.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalarında COVID-19 Korkusunun Günlük Yaşam Aktiviteleri, Semptom Kontrolü ve Ölüm Kaygısı Düzeyine Etkisi: Kesitsel Bir Çalışma
The Effect of Fear of COVID-19 on Activities of Daily Living, Symptom Control and Death Anxiety Level in Chronic Obstructive Pulmonary Patients: A Cross-Sectional Study
Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2022;14(4):1155-65
doi: 10.5336/nurses.2022-90773
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Bu araştırma, kronik obstrüktif akciğer hastalarında, koronavirüs hastalığı-2019 [coronavirus disease-2019 (COVID-19)] korkusunun günlük yaşam aktiviteleri, semptom kontrolü ve ölüm kaygısı düzeyine etkisini incelemek amacıyla gerçekleştirildi. Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı-kesitsel türde planlanan araştırma, Eylül 2021-Kasım 2021 tarihleri arasında Muş Devlet Hastanesi Göğüs Hastalıkları Polikliniğe başvuran 217 kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) hastası ile yürütüldü. Araştırmanın verileri; Kişisel Bilgi Formu, COVID-19 Korkusu Ölçeği, Katz Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeği (GYAÖ), KOAH Değerlendirme Testi [COPD Assessment Test (CAT)], Modifiye Tıbbi Araştırma Konseyi [Modified Medical Research Council (MMRC)] Anketi ve Ölüm Kaygısı Ölçeği ile toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde; tanımlayıcı istatistikler, bağımsız örneklem t-testi, tek yönlü varyans analizi testi, Sperman korelasyon analizi kullanıldı. Bulgular: Araştırmaya katılan hastaların yaş ortalamasının 68,7±14,6 yıl olduğu, %44,2'sinin kadın, %55,8'inin erkek, %%77,4'ünün evli, %71'inin okuma yazmasının olmadığı, %56,7'sinin çalışmadığı, %50,7'sinin gelir durumunun orta düzeyde olduğu saptandı. Araştırmaya katılan hastaların COVID-19 Korkusu Ölçeği puan ortalamasının 21,82±5,84, GYAÖ puan ortalamasının 3,79±1,73, CAT puan ortalamasının 27,58±4,21 MMRC Anketi puan ortalamasının 3,23±1,29, Ölüm Kaygısı Ölçeği puan ortalamasının ise 7,92±3,79 olduğu saptandı. Hastaların COVID-19 Korkusu ile GYAÖ (r=-0,169, p=0,013) puan ortalaması arasında negatif yönde zayıf bir ilişkinin olduğu saptandı. Ayrıca COVID-19 Korkusu ile Ölüm Kaygısı Ölçeği (r=0,464, p=0,000) puan ortalaması arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişkinin olduğu fakat semptom kontrolü (CAT veya MMRC) (r=-0,102, p=0,133 veya r=-0,069, p=0,313) arasında anlamlı bir ilişkinin olmadığı saptandı. Sonuç: KOAH hastalarının COVID19 korkusu, ölüm kaygısı, CAT, MMRC, GYAÖ puanları ortalamalarının yüksek olduğu, hastalarda COVID-19 korkusu arttıkça günlük yaşam aktivitelerinde azalma olduğu ve ölüm kaygısı düzeyinin arttığı saptandı.
Anahtar Kelimeler: Kronik obstrüktif akciğer hastalığı; COVID-19; korku; günlük yaşam aktiviteleri; kaygı
Amaç: Bu araştırma, kronik obstrüktif akciğer hastalarında, koronavirüs hastalığı-2019 [coronavirus disease-2019 (COVID-19)] korkusunun günlük yaşam aktiviteleri, semptom kontrolü ve ölüm kaygısı düzeyine etkisini incelemek amacıyla gerçekleştirildi. Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı-kesitsel türde planlanan araştırma, Eylül 2021-Kasım 2021 tarihleri arasında Muş Devlet Hastanesi Göğüs Hastalıkları Polikliniğe başvuran 217 kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) hastası ile yürütüldü. Araştırmanın verileri; Kişisel Bilgi Formu, COVID-19 Korkusu Ölçeği, Katz Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeği (GYAÖ), KOAH Değerlendirme Testi [COPD Assessment Test (CAT)], Modifiye Tıbbi Araştırma Konseyi [Modified Medical Research Council (MMRC)] Anketi ve Ölüm Kaygısı Ölçeği ile toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde; tanımlayıcı istatistikler, bağımsız örneklem t-testi, tek yönlü varyans analizi testi, Sperman korelasyon analizi kullanıldı. Bulgular: Araştırmaya katılan hastaların yaş ortalamasının 68,7±14,6 yıl olduğu, %44,2'sinin kadın, %55,8'inin erkek, %%77,4'ünün evli, %71'inin okuma yazmasının olmadığı, %56,7'sinin çalışmadığı, %50,7'sinin gelir durumunun orta düzeyde olduğu saptandı. Araştırmaya katılan hastaların COVID-19 Korkusu Ölçeği puan ortalamasının 21,82±5,84, GYAÖ puan ortalamasının 3,79±1,73, CAT puan ortalamasının 27,58±4,21 MMRC Anketi puan ortalamasının 3,23±1,29, Ölüm Kaygısı Ölçeği puan ortalamasının ise 7,92±3,79 olduğu saptandı. Hastaların COVID-19 Korkusu ile GYAÖ (r=-0,169, p=0,013) puan ortalaması arasında negatif yönde zayıf bir ilişkinin olduğu saptandı. Ayrıca COVID-19 Korkusu ile Ölüm Kaygısı Ölçeği (r=0,464, p=0,000) puan ortalaması arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişkinin olduğu fakat semptom kontrolü (CAT veya MMRC) (r=-0,102, p=0,133 veya r=-0,069, p=0,313) arasında anlamlı bir ilişkinin olmadığı saptandı. Sonuç: KOAH hastalarının COVID19 korkusu, ölüm kaygısı, CAT, MMRC, GYAÖ puanları ortalamalarının yüksek olduğu, hastalarda COVID-19 korkusu arttıkça günlük yaşam aktivitelerinde azalma olduğu ve ölüm kaygısı düzeyinin arttığı saptandı.
