Amaç: Genetik ve genetik dışı birçok faktör kemik gelişimi ve morfolojisi üzerinde etkilidir. Adli bilimlerde kemik yaşı tespiti, kişinin morfolojik özellikleri ile birlikte vücudun belli kısımlarının direkt grafilerinin çekilerek bu bölgelerdeki kemik yapıların incelenmesi ve rutin adli tıp uygulamalarında kullanılan atlaslardaki karşılığına göre yapılır. Bu çalışmada, adli bilimlerin en temel konularından biri olan yaş tespitinde el dominansisinin kemik yaşı üzerindeki etkisinin irdelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Yaş tespiti açısından rapor düzenlenen 62 olgunun radius ve ulna kemiklerinin distal epifiz hatları; kemik yaşı açısından bilateral mukayese edilerek cinsiyet, başvuru nedeni, gebelik durumu ve el dominansisine göre irdelendi. Elde edilen veriler SPSS for Windows 24.0 sürümü ile istatistiksel olarak analiz edildi. p değerinin 0,05'in altında olduğu durumlar istatistiksel olarak anlamlı sonuçlar şeklinde değerlendirildi. Bulgular: Olguların 58'i (%93,5) kadın, 4'ü (%6,5) erkekti. En sık başvuru nedeni (%58,1) erken yaşta evlilik idi. Yüzde 56,9'unun öz geçmişinde gebelik öyküsü mevcuttu. Olguların %48,4'ünde her iki el bileğindeki kemik yaşı benzer saptandı. Gebeliği olmayan vakaların %62,5'inde her iki el bileğindeki kemik yaşı aynı bulundu (p=0,005). Sonuç: Çalışmada el dominansisine göre radius ve ulna kemik yaşları arasında istatistiksel olarak her ne kadar anlamlı farklılık saptanmasa da direkt grafi çekilerek kullanılan yaş tespiti yönteminde dominant elin kullanılmaması gerektiğinin önemi saptanmış ve bu konuda çözüm önerileri belirtilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Kemik yaşı; el dominansisi; gebelik; adli tıp
Objective: Many genetic and non-genetic factors affect bone development and morphology. Bone age determination in forensic sciences is made by evaluating the morphological characteristics, as well as by taking radiographs of certain parts of the body, examining the bone structures, and according to the atlases used in forensic medicine practices. It is aimed to examine the effect of hand dominance on bone age in age determination. Material and Methods: Distal epiphyses of radius and ulna bones of 62 cases for which age determination was examined; they were compared bilaterally in terms of bone age and examined according to gender, reason for admission, pregnancy status and hand dominance. The data obtained was analyzed statistically with SPSS for Windows 24.0 version. A p-value of less than 0.05 was considered to show a statistically significant result. Results: 58 cases (93.5%) were female and 4 cases (6.5%) were male. The most common origin (58.1%) was early marriage. There was a history of pregnancy in 56.9% of the cases. In 48.4% of the cases, the bone age in both wrists was found to be similar. In 62.5% of cases without pregnancy, the bone age in both wrists was found to be the same (p=0.005). Conclusion: Although no statistically significant difference was found between radius and ulna bone ages according to hand dominance in the study, it was determined that the dominant hand should not be used in the age determination method used by direct radiography, and solution suggestions were stated on this issue.
Keywords: Bone age; hand dominance; pregnancy; forensic medicine
- Yarımoğlu HB, Alper B, Meral B, Çekin N. Yaş tayini uygulamalarında epifiz plağı kapanma derecelerinin incelenmesi [Examination of the epiphyseal union in age assessment]. Adli Tıp Bülteni. 2005;10(3):84-9. [Crossref]
- Arslan MM, Çekin N, Akçan R, Saylak E. Hatay ağır ceza ve asliye hukuk mahkemelerine yansıyan yaş tespiti davalarının incelenmesi [Evaluation of age estimation cases prosecuted in high criminal and civil courts of Hatay in 2007]. Adli Tıp Dergisi. 2008;22(2):8-13. [Link]
- Demirkıran DS, Çelikel A, Zeren C, Arslan MM. Yaş tespitinde kullanılan yöntemler [Methods for age estimation]. Dicle Medical Journal. 2014;41(1):238-43. [Crossref]
- Baransel Isır A. Adli hekimlikte yaş tayini [Age determination in forensic medicine]. Klinik Gelişim. 2009;22:114-21. [Link]
- Gök Ş, Erölçer N, Özen C. Adli Tıpta Yaş Tayini. 2. Baskı. İstanbul: Adli Tıp Kurumu Yayınları; 1985.
