensity and bruising associated with subcutaneous heparin. J Adv Nurs. 2001;35(6):882-92. [Crossref] [PubMed]
- Craven RF, Hirnle CJ, Jensen S. Uysal N, Çakırcalı E, çeviri editörleri. Parenteral İlaç Uygulamaları. Hemşirelik Esasları İnsan Sağlığı ve Fonksiyonları. 7. baskıdan çeviri. Ankara: Palme Yayıncılık: 2015. p.428-30.
- Hall AM. Administration of Injections. In: Perry AG, Potter PA, Elkin MK, eds. Nursing Interventions and Clinical Skills. 5th ed. St. Louis, Missouri: Mosby; 2012. p.471-4.
- Harkreader H, Hogan MA. Fundamentals of Nursing: Caring and Clinical Judgement. 2nd ed. USA: Saunders, Elsevier Science; 2004. p.387-450.
- Kaya N, Palloş A. (Parenteral İlaç Uygulamaları-33. Bölüm). Atabek Aştı T, Karadağ A, editörler. Hemşirelik Esasları. Hemşirelik Bilim ve Sanatı-2. İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık; 2018. p.782-7.
- Lynn P. Bektaş H, çeviri editörü. Taylor Klinik Hemşirellik Becerileri-Bir Hemşirelik Süreci Yaklaşımı. 3. Baskıdan Çeviri. Bölüm 5: İlaç Uygulamaları. Korkmaz F, İnce S, Akın Korhan E, Sağkal T. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık; 2015. p.184-90.
- Mohammady M, Janani L, Akbari Sari A. Slow versus fast subcutaneous heparin injections for prevention of bruising and site pain intensity. Cochrane Database Syst Rev. 2017;10: CD008077. [Crossref]
- Palese A, Aidone E, Dante A, Pea F. Occurence and extent of bruising according to duration of administration of subcutaneous low-moleculer-weight heparin a quasi-experimental case-crossover study. J Cardiovasc Nurs. 2013;28(5):473-82. [Crossref] [PubMed]
- Akbari Sari A, Janani L, Mohammady M, Nedjat S. Slow versus fast subcutaneous heparin injections for prevention of bruising and site-pain intensity. Cochrane Database Syst Rev. 2014;(7):CD008077. [Crossref]
- Varghese C, Walia I, Sharma YP, Kaur S. Prevention and reduction of pain, bruise and hematoma by "moist ice pack" application on the site of subcutaneous heparin injection. Nursing and Midwifery Research Journal. 2006;2(4):139-48.
- Zaybak A, Khorshid L. A study on the effect of the duration of subcutaneous heparin injections on bruising and pain. J Clin Nurs. 2008;17(3):378-85.
- Rızalar S, Güner T, Kitap T, Ateş S, Gerçek H, Malkoç S. [The frequency of echimosis in patients with subcutaneous anticoagulan treatment]. O.M.Ü. Tıp Dergisi. 2007;24(3):95-9.
- Küçükgüçlü Ö, Okumuş H. [The effects of the application of the ice to the injection site, on the patients who are administered anticoagulant therapy]. DEUHYO ED. 2010;3(4):182-6.
- Pourghaznein T, Azimi VA, Jafarabadi MA. The effect of injection duration and injection site on pain and bruising of subcutaneous injection of heparin. J Clin Nurs. 2013;23(7-8):1105-13. [Crossref] [PubMed]
- Büyükyilmaz F, Çulha Y, Karaman A. [Recommendations for safe application related to the prevention complications in subcutaneous drug injections]. G.O.P. Taksim E.A.H. JAREN. 2018;4(2):108-11.
- McConnell EA. Administering subcutaneous heparin. Nursing. 2000;30(6):17. [Crossref]
- Ommaty R. Vademecum Modern İlaç Rehberi. 32. baskı. Ankara: Pelikan Yayınları; 2010. p.474.
- Collado RJ, Sanchez MMS, Gama MPF, Crespo NG, Aragon SB, Garcîa HB, et al. [Ecchmoysis is and/or haematoma formation after prophylactic administration of subcutaneous enoxaparin in the abdomen or arm of the critically ill patient]. Enfermerîa Intensiva. 2018;29(1):4-13. [Crossref]
- Yılmaz DU, Akın Korhan E, Hakverdeioğlu Yönt G, Dikmen Y, Düzgün G, Erem A. [Effect of subcutaneous injection applied to two different areas on formation of pain and ecchymoses]. İzmir Katip Çelebi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016;1(3):15-20.
- Zeraatkari K, Karimi M, Shahrzad MK, Changiz T. Comparison of heparin subcutaneous injection in thigh, arm and abdomen. Canadian Journal of Anesthesia. 2005;52. [Crossref]
.: İşlem Listesi