.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Olan Bireylerde Kaygı Düzeyinin Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi
The Effect of Anxiety Level on the Quality of Life in Individuals with Chronic Obstructive Pulmonary Disease
Turkiye Klinikleri Arch Lung. 2021;20(2):35-47
doi: 10.5336/archlung.2021-82571
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH); sık görülen semptomlar, sürekli ilaç kullanımı, uzun süreli hastaneye yatış gibi nedenlerden dolayı bireylerin günlük yaşam aktivitelerini kısıtlamakta, kaygı düzeylerini artırmakta ve yaşam kalitelerini olumsuz etkilemektedir. Araştırma, KOAH tanılı bireylerde kaygı düzeyinin, yaşam kalitesi üzerine etkisini belirlemek amacıyla yapıldı. Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı nitelikte olan araştırma, Ocak-Haziran 2018 tarihleri arasında yapıldı. Araştırmanın evrenini, belirtilen tarihler arasında Türkiye'de bir üniversite hastanesinin göğüs hastalıkları kliniğinde yatmakta olan bireyler, örneklemini ise araştırmaya atılmayı kabul eden, 18 yaş üzeri olan, iletişim sorunu olmayan, hastane bilgi sistemi ve hasta kayıt sisteminde KOAH tanılı olan 136 hasta oluşturdu. Veriler, sosyodemografik özelliklerini içeren hasta bilgi formu, Durumluk/ Sürekli Kaygı Ölçeği ve Kısa Form 36 [Short Form 36 (SF)] Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanılarak yüz yüze görüşme tekniğiyle toplandı. Bulgular: Durumluk/Sürekli Kaygı Ölçeği'nden alınabilecek ortalama puan 20-80 arasında değişmekte olup, araştırmada bireylerin Durumluk/Sürekli Kaygı Ölçeği puan ortalaması sırasıyla 41,63±5,16, 48,22±5,99 olduğu bulundu. Katılımcıların SF 36 Yaşam Kalitesi Ölçeği'nden en yüksek puan ortalamasını ağrı alt boyutundan (46,81±25,83), en düşük puan ortalamasını ise fiziksel sorunlara bağlı rol kısıtlılıkları alt boyutundan (8,27±23,97) aldıkları ve yaşam kalitesinin olumsuz etkilendiği belirlendi. Yaşam kalitesinin, fiziksel sorunlara bağlı rol kısıtlılıkları hariç diğer alt boyutlarıyla sürekli kaygı arasında negatif yönde anlamlı ilişki saptandı (p<0,05). Sonuç: Bireylerin orta düzeyde kaygı yaşadıkları ve yaşam kalitelerinin olumsuz etkilendiği belirlendi. Katılımcıların kaygı düzeyi arttıkça yaşam kalitelerinin azaldığı saptandı.
Anahtar Kelimeler: Anksiyete; kronik obstrüktif akciğer hastalığı; yaşam kalitesi
Amaç: Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH); sık görülen semptomlar, sürekli ilaç kullanımı, uzun süreli hastaneye yatış gibi nedenlerden dolayı bireylerin günlük yaşam aktivitelerini kısıtlamakta, kaygı düzeylerini artırmakta ve yaşam kalitelerini olumsuz etkilemektedir. Araştırma, KOAH tanılı bireylerde kaygı düzeyinin, yaşam kalitesi üzerine etkisini belirlemek amacıyla yapıldı. Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı nitelikte olan araştırma, Ocak-Haziran 2018 tarihleri arasında yapıldı. Araştırmanın evrenini, belirtilen tarihler arasında Türkiye'de bir üniversite hastanesinin göğüs hastalıkları kliniğinde yatmakta olan bireyler, örneklemini ise araştırmaya atılmayı kabul eden, 18 yaş üzeri olan, iletişim sorunu olmayan, hastane bilgi sistemi ve hasta kayıt sisteminde KOAH tanılı olan 136 hasta oluşturdu. Veriler, sosyodemografik özelliklerini içeren hasta bilgi formu, Durumluk/ Sürekli Kaygı Ölçeği ve Kısa Form 36 [Short Form 36 (SF)] Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanılarak yüz yüze görüşme tekniğiyle toplandı. Bulgular: Durumluk/Sürekli Kaygı Ölçeği'nden alınabilecek ortalama puan 20-80 arasında değişmekte olup, araştırmada bireylerin Durumluk/Sürekli Kaygı Ölçeği puan ortalaması sırasıyla 41,63±5,16, 48,22±5,99 olduğu bulundu. Katılımcıların SF 36 Yaşam Kalitesi Ölçeği'nden en yüksek puan ortalamasını ağrı alt boyutundan (46,81±25,83), en düşük puan ortalamasını ise fiziksel sorunlara bağlı rol kısıtlılıkları alt boyutundan (8,27±23,97) aldıkları ve yaşam kalitesinin olumsuz etkilendiği belirlendi. Yaşam kalitesinin, fiziksel sorunlara bağlı rol kısıtlılıkları hariç diğer alt boyutlarıyla sürekli kaygı arasında negatif yönde anlamlı ilişki saptandı (p<0,05). Sonuç: Bireylerin orta düzeyde kaygı yaşadıkları ve yaşam kalitelerinin olumsuz etkilendiği belirlendi. Katılımcıların kaygı düzeyi arttıkça yaşam kalitelerinin azaldığı saptandı.
