.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde 15-49 Yaş Grubu Kadınların Aile Planlaması Yöntemi Kullanımı ve Etkileyen Faktörler
Use of Family Planning Methods Among 15-49 Age GroupWomen and Affecting Factors in Turkish Republic of Northern Cyprus
Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2011;31(5):1236-44
doi: 10.5336/medsci.2011-22539
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Bu çalışma, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde (KKTC) yaşayan 15-49 yaş grubu kadınların aile planlaması yöntemi kullanımları ve yöntem kullanımını etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla kesitsel araştırma olarak yapılmıştır. Gereç ve Yöntemler: Örneklem grubunu İskele Bölgesindeki köy ve mahallelerden küme ve basit rastgele örneklem yöntemi kullanılarak seçilen 334 kadın oluşturmuştur. Veriler, araştırmacı tarafından kadınların evlerinde yazılı onamları alınarak yüz yüze toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, Statistical Programme for Social Sciences (SPSS), Windows için 15.0 sürümü ile yüzdelik ve ortalama hesaplama, ki-kare, Fisher'ın uygunluk testi ve geriye dönük eleme olabilirlik oranı yöntemi ile çok değişkenli lojistik regresyon analizi kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmada kadınların yaş ortalaması 33.5 ± 7.9 olup, %43.7'si KKTC-TC uyruğunda, %74.9'u çalışmamakta ve %98.8'i evlidir. Kadınların ortalama gebelik sayısı 2.9 ± 1.3, canlı doğum sayısı 2.2 ± 1.0, kendiliğinden düşük sayısı 1.2 ± 0.4 ve küretaj sayısı 1.5 ± 0.7'dir. Kadınların %99.7'si aile planlamasıyla ilgili herhangi bir yöntem duyduğunu, % 96.1'i herhangi bir yöntem kullandığını ve %83.5'i de hâlen herhangi bir yöntem kullandığını belirtmiştir. Kadınların %44'ü modern, %39.5'i geleneksel yöntem kullanmaktadır. Kadınların hâlen %35'i geri çekme, %17.3'ü tüp ligasyonu, %13.7'si rahim içi araç kullanmaktadır. Lojistik regresyon analizine göre bir canlı doğuma sahip kadınların modern yöntem kullanmama riskinin, canlı doğum sayısı üç olana göre 4.4 kat, gebelik sayısı iki olan kadınların herhangi bir yöntem kullanmama riskinin gebelik sayısı dört olanlara göre 3.7 kat, düşük sayısı iki ve üzeri olan kadınların hiç düşük yapmamış kadınlara göre herhangi bir yöntem kullanmama riskinin beş kat fazla olduğu belirlenmiştir. Sonuç: Geleneksel yöntemi tercih eden kadınlarda modern aile planlaması yöntemi kullanımını arttırmak için aile planlaması hizmet birimlerinin oluşturulması, eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin etkili sunulması önerilir.
Anahtar Kelimeler: Doğum kontrolü; aile planlaması hizmetleri
Amaç: Bu çalışma, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde (KKTC) yaşayan 15-49 yaş grubu kadınların aile planlaması yöntemi kullanımları ve yöntem kullanımını etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla kesitsel araştırma olarak yapılmıştır. Gereç ve Yöntemler: Örneklem grubunu İskele Bölgesindeki köy ve mahallelerden küme ve basit rastgele örneklem yöntemi kullanılarak seçilen 334 kadın oluşturmuştur. Veriler, araştırmacı tarafından kadınların evlerinde yazılı onamları alınarak yüz yüze toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, Statistical Programme for Social Sciences (SPSS), Windows için 15.0 sürümü ile yüzdelik ve ortalama hesaplama, ki-kare, Fisher'ın uygunluk testi ve geriye dönük eleme olabilirlik oranı yöntemi ile çok değişkenli lojistik regresyon analizi kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmada kadınların yaş ortalaması 33.5 ± 7.9 olup, %43.7'si KKTC-TC uyruğunda, %74.9'u çalışmamakta ve %98.8'i evlidir. Kadınların ortalama gebelik sayısı 2.9 ± 1.3, canlı doğum sayısı 2.2 ± 1.0, kendiliğinden düşük sayısı 1.2 ± 0.4 ve küretaj sayısı 1.5 ± 0.7'dir. Kadınların %99.7'si aile planlamasıyla ilgili herhangi bir yöntem duyduğunu, % 96.1'i herhangi bir yöntem kullandığını ve %83.5'i de hâlen herhangi bir yöntem kullandığını belirtmiştir. Kadınların %44'ü modern, %39.5'i geleneksel yöntem kullanmaktadır. Kadınların hâlen %35'i geri çekme, %17.3'ü tüp ligasyonu, %13.7'si rahim içi araç kullanmaktadır. Lojistik regresyon analizine göre bir canlı doğuma sahip kadınların modern yöntem kullanmama riskinin, canlı doğum sayısı üç olana göre 4.4 kat, gebelik sayısı iki olan kadınların herhangi bir yöntem kullanmama riskinin gebelik sayısı dört olanlara göre 3.7 kat, düşük sayısı iki ve üzeri olan kadınların hiç düşük yapmamış kadınlara göre herhangi bir yöntem kullanmama riskinin beş kat fazla olduğu belirlenmiştir. Sonuç: Geleneksel yöntemi tercih eden kadınlarda modern aile planlaması yöntemi kullanımını arttırmak için aile planlaması hizmet birimlerinin oluşturulması, eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin etkili sunulması önerilir.
