.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Okul Öncesi Dönem Çocuklarının COVID-19 Sürecinde Değişen Yaşam Tarzı ve Beslenme Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi: Kesitsel Araştırma
Evaluation of Changing Lifestyle and Nutrition Habits of Preschool Children During COVID-19 Process: Cross Sectional Study
Turkiye Klinikleri J Health Sci. 2024;9(2):256-65
doi: 10.5336/healthsci.2024-101543
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Bu çalışmada, okul öncesi dönem çocuklarının koronavirüs hastalığı-2019 [coronavirus disease-2019 (COVID-19)] ile değişen yaşam tarzı alışkanlarını belirlemek ve beslenme alışkanlıkları riskini saptamak amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Araştırma, 3-6 yaş arasındaki 739 okul öncesi dönem çocuğun katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların genel özellikleri, yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıkları bir anket formu aracılığıyla yüz yüze görüşme tekniği ile sorgulanmıştır. Beslenme Alışkanlıkları Risk İndeksi aracılığı ile beslenme riski değerlendirilmiştir. Vücut ağırlığı ve boy uzunluğu ölçülüp yaşa göre beden kitle indeksi z-skoru hesaplanmıştır. Bulgular: Çocukların yaş ortalamaları 4,73±1,05 yıl ve yaşa göre beden kitle indeksi z-skoru ortalamaları 0,51±1,84'tür. COVID-19 öncesinde ortalama Beslenme Alışkanlıkları Risk İndeksi puanının (8,96±2,79), pandemi sürecinde (10,26±2,89) anlamlı düzeyde arttığı belirlenmiştir (p<0,001). COVID-19 öncesine göre çocukların fiziksel aktivitelerinin azaldığı (p<0,001), öğün saati düzenlerinin bozulduğu (p<0,001), uyku sürelerinin ve ekran maruziyetinin arttığı (sırasıyla p=0,001; p<0,001) belirlenmiştir. Pandemi öncesi yüksek Beslenme Alışkanlıkları Risk İndeksi puanı (p<0,001), kahvaltıyı atlama (p=0,011), tokluk hissine rağmen atıştırma (p<0,001) ve erkek cinsiyet (p=0,019) pandemi sürecindeki Beslenme Alışkanlıkları Risk İndeksi puanını etkilemektedir. Sonuç: Pandemi sürecinde, okul öncesi dönem çocuklarında olumsuz sağlık sonuçlarına neden olabilecek yaşam tarzı alışkanlıklarında değişiklikler belirlenmiş ve beslenme riskinin arttığı saptanmıştır. Beslenme riskini azaltmak için sağlıklı beslenme alışkanlıkları ile düzenli fiziksel aktivite, yeterli uyku süresi ve düşük ekran maruziyeti gibi yaşam tarzı alışkanlıklarında da değişiklikler önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Beslenme Alışkanlıkları Risk İndeksi; COVID-19; okul öncesi dönem çocukları
Amaç: Bu çalışmada, okul öncesi dönem çocuklarının koronavirüs hastalığı-2019 [coronavirus disease-2019 (COVID-19)] ile değişen yaşam tarzı alışkanlarını belirlemek ve beslenme alışkanlıkları riskini saptamak amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Araştırma, 3-6 yaş arasındaki 739 okul öncesi dönem çocuğun katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların genel özellikleri, yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıkları bir anket formu aracılığıyla yüz yüze görüşme tekniği ile sorgulanmıştır. Beslenme Alışkanlıkları Risk İndeksi aracılığı ile beslenme riski değerlendirilmiştir. Vücut ağırlığı ve boy uzunluğu ölçülüp yaşa göre beden kitle indeksi z-skoru hesaplanmıştır. Bulgular: Çocukların yaş ortalamaları 4,73±1,05 yıl ve yaşa göre beden kitle indeksi z-skoru ortalamaları 0,51±1,84'tür. COVID-19 öncesinde ortalama Beslenme Alışkanlıkları Risk İndeksi puanının (8,96±2,79), pandemi sürecinde (10,26±2,89) anlamlı düzeyde arttığı belirlenmiştir (p<0,001). COVID-19 öncesine göre çocukların fiziksel aktivitelerinin azaldığı (p<0,001), öğün saati düzenlerinin bozulduğu (p<0,001), uyku sürelerinin ve ekran maruziyetinin arttığı (sırasıyla p=0,001; p<0,001) belirlenmiştir. Pandemi öncesi yüksek Beslenme Alışkanlıkları Risk İndeksi puanı (p<0,001), kahvaltıyı atlama (p=0,011), tokluk hissine rağmen atıştırma (p<0,001) ve erkek cinsiyet (p=0,019) pandemi sürecindeki Beslenme Alışkanlıkları Risk İndeksi puanını etkilemektedir. Sonuç: Pandemi sürecinde, okul öncesi dönem çocuklarında olumsuz sağlık sonuçlarına neden olabilecek yaşam tarzı alışkanlıklarında değişiklikler belirlenmiş ve beslenme riskinin arttığı saptanmıştır. Beslenme riskini azaltmak için sağlıklı beslenme alışkanlıkları ile düzenli fiziksel aktivite, yeterli uyku süresi ve düşük ekran maruziyeti gibi yaşam tarzı alışkanlıklarında da değişiklikler önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Beslenme Alışkanlıkları Risk İndeksi; COVID-19; okul öncesi dönem çocukları