Anahtar Kelimeler: Anksiyete; kronik obstrüktif akciğer hastalığı; yaşam kalitesi
ABSTRACT
Objective: Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) restricts the daily life activities of individuals, increases their anxiety levels and negatively affects their quality of life due to reasons such as frequent symptoms, continuous medication use, and long-term hospitalization. The study was conducted to determine the effect of anxiety level on quality of life in individuals with COPD. Material and Methods: The descriptive research was conducted between January and June 2018. Target population of the study consisted of the individuals who are hospitalized in the Chest Diseases clinic of a university hospital in Turkey between the dates specified; and the sample consisted of 136 patients who agreed to participate in the study, were over 18 years old, had no communication problems, and had a diagnosis of COPD in the hospital information system and patient registration system. The data were collected by face-to-face interview technique using the patient information form including socio-demographic characteristics, State/Trait Anxiety Scale, and Short Form (SF) 36 Quality of Life Scale. Results: The average score that can be obtained from the State/Trait Anxiety Scale varies between 20 and 80, and the average score of the State/Trait Anxiety Scale of the individuals in the study was found to be 41.63±5.16, 48.22±5.99, respectively. It was determined that the participants received the highest mean score from the SF 36 Quality of Life Scale from the pain sub-dimension (46.81±25.83), the lowest mean from the role limitations due to physical problems (8.27±23.97), and their quality of life was negatively affected. There was a significant negative correlation between trait anxiety and other sub-scales of quality of life, except for role limitations due to physical problems (p<0.05). Conclusion: It was determined that individuals experienced moderate anxiety and their quality of life was negatively affected. It was found that as the anxiety level of the participants incense, their quality of life decreased.
Keywords: Anxiety; chronic obstructive pulmonary disease; quality of life
Objective: Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) restricts the daily life activities of individuals, increases their anxiety levels and negatively affects their quality of life due to reasons such as frequent symptoms, continuous medication use, and long-term hospitalization. The study was conducted to determine the effect of anxiety level on quality of life in individuals with COPD. Material and Methods: The descriptive research was conducted between January and June 2018. Target population of the study consisted of the individuals who are hospitalized in the Chest Diseases clinic of a university hospital in Turkey between the dates specified; and the sample consisted of 136 patients who agreed to participate in the study, were over 18 years old, had no communication problems, and had a diagnosis of COPD in the hospital information system and patient registration system. The data were collected by face-to-face interview technique using the patient information form including socio-demographic characteristics, State/Trait Anxiety Scale, and Short Form (SF) 36 Quality of Life Scale. Results: The average score that can be obtained from the State/Trait Anxiety Scale varies between 20 and 80, and the average score of the State/Trait Anxiety Scale of the individuals in the study was found to be 41.63±5.16, 48.22±5.99, respectively. It was determined that the participants received the highest mean score from the SF 36 Quality of Life Scale from the pain sub-dimension (46.81±25.83), the lowest mean from the role limitations due to physical problems (8.27±23.97), and their quality of life was negatively affected. There was a significant negative correlation between trait anxiety and other sub-scales of quality of life, except for role limitations due to physical problems (p<0.05). Conclusion: It was determined that individuals experienced moderate anxiety and their quality of life was negatively affected. It was found that as the anxiety level of the participants incense, their quality of life decreased.
