.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Sağlık Müdürlüğünde Çalışan Personellerin Geleneksel, Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Konusunda Bilgi ve Davranışlarının İncelenmesi: Kesitsel Araştırma
Investigation of the Knowledge and Behavior of Staff Working in the Health Directorate About Traditional, Complementary and Alternative Medicine: Cross-Sectional Research
J Tradit Complem Med. 2024;7(2):189-95
doi: 10.5336/jtracom.2023-101067
Makale Dili: TR
Tam Metin
Ücretsiz Erişim
ÖZET
Amaç: Geleneksel ve tamamlayıcı tıp (GETAT) uygulamalarının kullanımı eski zamanlara dayanmakla birlikte son yıllarda dünyada ve ülkemizde yaygınlaşmaktadır. Çalışmanın amacı sağlık müdürlüğünde çalışan personellerin geleneksel, tamamlayıcı ve alternatif tıp konusunda bilgi ve davranışlarını incelemektir. Gereç ve Yöntemler: Çalışma tanımlayıcı tipte bir araştırma olup, Şubat-Mart 2023 tarihleri arasında Malatya İl Sağlık Müdürlüğünde çalışan 294 personelle yürütülmüştür. Veriler çevrim içi anket yoluyla toplanmıştır. Anket formu, personellerin sosyodemografik özellikleri, GETAT kullanımındaki bilgi ve davranışlarını içeren sorular ile GETAT Tutum Ölçeğinden oluşmaktadır. Veriler SPSS 22.0 programında değerlendirilmiş olup, p<0,05 anlamlılık düzeyi olarak kabul edilmiştir. Bulgular: Bireylerin %57,1'i GETAT hakkında bilgisi olduğunu, %29,6'sı GETAT uygulaması yaptırdığını ifade etmiştir. Bireyler GETAT hakkında bilgiyi en fazla aile ve arkadaş çevresinden (%59,2), sosyal medyadan (%57,8) ve televizyondan (%31,3) edindiğini belirtmiştir. GETAT uygulamalarından en çok bilinenleri kupa (hacamat) (%82,7), hirudoterapi (sülük) (%73,5), fitoterapi (%57,5) ve akupunkturdur (%57,1). Çalışmaya katılan bireylerin GETAT'a yönelik tutum ölçeği puan ortalaması 22,36±2,99'dur. GETAT hakkında bilgisi olan bireylerin GETAT tutum ölçek puanı anlamlı olarak daha yüksektir. Eğitim düzeyi lisans olan bireylerin GETAT tutum ölçek puanı, lise ve altı ile lisansüstü eğitimi olanlardan anlamlı olarak daha yüksektir (p<0,05). Yaş, cinsiyet, kronik hastalık varlığı ve sağlık durumu ile GETAT tutum ölçeği arasında anlamlı bir ilişki yoktur (p>0,05). Sonuç: Çalışmaya katılan bireylerin GETAT tutum ölçeğine göre aldıkları puanlar orta düzeyde ve olumludur. Bireylerin, GETAT uygulamaları hakkında doğru bilgilendirilmesi önemlidir. Bu kapsamda, çalışmada en fazla bilgi kaynağı olarak aile arkadaş, sosyal medya olarak ifade edilmiştir. Ancak bu alanda uzman sağlık profesyonellerinden bilgi edinilmesi gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: GETAT; tutum; bilgi; davranış
Amaç: Geleneksel ve tamamlayıcı tıp (GETAT) uygulamalarının kullanımı eski zamanlara dayanmakla birlikte son yıllarda dünyada ve ülkemizde yaygınlaşmaktadır. Çalışmanın amacı sağlık müdürlüğünde çalışan personellerin geleneksel, tamamlayıcı ve alternatif tıp konusunda bilgi ve davranışlarını incelemektir. Gereç ve Yöntemler: Çalışma tanımlayıcı tipte bir araştırma olup, Şubat-Mart 2023 tarihleri arasında Malatya İl Sağlık Müdürlüğünde çalışan 294 personelle yürütülmüştür. Veriler çevrim içi anket yoluyla toplanmıştır. Anket formu, personellerin sosyodemografik özellikleri, GETAT kullanımındaki bilgi ve davranışlarını içeren sorular ile GETAT Tutum Ölçeğinden oluşmaktadır. Veriler SPSS 22.0 programında değerlendirilmiş olup, p<0,05 anlamlılık düzeyi olarak kabul edilmiştir. Bulgular: Bireylerin %57,1'i GETAT hakkında bilgisi olduğunu, %29,6'sı