Anahtar Kelimeler: Kronik obstrüktif akciğer hastalığı; COVID-19; korku; günlük yaşam aktiviteleri; kaygı
ABSTRACT
Objective: This study was carried out to examine the effect of fear of coronavirus disease-2019 (COVID-19) on activities of daily living, symptom control and death anxiety in chronic obstructive pulmonary patients. Material and Methods: The study planned as descriptive-crosssectional, was conducted with 217 chronic obstructive pulmonary disease (COPD) patients who applied to the Chest Diseases Outpatient Clinic of Muş State Hospital between September 2021 and November 2021. Data collection of the study was carried out with Personal Information Form, COVID-19 Fear Scale, Katz Daily Living Activities Scale (DLAS), COPD Assessment Test (CAT), Modified Medical Research Council (MMRC) Scale and Death Anxiety Scale. Data were evaluated with; descriptive statistics, independent sample t-test, one way ANOVA test, Spearman correlation analysis. Results: The mean age of the patients participating in the study was 68.7±14.6 years, 44.2% female, 55.8% male, 77.4% married, 71% illiterate, 56.7% unemployed, 50.7% moderate income. The mean score of the COVID-19 Fear Scale of the patients participating in the study was 21.82±5.84, the mean of the DLAS score was 3.79±1.73, the mean of the CAT score was 27.58±4.21, the mean score of the MMRC Scale was 3.23±1.29, and the mean of the Death Anxiety Scale was detected to 7.92±3.79. It was determined that there was a weak negative correlation between the patients' fear of COVID-19 and the mean score of the DLAS (r=- 0.169, p=0.013). In addition, it was determined that there was a positive and significant relationship between the fear of COVID-19 and Death Anxiety Scale (r=0.464, p=0.000) mean score, but there was no significant relationship between symptom control (CAT or MMRC) (r=-0.102, p=0.133 or r=- 0.069, p=0.313). Conclusion: The mean scores of fears of COVID-19, death anxiety, CAT, MMRC, DLAS scores of COPD patients are high. And as the fear of COVID-19 increased in the patients, it was determined that the daily life activities decreased and the level of death anxiety increased.
Keywords: Chronic obstructive pulmonary disease; COVID-19; fear; daily living activities; anxiety
Objective: This study was carried out to examine the effect of fear of coronavirus disease-2019 (COVID-19) on activities of daily living, symptom control and death anxiety in chronic obstructive pulmonary patients. Material and Methods: The study planned as descriptive-crosssectional, was conducted with 217 chronic obstructive pulmonary disease (COPD) patients who applied to the Chest Diseases Outpatient Clinic of Muş State Hospital between September 2021 and November 2021. Data collection of the study was carried out with Personal Information Form, COVID-19 Fear Scale, Katz Daily Living Activities Scale (DLAS), COPD Assessment Test (CAT), Modified Medical Research Council (MMRC) Scale and Death Anxiety Scale. Data were evaluated with; descriptive statistics, independent sample t-test, one way ANOVA test, Spearman correlation analysis. Results: The mean age of the patients participating in the study was 68.7±14.6 years, 44.2% female, 55.8% male, 77.4% married, 71% illiterate, 56.7% unemployed, 50.7% moderate income. The mean score of the COVID-19 Fear Scale of the patients participating in the study was 21.82±5.84, the mean of the DLAS score was 3.79±1.73, the mean of the CAT score was 27.58±4.21, the mean score of the MMRC Scale was 3.23±1.29, and the mean of the Death Anxiety Scale was detected to 7.92±3.79. It was determined that there was a weak negative correlation between the patients' fear of COVID-19 and the mean score of the DLAS (r=- 0.169, p=0.013). In addition, it was determined that there was a positive and significant relationship between the fear of COVID-19 and Death Anxiety Scale (r=0.464, p=0.000) mean score, but there was no significant relationship between symptom control (CAT or MMRC) (r=-0.102, p=0.133 or r=- 0.069, p=0.313). Conclusion: The mean scores of fears of COVID-19, death anxiety, CAT, MMRC, DLAS scores of COPD patients are high. And as the fear of COVID-19 increased in the patients, it was determined that the daily life activities decreased and the level of death anxiety increased.