Keywords: Anxiety; chronic obstructive pulmonary disease; quality of life
REFERANSLAR:
- Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease (2020 report). 2020. [Link]
- Çevik Akyıl R. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı. Durna Z, editör. Kronik Hastalıklar ve Bakım. 1. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2012. p.75-93. [Link]
- Türkiye İstatistik Kurumu [İnternet]. © www.tuik.gov.tr (26-33). Ölüm nedeni istatistikleri 2018. Erişim tarihi: 05.01.2021. Erişim linki: [Link]
- Kılınç G, Yıldız E, Kavak F. KOAH'lı hastalarda psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. [The relationship between psychological resilience and life satisfaction in COPD patients]. J Psychiatric Nurs. 2019;10(2):111-6. [Link]
- Miravitlles M, Ribera A. Understanding the impact of symptoms on the burden of COPD. Respir Res. 2017;18(67):1-11. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Şahin M. Korku, kaygı ve kaygı (anksiyete) bozuklukları. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 2019;6(10):117-35. [Link]
- Yohannes AM, Alexopoulos GS. Depression and anxiety in patients with COPD. Eur Respir Rev. 2014;23(133):345-9. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Başer Baykal N. Yaygın anksiyete bozukluğunun Türkiye'deki yaygınlığı, ek tanıları ve tedavisinin incelenmesi. [A review on generalized anxiety disorder: epidemiology, comorbidity and treatment in Turkey] Akad Sos Araştırmalar Derg. 2017;5(54):539-48. [Crossref]
- Ivziku D, Clari M, Piredda M, De Marinis MG, Matarese M. Anxiety, depression and quality of life in chronic obstructive pulmonary disease patients and caregivers: an actor-partner interdependence model analysis. Qual Life Res. 2019;28(2):461-72. [Crossref] [PubMed]
- Blakemore A, Dickens C, Guthrie E, Bower P, Kontopantelis E, Afzal C. and Coventry P. Depression and Anxiety Predict Health-Related Quality of Life in Chronic Obstructive Pulmonary Disease: Systematic Review and Meta-Analysis. Int J Chron Obstruc Pulmon Dis. 2014;501. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Çil Akıncı A. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan hastalarda yaşam kalitesi, [Quality of life in patients with chronic obstructive pulmonary disease]. Turkiye Klin J Intern Med Nurs-Special Top. 2017;3(3):154-61. [Link]
- Arslan DT, Ağırbaş İ. Sağlık çıktılarının ölçülmesi: QALY ve DALY. [Measurement of health outcomes: QALY and DALY]. Sağ Perf Kal Derg. 2017;13(1):99-126. [Link]
- Gökçek Ö, Doğru Hüzmeli E, Katayıfçı N. Kronik obstrüktif akciğer hastalarında dispnenin yaşam kalitesi ve depresyona etkisi. [The effect of dsypnea on quality of life and depression in patients with chronic obstructive pulmonary disease]. ACU Sağlık Bil Derg. 2019;10(1):84-8. [Crossref]
- Rafii F, Haghani H, Heidari Beni F. Health-related quality of life and related factors in patients with chronic obstructive pulmonary disease. J Client-Centered Nurs Care. 2017;3(1):45-50. [Crossref]
- Öner N, Le Compte A. Süreksiz Durumluk/Sürekli Kaygı Envanteri El Kitabı. 1. Baskı. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları; 1983. [Link]
- Koçyiğit H, Aydemir Ö, Ölmez N, Fişek G, Memiş A. Form 36'nın Türkçe versiyonunun güvenilirliği ve geçerliliği. [Reliability and validity of the Turkish version of short form-36 (SF-36). J Med Treat. 1999;12(2):102-6. [Link]
- Özdaş MS, Mıdık Özpak A, Fidancı İ, Yengil Taci D, Arslan İ, Çelik M, et al. KOAH hastalarında sigara bağımlılık düzeyinin hastaların kaygı düzeyine etkisi. [The effect of smoking dependence level on patients 'anxiety levels of COPD patients]. J Contemp Med. 2020;10(3):354-8. [Crossref]
- Di Marco F, Verga M, Reggente M, Maria Casanova F, Santus P, Blasi F, Allegra L, Centanni S. Anxiety and depression in COPD patients: the roles of gender and disease severity. Respir Med. 2006;100(10):1767-74. [Crossref] [PubMed]
- Karagülle Ç, Can Çiçek S. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan bireylerin hastalık algısının yaşam kalitesine etkisi. [The effect of disease perception on quality of life of individuals with chronic obstructive pulmonary disease]. Turkish Journal of Science and Health. 2020;1(2):36-49. [Link]
