Ergenlik Dönemi Beden Sorunsalı Obezitede Ruhsal İşleyişin Değerlendirilmesi Özel Sayısı
.: EDİTÖRDEN
Sayı Editöründen
Editorials
Makale Dili: TR
Ergende değişimin temel nesnesi bedendir. Hayatın hiçbir döneminde bu denli önemli bir rol atfedilmeyen beden; psikofizyolojik olarak, yenilik olduğu kadar karışıklık da içermektedir. Bedenin, kimliğin ve dünyanın yeni bir statüye sahip olması, tüm değişimlere pasif olarak katlanılması, iç ve dış uyaranlar tarafından ele geçirilme ruhsal dünyanın ekonomik, yapısal ve dinamik yanını şiddetle etkilemektedir. Bunun sonucunda da beklenen; yeni savunma düzeneklerinin devreye sokulmasıyla çocuksu genital örgütlenmeden erinlik ödipal
yaşantısına geçilmesidir. İşte tüm bu değişimlerin ve yeni düzeneklerin devreye girişinde yaşanan sorunlar, çeşitli patolojilerin ortaya çıkmasına ve ergenlik süresince veya daha sonrasında da yetişkin hayatında devam edebilmektedir.
Ergenlerde değişim ve farklılaşmalar çok çeşitli olmakta ama çoğunlukla belirli kavramlar etrafında sıklıkla durmaktayız; kendilik imgesi, cinselleşmiş kimlik, narsisizm ve idealler. Erinlik içerisinde başlayan bedensel değişimler beden ve ruhsallık arasındaki bağların etkileşiminde büyük rol oynamaktadır.
Dünyada 500 milyon kişi obezite sorunsalına sahip olup, ölüm nedenleri arasında 5. sırayı almaktadır. Günümüzde ciddi bir sorun teşkil etmeye başlayan obezite sorunsalı da bu beden değişimleri ve ruhsal dünyanın karmaşalarını bize ifade etmede sıklıkla karşılaştığımız bir sorunsal olmaktadır. Ülkemizde ergenlik çağındaki gençlerin %8?ini kapsayan bu sorunsal, aslında çocukluk döneminden başlayarak gelişmekte olup, yanı sıra sadece ergenlik döneminde görülen obezite de mevcuttur. Çocukluktan beri obez bedenin içine hapsolmuş kişinin sınırsız şekilde yemek nesnesini içe aldığını, onun tarafından istila edildiğini söyleyebiliriz. Ailelerin bu sorunsal ile ilgilenip çocuğun kendisinden mi ailesinden mi kaynaklı olduğunu sorgulamaları ise ergenlik dönemini bulmaktadır.
Obezitenin, ergenlik ve aile ile ilgili yakın zamanda yapılan yurt dışı çalışmalarında; kişinin ve ailenin ruhsal ekonomisinde obez bedenin nasıl bir işlevi olup yer edindiği sorgulanmaktadır. Bunun sonucunda psikologlar, psikoterapi çalışmaları çerçevesinde, obezite sorunsalı olan kişilere yardımını arttırmıştır. Şöyle ki kilo kaybı kişinin olduğu kadar ailesinin de ruhsal işleyişini assaslaştırmakta, bazen kilo kaybeden ergenler endişe, saldırganlık, depresif duygulanımlar yaşamaktadır. Burada konu ile ilgili çalışmalara yakından baktığımızda anne ile yaşanan ayrılık sorunsalının merkezi konumda olduğunu söyleyebiliriz. Sonuçta kilo kaybı olsa da gerçek bedenleri ile bilinçdışı beden imgeleri arasındaki farklılık çarpıcıdır. Bu da kendilik algıları, beden algıları ve sınırları konusunda güçlükler yaşamalarına neden olmaktadır.
Gizil dönemden çıkan ergen, bedenindeki anatomik değişiklikleri fark ederken aynı zamanda çocukluk dönemi çatışmaları bedende yeniden alevlenmektedir. Bilinçdışı ensestüel düşlemler tehlikeli olmakta, ebeveynlerinden yavas yavas ayrılmaya başlamakta ve ailesi dışında gruplarda ikincil özdeşimler araması gerekmektedir. Ruhsallık alanında sevdiği nesnelerin kaybına dayanabilmesi, onlara olan yatırımını başka kişilere yönlendirebilmesi gerekmektedir (Akranlar, grup vb.). İdeal olarak gördüğü ebeveyn imagolarını bırakmalı, çocukluk döneminde kendisini tüm güçlü hissettiği bedenin artık olmadığını da kabul etmelidir.
