Şiddet tüm dünyada giderek artan şekilde varlığını sürdüren, biyopsikososyal boyutu ile önemli bir halk sağlığı sorunu olmaya devam etmektedir. Şiddet hemen her yerde karşımıza çıkmakla birlikte sağlık alanında da sıkça görülmektedir. Son zamanlarda can yakıcı şekilde artarak gündemden düşmeyen sağlıkta şiddet, doktorların ve sağlık çalışanlarının beden ve ruh sağlığını önemli ölçüde ve olumsuz yönde etkilemektedir. Bu durum, iş performansı ve sağlık hizmeti kalitesinde ciddi düşüşlere neden olmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü bu konuyu sadece doktorların ve sağlık çalışanlarının değil toplumun refahını doğrudan etkileyen, acil bir sağlık sorunu olarak değerlendirmiştir. Neredeyse dünyadaki tüm ülkeler sağlıkta şiddet konusunda mağdur olmaktadır. Türkiye de sağlıkta şiddettin sıkça meydana geldiği ülkelerden biri olmaya devam etmektedir. Ülkemizde sağlık alanında şiddetin özellikle son yıllarda ivmelenerek artması üzerine eleştiriler artmış ve yazılı, görsel basında kendine sıkça yer bulmuştur. Türk Ceza Kanunu'nda mevcut kanunlar üzerinden sağlıkta şiddet ile ilgili olaylar yargıya taşınmış olsa da caydırıcılık unsurunun yeterli düzeyde olmadığı gözlemlenmiştir. Dolayısıyla sağlık çalışanlarının sıklıkla maruz kaldığı şiddetin ortadan kaldırılması için yeni düzenlemeler yapılması gündeme gelmiştir. Bu çalışmada; sağlıkta şiddetin türleri, Türkiye'de ve diğer ülkelerdeki bu konuda yapılmış çalışmalardan elde edilen istatistiki veriler, ülkemizde bu konuyla ilgili mevcut ve yapılan yeni yasal düzenlemeler, sağlık çalışanlarının şiddet karşısında sahip olduğu haklar, şiddet mağdurunun süreci nasıl yönetmesi gerektiği ve şiddetin çözümü için öneriler ele alınmıştır.
Anahtar Kelimeler: Şiddet; sağlıkta şiddet; yasal düzenlemeler; sağlık personeli; şiddet yasası
Violence continues to be an important public health problem with its biopsychosocial dimension, which continues to exist increasingly all over the world. Although violence is encountered almost everywhere, it is also frequently seen in the field of health. Violence in health, which has increased painfully recently and has not fallen off the agenda, has a significant and negative impact on the physical and mental health of doctors and health workers. This situation causes serious declines in performance of health care providers and health service quality. The World Health Organization has evaluated this issue as an urgent health problem that directly affects the welfare of doctors, health workers and society. Almost all countries in the world are victims of violence in health. Türkiye continues to be one of the countries where violence in health occurs frequently. Due to the rapid increase in violence in the field of health in our country, especially in recent years, criticism has increased and it has often found itself in the written and visual media. Although the events related to violence in health have been brought to the judiciary through the existing laws in the Turkish Penal Code, it has been observed that the deterrent factor is not at a sufficient level. Therefore, it has come to the fore to make new regulations in order to eliminate the violence that health workers are frequently exposed to. In this study types of violence in health, statistical data obtained from studies conducted in Türkiye and other countries on this subject, current and new legal regulations regarding this issue in our country, the rights of health workers against violence, how the victim of violence should manage the process and suggestions for solution against violence in health are mentioned.