ABSTRACT
Objective: It was aimed to determine the changing dietary and lifestyle habits of preschool children with coronavirus disease-2019 (COVID-19) and to determine the risk of dietary habits. Material and Methods: The study was conducted with the participation of 739 preschool children aged 3-6 years. Participants' general characteristics, lifestyle, and nutrition habits were questioned through a questionnaire form using a face-to-face interview technique. Dietary risk was assessed using the Dietary Habits Risk Index. Body weight and height were measured and body mass index z-score for age was calculated. Results: The mean age of the children was 4.73±1.05 years and the mean body mass index z-score for age was 0.51±1.84. The average Dietary Habits Risk Index score before COVID-19 (8.96±2.79) was shown to have increased significantly throughout the pandemic (10.26±2.89) (p<0.001). It has been determined that children's physical activities have decreased (p<0.001), mealtime patterns have been disrupted (p<0.001), and their sleep duration and screen exposure have increased compared to before COVID-19 (respectively p=0.001; p<0.001). High Dietary Habits Risk Index score before the pandemic (p<0.001), skipping breakfast (p=0.011), snacking despite feeling full (p<0.001) and male gender (p=0.019) affect Dietary Habits Risk Index score during the pandemic. Conclusion: During the pandemic, changes in lifestyle habits that may cause negative health consequences in preschool children have been identified and nutritional risks have been found to increase. To reduce nutritional risk, healthy eating habits and changes in lifestyle habits, such as regular physical activity, adequate sleep time and reduced screen exposure, are also recommended.
Keywords: Dietary Habits Risk Index; COVID-19; preschool children
Objective: It was aimed to determine the changing dietary and lifestyle habits of preschool children with coronavirus disease-2019 (COVID-19) and to determine the risk of dietary habits. Material and Methods: The study was conducted with the participation of 739 preschool children aged 3-6 years. Participants' general characteristics, lifestyle, and nutrition habits were questioned through a questionnaire form using a face-to-face interview technique. Dietary risk was assessed using the Dietary Habits Risk Index. Body weight and height were measured and body mass index z-score for age was calculated. Results: The mean age of the children was 4.73±1.05 years and the mean body mass index z-score for age was 0.51±1.84. The average Dietary Habits Risk Index score before COVID-19 (8.96±2.79) was shown to have increased significantly throughout the pandemic (10.26±2.89) (p<0.001). It has been determined that children's physical activities have decreased (p<0.001), mealtime patterns have been disrupted (p<0.001), and their sleep duration and screen exposure have increased compared to before COVID-19 (respectively p=0.001; p<0.001). High Dietary Habits Risk Index score before the pandemic (p<0.001), skipping breakfast (p=0.011), snacking despite feeling full (p<0.001) and male gender (p=0.019) affect Dietary Habits Risk Index score during the pandemic. Conclusion: During the pandemic, changes in lifestyle habits that may cause negative health consequences in preschool children have been identified and nutritional risks have been found to increase. To reduce nutritional risk, healthy eating habits and changes in lifestyle habits, such as regular physical activity, adequate sleep time and reduced screen exposure, are also recommended.