Fiziken normal olarak olgunlaşma gerçekleşiyor olsa bile, ruhsal olgunlaşma için bu ayrışma ve bireyselleşme sürecinin gerçekleşebilmesi için yeterli ruhsal düzenekler gerekir. İşte obezite sorunsalında ayrışma ve bireyselleşmede özellikle yetersiz ruhsal süreçlerle karşılaşmaktayız.
Obeziteden muzdarip aile grubunda, oralite, boşluk ve narsisizm sorunsallarının eşlik ettiği büyük bir içsel kırılganlık görülmektedir. Ne pahasına olursa olsun inkâr edilmesi veya üstü örtülmesi gereken ayrılma sorunsalı, onların tüm savunmacı davranışlarının altında yatan ana motif olarak görünmektedir. Bu, ya yarılma
düzeneğiyle dağılmış veya içe-alma yoluyla magmalaşmış, farklı arkaik beden imgeleri yaratır. Bu ?obez aileler?, bir yaratıcılık ve düşlemleme kusuru sergilemeyebilmektedir. Ayrıca, imgelemdeki son derece belirgin aşınma, obez ergenin ebeveyn boyunduruğundan ruhsal olarak uzaklaşabilmesine izin vermez. O zaman,
ona kalan tek farklılaşma yöntemi, yiyerek eyleme geçmektir. Dolayısıyla bunu, varoluşsal boşluğu gıda maddeleriyle doldurarak küçültme yöntemi olarak anlayabiliriz. Biz bunu; çocuklarına yönelik olarak artık uyarıcı-kalkanı ve kapsayıcı bir işlev göremeyen ebeveynlerin kaygıları ve narsisistik kusurları karşısında, bir
savunma girişimi olarak görebiliriz. Bu ailelerin, düşlemleme ve simgeleştirme süreçlerine erişme güçlüğü karşısında, temel savunmalar olarak mantığa-bürümeye (rasyonalizasyon) ve işlemsel düşünceye başvurdukları sonucunu çıkarabiliriz. Türkiye Klinikleri?nin bu özel sayısında; ergenlik dönemindeki obezite sorunsalı, bireyin yukarıda sözünü ettiğimiz ruhsal işleyişindeki sorunsallarının yanı sıra, çocukluk döneminden itibaren oluşan ailesel bağları, sosyal çevresi ve koşulları çerçevesinde farklı bakış açılarıyla detaylı şekilde irdelemek hedeflenmektedir.
Prof.Dr. Tevfika İKİZ
Sayı Editörü
yaşantısına geçilmesidir. İşte tüm bu değişimlerin ve yeni düzeneklerin devreye girişinde yaşanan sorunlar, çeşitli patolojilerin ortaya çıkmasına ve ergenlik süresince veya daha sonrasında da yetişkin hayatında devam edebilmektedir.
Ergenlerde değişim ve farklılaşmalar çok çeşitli olmakta ama çoğunlukla belirli kavramlar etrafında sıklıkla durmaktayız; kendilik imgesi, cinselleşmiş kimlik, narsisizm ve idealler. Erinlik içerisinde başlayan bedensel değişimler beden ve ruhsallık arasındaki bağların etkileşiminde büyük rol oynamaktadır.
Dünyada 500 milyon kişi obezite sorunsalına sahip olup, ölüm nedenleri arasında 5. sırayı almaktadır. Günümüzde ciddi bir sorun teşkil etmeye başlayan obezite sorunsalı da bu beden değişimleri ve ruhsal dünyanın karmaşalarını bize ifade etmede sıklıkla karşılaştığımız bir sorunsal olmaktadır. Ülkemizde ergenlik çağındaki gençlerin %8?ini kapsayan bu sorunsal, aslında çocukluk döneminden başlayarak gelişmekte olup, yanı sıra sadece ergenlik döneminde görülen obezite de mevcuttur. Çocukluktan beri obez bedenin içine hapsolmuş kişinin sınırsız şekilde yemek nesnesini içe aldığını, onun tarafından istila edildiğini söyleyebiliriz. Ailelerin bu sorunsal ile ilgilenip çocuğun kendisinden mi ailesinden mi kaynaklı olduğunu sorgulamaları ise ergenlik dönemini bulmaktadır.
