.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Protez Türlerinin Kondil Bölgesindeki Trabeküler Kemik Yoğunluğuna Etkisinin İncelenmesi: Retrospektif Klinik Çalışma
Investigation of the Effect of Prosthesis Types on Trabecular Bone Density in the Condyle Region: Retrospective Clinical Study
Turkiye Klinikleri J Dental Sci. 2022;28(2):418-25
doi: 10.5336/dentalsci.2021-84143
Makale Dili: TR
Tam Metin
Ücretsiz Erişim
ÖZET
Amaç: Alt-üst her iki çenesinde de tam, hareketli bölümlü ve sabit olmak üzere farklı tip protez kullanan hastaların protez öncesi ve sonrası alınan radyografilerinde kondilde meydana gelen trabeküler kemik değişimlerinin fraktal boyut (FB) analizi kullanılarak değerlendirilmesidir. Gereç ve Yöntemler: Yaşları 55-67 arasında değişen, 21'i tam, 27'si hareketli bölümlü, 25'i sabit protez kullanan, 20'si tam doğal dişli bireylerden oluşan kontrol grubu olmak üzere toplam 93 hastanın panoramik radyografisi arşivden seçilerek retrospektif olarak değerlendirilmiştir. Seçilen her hasta için tedavi öncesi ve sonrası kontrol panoramik radyografileri üzerinden sağ ve sol kondilin subkortikal bölgesi ve geometrik olarak ortasından 84x84 piksel kesitler seçilmiştir. Her bir bölge için trabeküler kemiğin FB analizi yapılarak FB değerleri hesaplanmıştır. Bulgular: Tam ve hareketli bölümlü protez kullananlarda hesaplanan FB değerlerinde zamana bağlı istatistiksel olarak anlamlı azalma gözlenirken (p<0,01), sabit protez kullananlarda (p=0,09) ve kontrol grubunda (p=0,22) istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır. Zamana bağlı olarak FB değerlerinde meydana gelen değişimlerle protez türü arasındaki ilişkinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu görülmüştür (p<0,01). Tam protez kullananlar ile sabit protez kullananlar (p<0,01) ve kontrol grubu (p<0,01) arasında meydana gelen değişimlerin ve aynı zamanda hareketli bölümlü protez kullananlar ile sabit protez kullananlar (p=0,02) ve kontrol grubu (p=0,02) arasındaki değişimlerin istatistiksel olarak anlamlı olduğu gözlenmiştir. Sonuç: Çalışmanın sınırlılıkları dâhilinde zamanla tam dişsiz veya fazla sayıda dişsizliğe sahip ve hareketli protez kullanmakta olan hastalarda kondilde meydana gelen trabeküler kemik yoğunluğu değişimin sabit protez kullanan ve tam dişli hastalara göre daha yüksek olduğu gözlenmiştir. Bu nedenle zamana bağlı olarak, farklı tür protez kullanan hastalarda kondiler trabeküler kemikte oluşabilecek kemik değişimin en aza indirgenebilmesi için meydana gelebilecek olan diş kayıpları erken teşhis edilip gerekli müdahale yapılmalıdır. Dişsiz hastalarda öncelikle sabit protezler tercih edilmelidir.