Keywords: Violence; violence in health; legal regulations; healthcare professionals; law against violence
- Krug EG. World report on violence and health. Geneva: World Health Organization; 2002. [Link]
- Wen LS, Goodwin KE. Violence Is a public health issue. J Public Health Manag Pract. 2016;22(6):503-5. [Crossref] [PubMed]
- The World Medical Association. 73rd World Health Assembly Agenda item 3: Covid-19 pandemic response. Cited: June 30, 2022. Available from: [Link]
- Saines JC. Violence and aggression in A & E: recommendations for action. Accid Emerg Nurs. 1999;7(1):8-12. [Crossref] [PubMed]
- Sturbelle ICS, Pai DD, Tavares JP, Trindade LL, Beck CLC, Matos VZ. Workplace violence types in family health, offenders, reactions, and problems experienced. Rev Bras Enferm. 2020;73 Suppl 1:e20190055. Portuguese, English. [Crossref] [PubMed]
- Kowalenko T, Cunningham R, Sachs CJ, Gore R, Barata IA, Gates D, et al. Workplace violence in emergency medicine: current knowledge and future directions. J Emerg Med. 2012;43(3):523-31. [Crossref] [PubMed]
- Varol G. Toplum ruh sağlığı açısından şiddet: nedenleri, sonuçları, korunma. Tokuç B, editör. Toplum Ruh Sağlığı. 1. Baskı. Ankara; Türkiye Klinikleri 2021. p.37-43.
- Atun R, Aydın S, Aran M, Gürol I, Chakraborty S, Akdağ R. Health-care reform in Turkey: far from perfect - Authors' reply. Lancet. 2014;383(9911):e1. [Crossref] [PubMed]
- Aydemir İ, Üçlü R, Aydoğan A. Acil servis personeline göre şiddetin nedenleri [According to the emergency room staff the reasons for violence]. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi. 2020;83(1):63-8. [Crossref]
- Ma Y, Wang L, Wang Y, Li Z, Zhang Y, Fan L, et al. Causes of hospital violence, characteristics of perpetrators, and prevention and control measures: a case analysis of 341 serious hospital violence incidents in China. Front Public Health. 2022;9:783137. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Akbaş M, Boz A, Dursun A, Çetin S, Kiliçaslan A. 112 çalışanlarının şiddete maruz kalma durumları ve şiddete yönelik davranışları [Determination of exposure status to violence of 112 employees and their behavior towards violence]. 2016;9(3):93-100. [Link]
- Taşkın Egici M, Öztürk GZ. Beyaz kod verileri ışığında sağlık çalışanlarına yönelik şiddet [Violence against healthcare workers in the light of white code data]. Ankara Med J. 2018;18(2):224-31. [Link]
- Polat Ö, Çırak M. Sağlıkta şiddetin beyaz kod verileri ile değerlendirilmesi [Evaluation of violence in the health with white code data]. Bakırköy Tıp Dergisi. 2019;15:393-8. [Crossref]
- Uğurluoğlu Ö, Demirci Ş. Sağlık çalışanlarına yönelik şiddet: bir kamu hastanesi örneği [Violence against health workers: an example of a public hospital]. Acibadem Universitesi Saglik Bilimleri Dergisi. 2020;(1):89-97. [Link]
- Torun N. Şiddete yönelik beyaz kod verilerin değerlendirilmesi [Evaluation of white code data for violence]. Cukurova Medical Journal. 2020;45(3):977-84. [Crossref]
- Sağlık-Sen [İnternet]. ©2022-SAĞLIK-SEN [Erişim tarihi: 15 Haziran 2022]. Genel Başkan Durmuş: 190 şiddet olayında 316 sağlık çalışanı mağdur oldu. Erişim linki: [Link]
- Winstanley S, Whittington R. Aggression towards health care staff in a UK general hospital: variation among professions and departments. J Clin Nurs. 2004;13(1):3-10. [Crossref] [PubMed]
- Fujita S, Ito S, Seto K, Kitazawa T, Matsumoto K, Hasegawa T. Risk factors of workplace violence at hospitals in Japan. J Hosp Med. 2012;7(2):79-84. [Crossref] [PubMed]
- Pompeii LA, Schoenfisch AL, Lipscomb HJ, Dement JM, Smith CD, Upadhyaya M. Physical assault, physical threat, and verbal abuse perpetrated against hospital workers by patients or visitors in six U.S. hospitals. Am J Ind Med. 2015;58(11):1194-204. [Crossref] [PubMed]