Keywords: Dietary Habits Risk Index; COVID-19; preschool children
REFERANSLAR:
- Karoğlu H, Ünüvar P. Okul öncesi dönem çocuklarının gelişim özellikleri ve sosyal beceri düzeyleri [Children's development characteristics and social skills level of pre-school children]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2017;(43):231-54. [Crossref]
- Corkins MR, Daniels SR, de Ferranti SD, Golden NH, Kim JH, Magge SN, et al. Nutrition in children and adolescents. Med Clin North Am. 2016;100(6):1217-35. [Crossref] [PubMed]
- Kutluay Merdol T. Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Beslenmesi. 2. Baskı. Ankara: Reklam Kurdu Ajansı Org. Tan. Tas. Rek. San. Tic. Ltd. Şti.; 2012. [Link]
- World Health Organization Internet. ©2023 WHO Cited: August 13, 2023. Coronavirus disease (COVID-19). Available from [Link]
- Türkiye Diyetisyenler Derneği [İnternet]. ©2023 Türkiye Diyetisyenler Derneği [Erişim tarihi: 25 Ağustos 2023]. COVID-19 beslenme önerileri. Erişim linki [Link]
- UNICEF [Internet]. [Cited: November 3, 2023]. Easy, affordable and healthy eating tips during the coronavirus disease (COVID-19) outbreak. Available from [Link]
- Food and Agriculture Organization of the United Nations [Internet]. ©FAO 2023 [Cited: August 11, 2023]. Maintaining a healthy diet during the COVID-19 pandemic. Available from [Link]
- Clarke J, Kipping R, Chambers S, Willis K, Taylor H, Brophy R, et al. Impact of COVID-19 restrictions on preschool children's eating, activity and sleep behaviours: a qualitative study. BMJ Open. 2021;11(10):e051497. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Köroğlu Y, Ökmen M, Taştan İ. Koronavirüs (COVİD-19) salgın sürecinde evde kalan ilkögretim öğrencilerinin yeme tutumu ve davranışları ile depresyon durumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi [An analyzing of the eating attitude and behavior and depression status of the primary students who stayed at home during the coronavirus (COVID-19) in terms of different variables]. Herkes için Spor ve Rekreasyon Dergisi. 2021;3(1):12-20. [Link]
- Serin E, Koç MC. Examination of the eating behaviours and depression states of the university students who stay at home during the coronavirus pandemic in terms of different variables. Progress in Nutrition. 2020;22(Supplement 1):33-43. [Link]
- Demirezen E, Coşansu G. Adölesan çağı öğrencilerde beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi [Evaluating dietary pattern in adolescence]. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 2005;14(8):174-78. [Link]
- World Health Organization [Internet]. ©2023 WHO [Cited: November 26, 2023]. WHO AnthroPlus for personal computers Manual: Software for assessing growth of the world's children and adolescents. Available from: [Link]
- Orhan R. Çocuk gelişiminde fiziksel aktivite ve sporun önemi [The importance of physical activity and sports in child development]. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2019;9(1):157-76. [Link]
- Alves JGB, Alves GV. Effects of physical activity on children's growth. J Pediatr (Rio J). 2019;95 Suppl 1:72-78. [Crossref] [PubMed]
- World Health Organization [Internet]. ©2023 WHO [Cited: November 23, 2023]. WHO guidelines on physical activity and sedentary behaviour. Available from: [Link]
- Nathan A, George P, Ng M, Wenden E, Bai P, Phiri Z, et al. Impact of COVID-19 Restrictions on Western Australian Children's Physical Activity and Screen Time. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(5):2583. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Moore SA, Faulkner G, Rhodes RE, Brussoni M, Chulak-Bozzer T, Ferguson LJ, et al. Impact of the COVID-19 virus outbreak on movement and play behaviours of Canadian children and youth: a national survey. Int J Behav Nutr Phys Act. 2020;17(1):85. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Pietrobelli A, Pecoraro L, Ferruzzi A, Heo M, Faith M, Zoller T, et al. Effects of COVID-19 Lockdown on Lifestyle Behaviors in Children with Obesity Living in Verona, Italy: A Longitudinal Study. Obesity (Silver Spring). 2020;28(8):1382-5. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Schmidt SCE, Anedda B, Burchartz A, Eichsteller A, Kolb S, Nigg C, et al. Physical activity and screen time of children and adolescents before and during the COVID-19 lockdown in Germany: a natural experiment. Sci Rep. 2020;10(1):21780. Erratum in: Sci Rep. 2021;11(1):24329. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Paruthi S, Brooks LJ, D'Ambrosio C, Hall WA, Kotagal S, Lloyd RM, et al. Consensus Statement of the American Academy of Sleep Medicine on the Recommended Amount of Sleep for Healthy Children: Methodology and Discussion. J Clin Sleep Med. 2016;12(11):1549-61. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Ferreira AI, Fernandes A, Conde B, Vale A, Pimenta AC, Silva V, et al. Sleep alterations in Portuguese children during the first COVID-19 lockdown: a descriptive analysis. Sleep Med. 2022;100(supplement 1):204. [Crossref]
