.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Sigara İçen Yetişkinler İçin Geliştirilmiş Değişim Aşamaları Modeli Ölçeklerinin Türkçeye Uyarlama Çalışması
Turkish Adaptation Study of Stage of Change Model Scales Which Developed for Adults Who Smoke
Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2015;7(2):69-78
doi: 10.5336/nurses.2013-33724
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Bu araştırma, sigara içen yetişkinler için geliştirilmiş Değişim Aşamaları Modeli Ölçeklerinin (Davranış Değiştirme Yöntemleri, Öz Yeterlik Ölçeği, Karar Alma) Türk dili ve kültürüne uyarlanması amacıyla yapılmış metodolojik bir çalışmadır. Gereç ve Yöntemler: Dil uyarlaması için geri çeviri yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın psikometrik aşaması Konya?nın Akşehir ilçesinde olasılıksız örnekleme yöntemi kullanılarak seçilen 185 sigara içen yetişkin bireyle yürütülmüştür. Ölçeğin ilk uygulamasından iki-dört hafta sonra 50 bireyin tekrar test ölçümleri yapılmıştır. Veriler, Tanıtım formu ve Değişim Aşamaları Modeli ölçekleri kullanılarak toplanmıştır. Bulgular: Davranış Değiştirme Yöntemleri, Karar Alma ve Öz Yeterlik ölçeklerinin geçerlilik ve güvenilirlik test sonuçları şöyledir: Uzman görüşüne dayalı kapsam geçerliliği indeksleri sırasıyla 0,99, 1,00 ve 0,98 bulunmuştur. Açıklayıcı faktör analizi sonucunda ölçeklerin faktör yüklerinin tümünün 0,40'ın üzerinde; varyans açıklama oranlarının ise sırasıyla 64,7, 58,9 ve 67,7 olduğu tespit edilmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi ile ölçeklerin orijinal yapıları doğrulanmıştır. Madde-toplam korelasyon katsayıları bütün maddeler için alt seviye kabul edilen 0,20'nin üzerinde olduğu; test-tekrar test korelasyon katsayılarının ise sırasıyla 0,83, 0,64 ve 0,74 olduğu tespit edilmiştir. Ölçeklerin Spearman-Brown katsayıları sırasıyla 0,90, 0,80 ve 0,84; Cronbach's Alpha (α) güvenilirlik katsayıları sırasıyla 0,93, 0,78 ve 0,85 olarak tespit edilmiştir. Sonuç: Bu çalışmada Değişim Aşamaları Modeli ölçeklerinin Türk toplumu için yeterli düzeyde geçerli ve güvenilir olduğu ortaya konulmuştur. Modeli Türk toplum grupları üzerinde test eden davranış değiştirme girişimlerinin ve eğitim tekniklerinin etkisini belirleyen araştırmaların yapılması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Sigara içme; sigarayı bırakma; öz yeterlik
Amaç: Bu araştırma, sigara içen yetişkinler için geliştirilmiş Değişim Aşamaları Modeli Ölçeklerinin (Davranış Değiştirme Yöntemleri, Öz Yeterlik Ölçeği, Karar Alma) Türk dili ve kültürüne uyarlanması amacıyla yapılmış metodolojik bir çalışmadır. Gereç ve Yöntemler: Dil uyarlaması için geri çeviri yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın psikometrik aşaması Konya?nın Akşehir ilçesinde olasılıksız örnekleme yöntemi kullanılarak seçilen 185 sigara içen yetişkin bireyle yürütülmüştür. Ölçeğin ilk uygulamasından iki-dört hafta sonra 50 bireyin tekrar test ölçümleri yapılmıştır. Veriler, Tanıtım formu ve Değişim Aşamaları Modeli ölçekleri kullanılarak toplanmıştır. Bulgular: Davranış Değiştirme Yöntemleri, Karar Alma ve Öz Yeterlik ölçeklerinin geçerlilik ve güvenilirlik test sonuçları şöyledir: Uzman görüşüne dayalı kapsam geçerliliği indeksleri sırasıyla 0,99, 1,00 ve 0,98 bulunmuştur. Açıklayıcı faktör analizi sonucunda ölçeklerin faktör yüklerinin tümünün 0,40'ın üzerinde; varyans açıklama oranlarının ise sırasıyla 64,7, 58,9 ve 67,7 olduğu tespit edilmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi ile ölçeklerin orijinal yapıları doğrulanmıştır. Madde-toplam korelasyon katsayıları bütün maddeler için alt seviye kabul edilen 0,20'nin üzerinde olduğu; test-tekrar test korelasyon katsayılarının ise sırasıyla 0,83, 0,64 ve 0,74 olduğu tespit edilmiştir. Ölçeklerin Spearman-Brown katsayıları sırasıyla 0,90, 0,80 ve 0,84; Cronbach's Alpha (α) güvenilirlik katsayıları sırasıyla 0,93, 0,78 ve 0,85 olarak tespit edilmiştir. Sonuç: Bu çalışmada Değişim Aşamaları Modeli ölçeklerinin Türk toplumu için yeterli düzeyde geçerli ve güvenilir olduğu ortaya konulmuştur. Modeli Türk toplum grupları üzerinde test eden davranış değiştirme girişimlerinin ve eğitim tekniklerinin etkisini belirleyen araştırmaların yapılması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Sigara içme; sigarayı bırakma; öz yeterlik