Anahtar Kelimeler: Mandibular kondil; hareketli protez; sabit protez
Amaç: Alt-üst her iki çenesinde de tam, hareketli bölümlü ve sabit olmak üzere farklı tip protez kullanan hastaların protez öncesi ve sonrası alınan radyografilerinde kondilde meydana gelen trabeküler kemik değişimlerinin fraktal boyut (FB) analizi kullanılarak değerlendirilmesidir. Gereç ve Yöntemler: Yaşları 55-67 arasında değişen, 21'i tam, 27'si hareketli bölümlü, 25'i sabit protez kullanan, 20'si tam doğal dişli bireylerden oluşan kontrol grubu olmak üzere toplam 93 hastanın panoramik radyografisi arşivden seçilerek retrospektif olarak değerlendirilmiştir. Seçilen her hasta için tedavi öncesi ve sonrası kontrol panoramik radyografileri üzerinden sağ ve sol kondilin subkortikal bölgesi ve geometrik olarak ortasından 84x84 piksel kesitler seçilmiştir. Her bir bölge için trabeküler kemiğin FB analizi yapılarak FB değerleri hesaplanmıştır. Bulgular: Tam ve hareketli bölümlü protez kullananlarda hesaplanan FB değerlerinde zamana bağlı istatistiksel olarak anlamlı azalma gözlenirken (p<0,01), sabit protez kullananlarda (p=0,09) ve kontrol grubunda (p=0,22) istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır. Zamana bağlı olarak FB değerlerinde meydana gelen değişimlerle protez türü arasındaki ilişkinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu görülmüştür (p<0,01). Tam protez kullananlar ile sabit protez kullananlar (p<0,01) ve kontrol grubu (p<0,01) arasında meydana gelen değişimlerin ve aynı zamanda hareketli bölümlü protez kullananlar ile sabit protez kullananlar (p=0,02) ve kontrol grubu (p=0,02) arasındaki değişimlerin istatistiksel olarak anlamlı olduğu gözlenmiştir. Sonuç: Çalışmanın sınırlılıkları dâhilinde zamanla tam dişsiz veya fazla sayıda dişsizliğe sahip ve hareketli protez kullanmakta olan hastalarda kondilde meydana gelen trabeküler kemik yoğunluğu değişimin sabit protez kullanan ve tam dişli hastalara göre daha yüksek olduğu gözlenmiştir. Bu nedenle zamana bağlı olarak, farklı tür protez kullanan hastalarda kondiler trabeküler kemikte oluşabilecek kemik değişimin en aza indirgenebilmesi için meydana gelebilecek olan diş kayıpları erken teşhis edilip gerekli müdahale yapılmalıdır. Dişsiz hastalarda öncelikle sabit protezler tercih edilmelidir.
Anahtar Kelimeler: Mandibular kondil; hareketli protez; sabit protez
ABSTRACT
Objective: The aim of this study is to evaluate the trabecular bone changes that occur in the condyle with panoramic radiograps taken before and after from the patients using different types of prostheses, including full, partial removable and fixed in both upper and lower jaws by using fractal dimension (FD) analysis. Material and Methods: Panoramic radiographs of a total of 93 patients aged between the ages of 55 and 67, consisting of 21 full, 27 removable partial, 25 fixed prosthesis, and 20 natural complete teeth in the control group, were selected from the archive and retrospectively analyzed. For each selected patient, 84x84 pixel sections were selected from the subcortical area and the geometric center of the right and left condyles on the panoramic radiographs before and after treatment. Fractal FD values were calculated by performing FD analysis of trabecular bone for each region. Results: It was observed that the statistically significant decrease in the calculated FD values depending on time in those using complete and removable partial dentures (p<0.01) and no statistically significant difference was found in those using fixed prostheses (p=0.09) and in the control group (p=0.22). It was noted that the relationship between the changes in FD values depending on the time and the type of prosthesis was statistically significant (p<0.01). It was statistically significant changes obtained between using complete denture-fixed prosthesis (p<0.01) and the control group (p<0.01), as well as those using removable partial denturesfixed prostheses (p=0.02) and the control group (p=0.02). Conclusion: Within the limitations of the study, it was found that the trabecular bone density change occurring in the condyle was higher in patients with complete edentulous or excessive toothless and using removable prostheses compared to patients with fixed prostheses and full teeth. For this reason, in order to reduce the change in condylar trabecular bone according to prosthesis type by the time, tooth losses that may occur should be diagnosed early and necessary intervention should be performed, and fixed prostheses should be preferred primarily in edentulous patients.
Keywords: Mandibular condyle; removable prosthesis; fixed prosthesis
Objective: The aim of this study is to evaluate the trabecular bone changes that occur in the condyle with panoramic radiograps taken before and after from the patients using different types of prostheses, including full, partial removable and fixed in both upper and lower jaws by using fractal dimension (FD) analysis. Material and Methods: Panoramic radiographs of a total of 93 patients aged between the ages of 55 and 67, consisting of 21 full, 27 removable partial, 25 fixed prosthesis, and 20 natural complete teeth in the control group, were selected from the archive and retrospectively analyzed. For each selected patient, 84x84 pixel sections were selected from the subcortical area and the geometric center of the right and left condyles on the panoramic radiographs before and after treatment. Fractal FD values were calculated by performing FD analysis of trabecular bone for each region. Results: It was observed that the statistically significant decrease in the calculated FD values depending on time in those using complete and removable partial dentures (p<0.01) and no statistically significant difference was found in those using fixed prostheses (p=0.09) and in the control group (p=0.22). It was noted that the relationship between the changes in FD values depending on the time and the type of prosthesis was statistically significant (p<0.01). It was statistically significant changes obtained between using complete denture-fixed prosthesis (p<0.01) and the control group (p<0.01), as well as those using removable partial denturesfixed prostheses (p=0.02) and the control group (p=0.02). Conclusion: Within the limitations of the study, it was found that the trabecular bone density change occurring in the condyle was higher in patients with complete edentulous or excessive toothless and using removable prostheses compared to patients with fixed prostheses and full teeth. For this reason, in order to reduce the change in condylar trabecular bone according to prosthesis type by the time, tooth losses that may occur should be diagnosed early and necessary intervention should be performed, and fixed prostheses should be preferred primarily in edentulous patients.
