Amaç: Araştırma, laparoskopik kolesistektomi ameliyatı öncesi yaşanan anksiyetenin, ameliyat sonrası dönemde ağrı ve uyku üzerine etkisini incelemek amacıyla yapıldı. Gereç ve Yöntemler: Araştırma, tanımlayıcıkesitsel olarak gerçekleştirildi. Araştırmanın örneklemini, bir devlet hastanesinin genel cerrahi servisinde Mayıs 2021-Ocak 2022 tarihleri arasında laparoskopik kolesistektomi ameliyatı olan 120 hasta oluşturdu. Veriler 'Tanıtıcı Özellikler Formu', 'Ameliyata Özgü Kaygı Ölçeği', 'RichardsCampbell Uyku Anketi', 'Sayısal Ağrı Skalası' kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemiyle toplandı. Araştırma öncesinde etik kurul ve kurum izinleri, hastalardan da sözlü ve yazılı olarak izinler alındı. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemler, bağımsız örneklem t testi, ANOVA analizi ve Tukey testi kullanıldı. Bulgular: Çalışmaya dâhil edilen hastaların yaş ortalamasının 43,68±13,68 yıl ve yaşlarının 18-76 aralığında olduğu, %79,2'sinin kadın, %88,3'ünün evli olduğu, %58'inin üniversite mezunu olduğu, %36,7'sinin aktif olarak bir işte çalıştığı saptandı. Hastaların Ameliyata Özgü Kaygı Ölçeği'nden aldığı ortalama puanın 28,29±5,73, Richards-Campbell Uyku Kalitesi Ölçeği'nden alınan ortalama puanın ise 53,52±19,79 olduğu belirlendi. Hastaların ameliyat sonrası 3. saat ağrı düzeylerinin 10 puan üzerinden ortalama 7,10±1,50 puan, 2. doz analjezik öncesi 8,06±1,68 puan, gece 5,22±1,56 puan ve ameliyat sonrası 1. gün 4,01±1,75 puan olduğu bulundu. Sonuç: Araştırma sonucunda, ameliyat öncesi yaşanan anksiyetenin ameliyat sonrası uyku kalitesi üzerinde olumsuz etkiye sahip olduğu ve ameliyat sonrası ağrı düzeyini artırdığı belirlendi.
Anahtar Kelimeler: Laparoskopik kolesistektomi; anksiyete; ağrı; uyku
Objective: The study was conducted to examine the effect of anxiety experienced before laparoscopic cholecystectomy on pain and sleep in the postoperative period. Material and Methods: The research was carried out as descriptive-cross-sectional. The sample of the study consisted of 120 patients who underwent laparoscopic cholecystectomy between May 2021 and January 2022 in the general surgery service of a state hospital. Data were collected by face-to-face interview method using the 'Descriptive Characteristics Form', 'Surgery-Specific Anxiety Scale', 'Richards-Campbell Sleep Questionnaire', 'Numerical Pain Scale.'Ethics committee and institutional permissions were obtained before the study, and verbal and written consents were obtained from the patients. Descriptive statistical methods, Independent sample t-test, ANOVA and Tukey's test were used to evaluate the data. Results: The mean age of the patients included in the study was 43.68±13.68 years and the ages were between 18-76 years, 79.2% were female, 88.3% were married, 58% were university graduates, 36.7% of them were actively working in a job. The mean score of the patients on the Surgery-Specific Anxiety Scale was 28.29±5.73, and the mean score from the Richards-Campbell Sleep Questionnaire was 53.52±19.79. The mean postoperative pain levels of the patients were 7.10±1.50 points out of 10 points, 8.06±1.68 points before the second dose of analgesic, 5.22±1.56 points at night and 1st day after surgery. It was found to be 4.01±1.75 points. Conclusion: As a result of the research, it was determined that anxiety experienced before surgery had a negative effect on postoperative sleep quality and increased the level of postoperative pain.
