Nöropatiler Özel Sayısı
.: EDİTÖRDEN
Sayı Editöründen
Editorials
Makale Dili: TR
Sevgili meslektaşlarım, sevgili okurlar,
Türkiye Klinikleri Farmakoloji-Özel Dergisinin bu sayısında neden ''Nöropatiler'' konusunu seçtiğimi aşağıdaki bir kaç hasta deneyimi ile anlatmak isterim:
'Periferik nöropati tanısı aldığınızda kesinlikle hayatınızın ''önce'' ve ''sonra'' nasıl olduğu gerçeği ile karşı karşıya gelirsiniz.
''Önce'', yaptığınız her küçük şeyi düşünmeden yapmanız anlamına gelir. Merdivenlerden inerken yuvarlanacağınız korkusuyla kalbinizin çarpmaması demektir. Adım attığınızı düşünmeden adım atmanız demektir. ''Sonra'' ise bir şey yapmadan önce düşünmek demektir. Yataktan kalkarken dengenizi kaybetmemeniz gerektiğini düşünmektir. Banyoya giderken bacaklarınızın size, garantiye almadan adım atmamanızı hatırlatmasıdır. Kahvenizi içerken fincanı sıkıca tutmak ve tüm dikkatinizi fincanın elinizden kaymamasına vermektir. Giysilerinizi, tüm gün vücudunuzu nasıl etkileyeceğini düşünerek giymektir ..... Evet, nöropatiyle yaşamda bir ''önce'' ve ''sonra'' olabilir. Ancak, eğer yolunu bulursanız ''sonra'' iyi bile olabilir. Neye ihtiyacınız olduğunu sormayı ve garantiye almadan hiç bir şey yapmamayı öğrenirsiniz. Bu gerçekle yaşamayı öğrenirsiniz. Eğer şanslıysanız, bu dünyada nöropati tanısından ''sonra'' hayatınızın nasıl olacağını bilen ve kabul eden gerçekten özel insanlar olduğunu görürsünüz''.
''Uzun zaman kendimden şüphe ettim ve doktorların benden şüphe ettiğini düşündüm. Sonunda öğrendiğim en önemli şey, asla kendimi bırakmamam ve bana yardım etmeyi bırakmayacak birini bulana kadar aramaya devam etmekti. Çok şanslıydım, doktorumu buldum.
Yaşamımın bundan böyle asla aynı olmayacağını biliyordum fakat çok özel insanlar olan doktorlarım ve yaptıkları tedavi bana en önemli ilacı gösterdi: Umut''
''..... ne olduğunu ortaya çıkarmaya çalışan bir oda dolusu doktor vardı. Dört gün boyunca bir sonuç alınamadı, sonunda omuriliğimden sıvı aldılar.
Sonuçlar geldiğinde sır çözüldü. Guillain-Barré sendromu idi. .........Doktorun ilk söylediği şey, çözümsüz bir ağrımın olduğunu ve benim bunun üstesinden gelmeme yardımcı olacaklarıydı. Guillain-Barré ayaklarımda kalıcı bir ağrıyla beni terketti, bu istenmeyen bir misafirdi ve ağrıma önem verdiğim sürece çok da kötü değildi''.
''Tendonit geçti, fakat yanma ve karıncalanma geçmedi. Daha sonra aynı şeyi sol kolumda, sol ayak ve bacağımda hissettim. Nihayet belki de en kötüsü yüzümde. Yaz olmasına rağmen yüzüme rüzgar esiyordu. Klima faciaydı, bu bir arkadaşıma, restorana, sinemaya gidememek anlamına geliyordu. Tüm yaz uzun kollu giysiler, çorap, dik yaka ve başımı ve yüzümü örten eşarpla gezdim. Doktorun klimalı odasına gittiğimde başımdan ayak parmaklarıma kadar bir battaniye sarınıyordum.'' *
Kişi yaşamında fiziksel, duygusal, sosyal etkiler yaratan, bu etkileriyle bazen yaşamı çekilmez hale getirebilen nöropatilerin bilinen en az 100 nedeni, öte yandan çok sayıda belirtisi ve hastalığı vardır. Türkiye Klinikleri'nin bu özel sayısında nöropati çeşitlerinin, nedenlerinin, sonuçlarının ve tedavi yöntemlerinin bir kısmına değinildi. Her geçen gün yeni bulguların ortaya çıktığı bu alanda, öğrenilecek daha çok şey olduğunu düşünüyorum. Bir dergi sınırlarına sığmayacak kadar kapsamlı olan ''nöropati'' başlığı altında bu sayıda yazılmamış bölümlerin de olduğunu söylemek isterim. Ancak seçtiğim konuları, en yaygın görülen nöropati tipleri ve tedavi yöntemleri olarak sınırlandırdığımı da belirtmek istiyorum.