- Altınsoy HB, Alatas O, Gürses MS, Inanir TN. Forensic age estimation in living individuals by 1.5 T magnetic resonance imaging of the knee: a retrospective MRI study. Aust J Forensic. 2020;52(4):439-53. [Crossref]
- Cawley DT, Guerin SJ, Walsh J, Simpkin A, Masterson EL. The significance of hand dominance in hip osteoarthritis. Semin Arthritis Rheum. 2015;44(5):527-30. [Crossref] [PubMed]
- Tsuji Y, Noto Y, Shiga K, Yokota I, Nakagawa M, Mizuno T. Does hand dominance affect peripheral nerve excitability?. Clinical Neurophysiology. 2016;127(4):1921-2. [Crossref]
- Baransel Isır A, Bakır K, Uçak R, Dülger HE. AgNOR yöntemi ile insan epidermisinden yaş tespiti [Age estimation from human skins by using AgNOR]. Fırat Tıp Dergisi. 2004;9(3):75-8. [Link]
- Korkut M, Tüzün B, Korkut S, Çakmak Y. Ülkemizde adli tıp uygulamalarında karşılaşılan güçlükler ve çözüm önerileri. Klinik Adli Tıp. 2001;1(1):9-21. [Link]
- Şener MT, Polat Ş. Adli yaş tahmini yapılan olguların değerlendirilmesi: retrospektif bir çalışma [Evaluation of forensic age estimation cases: a retrospective study]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2020;15(2):1-6. [Crossref]
- Fokias K, Dierckx L, Van de Voorde W, Bekaert B. Age determination through DNA methylation patterns in fingernails and toenails. Forensic Sci Int Genet. 2023;64:102846. [Crossref] [PubMed]
- Demirel O, Sonuç E. Yapay zekâ teknikleri kullanılarak kemik yaşı tespiti [Bone age determination using artificial intelligence techniques]. Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Dergisi. 2021;4(3):17-30. [Crossref]
- T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı [İnternet]. T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ©2014 [Erişim tarihi: 29 Aralık 2020]. Erişim linki: [Link]
- Das V. Suriyeli mülteci 18 yaş altı evlilerde kemik yaşının tespitinde gök, Greulich-Pyle ve Tanner Whitehouse atlaslarının kullanılabilirliğinin değerlendirilmesi ve sosyodemografik özellikleri [Tıpta uzmanlık tezi]. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi; 2019. Erişim tarihi: 30.03.2024. Erişim linki: [Link]
- Baransel Isır A, Büken B, Tokdemir M, Dülger HE, Erel Ö, Fedakar R. 1998-2005 yılları arasında Türkiye'de 5 farklı bölgedeki üniversitelerin adli tıp anabilim dallarında raporlandırılan yaş tayini olgularının irdelenmesi [Assessing the age determination cases which have been analyzed at forensic medicine departments of 5 different region's universities in Turkey between years 1998-2005]. Türkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences. 2009;29(2):304-13. [Link]
- O'Brien KO, Nathanson MS, Mancini J, Witter FR. Calcium absorption is significantly higher in adolescents during pregnancy than in the early postpartum period. Am J Clin Nutr. 2003;78(6):1188-93. [Crossref] [PubMed]
- Akyüz G, Bayındır Ö. Gebelikle ilişkili osteoporoz [Pregnancy associated osteoporosis]. Turk J Phys Med Rehab. 2013;59:145-50. [Crossref]
- İdman E, Gümrü B. Konik ışınlı bilgisayarlı tomografi ile yaş tayininde diş seçimi: diş kadranları simetrik mi? [Tooth Selection in Age Determination with Cone Beam Computed Tomography: Are Dental Quadrants Symmetrical?]. European Journal of Research in Dentistry. 2019;3:81-6. [Crossref]
- Kaya K, Özesen TA. Geçirilmiş gebeliğin kemik yaşına etkisi [Effect of pregnancy on bone age]. Ahi Evran Med J. 2023;7(1):56-61. [Link]
- Ramirez Zegarra R, Degennaro V, Brandi ML, Cagninelli G, Casciaro S, Celora G, et al. Longitudinal changes of the femoral bone mineral density from first to third trimester of pregnancy: bone health assessment by means of non-ionizing REMS technology. Aging Clin Exp Res. 2024;36(1):31. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Uygun B, Kaya K, Köse S, Ekizoğlu O, Hilal A. Applicability of Magnetic Resonance Imaging of the Knee in Forensic Age Estimation. Am J Forensic Med Pathol. 2021;42(2):147-54. [Crossref] [PubMed]
.: İşlem Listesi