ABSTRACT
Objective: This research was made a methodological study in order to adapt Turkish language and culture of Stage of Change Model Scales (Processes of Change, Self-Efficacy, Decisional Balance) which developed for adults who smoke. Material and Methods: Back translation method is used to adapt the language. Psychometric phase of the study was carried out selected using non-random sampling 185 adult smokers who residing in Aksehir district of Konya. Two-four weeks after the first application of the scale, 50 people re-test measurements. Data were collected using the advertisement form and Stage of Change Model scales. Results: Processes of Change, Decisional Balance and Self-Efficacy scales validity and reliability test results are as follows: Content validity index based on expert opinion, respectively, 0.99, 1.00 and 0.98. Exploratory factor analysis of the scale factor loadings above 0.40; description of variance ratios, respectively, 64.7, 58.9 and 67.7 were determined. The original buildings of the scales was confirmed by confirmatory factor analysis. The item-total correlation coefficients above 0.20 for all the items. Test-retest correlation coefficients, respectively, 0.83, 0.64 and 0.74. Spearman-Brown coefficients, respectively, 0.90, 0.80, and 0.84. Cronbach's alpha (α) reliability coefficients, respectively, 0.93, 0.78 and 0.85. Conclusion: In this study, Stage of Change Model scales were found to be reliable and valid for Turkish society. Attempts to change the behavior of the model tested on Turkish society groups and research is recommended to determine the impact of training techniques.
Keywords: Smoking; smoking cessation; self efficacy
Objective: This research was made a methodological study in order to adapt Turkish language and culture of Stage of Change Model Scales (Processes of Change, Self-Efficacy, Decisional Balance) which developed for adults who smoke. Material and Methods: Back translation method is used to adapt the language. Psychometric phase of the study was carried out selected using non-random sampling 185 adult smokers who residing in Aksehir district of Konya. Two-four weeks after the first application of the scale, 50 people re-test measurements. Data were collected using the advertisement form and Stage of Change Model scales. Results: Processes of Change, Decisional Balance and Self-Efficacy scales validity and reliability test results are as follows: Content validity index based on expert opinion, respectively, 0.99, 1.00 and 0.98. Exploratory factor analysis of the scale factor loadings above 0.40; description of variance ratios, respectively, 64.7, 58.9 and 67.7 were determined. The original buildings of the scales was confirmed by confirmatory factor analysis. The item-total correlation coefficients above 0.20 for all the items. Test-retest correlation coefficients, respectively, 0.83, 0.64 and 0.74. Spearman-Brown coefficients, respectively, 0.90, 0.80, and 0.84. Cronbach's alpha (α) reliability coefficients, respectively, 0.93, 0.78 and 0.85. Conclusion: In this study, Stage of Change Model scales were found to be reliable and valid for Turkish society. Attempts to change the behavior of the model tested on Turkish society groups and research is recommended to determine the impact of training techniques.
Keywords: Smoking; smoking cessation; self efficacy
.: İşlem Listesi