Keywords: Laparoscopic cholecystectomy; anxiety; pain; sleep
- Memedov C, Menteş Ö, Şimşek A, Keçe C, Yağcı G, Harlak A, et al. Laparoskopik kolesistektomi sonrası postoperatif ağrının önlenmesinde çoklu bölgeye lokal anestezik infiltrasyonu: ropivakain ve prilokainin plasebo kontrollü karşılaştırılması [Multiregional local anesthesic administration for the prevention of postoperative pain after laparoscopic cholecystectomy: placebo controlled comparison of ropivacaine and prilocaine]. Gulhane Med J. 2008;50:84-90. [Link]
- Menteş Ö, Harlak A, Eryılmaz M, Balkan M, Kozak O, Arslan İ, et al. Laparoskopik kolesistektomi sonrası ağrı tedavisinde tramadolün devamlı infüzyon ve hasta kontrollü analjezi ile uygulanmasının karşılaştırılması [Comparison of tramadol use in continuous infusion versus patient controlled analgesia in pain management after laparoscopic cholecystectomy]. Gulhane Med J. 2009;51:6-10. [Link]
- Urcanoğlu Ö. Laparoskopik kolesistektomi ameliyatı olan hastalarda sakız çiğnemenin bağırsak motilitesine, erken mobilizasyona, ameliyat sonrası ağrıya ve erken taburculuğa etkisi. [Yüksek lisans tezi]. Tekirdağ: Namık Kemal Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2017. Erişim tarihi: 12.03.2022. Erişim linki: [Link]
- Acar KH, Demir F, Eti-Aslan F. Cerrahi sonrası ağrı insidansı ve analjezik kullanım miktarının belirlenmesi [Determining the incidence of postsurgıcal pain and amount of analgesic use postsurgical pain and analgesic]. AUHSJ. 2016;16(2):85-91. [Link]
- Fındık Ü, Topçu S. Cerrahi girişime alınış şeklinin ameliyat öncesi anksiyete düzeyine etkisi [Effect of the way of surgery on preoperative anxiety]. SBFHD. 2012;19(2):22-3. [Link]
- Caumo W, Schmidt AP, Schneider CN, Bergmann J, Iwamoto CW, Adamatti LC, et al. Risk factors for postoperative anxiety in adults. Anaesthesia. 2001;56(8):720-8. [Crossref] [PubMed]
- Çetinkaya F, Karabulut N. Batın ameliyatı olacak yetişkin hastalarda ameliyat öncesi verilen eğitimin kaygı ve ağrı düzeyine etkisi [The impact on the level of anxiety and pain of the training before operation given to adult patients who will have abdominal operation]. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2010;13(2):20-6. [Link]
- Özkaya B, Yüce Z, Gönenç M, Gül A, Alış H. Ameliyat sonrası erken dönemde hastanede yatan hastaların uyku düzenini etkileyen etmenler [Factors affecting the sleep patterns of hospitalized patients during the early post-operational period]. Med J Bakirkoy. 2013;9(3):121-5. [Crossref]
- Örsal Ö, Eren H, Duru P. Examination of the factors affecting the sleep quality of psychiatric patients with the structural equation model. J Psyhiatric Nurs. 2019;10(1):55-64. [Crossref]
- Atay S. Transüretral prostat rezeksiyonu girişimi öncesi anksiyetenin, ameliyat sonrası ağrı ve uyku kalitesine etkisi [Yüksek lisans tezi]. Kırklareli: Kırklareli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2019. Erişim tarihi: 02.02.2022. Erişim linki: [Link]
- Su X, Wang DX. Improve postoperative sleep: what can we do? Curr Opin Anaesthesiol. 2018;31(1):83-8. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Parlar S, Fadiloglu C, Argon G, Tokem Y, Keser G. The effects of self-pain management on the intensity of pain and pain management methods in arthritic patients. Pain Manag Nurs. 2013;14(3):133-42. [Crossref] [PubMed]
- Pehlivan S, Karadakovan A, Pehlivan Y, Onat AM. Sleep quality and factors affecting sleep in elderly patientswith rheumatoid arthritis in Turkey. Turk J Med Sci. 2016;46(4):1114-21. [Crossref] [PubMed]
- Özlü Z, Özer N. Richard-Campbell uyku ölçeği geçerlilik ve güvenilirlik çalışması [Richard-campbell sleep questionnaire validity and reliability study]. J Turk Sleep Med. 2015;2: 29-32. [Crossref]
- Ferreira-Valente MA, Pais-Ribeiro JL, Jensen MP. Validity of four pain intensity rating scales. Pain. 2011;152(10):2399-404. [Crossref] [PubMed]
- Dülgeroğlu O, Gölboyu B, Aksun M, Girgin S, Ahıskalıoğlu A, Baysal P, et al. Laparoskopik kolesistektomi ameliyatlarında %0,25 levobupivakain infiltrasyon zamanının postoperatif ağrı üzerine etkisi [Effect of 0.25% levobupivacaine infiltration time on postoperative pain after laparoscopic cholescystectomy]. Kocaeli Med J. 2016;5(2):15-20. [Link]