Nöropatiler her boyutuyla ''zor'' olarak tanımlanabilecek hastalıklar grubudur. Tanı konulması güçtür, tedavisi sorunlu ve uzundur (bazen yaşam boyu), depresyon, korku, umutsuzluk gibi ikincil sorunlara yol açabilir. Tüm bunlar elinizdeki sayının 11 makalesinde yazarlarımız tarafından ayrıntılarıyla incelenmiştir. Bu makalelere ve yukarda örneklenen hasta deneyimlerine bakarak özetle, nöropatili hastalara hekimin ve çevresinin yaklaşımının ''çok özel'' olması gerektiğini söyleyebiliriz. Tıbbın tüm dallarını ilgilendiren nöropatilere multidisipliner bir yaklaşım gerekmekte, ilaç ve cerrahi gibi medikal tedavi, mutlaka psikolojik ve sosyal yaklaşımla desteklenmelidir. Nöropatili hastaların deneyim paylaşması önemlidir, bu konuda da hastaya yol göstermek gerekebilir. Aksi taktirde Norman Latov'un deyişiyle ''eğer sizinle konuşacak, sizin ne hissettiğinizi gerçekten anlayacak ve fiziksel, psikolojik ve emosyonel sorunlarınızın üstesinden gelmenize yardımcı olacak kimseniz yoksa nöropati kasvetli bir hastalık olabilir''.
Türkiye Klinikleri Farmakoloji-Özel Dergisinin bu sayısının editörlüğünün tarafımdan yapılmasını öneren Yayın Yürütme Kurulu'na, içeriğini oluşturan tüm yazarlara ve Türkiye Klinikleri çalışanlarına çok teşekkür ederim.
Prof.Dr. Fazilet AKSU
Sayı Editörü
*Hasta deneyimleri Norman Latov'un ''Periheral Neuropathy. When the Numbness, Weakness, and Pain Won't Stop'' adlı kitabından kısaltılarak alınmıştır.
Türkiye Klinikleri Farmakoloji-Özel Dergisinin bu sayısında neden ''Nöropatiler'' konusunu seçtiğimi aşağıdaki bir kaç hasta deneyimi ile anlatmak isterim:
'Periferik nöropati tanısı aldığınızda kesinlikle hayatınızın ''önce'' ve ''sonra'' nasıl olduğu gerçeği ile karşı karşıya gelirsiniz.
''Önce'', yaptığınız her küçük şeyi düşünmeden yapmanız anlamına gelir. Merdivenlerden inerken yuvarlanacağınız korkusuyla kalbinizin çarpmaması demektir. Adım attığınızı düşünmeden adım atmanız demektir. ''Sonra'' ise bir şey yapmadan önce düşünmek demektir. Yataktan kalkarken dengenizi kaybetmemeniz gerektiğini düşünmektir. Banyoya giderken bacaklarınızın size, garantiye almadan adım atmamanızı hatırlatmasıdır. Kahvenizi içerken fincanı sıkıca tutmak ve tüm dikkatinizi fincanın elinizden kaymamasına vermektir. Giysilerinizi, tüm gün vücudunuzu nasıl etkileyeceğini düşünerek giymektir ..... Evet, nöropatiyle yaşamda bir ''önce'' ve ''sonra'' olabilir. Ancak, eğer yolunu bulursanız ''sonra'' iyi bile olabilir. Neye ihtiyacınız olduğunu sormayı ve garantiye almadan hiç bir şey yapmamayı öğrenirsiniz. Bu gerçekle yaşamayı öğrenirsiniz. Eğer şanslıysanız, bu dünyada nöropati tanısından ''sonra'' hayatınızın nasıl olacağını bilen ve kabul eden gerçekten özel insanlar olduğunu görürsünüz''.
''Uzun zaman kendimden şüphe ettim ve doktorların benden şüphe ettiğini düşündüm. Sonunda öğrendiğim en önemli şey, asla kendimi bırakmamam ve bana yardım etmeyi bırakmayacak birini bulana kadar aramaya devam etmekti. Çok şanslıydım, doktorumu buldum.