GETAT uygulaması yaptırdığını ifade etmiştir. Bireyler GETAT hakkında bilgiyi en fazla aile ve arkadaş çevresinden (%59,2), sosyal medyadan (%57,8) ve televizyondan (%31,3) edindiğini belirtmiştir. GETAT uygulamalarından en çok bilinenleri kupa (hacamat) (%82,7), hirudoterapi (sülük) (%73,5), fitoterapi (%57,5) ve akupunkturdur (%57,1). Çalışmaya katılan bireylerin GETAT'a yönelik tutum ölçeği puan ortalaması 22,36±2,99'dur. GETAT hakkında bilgisi olan bireylerin GETAT tutum ölçek puanı anlamlı olarak daha yüksektir. Eğitim düzeyi lisans olan bireylerin GETAT tutum ölçek puanı, lise ve altı ile lisansüstü eğitimi olanlardan anlamlı olarak daha yüksektir (p<0,05). Yaş, cinsiyet, kronik hastalık varlığı ve sağlık durumu ile GETAT tutum ölçeği arasında anlamlı bir ilişki yoktur (p>0,05). Sonuç: Çalışmaya katılan bireylerin GETAT tutum ölçeğine göre aldıkları puanlar orta düzeyde ve olumludur. Bireylerin, GETAT uygulamaları hakkında doğru bilgilendirilmesi önemlidir. Bu kapsamda, çalışmada en fazla bilgi kaynağı olarak aile arkadaş, sosyal medya olarak ifade edilmiştir. Ancak bu alanda uzman sağlık profesyonellerinden bilgi edinilmesi gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: GETAT; tutum; bilgi; davranış
ABSTRACT
Objective: Although the use of traditional and complementary medicine (TCM) practices dates back to ancient times, it has become widespread in the world and in our country in recent years. The aim of the study is to examine the knowledge and behavior of personnel working in the health directorate about traditional, complementary and alternative medicine. Materials and Methods: The study is a descriptive type research and was conducted with 294 personnel working at Malatya Provincial Health Directorate between February and March 2023. Data were collected via online survey. The survey form consists of questions about the socio-demographic characteristics of the personnel, their knowledge and behavior in the use of TCM, and the TCM Attitude Scale. The data were evaluated in the SPSS 22.0 program, and p<0.05 was accepted as the significance level. Results: 57.1% of the individuals stated that they had knowledge about TCM, and 29.6% of them stated that they had TCM application. Individuals stated that they obtained information about TCM mostly from family and friends (59.2%), social media (57.8%) and television (31.3%). The most well-known TCM applications are cupping (cupping) (82.7%), hirudotherapy (leeches) (73.5%), phytotherapy (57.5%) and acupuncture (57.1%). The average attitude scale of the individuals participating in the study towards TCM is 22.36±2.99. Individuals who have knowledge about TCM have significantly higher TCM attitude scale scores. The TCM attitude scale score of individuals with undergraduate education is significantly higher than those with high school education or lower and postgraduate education (p<0.05). There is no significant relationship between age, gender, presence of chronic disease and health status and the TCM attitude scale (p>0.05). Conclusion: It is moderate and positive according to the TCM attitude scale of the individuals participating in the study. It is important that individuals are informed correctly about TCM applications. In this context, the most common sources of information in the study were family, friends and social media. However, it is important to obtain information from healthcare professionals who are experts in this field.