Anahtar Kelimeler: Doğum kontrolü; aile planlaması hizmetleri
ABSTRACT
Objective: This cross-sectional study was conducted to determine the use of family planning methods among women in 15-49 age group living in Turkish Republic of Northern Cyprus and the factors affecting method use. Material and Methods: A total of 334 women who were selected from villages and neighbourhoods in Iskele region by using cluster sampling and random sampling methods, constituted the sample group. Data were collected by interviewing the women with the researcher, and the written informed consents had been obtained. Statistical Program for Social Sciences (SPSS) for Windows 15.0 was used for calculating the percentages and mean values of the data. For further analyses, Chi-square, and Fisher's exact test and backward Wald multivariate logistic regression analysis were used. Results: In the study, the mean age of the women was 33.5 ± 7.9 years; 43.7% of them were the citizens of Turkish Republic of Northern Cyprus; 74.9% were not working and 98.8% were married. The mean number of pregnancy was 2.9 ± 1.3; live births was 2.2 ± 1.0; the mean number of spontanoeus abortions was 1.2 ± 0.4 and of curretages was 1.5 ± 0.7. Of the women, 99.7% stated that they had heard a family planning methods; 96.1% of them stated that they had used any methods and 83.5% stated that they were using some methods; 44.0% of the women were using modern, and 39.5% using traditional methods. Thirty-five per cent of the women were still using coitus interruptus, 17.3% were using tube ligation, 13.7 were using intrauterin devices. According to logistic regression analysis, it was determined that risk of not using modern methods is 4.4 folds greater among the women who have one live birth compared to the ones with three live births, risk of using any method is 3.7 folds greater in the women whose number of gestations is two compared to the ones whose number of gestations is four, risk of not using any methods is five-fold greater among the women whose number of abortions is two and above compared to the ones with no abortions. Conclusion: Constituting family planning service units and effectively providing education and consultancy services are recommended in order to increase the use of modern family planning methods among the women who prefer traditional methods.
Keywords: Contraception; family planning services
Objective: This cross-sectional study was conducted to determine the use of family planning methods among women in 15-49 age group living in Turkish Republic of Northern Cyprus and the factors affecting method use. Material and Methods: A total of 334 women who were selected from villages and neighbourhoods in Iskele region by using cluster sampling and random sampling methods, constituted the sample group. Data were collected by interviewing the women with the researcher, and the written informed consents had been obtained. Statistical Program for Social Sciences (SPSS) for Windows 15.0 was used for calculating the percentages and mean values of the data. For further analyses, Chi-square, and Fisher's exact test and backward Wald multivariate logistic regression analysis were used. Results: In the study, the mean age of the women was 33.5 ± 7.9 years; 43.7% of them were the citizens of Turkish Republic of Northern Cyprus; 74.9% were not working and 98.8% were married. The mean number of pregnancy was 2.9 ± 1.3; live births was 2.2 ± 1.0; the mean number of spontanoeus abortions was 1.2 ± 0.4 and of curretages was 1.5 ± 0.7. Of the women, 99.7% stated that they had heard a family planning methods; 96.1% of them stated that they had used any methods and 83.5% stated that they were using some methods; 44.0% of the women were using modern, and 39.5% using traditional methods. Thirty-five per cent of the women were still using coitus interruptus, 17.3% were using tube ligation, 13.7 were using intrauterin devices. According to logistic regression analysis, it was determined that risk of not using modern methods is 4.4 folds greater among the women who have one live birth compared to the ones with three live births, risk of using any method is 3.7 folds greater in the women whose number of gestations is two compared to the ones whose number of gestations is four, risk of not using any methods is five-fold greater among the women whose number of abortions is two and above compared to the ones with no abortions. Conclusion: Constituting family planning service units and effectively providing education and consultancy services are recommended in order to increase the use of modern family planning methods among the women who prefer traditional methods.
Keywords: Contraception; family planning services
.: İşlem Listesi