- Önler E, Yılmaz A. Cerrahi birimlerde yatan hastalarda uyku kalitesi [The sleep quality of the patients in surgical units]. FNJN. 2008;16(62):114-21. [Link]
- Rosenmüller M, Haapamäki MM, Nordin P, Stenlund H, Nilsson E. Cholecystectomy in Sweden 2000-2003: a nationwide study on procedures, patient characteristics, and mortality. BMC Gastroenterol. 2007;7:35. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Uyanıkoğlu A, Keşküş İHH. Cholecystolithiasis, cholecystectomy and complications of cholecystectomy. Güncel Gastroenterol. 2013;17(3):252-4. [Link]
- Koraş Sözen K. Laparoskopik kolesistektomi olacak hastaların ölüm kaygısının belirlenmesi [Determination of death anxiety in patients undergoing laparoscopic cholecystectomy]. AUHSJ. 2021;12(2):439-44. [Crossref]
- Çoban C. Laparoskopik kolesistektomi ameliyatı olan hastaların eğitim gereksinimlerinin belirlenmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: İstanbul Okan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2020. Erişim tarihi: 02.03.2022. Erişim linki: [Link]
- Turhan Y, Avcı R, Özcengiz D. Elektif cerrahi hazırlığında preoperatif ve postoperatif anksiyetenin hasta memnuniyeti ile ilişkisi [The relationship between preoperative and postoperative anxiety, and patient satisfaction in preparation for elective surgery]. JARSS. 2012;20(1):27-33. [Link]
- Gedik A. Nöroşirurji hastalarında ameliyat öncesi ve sonrası kaygı düzeylerinin belirlenmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2015. Erişim tarihi: 01.04.2022. Erişim linki: [Link]
- Kankaya EA, Bilik Ö. Three enemies of circadianrhythm: anxiety, sleeplessness and pain in patients following open-heart surgery. Clin Exp Health Sci. 2019;9(3):246-52. [Crossref]
- Susan C, Patricia O. Fundamental Concepts and Skills for Nursing. 4th ed. St. Louis, Missouri: Elsevier; 2014. p.2-122.
- Yıldız D. Ameliyat öncesi ve sonrası dönemde hastaların kaygı düzeylerinin belirlenmesi [Yüksek lisans tezi]. KKTC: Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2011. Erişim tarihi: 20.03.2022. Erişim linki: [Link]
- Acar EÇ, Fındık ÜY. Ameliyathanede hastaların hemşirelik bakım kalitesi hakkında düşüncelerinin ve kaygı düzeylerinin değerlendirilmesi [Thoughts about the quality of nursing care of patients in the operating room and the assessment of anxiety levels]. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2015;18(4):268-73. [Link]
- Tura İ, Erden S. Cerrahide ağrı ve hemşirelik bakımı. Arslan S, editör. Cerrahi Hemşireliğinde Temel Kavramlar ve Bakım. 1. Baskı. Ankara: Akademisyen Kitapevi; 2021. p.265-91.
- Wylde V, Rooker J, Halliday L, Blom A. Acute postoperative pain at rest after hip and knee arthroplasty: severity, sensory qualities and impact on sleep. Orthop Traumatol Surg Res. 2011;97(2):139-44. [Crossref] [PubMed]
- Doğan Serkan N. Batın cerrahisi geçiren hastaların ağrı şiddetinin uyku kalitesi üzerine etkisi [Yüksek lisans tezi]. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2019. Erişim tarihi: 22.03.2022]. Erişim linki: [Link]
- Bahar A, Taşdemir HS. Dahili ve cerrahi kliniklerde yatan hastalarda anksiyete ve depresyon [Anxiety and depression in hospitalized patients at clinics medical and surgical]. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2008;11(2):9-17.
- Akyüz İ. Laparoskopik kolesistektomi olacak hastalarda eğitim ve anksiyete arasındaki ilişkinin saptanması [Yüksek lisans tezi]. Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2012. Erişim tarihi: 05.03.2022. Erişim linki: [Link]
- İnel M. Omurilik cerrahisi hastalarında ameliyat öncesi anksiyete düzeyini etkileyen faktörlerin belirlenmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Ana Bilim Dalı; 2016. Erişim tarihi: 21.03.2022. Erişim linki: [Link]
- Gürsoy A. Ameliyat öncesi hastaların kaygı düzeyleri ve kaygıya neden olabilecek etmenlerin belirlenmesi [To determine the anxiety levels and the factors which may cause anxiety in preoperative surgical patients]. HEMAR-G 2001;1:23-30. [Link]
- Kayhan C. Cerrahi hastalarda preoperatif anksiyetenin postoperatif komplikasyonlarla ilişkisinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Afyon: Afyon KocatepeÜniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2003. Erişim tarihi: 08.03.2022. Erişim linki: [Link]
.: İşlem Listesi