.: ÖN SÖZ
ÖN SÖZ
PREFACE
Makale Dili: TR
İnsanın ilk aleti ürettiği günden bu yana teknolojinin ne olduğu, ne olması gerektiği, etik değeri ve etik alandaki etkileri tartışılagelmiştir. Antik Yunan felsefesinde physis ile poesis evrenin denge içinde bulunmasına imkân sağlayan ve etik açıdan eşdeğerli unsurlar olarak görülürken, aydınlanma çağında bu yaklaşım değişerek yerini teknolojiyi doğayı kontrol etmek ve kendi yarına kullanmak için bir araç olarak gören perspektife bırakmıştır. 21. yüzyıla geldiğimizde teknolojinin sosyal, etik, kültürel ve yasal etkileri ile bir arada değerlendirilmeye başlanmış ve saf bir araç olmaktan öte toplum değerleri ile sürekli etkileşim içinde olan bir kavram olarak anlaşılmaya başlanmıştır. Teknoloji felsefesinin yaklaşımı teknoloji etiğin kazandığı içerikte temel belirleyici olmuştur. Teknolojinin planlama, tasarım, üretim, satış ve kullanım aşamalarında rehberlik edecek etik değer ve ilkeler teknoloji etiği tarafından yönlendirilmiştir. Ancak yapay zekâ, tüm bu düşünsel çerçevelerin dayandığı geleneksel teknoloji kavramının dışına çıkan yapısal niteliklere sahiptir. Bu yapısal nitelikler nedeniyle mevcut teknoloji felsefesi yapay zekânın barındırdığı etik sorunlara çözüm getirmekten uzak kalmaktadır. Diğer taraftan yapay zekâ teknolojisi her geçen gün ilerlemektedir. Derin öğrenme sayesinde kendi kendisine öğrenebilen, gelişebilen ve özerk düşünme ve hatta eyleme kapasitesi edinen güçlü yapay zekâ antitelerinin yaşamımızın bir parçası haline gelmesinin sadece bir zaman meselesi olduğu düşünülmektedir. Bu durumda yeni etik sorun alanlarıyla karşı karşıya kalacağımızı ve mevcut teknoloji etiğinin bu yeni sorun alanları karşısında çaresiz kalacağını öngörebiliriz. Tıp, yapay zekânın en hızı geliştiği alanlardan biridir. Bu gelişim ivmesi sürdürüldüğü takdirde yakın gelecekte günlük tıp uygulamaları içinde yapay zekânın yaygın olarak yerini alacağını söyleyebiliriz. Bu nedenle yapay zekâ teknolojisinin tıp alanına ne gibi etik sorunlar getirebileceğini ve mevcut tıp etiği yaklaşımlarının bu sorunlara yanıt vermek için nasıl gelişmesi ya da dönüşmesi gerektiğini şimdiden düşünmek ve değerlendirmek gereklidir. Tıp etiğinin bu gelişimi bir taraftan teknoloji felsefesinin ve teknoloji etiğinin yapay zekâyı kavramsallaştırmak için geçireceği dönüşümden, diğer taraftan yapay zekânın tıp alanındaki kullanımının getireceği olanaklar ve risklerden etkilenecektir. Bu kitap; bahsedilen gelişime temel sağlayacak düşünmelere ayrılmıştır. Amaç, tıp alanında eğitimden klinik araştırmalara, klinik uygulamalardan tıp hukukuna kadar geniş bir yelpazede düşünmek ve geleceğe bugünden hazır olmak için bir adım atmaktır.
İçerikte öncelikle yeni biyoetik çerçeve önerisi sunulmuştur. Daha sonra yapay zekâ ve tıp ilişkisi sorgulanmış ve klinik araştırmalar, ilaç teknolojisi, biyoteknoloji, genetik ve tıp eğitimi gibi özel alanlara odaklanarak derinlemesine değerlendirmeler yapılmıştır. Ardından birey olma sorunu ve hukuki bağlam tartışılmış ve yasal düzenlemelere yer verilmiştir. Son olarak genç bir tıp fakültesi öğrencisinin yapay zekâ ile ilgili perspektifi yansıtılmıştır. Bu kitapta emeği geçen tüm değerli Hocalarımıza ve Türkiye Klinikleri'ne teşekkürlerimi sunarım.