- Bazzani A, Marantonio S, Andreozzi G, Lorenzoni V, Bruno S, Cruz-Sanabria F, et al. Late chronotypes, late mealtimes. Chrononutrition and sleep habits during the COVID-19 lockdown in Italy. Appetite. 2022;172:105951. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Benedict C, Partinen M, Bjorvatn B, Cedernaes J. Sleep in Female Healthcare Workers during COVID-19: A Cross-Sectional Survey Study in Sweden during the Flattening of the First Wave of the Pandemic. Ann Am Thorac Soc. 2021;18(8):1418-20. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Teixeira MT, Vitorino RS, da Silva JH, Raposo LM, Aquino LA, Ribas SA. Eating habits of children and adolescents during the COVID-19 pandemic: The impact of social isolation. J Hum Nutr Diet. 2021;34(4):670-8. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Tada Y, Ueda Y, Sasaki K, Sugiura S, Suzuki M, Funayama H, et al. Mealtime Regularity Is Associated with Dietary Balance among Preschool Children in Japan-A Study of Lifestyle Changes during the COVID-19 Pandemic. Nutrients. 2022;14(14):2979. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Akyol P, Çelik A. Covid-19 salgını sürecinde paramedik öğrencilerinin beslenme alışkanlıklarının araştırılması [The study of the nutritional habits of paramedic students during the COVID-19 infection]. Journal of Turkish Studies. 2020;15(4):25-37. [Crossref]
- Di Renzo L, Gualtieri P, Pivari F, Soldati L, Attinà A, Cinelli G, et al. Eating habits and lifestyle changes during COVID-19 lockdown: an Italian survey. J Transl Med. 2020;18(1):229. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Pourghazi F, Eslami M, Ehsani A, Ejtahed HS, Qorbani M. Eating habits of children and adolescents during the COVID-19 era: A systematic review. Front Nutr. 2022;9:1004953. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Lana RM, Coelho FC, Gomes MFDC, Cruz OG, Bastos LS, Villela DAM, et al. The novel coronavirus (SARS-CoV-2) emergency and the role of timely and effective national health surveillance. Cad Saude Publica. 2020;36(3):e00019620. English, Portuguese. [Crossref] [PubMed]
- Di Renzo L, Gualtieri P, Cinelli G, Bigioni G, Soldati L, Attinà A, et al. Psychological Aspects and Eating Habits during COVID-19 Home Confinement: Results of EHLC-COVID-19 Italian Online Survey. Nutrients. 2020;12(7):2152. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Kalbarczyk A, Aberman NL, van Asperen BSM, Morgan R, Bhutta Z, Carducci B, et al. COVID-19, nutrition, and gender: An evidence-informed approach to gender-responsive policies and programs. Soc Sci Med. 2022;312:115364. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Carayanni V, Vlachopapadopoulou E, Koutsouki D, Bogdanis GC, Psaltopoulou T, Manios Y, et al. Effects of Nutrition, and Physical Activity Habits and Perceptions on Body Mass Index (BMI) in Children Aged 12-15 Years: A Cross-Sectional Study Comparing Boys and Girls. Children (Basel). 2021;8(4):277. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Merkiel-Pawłowska S, Chalcarz W. Gender differences and typical nutrition concerns of the diets of preschool children - the results of the first stage of an intervention study. BMC Pediatr. 2017;17(1):207. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Akman M, Unalan PC. Adölesanlarda sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite durumu [Healthy eating patterns and physical activity status of adolescents]. Nobel Medicus Journal. 2012;8(1):24-9. [Link]
- Monzani A, Ricotti R, Caputo M, Solito A, Archero F, Bellone S, et al. A Systematic Review of the Association of Skipping Breakfast with Weight and Cardiometabolic Risk Factors in Children and Adolescents. What Should We Better Investigate in the Future? Nutrients. 2019;11(2):387. [Crossref] [PubMed] [PMC]
.: İşlem Listesi