.: ÖN SÖZ
Ön Söz
Preface
Makale Dili: TR
Ergoterapi'de, sağlık ve iyi olmanın yalnızca tıbbi bağlamda tanımlanamayacağına vurgu yapılır. Ergoterapi alanının bakış açısıyla, sağlık; eş, arkadaş, anne, öğretmen gibi yaş, cins ve kültüre uygun yaşam rolleri ve bu rollerdeki görevlerimizi yerine getirebilmek için aktiviteleri yaparak topluma katılma yeteneği olarak görülmektedir. Toplumsal Katılım; toplum düzeni içinde aile , arkadaş ve diğer insanlarla çok değişkenli ilişkileri kapsar ve öğrenme ve bilgiyi uygulama, iletişim, yer değiştirme, kendine bakım, ev yaşam, kişiler arası ilişkiler ve etkileşim, iş ve ekonomik yaşam gibi pek çok bileşeni vardır.
Dünya Sağlık Örgütü tarafından geliştirilen İşlevsellik, Yeti yitimi ve Sağlığın Uluslar arası Sınıflandırması (ICF)'nın genel amacı, sağlık koşullarının geliştirilmesi ve katılımın arttırılması da dâhil olmak üzere kişisel sağlık bakımına uygulanan kavramsal bir bilgi çerçevesi sunmaktadır. ICF'e göre katılım 'yaşamın içinde olmak'; katılım kısıtlılıkları ise 'yaşam durumlarının içinde kişinin karşılaşabileceği problemler' olarak tanımlanmakta ve kapasite ve performans açısından sağlıkla ilişkilendirilmektedir. Katılımın artırılması için çalışan bir sağlık mesleği olarak ergoterapinin önemi, sağlık ve katılım vizyonu içinde her geçen gün gelişmektedir.
Kültürel olarak tanımlanmış, yaş ile uyumlu, kişi için anlamlı olan işleri seçme, organize etme ve bunları yapma yeteneği katılım için önemli belirleyicilerdir. Günlük yaşam aktiviteleri, eğitim ile ilgili aktiviteler ve oyun; çocuğun katılımı için ayrı ayrı üstesinden gelinmesi gereken aktivite performans alanlarıdır. Bu alanların her biri engelli bir çocukta; duygusal cevaplar, fiziksel durum, duyu bütünlüğü, otonomi sorunları nedeniyle etkilenir.
Ergoterapi'de sağlık veya hastalık durumunda rollerimiz gereği yapmak istediğimiz aktiviteleri yerine getirmenin, yaşamın anlamlı ve amaçlı olması için gerekliliğinden yola çıkılarak çözüm üretilir. Bilişsel, psikolojik ve fiziksel gelişimi destekleyen amaçlı aktiviteleri, kişinin isteği, kültürü ve yaşına göre düzenleyerek, kişinin mevcut potansiyelini toplumsal katılım performansına çevirici programlar düzenlenir.
Toplumsal ortamlardaki etkili rol performansı olarak tanımlanabilen katılımın üç alanı; evdeki yaşantı ile ilgili aktivitelere katılım, kişiler arası aktiviteler, ev dışı aktivitelere katılımı içeren sosyal aktiviteler ve gelir getirici üretici aktivitelerdir.
Kişi-çevre-aktivite kesişmesinin belirlediği aktive performans düzeyi, toplumsal katılım için anahtardır. Rol-aktivite performansı; kişilerin belli bir çevrede, zaman içinde aktiviteyle meşgul olma deneyimini ve yaşam rollerini yerine getirerek toplumsal katılımlarını yansıtmaktadır.
Aktivite performansında problemlerin analizinin yapılması ile kişiye, çevreye ve aktivitelere odaklanarak katılımı artırma için farklı potansiyel müdahalelerin planlanmasına yardım eder.
Çevre ile her zaman etkileşim hâlinde olan insan; gelişebilir, motive edilir ve dinamiktir. Davranışlar çevrenin zamansal, fiziksel ve psikolojik karakteristiklerinden ayrı düşünülmez. Çevre, performans üzerinde olumlu veya olumsuz etkiler yapabilir. Ergoterapinin temel amacı, bireylerin günlük yaşam aktivitelerine katılmalarını sağlamaktır. Ergoterapist, birlikte çalıştığı kişi ile birlikte, bireysel ve çevresel yeteneklere ve kişinin günlük yaşamındaki faaliyetlerle ilgili sorunlara odaklanır.
Değerlendirme, standartlaştırılmış prosedürlerin, görüşmelerin, çeşitli ortamlardaki gözlemlerin ve kişinin hayatındaki önemli kişilerle yapılan görüşmelerin kullanımını içerir. Tedavi planı, kişinin gelişim aşaması, alışkanlıkları, rolleri, yaşam tarzı tercihleri ve çevre ile ilgili olarak belirlenir.
Müdahalede, insan odaklı ve çevresel etkileşimli programlara odaklanılır. Bunlar, günlük görevlerin yerine getirilmesini ve kişinin çalıştığı, yaşadığı ve sosyalleştiği ortamların performansını kolaylaştırmak için tasarlanır. Bir yerden bir yere transfer için yeni yöntemlerin öğretilmesi ve kişisel bakımda bağımsızlığı kolaylaştıran yardımcı araçların kullanımı, çevresel engelleri azaltan mimari düzenleme ve adaptasyonlar yapılması, stresle başa çıkma, öz yönetimi geliştirme eğitimlerinin verilmesi olabilir. Ergoterapistler ekip çalışmasının önemini kabul ederler, bütüncül yaklaşımın gerçekleştirilmesinde diğer profesyoneller, aileler, bakıcılar ve gönüllülerle işbirliği ve koordinasyon içinde çalışırlar.