Keywords: TCM; attitude; knowledge; behavior
Objective: Although the use of traditional and complementary medicine (TCM) practices dates back to ancient times, it has become widespread in the world and in our country in recent years. The aim of the study is to examine the knowledge and behavior of personnel working in the health directorate about traditional, complementary and alternative medicine. Materials and Methods: The study is a descriptive type research and was conducted with 294 personnel working at Malatya Provincial Health Directorate between February and March 2023. Data were collected via online survey. The survey form consists of questions about the socio-demographic characteristics of the personnel, their knowledge and behavior in the use of TCM, and the TCM Attitude Scale. The data were evaluated in the SPSS 22.0 program, and p<0.05 was accepted as the significance level. Results: 57.1% of the individuals stated that they had knowledge about TCM, and 29.6% of them stated that they had TCM application. Individuals stated that they obtained information about TCM mostly from family and friends (59.2%), social media (57.8%) and television (31.3%). The most well-known TCM applications are cupping (cupping) (82.7%), hirudotherapy (leeches) (73.5%), phytotherapy (57.5%) and acupuncture (57.1%). The average attitude scale of the individuals participating in the study towards TCM is 22.36±2.99. Individuals who have knowledge about TCM have significantly higher TCM attitude scale scores. The TCM attitude scale score of individuals with undergraduate education is significantly higher than those with high school education or lower and postgraduate education (p<0.05). There is no significant relationship between age, gender, presence of chronic disease and health status and the TCM attitude scale (p>0.05). Conclusion: It is moderate and positive according to the TCM attitude scale of the individuals participating in the study. It is important that individuals are informed correctly about TCM applications. In this context, the most common sources of information in the study were family, friends and social media. However, it is important to obtain information from healthcare professionals who are experts in this field.
Keywords: TCM; attitude; knowledge; behavior
REFERANSLAR:
- Ünal M, Dağdeviren HN. Geleneksel ve tamamlayıcı tıp yöntemleri [Traditional and complementary medicine methods]. Eurasian Journal of Family Medicine. 2019;8(1):1-9. [Crossref]
- World Health Organization [Internet]. © 2024 WHO [Cited: November 20, 2023]. Traditional medicine, What is traditional medicine? Available from: [Link]
- World Health Organization [Internet]. © 2024 WHO [Cited: November 20, 2023]. WHO Global Traditional Medicine Centre. [20 Kasım 2023]. Available from: [Link]
- Resmî Gazete (27.10.2014, Sayı: 29158) Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği. 2014. [Erişim tarihi: 23 Kasım 2023]. [Link]
- Çetin O. Eskişehir'de tamamlayıcı ve alternatif tıp kullanımı [The use complementary and alternaive medicie in Eskişehir]. Sosyoekonomi. 2007;6(6):89-106. [Link]
- Oral B, Öztürk A, Balcı E, Sevinç N. Aile sağlığı merkezine başvuranların geleneksel/alternatif tıpla ilgili görüşleri ve kullanım durumu [State of opinions and use about traditional/alternative medicine who applied to family health center]. TAF Prev Med Bull. 2016;15(2):75. [Crossref]
- Araz A, Harlak H, Meşe G. Sağlık davranışları ve alternatif tedavi kullanımı [Health behaviors and alternative medicine use]. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2007;6(2):112-22. [Link]
- Araz A, Harlak H. Developing a scale for attitudes towards complementary and alternative medicine. Turk J Publıc Health. 2006;4(2):47-54. [Link]
- Köse E, Oturak G, Ekerbiçer H. Bir grup tıp fakültesi öğrencisinde geleneksel ve tamamlayıcı tıp tutumu ve sağlık okuryazarlığı ilişkisinin incelenmesi [Examination of the Relationship between Traditional and Complementary Medicine Attitude and Health Literacy in a Group of Medical Faculty Students]. Sakarya Tıp Dergisi. 2021;11(2):373-80. [Crossref]
- Orhan MF, Elmas B, Altındiş S, Karagöz R, Altındiş M. Aile hekimi ve pediatristlerin geleneksel ve tamamlayıcı tıbba (GETAT) bakışı [Traditional and complementary medicine view of family physician and pediatrists]. Journal of Biotechnology and Strategic Health Research. 2019;3:161-7. [Crossref]