Obezitenin, ergenlik ve aile ile ilgili yakın zamanda yapılan yurt dışı çalışmalarında; kişinin ve ailenin ruhsal ekonomisinde obez bedenin nasıl bir işlevi olup yer edindiği sorgulanmaktadır. Bunun sonucunda psikologlar, psikoterapi çalışmaları çerçevesinde, obezite sorunsalı olan kişilere yardımını arttırmıştır. Şöyle ki kilo kaybı kişinin olduğu kadar ailesinin de ruhsal işleyişini assaslaştırmakta, bazen kilo kaybeden ergenler endişe, saldırganlık, depresif duygulanımlar yaşamaktadır. Burada konu ile ilgili çalışmalara yakından baktığımızda anne ile yaşanan ayrılık sorunsalının merkezi konumda olduğunu söyleyebiliriz. Sonuçta kilo kaybı olsa da gerçek bedenleri ile bilinçdışı beden imgeleri arasındaki farklılık çarpıcıdır. Bu da kendilik algıları, beden algıları ve sınırları konusunda güçlükler yaşamalarına neden olmaktadır.
Gizil dönemden çıkan ergen, bedenindeki anatomik değişiklikleri fark ederken aynı zamanda çocukluk dönemi çatışmaları bedende yeniden alevlenmektedir. Bilinçdışı ensestüel düşlemler tehlikeli olmakta, ebeveynlerinden yavas yavas ayrılmaya başlamakta ve ailesi dışında gruplarda ikincil özdeşimler araması gerekmektedir. Ruhsallık alanında sevdiği nesnelerin kaybına dayanabilmesi, onlara olan yatırımını başka kişilere yönlendirebilmesi gerekmektedir (Akranlar, grup vb.). İdeal olarak gördüğü ebeveyn imagolarını bırakmalı, çocukluk döneminde kendisini tüm güçlü hissettiği bedenin artık olmadığını da kabul etmelidir.
Fiziken normal olarak olgunlaşma gerçekleşiyor olsa bile, ruhsal olgunlaşma için bu ayrışma ve bireyselleşme sürecinin gerçekleşebilmesi için yeterli ruhsal düzenekler gerekir. İşte obezite sorunsalında ayrışma ve bireyselleşmede özellikle yetersiz ruhsal süreçlerle karşılaşmaktayız.
Obeziteden muzdarip aile grubunda, oralite, boşluk ve narsisizm sorunsallarının eşlik ettiği büyük bir içsel kırılganlık görülmektedir. Ne pahasına olursa olsun inkâr edilmesi veya üstü örtülmesi gereken ayrılma sorunsalı, onların tüm savunmacı davranışlarının altında yatan ana motif olarak görünmektedir. Bu, ya yarılma
düzeneğiyle dağılmış veya içe-alma yoluyla magmalaşmış, farklı arkaik beden imgeleri yaratır. Bu ?obez aileler?, bir yaratıcılık ve düşlemleme kusuru sergilemeyebilmektedir. Ayrıca, imgelemdeki son derece belirgin aşınma, obez ergenin ebeveyn boyunduruğundan ruhsal olarak uzaklaşabilmesine izin vermez. O zaman,
ona kalan tek farklılaşma yöntemi, yiyerek eyleme geçmektir. Dolayısıyla bunu, varoluşsal boşluğu gıda maddeleriyle doldurarak küçültme yöntemi olarak anlayabiliriz. Biz bunu; çocuklarına yönelik olarak artık uyarıcı-kalkanı ve kapsayıcı bir işlev göremeyen ebeveynlerin kaygıları ve narsisistik kusurları karşısında, bir
savunma girişimi olarak görebiliriz. Bu ailelerin, düşlemleme ve simgeleştirme süreçlerine erişme güçlüğü karşısında, temel savunmalar olarak mantığa-bürümeye (rasyonalizasyon) ve işlemsel düşünceye başvurdukları sonucunu çıkarabiliriz. Türkiye Klinikleri?nin bu özel sayısında; ergenlik dönemindeki obezite sorunsalı, bireyin yukarıda sözünü ettiğimiz ruhsal işleyişindeki sorunsallarının yanı sıra, çocukluk döneminden itibaren oluşan ailesel bağları, sosyal çevresi ve koşulları çerçevesinde farklı bakış açılarıyla detaylı şekilde irdelemek hedeflenmektedir.
Prof.Dr. Tevfika İKİZ
Sayı Editörü
.: İşlem Listesi