'Toplumsal Katılım ve Ergoterapi' konusunun ele alındığı bu çalışmada; tanımlar, geriatri, çocuk, az gören, diyabet, psikiyatri, toplumsal mobilite, duyusal işlem bozuklukları, nörolojik problemler anlatılarak okuyucuya bilgi verilmeye çalışılmıştır.
Prof. Dr. Hülya KAYIHAN
Editör
Dünya Sağlık Örgütü tarafından geliştirilen İşlevsellik, Yeti yitimi ve Sağlığın Uluslar arası Sınıflandırması (ICF)'nın genel amacı, sağlık koşullarının geliştirilmesi ve katılımın arttırılması da dâhil olmak üzere kişisel sağlık bakımına uygulanan kavramsal bir bilgi çerçevesi sunmaktadır. ICF'e göre katılım 'yaşamın içinde olmak'; katılım kısıtlılıkları ise 'yaşam durumlarının içinde kişinin karşılaşabileceği problemler' olarak tanımlanmakta ve kapasite ve performans açısından sağlıkla ilişkilendirilmektedir. Katılımın artırılması için çalışan bir sağlık mesleği olarak ergoterapinin önemi, sağlık ve katılım vizyonu içinde her geçen gün gelişmektedir.
Kültürel olarak tanımlanmış, yaş ile uyumlu, kişi için anlamlı olan işleri seçme, organize etme ve bunları yapma yeteneği katılım için önemli belirleyicilerdir. Günlük yaşam aktiviteleri, eğitim ile ilgili aktiviteler ve oyun; çocuğun katılımı için ayrı ayrı üstesinden gelinmesi gereken aktivite performans alanlarıdır. Bu alanların her biri engelli bir çocukta; duygusal cevaplar, fiziksel durum, duyu bütünlüğü, otonomi sorunları nedeniyle etkilenir.
Ergoterapi'de sağlık veya hastalık durumunda rollerimiz gereği yapmak istediğimiz aktiviteleri yerine getirmenin, yaşamın anlamlı ve amaçlı olması için gerekliliğinden yola çıkılarak çözüm üretilir. Bilişsel, psikolojik ve fiziksel gelişimi destekleyen amaçlı aktiviteleri, kişinin isteği, kültürü ve yaşına göre düzenleyerek, kişinin mevcut potansiyelini toplumsal katılım performansına çevirici programlar düzenlenir.
Toplumsal ortamlardaki etkili rol performansı olarak tanımlanabilen katılımın üç alanı; evdeki yaşantı ile ilgili aktivitelere katılım, kişiler arası aktiviteler, ev dışı aktivitelere katılımı içeren sosyal aktiviteler ve gelir getirici üretici aktivitelerdir.
Kişi-çevre-aktivite kesişmesinin belirlediği aktive performans düzeyi, toplumsal katılım için anahtardır. Rol-aktivite performansı; kişilerin belli bir çevrede, zaman içinde aktiviteyle meşgul olma deneyimini ve yaşam rollerini yerine getirerek toplumsal katılımlarını yansıtmaktadır.
Aktivite performansında problemlerin analizinin yapılması ile kişiye, çevreye ve aktivitelere odaklanarak katılımı artırma için farklı potansiyel müdahalelerin planlanmasına yardım eder.
Çevre ile her zaman etkileşim hâlinde olan insan; gelişebilir, motive edilir ve dinamiktir. Davranışlar çevrenin zamansal, fiziksel ve psikolojik karakteristiklerinden ayrı düşünülmez. Çevre, performans üzerinde olumlu veya olumsuz etkiler yapabilir. Ergoterapinin temel amacı, bireylerin günlük yaşam aktivitelerine katılmalarını sağlamaktır. Ergoterapist, birlikte çalıştığı kişi ile birlikte, bireysel ve çevresel yeteneklere ve kişinin günlük yaşamındaki faaliyetlerle ilgili sorunlara odaklanır.
Değerlendirme, standartlaştırılmış prosedürlerin, görüşmelerin, çeşitli ortamlardaki gözlemlerin ve kişinin hayatındaki önemli kişilerle yapılan görüşmelerin kullanımını içerir. Tedavi planı, kişinin gelişim aşaması, alışkanlıkları, rolleri, yaşam tarzı tercihleri ve çevre ile ilgili olarak belirlenir.
Müdahalede, insan odaklı ve çevresel etkileşimli programlara odaklanılır. Bunlar, günlük görevlerin yerine getirilmesini ve kişinin çalıştığı, yaşadığı ve sosyalleştiği ortamların performansını kolaylaştırmak için tasarlanır. Bir yerden bir yere transfer için yeni yöntemlerin öğretilmesi ve kişisel bakımda bağımsızlığı kolaylaştıran yardımcı araçların kullanımı, çevresel engelleri azaltan mimari düzenleme ve adaptasyonlar yapılması, stresle başa çıkma, öz yönetimi geliştirme eğitimlerinin verilmesi olabilir. Ergoterapistler ekip çalışmasının önemini kabul ederler, bütüncül yaklaşımın gerçekleştirilmesinde diğer profesyoneller, aileler, bakıcılar ve gönüllülerle işbirliği ve koordinasyon içinde çalışırlar.
'Toplumsal Katılım ve Ergoterapi' konusunun ele alındığı bu çalışmada; tanımlar, geriatri, çocuk, az gören, diyabet, psikiyatri, toplumsal mobilite, duyusal işlem bozuklukları, nörolojik problemler anlatılarak okuyucuya bilgi verilmeye çalışılmıştır.
Prof. Dr. Hülya KAYIHAN
Editör
English version is not available.
.: İşlem Listesi