Saygılarımla.
Doç. Dr. P. Elif EKMEKCİ
Editör
İçerikte öncelikle yeni biyoetik çerçeve önerisi sunulmuştur. Daha sonra yapay zekâ ve tıp ilişkisi sorgulanmış ve klinik araştırmalar, ilaç teknolojisi, biyoteknoloji, genetik ve tıp eğitimi gibi özel alanlara odaklanarak derinlemesine değerlendirmeler yapılmıştır. Ardından birey olma sorunu ve hukuki bağlam tartışılmış ve yasal düzenlemelere yer verilmiştir. Son olarak genç bir tıp fakültesi öğrencisinin yapay zekâ ile ilgili perspektifi yansıtılmıştır. Bu kitapta emeği geçen tüm değerli Hocalarımıza ve Türkiye Klinikleri'ne teşekkürlerimi sunarım.
Saygılarımla.
Doç. Dr. P. Elif EKMEKCİ
Editör
Since the day that human beings produced the first tool, what technology is, what it should be, its ethical value and its effects on ethical field have been discussed. In ancient Greek philosophy, physis and poesis were seen as ethically equivalent elements that allowed the universe to be in balance, while this approach changed in the age of enlightenment, leaving its place to the perspective that sees technology as a tool to control nature and use it for tomorrow. In the 21st century, it started to be evaluated together with the social, ethical, cultural and legal effects of technology, and it was started to be understood as a concept that interacts with the values of society rather than being a pure tool. The approach of technology philosophy has been the main determinant in the content gained by technology ethics. Ethical values and principles to guide the planning, design, production, sales and use of technology are guided by technology ethics. However, artificial intelligence has structural features that go beyond the traditional technology concept on which all these intellectual frameworks are based. Due to these structural qualities, the current philosophy of technology is far from bringing solutions to the ethical problems that artificial intelligence contains. On the other hand, artificial intelligence technology is improving day by day. It is thought that due to deep learning it is only a matter of time for artificial intelligence to be able to selflearn, self-improve, autonomous thinking and even autonomous acting. In this case, we can predict that we will face new ethical problem areas and that existing technology ethics will be helpless to address these new problem areas. Medicine is one of the areas where artificial intelligence develops at its fastest speed. If this momentum of development is maintained, we can say that artificial intelligence will be widely used in daily medical practices soon. Therefore, it is necessary to consider and evaluate what kind of ethical problems artificial intelligence technology can bring to the field of medicine and how current medical ethics approaches should be improved or transformed to respond to these problems. This development of medical ethics will be affected on the one hand by the transformation of technology philosophy and technology ethics to conceptualize artificial intelligence, and on the other hand, the possibilities and risks of using artificial intelligence in medicine. This book is devoted to thinking to provide the basis for said development. The aim is to think in a wide range from medical education to clinical research, clinical practices to medical law and to take a step forward to be ready for the future today.
In the first article of this issue the new bioethical framework proposal is presented. Then, the relationship between artificial intelligence and medicine is questioned and in-depth evaluations were made by focusing on specific areas such as clinical research, drug technology, biotechnology, genetics, and medical education. Then, the problem of person-hood and the legal context are discussed and legal regulations are included. Finally, the perspective of a young medical school student on artificial intelligence is reflected. I would like to express my deepest gratitude to all honorable academicians who contributed to this issue and the Türkiye Klinikleri.
Best regards.
Assoc. Prof. P. Elif EKMEKCİ
Editor
In the first article of this issue the new bioethical framework proposal is presented. Then, the relationship between artificial intelligence and medicine is questioned and in-depth evaluations were made by focusing on specific areas such as clinical research, drug technology, biotechnology, genetics, and medical education. Then, the problem of person-hood and the legal context are discussed and legal regulations are included. Finally, the perspective of a young medical school student on artificial intelligence is reflected. I would like to express my deepest gratitude to all honorable academicians who contributed to this issue and the Türkiye Klinikleri.
Best regards.
Assoc. Prof. P. Elif EKMEKCİ
Editor
.: İşlem Listesi