- Hills DJ, Joyce CM, Humphreys JS. A national study of workplace aggression in Australian clinical medical practice. Med J Aust. 2012;197(6):336-40. [Crossref] [PubMed]
- Njaka S, Edeogu OC, Oko CC, Goni MD, Nkadi N. Work place violence (WPV) against healthcare workers in Africa: A systematic review. Heliyon. 2020;6(9):e04800. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Civilotti C, Berlanda S, Iozzino L. Hospital-based healthcare workers victims of workplace violence in italy: a scoping review. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(11):5860. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Stahl-Gugger A, Hämmig O. Prevalence and health correlates of workplace violence and discrimination against hospital employees - a cross-sectional study in German-speaking Switzerland. BMC Health Serv Res. 2022;22(1):291. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Kader SB, Rahman MM, Hasan MK, Hossain MM, Saba J, Kaufman S, et al. Workplace violence against doctors in bangladesh: a content analysis. Front Psychol. 2021;12:787221. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Zengin N. Sağlık hakkı ve sağlık hizmetlerinin sunumu. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi. 2010;1(1):44-52. [Link]
- World Health Organization [Internet]. © 2022 WHO [Cited: June 13, 2022]. Constitution. Available from: [Link]
- İnsan Hakları Derneği [İnternet]. © 2022 İnsan Hakları Derneği [Erişim tarihi: 13 Haziran 2022]. İnsan hakları evrensel bildirgesi. Erişim linki: [Link]
- T.C. Anayasa Mahkemesi [İnternet]. [Erişim tarihi: 13 Haziran 2022]. 1961 anayasası. Erişim linki: [Link]
- Hakeri H. Hasta ve hekim hakları. Tıp Hukuku El Kitabı. 17. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık; 2019. p.39-72.
- Türk Ceza Kanunu. 2004. Erişim linki: [Link]
- Türk Borçlar Kanunu. 2011. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2022. Erişim linki: [Link]
- T.C. Sağlık Bakanlığı Hukuk Müşavirliği. Hukuki Yardım ve Beyaz Kod Uygulaması Genelgesi. 2016. [Link]
- T.C. Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü Hasta, Çalışan Hakları ve Güvenliği Dairesi Başkanlığı [İnternet]. [Erişim tarihi: 14 Haziran 2022]. Çalışan Hakları ve Güvenliği Uygulamaları Rehberi. Ankara. 2018. Erişim linki: [Link]
- Türk Tabipler Birliği. Şiddete maruz kalan hekimler için hukuk kılavuzu. 2022. Erişim linki: [Link]
- Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu. 2022. Erişim linki: [Link]
- Resmî Gazete (27.5.2022/31848) sayılı Türk Ceza Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun; 2022. Erişim tarihi: 13/06/2022 Erişim linki: [Link]
- Medimagazin [İnternet]. Medimagazin® [Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022]. Dünyadan sağlıkta şiddete uygulanan yaptırımlar: yüksek hapis cezaları. Erişim linki: [Link]
- Yücel Beyaztaş F, Yazar MA, Avşaroğulları L. Acil servislerde sağlık personelinin şiddete maruziyeti [Exposure of Medical Staff to Violence in Emergency Departments]. Acil Tıp Dergisi. 2002;2(2):73-8. [Link]
- Raveel A, Schoenmakers B. Interventions to prevent aggression against doctors: a systematic review. BMJ Open. 2019;9(9):e028465. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- da Silva AT, Peres MF, Lopes Cde S, Schraiber LB, Susser E, Menezes PR. Violence at work and depressive symptoms in primary health care teams: a cross-sectional study in Brazil. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol. 2015;50(9):1347-55. [Crossref] [PubMed]
- Türk Tabipler Birliği [İnternet]. © 2022 TTB - Türk Tabipleri Birliği [Erişim tarihi: 16 Haziran 2022]. Sağlık Bakanlığı'nın Beyaz Kod Verilerini Paylaşmaması TTB Tarafından İdare Mahkemesine Taşındı. Erişim linki: [Link]
- Bulut A, Şengül H. Türkiye'de sağlık sisteminin sorunları ve çözüm önerileri [Problems and solutions of the health system in Turkey]. BAUN Sağ Bil Derg. 2020;10(1):45-54. [Link]
.: İşlem Listesi