.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Migrenin Retina Sinir Lifi Tabakası ve Ganglion Hücre Kompleksi Üzerine Etkisi
The Effect of Migraine on the Retinal Nerve Fiber Layer and Ganglion Cell Complex
Turkiye Klinikleri J Ophthalmol. 2019;28(4):262-6
doi: 10.5336/ophthal.2018-63915
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Migrende peripapiller retina sinir lifi tabakası (RSLT) ve ganglion hücre kompleksi (GHK) kalınlıklarını incelemek ve Migrene Bağlı Kayıp Değerlendirme Ölçeği (MİDAS) skorları ile RSLT ve GHK kalınlıkları arasında korelasyon olup olmadığını değerlendirmektir. Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya, Uluslararası Baş Ağrısı Derneği tarafından 2018 yılında yayımlanan migren tanı kriterlerine göre migren tanısı almış 37 hasta ve kontrol grubu olarak yaşları ve cinsiyetleri hasta grubuna benzer 40 sağlıklı birey alındı. Tüm hastalara MİDAS anketi uygulandı. Detaylı oftalmolojik muayenenin ardından optik koherens tomografi (OKT) ile ortalama, üst, dış, alt ve iç kadran RSLT, ortalama, minimum, üst, üst temporal, üst nazal, alt, alt temporal ve alt nazal kadran GHK ölçümleri alındı. Bu değerler iki grup arasında istatistiksel yöntemlerle karşılaştırıldı. MİDAS skorları ile ölçülen RSLT ve GHK kalınlıkları arasında korelasyon varlığı da araştırıldı. Bulgular: Çalışmaya migren tanısı ile takip edilen 33 kadın, 4 erkek hastanın 37 gözü ve 35 kadın, 5 erkek sağlıklı kontrol grubunun 40 gözü dâhil edildi. Yaş ortalaması migren ve kontrol grubu için sırasıyla 34,7±8 (19-47) ve 32,3±6,6 (20-45) yıl bulundu (p=0,159). Hastalar ortalama 9,7±6,1 (1-20) yıldır migren tanısı ile takip edilmekte idi. Sağlıklı bireylerle karşılaştırıldığında migreni olan hastalarda peripapiller temporal kadran RSLT kalınlığı daha ince, üst ve alt nazal GHK kalınlığı daha kalın bulundu (p<0,05). MİDAS skorlamasıyla GHK ve RSLT kalınlıkları arasında korelasyon görülmedi. Ayrıca, migren hastalarının optik disk ve rim alanının daha geniş olduğu gözlendi. Sonuç:Migren hastalarında temporal kadran RSLT'nin daha ince, üst ve alt nazal GHK'nin daha kalın olduğu ve bu parametrelerin MİDAS skorlama sistemi ile korele olmadığı saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Migren; migrene bağlı kayıp değerlendirme ölçeği; retina sinir lifi tabakası; gangliyon hücre kompleksi
Amaç: Migrende peripapiller retina sinir lifi tabakası (RSLT) ve ganglion hücre kompleksi (GHK) kalınlıklarını incelemek ve Migrene Bağlı Kayıp Değerlendirme Ölçeği (MİDAS) skorları ile RSLT ve GHK kalınlıkları arasında korelasyon olup olmadığını değerlendirmektir. Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya, Uluslararası Baş Ağrısı Derneği tarafından 2018 yılında yayımlanan migren tanı kriterlerine göre migren tanısı almış 37 hasta ve kontrol grubu olarak yaşları ve cinsiyetleri hasta grubuna benzer 40 sağlıklı birey alındı. Tüm hastalara MİDAS anketi uygulandı. Detaylı oftalmolojik muayenenin ardından optik koherens tomografi (OKT) ile ortalama, üst, dış, alt ve iç kadran RSLT, ortalama, minimum, üst, üst temporal, üst nazal, alt, alt temporal ve alt nazal kadran GHK ölçümleri alındı. Bu değerler iki grup arasında istatistiksel yöntemlerle karşılaştırıldı. MİDAS skorları ile ölçülen RSLT ve GHK kalınlıkları arasında korelasyon varlığı da araştırıldı. Bulgular: Çalışmaya migren tanısı ile takip edilen 33 kadın, 4 erkek hastanın 37 gözü ve 35 kadın, 5 erkek sağlıklı kontrol grubunun 40 gözü dâhil edildi. Yaş ortalaması migren ve kontrol grubu için sırasıyla 34,7±8 (19-47) ve 32,3±6,6 (20-45) yıl bulundu (p=0,159). Hastalar ortalama 9,7±6,1 (1-20) yıldır migren tanısı ile takip edilmekte idi. Sağlıklı bireylerle karşılaştırıldığında migreni olan hastalarda peripapiller temporal kadran RSLT kalınlığı daha ince, üst ve alt nazal GHK kalınlığı daha kalın bulundu (p<0,05). MİDAS skorlamasıyla GHK ve RSLT kalınlıkları arasında korelasyon görülmedi. Ayrıca, migren hastalarının optik disk ve rim alanının daha geniş olduğu gözlendi. Sonuç:Migren hastalarında temporal kadran RSLT'nin daha ince, üst ve alt nazal GHK'nin daha kalın olduğu ve bu parametrelerin MİDAS skorlama sistemi ile korele olmadığı saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Migren; migrene bağlı kayıp değerlendirme ölçeği; retina sinir lifi tabakası; gangliyon hücre kompleksi