- Korkmaz T, Tel H. KOAH'lı hastalarda anksiyete, depresyon ve sosyal destek durumunun belirlenmesi. [Determination of the conditions of anxiety, depression and social support among the patients with COPD]. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilim Derg. 2010;13(2):79-86. [Link]
- Hynninen MJ, Pallesen S, Nordhus IH. Factors affecting health status in COPD patients with co-morbid anxiety or depression. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2007;2(3):323-8. [PubMed] [PMC]
- Balcells E, Gea J, Ferrer J, Serra I, Orozco-Levi M, de Batlle J, et al; PAC-COPD Study Group. Factors affecting the relationship between psychological status and quality of life in COPD patients. Health Qual Life Outcomes. 2010;27;8:108. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Tel Aydın H, Tok Yıldız F, Karagözoğlu Ş, Özden D. Hastaların bakış açısıyla kronik obstrüktif akciğer hastalığı ile yaşamak: fenomenolojik çalışma. [Living with chronic obstructive pulmonary disease from the perspective of patients: a phenomenological study]. Florence Nightingale Hemşirelik Derg. 2012;20(3):177-83. [Link]
- Özkan S. Kroni̇k obstrükti̇f akci̇ğer hastalığı olan ( KOAH ) hastalarda fonksi̇yonel performans, yaşam kali̇tesi̇ ve solunum parametreleri̇ arasındaki̇ ili̇şki̇ni̇n incelenmesi. [Investigation of the relationship between functional performance, quality of life and respiratory parameters in patients with chronic obstructive pulmonary disease (COPD)]. Nobel Med. 2012;8(2):91-7. [Link]
- Kwon HY, Kim E. Factors contributing to quality of life in COPD patients in South Korea. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2016;13;11:103-9. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Tsiligianni I, Kocks J, Tzanakis N, Siafakas N, van der Molen T. Factors that influence disease-specific quality of life or health status in patients with COPD: a review and meta-analysis of Pearson correlations. Prim Care Respir J. 2011;20(3):257-68. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Rosińczuk J, Przyszlak M, Uchmanowicz I. Sociodemographic and clinical factors affecting the quality of life of patients with chronic obstructive pulmonary disease. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2018;12;13:2869-82. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Aldan G. Kronik obstrüktif akciğer hastalığında dispne, sağlık durumu ve yaşam kalitesi ilişkisi [Yüksek lisans tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2019. [Link]
- Üskül B, Selvi A, Melikoğlu A, Varol N, Türker H. Göğüs hastalıkları kliniğine yatan hastaların anksiyete ve depresyon düzeyleri ile sosyodemografik faktörlerin ve hastalık tanılarının ilişkisi. [Relationships between anxiety depression levels and socio-demographical factors and diagnoses of the patients admitted in the department of chest diseases]. Turkiye Klinikleri Arch Lung. 2006;7(1):11-5. [Link]
- Aydıner Boylu A, Paçacıoğlu B. Yaşam kalitesi ve göstergeleri. [Quality of life and indicators]. J Acad Res Stud. 2016;8(15):137-50. [Crossref]
- Wijnhoven HA, Kriegsman DM, Hesselink AE, Penninx BW, de Haan M. Determinants of different dimensions of disease severity in asthma and COPD: pulmonary function and health-related quality of life. Chest. 2001;119(4):1034-42. [Crossref] [PubMed]
- Çakıcı M, Gök Metin Z. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan geriatrik bireylerde dispne, bakım bağımlılığı ve kırılganlık arasındaki etkileşim. [Interaction between dyspnea, care dependency, and frailty in geriatric individuals with chronic obstructive pulmonary disease]. İzmir Göğüs Hastanesi Dergisi. 2020;34(3):95-104. [Link]
- Altay B, Çavuşoğlu F, Çal A. Yaşlıların sağlık algısı, yaşam kalitesi ve sağlıkla ilgili yaşam kalitesini etkileyen faktörler. [The factors affecting the perception of elderly patients towards health, quality of life and health-related quality of life]. TAF Prev Med Bull. 2016;15(3):181-9. [Crossref]
- Kunik ME, Roundy K, Veazey C, Souchek J, Richardson P, Wray NP, et al. Surprisingly high prevalence of anxiety and depression in chronic breathing disorders. Chest. 2005;127(4):1205-11. [Crossref] [PubMed]
- Tabar NA, Alshraideh JA. Correlates and predictors of health-related quality of life among patients with COPD: an integrative review. Open J Nurs. 2019;9(12):1203-25. [Crossref]
.: İşlem Listesi