Keywords: Mandibular condyle; removable prosthesis; fixed prosthesis
REFERANSLAR:
- Okeson JP. Part I. Functional Anatomy. Management of Temporomandibular Disorders and Occlusion. 4th ed. St. Louis: Mosby; 1997. p.109-26. [Link]
- Yavuz Ö, Yılmaz N, Öğütcen Toller M. TME kapsül içi rahatsızlıklarda oklüzal rehberliğin öneminin araştırılması [Evaluation of importance of the occlusal guidance in TMJ capsule disorders]. Cumhuriyet Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Dergisi. 1999; 2(1):17-20. [Link]
- De Boever JA, Carlsson GE, Klineberg IJ. Need for occlusal therapy and prosthodontic treatment in the management of temporomandibular disorders. Part I. Occlusal interferences and occlusal adjustment. J Oral Rehabil. 2000;27(5):367-79. [Crossref] [PubMed]
- Bataglion C, Hotta TH, Matsumoto W, Ruellas CV. Reestablishment of occlusion through overlay removable partial dentures: a case report. Braz Dent J. 2012;23(2):172-4. [Crossref] [PubMed]
- Swelem AA, Gurevich KG, Fabrikant EG, Hassan MH, Aqou S. Oral health-related quality of life in partially edentulous patients treated with removable, fixed, fixed-removable, and implant-supported prostheses. Int J Prosthodont. 2014;27(4):338-47. [Crossref] [PubMed]
- Özkan KY. Complete Dentures Prosthodontics. 1st ed. İstanbul: Springer Quintessence; 2018. [Link]
- Mericske-Stern RD, Taylor TD, Belser U. Management of the edentulous patient. Clin Oral Implants Res. 2000;11 Suppl 1:108-25. [Crossref] [PubMed]
- Giesen EB, Ding M, Dalstra M, van Eijden TM. Reduced mechanical load decreases the density, stiffness, and strength of cancellous bone of the mandibular condyle. Clin Biomech (Bristol, Avon). 2003;18(4):358-63. [Crossref] [PubMed]
- Amorim VC, Laganá DC, de Paula Eduardo JV, Zanetti AL. Analysis of the condyle/fossa relationship before and after prosthetic rehabilitation with maxillary complete denture and mandibular removable partial denture. J Prosthet Dent. 2003;89(5):508-14. [Crossref] [PubMed]
- Wadhwa S, Kapila S. TMJ disorders: future innovations in diagnostics and therapeutics. J Dent Educ. 2008;72(8):930-47. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Coşgunarslan A, Soydan Çabuk D, Canger EM. Effect of total edentulism on the internal bone structure of mandibular condyle: a preliminary study. Oral Radiol. 2021;37(2):268-75. [Crossref] [PubMed]
- Abdel-Fattah RA. Incidents of symptomatic temporomandibular (TM) joint disorders in female population with missing permanent first molar(s). Cranio. 1996;14(1):55-62. [Crossref] [PubMed]
- Fallahi HR, Alikazaemi M, Javidi P, Kazemi P, Behbudi A, Zanganeh T. Evaluation of the relationship between partial edentulism and TMJ disorders. Biosci Biotech Res Asia. 2016; 13(3). [Crossref]
- Mandelbrot BB. The Fractal Geometry of Nature. 3rd ed. New York: W.H. Freeman and Co; 1982. [Link]
- Gumussoy I, Miloglu O, Cankaya E, Bayrakdar IS. Fractal properties of the trabecular pattern of the mandible in chronic renal failure. Dentomaxillofac Radiol. 2016;45(5):201503 89. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- de Molon RS, de Paula WN, Spin-Neto R, Verzola MH, Tosoni GM, Lia RC, et al. Correlation of fractal dimension with histomorp hometry in maxillary sinus lifting using autogenous bone graft. Braz Dent J. 2015;26(1): 11-8. [Crossref] [PubMed]
- Geraets WG, van der Stelt PF. Fractal properties of bone. Dentomaxillofac Radiol. 2000;29(3):144-53. [Crossref] [PubMed]