Yaşamımın bundan böyle asla aynı olmayacağını biliyordum fakat çok özel insanlar olan doktorlarım ve yaptıkları tedavi bana en önemli ilacı gösterdi: Umut''
''..... ne olduğunu ortaya çıkarmaya çalışan bir oda dolusu doktor vardı. Dört gün boyunca bir sonuç alınamadı, sonunda omuriliğimden sıvı aldılar.
Sonuçlar geldiğinde sır çözüldü. Guillain-Barré sendromu idi. .........Doktorun ilk söylediği şey, çözümsüz bir ağrımın olduğunu ve benim bunun üstesinden gelmeme yardımcı olacaklarıydı. Guillain-Barré ayaklarımda kalıcı bir ağrıyla beni terketti, bu istenmeyen bir misafirdi ve ağrıma önem verdiğim sürece çok da kötü değildi''.
''Tendonit geçti, fakat yanma ve karıncalanma geçmedi. Daha sonra aynı şeyi sol kolumda, sol ayak ve bacağımda hissettim. Nihayet belki de en kötüsü yüzümde. Yaz olmasına rağmen yüzüme rüzgar esiyordu. Klima faciaydı, bu bir arkadaşıma, restorana, sinemaya gidememek anlamına geliyordu. Tüm yaz uzun kollu giysiler, çorap, dik yaka ve başımı ve yüzümü örten eşarpla gezdim. Doktorun klimalı odasına gittiğimde başımdan ayak parmaklarıma kadar bir battaniye sarınıyordum.'' *
Kişi yaşamında fiziksel, duygusal, sosyal etkiler yaratan, bu etkileriyle bazen yaşamı çekilmez hale getirebilen nöropatilerin bilinen en az 100 nedeni, öte yandan çok sayıda belirtisi ve hastalığı vardır. Türkiye Klinikleri'nin bu özel sayısında nöropati çeşitlerinin, nedenlerinin, sonuçlarının ve tedavi yöntemlerinin bir kısmına değinildi. Her geçen gün yeni bulguların ortaya çıktığı bu alanda, öğrenilecek daha çok şey olduğunu düşünüyorum. Bir dergi sınırlarına sığmayacak kadar kapsamlı olan ''nöropati'' başlığı altında bu sayıda yazılmamış bölümlerin de olduğunu söylemek isterim. Ancak seçtiğim konuları, en yaygın görülen nöropati tipleri ve tedavi yöntemleri olarak sınırlandırdığımı da belirtmek istiyorum.
Nöropatiler her boyutuyla ''zor'' olarak tanımlanabilecek hastalıklar grubudur. Tanı konulması güçtür, tedavisi sorunlu ve uzundur (bazen yaşam boyu), depresyon, korku, umutsuzluk gibi ikincil sorunlara yol açabilir. Tüm bunlar elinizdeki sayının 11 makalesinde yazarlarımız tarafından ayrıntılarıyla incelenmiştir. Bu makalelere ve yukarda örneklenen hasta deneyimlerine bakarak özetle, nöropatili hastalara hekimin ve çevresinin yaklaşımının ''çok özel'' olması gerektiğini söyleyebiliriz. Tıbbın tüm dallarını ilgilendiren nöropatilere multidisipliner bir yaklaşım gerekmekte, ilaç ve cerrahi gibi medikal tedavi, mutlaka psikolojik ve sosyal yaklaşımla desteklenmelidir. Nöropatili hastaların deneyim paylaşması önemlidir, bu konuda da hastaya yol göstermek gerekebilir. Aksi taktirde Norman Latov'un deyişiyle ''eğer sizinle konuşacak, sizin ne hissettiğinizi gerçekten anlayacak ve fiziksel, psikolojik ve emosyonel sorunlarınızın üstesinden gelmenize yardımcı olacak kimseniz yoksa nöropati kasvetli bir hastalık olabilir''.
Türkiye Klinikleri Farmakoloji-Özel Dergisinin bu sayısının editörlüğünün tarafımdan yapılmasını öneren Yayın Yürütme Kurulu'na, içeriğini oluşturan tüm yazarlara ve Türkiye Klinikleri çalışanlarına çok teşekkür ederim.
Prof.Dr. Fazilet AKSU
Sayı Editörü
*Hasta deneyimleri Norman Latov'un ''Periheral Neuropathy. When the Numbness, Weakness, and Pain Won't Stop'' adlı kitabından kısaltılarak alınmıştır.
.: İşlem Listesi