- Sönmez Cİ, Ayhan Başer D, Küçükdağ HN, Kayar O, Acar İ, Döner Güner P. Tıp fakültesi öğrencilerinin geleneksel ve tamamlayıcı tıp ile ilgili bilgi durumlarının ve davranışlarının değerlendirilmesi [Evaluation of knowledge and behaviors of traditional and complementary medicine of medical school students']. Konuralp Medical Journal. 2018;10(3):276-81. [Crossref]
- Çeltiklioğlu HY. Aile hekimliği polikliniğine başvuran bireylerin geleneksel ve tamamlayıcı tıp ile ilgili bilgi ve kullanım durumlarının araştırılması [Tıpta uzmanlık tezi]. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi; 2023. [Erişim tarihi: 1 Temmuz 2024]. Erişim linki: [Link]
- Ayraler A, Öztürk O, Oruç MA, Yavuz E. Tıp fakültesi öğrencilerinin geleneksel ve tamamlayıcı tıp hakkındaki bilgi düzeyleri ve görüşleri [The knowledge level and opinions of medical faculty students about traditional and complementary medicine]. Türk Aile Hek Derg. 2020;24(4):196-202. [Link]
- Basatemür M, Güneş G, Aylaz R. Tıp fakültesi öğrencilerinin geleneksel ve tamamlayıcı tedavi konusunda bilgi, tutum ve davranışları [Knowledge, attitude and behaviors of medical faculty students about traditional and complementary treatment]. Eskişehir Türk dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi. 2020;5(1):43-52. [Crossref]
- Şahin N, Aydın D, Akay B. Hemşirelik öğrencilerinin bütüncül tamamlayıcı ve alternatif tıbba karşı tutumlarının değerlendirilmesi [The attitudes of nursing students towards holistic complementary and alternative medicine]. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019;8(1):21-6. [Link]
- Oğlakçı İlhan A, Sirekbasan S, Gürkök Tan T. Sağlık hizmetleri meslek yüksek okulu öğrencilerinin geleneksel ve tamamlayıcı tıp ile ilgili bilgi düzey ve tutumlarının değerlendirilmesi [Evaluation of the knowledge levels and attitudes of health services vocational school students about traditional and complementary medicine]. Ankara Medical Journal. 2019;19(4):736-44. [Crossref]
- Aslan Yüksel N, Açıkgöz B, Yüksel C, Ayoğlu FN, Er T. Hekimlerin geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarına bakış açısı [Physicians' point of view of traditional and complementary medical practices]. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi. 2019;4(3):276-86. [Crossref]
- Kahraman A, Kırkan Ç. Pediatri hemşirelerinin geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarına yönelik bilgi ve tutumlarının incelenmesi [Investigation of knowledge and attitudes of pediatric nurses toward traditional and complementary medicine practices]. Journal of Traditional Medical Complementary Therapies. 2020;3(1):32-9. [Crossref]
- Orta S. Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Hastanesi asistan hekimlerinin geleneksel ve tamamlayıcı tıp (GETAT) uygulamaları hakkında bilgi, tutum ve davranışlarının incelenmesi [Tıpta uzmanlık tezi]. Tekirdağ: Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi; 2023. [Erişim tarihi: 01.07.2024]. Erişim linki: [Link]
- Dursun Sİ, Vural B, Keskin B, Kaçar HK, Beyhan A, Kadıoğlu H. Yetişkinlerde geleneksel/tamamlayıcı tıp tutumu ile sağlık okuryazarlığı ve sağlık algısı arasındaki ilişki [The relationship between traditional/complementary medical attitude and health literacy and health perception in adults]. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi. 2019;1(1):1-10. [Link]
- Aslan K. Fizyoterapi Hastalarının geleneksel tamamlayıcı alternatif tıp ile modern tıp hakkındaki bilgi ve tutum-davranışlarının belirlenmesi. [Yüksek lisans tezi] Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi; 2023. [Erişim tarihi: 1 Aralık 2023]. Erişim linki: [Link]
- Özer Z, Bahçecioğlu Turan G, Bakır E. Dahiliye polikliniğine başvuran hastaların geleneksel ve tamamlayıcı tıbba karşı tutumları ve etkileyen faktörler [Attitude of patients admitted to ınternal diseases polyclinic towards conventional and complementary medicine and the affecting factors]. Sağlık Profesyonelleri Araştırma Dergisi. 2020;2(3):102-12. [Link]
- Özmen T, Contarlı N, Şimşek A, Güneş M, Yana M. Fizyoterapi ve rehabilitasyon bölümü öğrencilerinin geleneksel ve tamamlayıcı tıbba karşı tutumları: tanımlayıcı bir araştırma [Attitudes of physiotherapy and rehabilitation students toward traditional and complementary medicine: a descriptive study]. Journal of Traditional Medical Complementary Therapies. 2023;6(3):229-36. [Crossref]
.: İşlem Listesi