- Hatcher DC, Faulkner MG, Hay A. Development of mechanical and mathematic models to study temporomandibular joint loading. J Prosthet Dent. 1986;55(3):377-84. [Crossref] [PubMed]
- Brennan DS, Spencer AJ, Roberts-Thomson KF. Tooth loss, chewing ability and quality of life. Qual Life Res. 2008;17(2):227-35. [Crossref] [PubMed]
- Miyaura K, Morita M, Matsuka Y, Yamashita A, Watanabe T. Rehabilitation of biting abilities in patients with different types of dental prostheses. J Oral Rehabil. 2000;27(12):1073-6. [Crossref] [PubMed]
- Alzarea BK. Temporomandibular disorders (TMD) in edentulous patients: a review and proposed classification (Dr. Bader's Classification). J Clin Diagn Res. 2015;9(4):ZE06-9. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Serman RJ, Conti PCR, Conti JV, Salvador MCG. Prevalence of temporomandibular dysfunction in patients with double denture. J Bras Orofac Occlusion TMJ Pain. 2003;3:141-44. [Link]
- White SC, Rudolph DJ. Alterations of the trabecular pattern of the jaws in patients with osteoporosis. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod. 1999;88(5):628-35. [Crossref] [PubMed]
- Bonakdarchian M, Askari N, Askari M. Effect of face form on maximal molar bite force with natural dentition. Arch Oral Biol. 2009;54(3): 201-4. [Crossref] [PubMed]
- Bakke M. Bite force and occlusion. Seminars in Orthodontics. 2006;12(2):120-6. [Crossref]
- Bouvier M. Effects of age on the ability of the rat temporomandibular joint to respond to changing functional demands. J Dent Res. 1988;67(9):1206-12. [Crossref] [PubMed]
- Newton JP, Yemm R, Abel RW, Menhinick S. Changes in human jaw muscles with age and dental state. Gerodontology. 1993;10(1):16-22. [Crossref] [PubMed]
- Helkimo E, Carlsson GE, Helkimo M. Bite force and state of dentition. Acta Odontol Scand. 1977;35(6):297-303. [Crossref] [PubMed]
- Mağat G, Büyükerkmen EB, Şener SÖ. Evaluation of the effect of fixed prosthesis on trabecular structure of condyle: radiographic texture analysis. Türkiye Klinikleri Diş Hekimligi Bilimleri Dergisi. 2018;24(2):77-83. [Crossref]
- Lawrence MJ, Sabra A, Thomas P, Obaid DR, D'Silva LA, Morris RH, et al. Fractal dimension: a novel clot microstructure biomarker use in ST elevation myocardial infarction patients. Atherosclerosis. 2015;240(2):402-7. [Crossref] [PubMed]
- Zeytinoğlu M, İlhan B, Dündar N, Boyacioğlu H. Fractal analysis for the assessment of trabecular peri-implant alveolar bone using panoramic radiographs. Clin Oral Investig. 2015;19(2):519-24. [Crossref] [PubMed]
- Wilding RJ, Slabbert JC, Kathree H, Owen CP, Crombie K, Delport P. The use of fractal analysis to reveal remodelling in human alveolar bone following the placement of dental implants. Arch Oral Biol. 1995;40(1):61-72. [Crossref] [PubMed]
- Arsan B, Köse TE, Çene E, Özcan İ. Assessment of the trabecular structure of mandibular condyles in patients with temporomandibular disorders using fractal analysis. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol. 2017;123(3): 382-91. [Crossref] [PubMed]
- McNamara JA Jr, Hinton RJ, Hoffman DL. Histologic analysis of temporomandibular joint adaptation to protrusive function in young adult rhesus monkeys (Macaca mulatta). Am J Orthod. 1982;82(4):288-98. [Crossref] [PubMed]
- McNeill C. Fundamental Treatment Goals. Science and Practice of Occlusion. 1st ed. Chicago: Quintessence Pub; 1997. p.306-48. [Link]
.: İşlem Listesi