ABSTRACT
Objective: To investigate the peripapillary retinal nerve fiber layer (RNFL) and ganglion cell complex (GC-IPL) thicknesses in patients with migraine disease and to correlate these parameters with Migraine Disability Assesment Score (MIDAS) criteria. Material and Methods: Thirtyseven patients diagnosed as migraine according to the criteria of migraine published in 2018 by the International Headache Society and 40 healthy subjects were included in this study. MIDAS questionnaire was applied to all patients. After detailed ophthalmological examination, superior, inferior, nasal, temporal, mean RNFL and mean, minimum, superior, superonasal, superotemporal, inferior, inferonasal and inferotemporal GC-IPL thicknesses were measured by using optical coherence tomography (OCT). These values were compared between migraine patients and healthy subjects. The correlation between MIDAS score and RNFL and GC-IPL thicknesses was also investigated. Results: Thirty seven eyes of 33 female, 4 male patients with migraine and 40 eyes of 35 female, 5 male healthy subjects were recruited in this study. The mean ages of groups were 34.7±8 (19-47) and 32.3±6.6 (20-45) years, respectively (p=0.159). The mean follow-up time of migraine patients were 9.7±6.1 (1-20) years. The temporal quadrant of RNFL thickness was found to be thinner and superonasal, inferonasal quadrants of GC-IPL thicknesses were found to be thicker in migraine patients when compared with healthy subjects (p<0.05). There was no correlation between MIDAS score and RNFL and GC-IPL thicknesses in migraine patients. Besides, the optic disc and rim area were found to be wider when compared with healthy subjects. Conclusion: Thinner temporal quadrant RNFL and thicker superonasal, inferonasal GC-IPL thicknesses were found in patients with migraine. Besides, MİDAS scores were not correlated with these parameters.
Keywords: Migraine; migraine disability assesment score; retinal nerve fiber layer; ganglion cell complex
Objective: To investigate the peripapillary retinal nerve fiber layer (RNFL) and ganglion cell complex (GC-IPL) thicknesses in patients with migraine disease and to correlate these parameters with Migraine Disability Assesment Score (MIDAS) criteria. Material and Methods: Thirtyseven patients diagnosed as migraine according to the criteria of migraine published in 2018 by the International Headache Society and 40 healthy subjects were included in this study. MIDAS questionnaire was applied to all patients. After detailed ophthalmological examination, superior, inferior, nasal, temporal, mean RNFL and mean, minimum, superior, superonasal, superotemporal, inferior, inferonasal and inferotemporal GC-IPL thicknesses were measured by using optical coherence tomography (OCT). These values were compared between migraine patients and healthy subjects. The correlation between MIDAS score and RNFL and GC-IPL thicknesses was also investigated. Results: Thirty seven eyes of 33 female, 4 male patients with migraine and 40 eyes of 35 female, 5 male healthy subjects were recruited in this study. The mean ages of groups were 34.7±8 (19-47) and 32.3±6.6 (20-45) years, respectively (p=0.159). The mean follow-up time of migraine patients were 9.7±6.1 (1-20) years. The temporal quadrant of RNFL thickness was found to be thinner and superonasal, inferonasal quadrants of GC-IPL thicknesses were found to be thicker in migraine patients when compared with healthy subjects (p<0.05). There was no correlation between MIDAS score and RNFL and GC-IPL thicknesses in migraine patients. Besides, the optic disc and rim area were found to be wider when compared with healthy subjects. Conclusion: Thinner temporal quadrant RNFL and thicker superonasal, inferonasal GC-IPL thicknesses were found in patients with migraine. Besides, MİDAS scores were not correlated with these parameters.
Keywords: Migraine; migraine disability assesment score; retinal nerve fiber layer; ganglion cell complex
REFERANSLAR:
- Tunc A, Gungen BD, Evliyaoglu F, Aras YG, Tekesin AK. Evaluation of retinal nerve fiber layer, ganglion cell layer and macular changes in patients with migraine. Acta Neurol Belg. 2017;117(1):121-9. [Crossref] [PubMed]
- Ekinci M, Ceylan E, Cagatay HH, Keles S, Huseyinoglu N, Tanyildiz B, et al. Retinal nerve fibre layer, ganglion cell layer and choroid thinning in migraine with aura. BMC Ophthalmol. 2014;14(1):75. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Killer HE, Forrer A, Flammer J. Retinal vasospasm during an attack of migraine. Retina. 2003;23(2):253-4. [Crossref] [PubMed]
- Simsek IB, Aygun D, Yildiz S. Retinal nerve fibre layer thickness in migraine patients with or without aura. Neuroophthalmology. 2015;39(1):17-21. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Gipponi S, Scaroni N, Venturelli E, Forbice E, Rao R, Liberini P, et al. Reduction in retinal nerve fiber layer thickness in migraine patients. Neurol Sci. 2013;34(6):841-5. [Crossref] [PubMed]
- Stewart WF, Lipton RB, Whyte J, Dowson A, Kolodner K, Liberman JN, et al. An international study to assess reliability of the Migraine Disability Assesment (MIDAS) score. Neurology. 1999;53(5):988-4. [Crossref] [PubMed]
- Ertas M, Siva A, Dalkara T, Uzuner N, Dora B, Inan L, et al. Validity and reliability of the Turkish migraine disability assesment (MIDAS) questionnaire. Headache. 2004;44(8):786-93. [Crossref] [PubMed]
- Gedikoglu U, Coskun O, Inan LE, Ucler S, Tunc T, Emre U. Validity and realibility of Turkish translation of Migraine Disability Assessment (MIDAS) questionnaire in patients with migraine. Cephalalgia. 2005;25(6):452-6. [Crossref] [PubMed]
- Kirbas S, Tufekci A, Turkyilmaz K, Kirbas A, Oner V, Durmus M. Evaluation of the retinal changes in patients with chronic migraine. Acta Neurol Belg. 2013;113(2):167-72. [Crossref] [PubMed]
- Demircan S, Atas M, Arik Yuksel S, Ulusoy MD, Yuvaci I, Arifoglu HB, et al. The impact of migraine on posterior ocular structures. J Ophthalmol. 2015;2015:868967. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Martinez A, Proupim N, Sanchez M. Retinal nerve fibre layer thickness measurements using optical coherence tomography in migraine patients. Br J Ophthalmol. 2008;92(8):1069-75. [Crossref] [PubMed]
- Gunes A, Demirci S, Tok L, Tok O, Demirci S, Kutluhan S. Is retinal nerve fiber layer thickness change related to headache lateralization in migraine? Korean J Ophthalmol. 2016;30(2):134-9. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Sorkhabi R, Mostafaei S, Ahoor M, Talebi M. Evaluation of retinal nerve fiber layer thickness in migraine. Iran J Neurol. 2013;12(2):51-5.
- Ascaso FJ, Marco S, Mateo J, Martinez M, Esteban O, Grzybowski A. Optical coherence tomography in patients with chronic migraine: literature review and update. Front Neurol. 2017;8:684. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Reggio E, Chisari CG, Ferrigno G, Patti F, Donzuso G, Sciacca G, et al. Migraine causes retinal and choroidal structural changes: evaluation with ocular coherence tomography. J Neurol. 2017;264(3):494-502. [Crossref] [PubMed]
- Colak HN, Kantarci FA, Tatar MG, Eryilmaz M, Uslu H, Goker H, et al. Retinal nerve fiber layer, ganglion cell complex, and choroidal thicknesses in migraine. Arq Bras Oftalmol. 2016;79(2):78-81. [Crossref] [PubMed]
.: İşlem Listesi