Keywords: Chronic obstructive pulmonary disease; COVID-19; fear; daily living activities; anxiety
REFERANSLAR:
- Global Initiative For Chronic Obstructive Lung Disease [Internet]. [Cited: December 12, 2021]. Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease 2021 report. Available from: [Link]
- Şen E. Türk Toraks Derneği'nin GOLD 2021 Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) Raporuna Bakışı. Optimus Yayıncılık; 2021. [Link]
- World Health Organization (WHO, 2020). Director-general's opening remarks at the media briefing on COVID-19. [Erişim tarihi: 20.04.2022]. [Link]
- Sağlık Bakanlığı [İnternet]. [Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021]. COVID-19 Bilgilendirme Platformu. Erişim linki: [Link]
- Ejaz H, Alsrhani A, Zafar A, Javed H, Junaid K, Abdalla AE, et al. COVID-19 and comorbidities: deleterious impact on infected patients. J Infect Public Health. 2020;13(12):1833-9. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Docherty AB, Harrison EM, Green CA, Hardwick HE, Pius R, Norman L, et al; ISARIC4C investigators. Features of 20 133 UK patients in hospital with covid-19 using the ISARIC WHO Clinical Characterisation Protocol: prospective observational cohort study. BMJ. 2020;369:m1985. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Kartal H, Kaymak A, Günen M. COVID-19 tanısı alan hastaların sosyo-demografik özelliklerine yönelik semptomlarının incelenmesi [Examination of the symptoms of patients diagnosed with Covid-19 according to their socio-demographic characteristics]. Sağlık ve Yaşam Bilimleri Dergisi. 2021;3(2):126-32. [Link]
- Fırat M, Yücesan B, Özkan Ö. Türkiye'de tespit edilen SARS-COV-2 endişe verici varyantları-Çankırı ili özelinde pandemiye genel bakış [SARS-CoV-2 variants of concern detected in Turkey-overview of pandemia in Çankırı]. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;4(2):138-44. [Link]
- Akıncı B, Karaduman S, Seferoğlu S, Yalçın R, Özenç B, Şahin Ö, et al. COVID-19 pandemi̇si̇ sebebi̇yle ev karanti̇nasi uygulanan ı̇leri̇ yaştaki̇ bi̇reylerde di̇spne algısının ı̇ncelenmesi̇ [Investigation of dyspnea perception in advanced aged individuals who underwent home quarantine due to COVID-19 pandemics]. Haliç Üniv Sağ Bil Der. 2021;4(1):35-47. [Link]
- Chen J, Lu H. New challenges to fighting COVID-19: virus variants, potential vaccines, and development of antivirals. Biosci Trends. 2021;15(2):126-8. [Crossref] [PubMed]
- Mousing CA, Sørensen D. Living with the risk of being infected: COPD patients' experiences during the coronavirus pandemic. J Clin Nurs. 2021;30(11-12):1719-29. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Pleguezuelos E, Del Carmen A, Moreno E, Ortega P, Vila X, Ovejero L, et al. The experience of COPD patients in lockdown due to the COVID-19 pandemic. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2020;15:2621-7. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Imeri H, Holmes E, Desselle S, Rosenthal M, Barnard M. The impact of the COVID-19 pandemic on self-reported management of chronic conditions. J Patient Exp. 2021;8:23743735211007693. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Yohannes AM. COPD patients in a COVID-19 society: depression and anxiety. Expert Rev Respir Med. 2021;15(1):5-7. [Crossref] [PubMed]
- Bozkurt N, Bozkurt Aİ. COVID-19 pandemi döneminde kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan hastaların anksiyete ve depresyon düzeylerindeki değişim: bir izlem çalışması [The change in anxiety and depression levels of chronic obstructive pulmonary disease patients during the COVID-19 pandemic period: a follow-up study]. Turkiye Klinikleri Archives of Lung. 2022;21(1):1-8. [Crossref]
- Kaya E, Özbek S, Tekin A, Ergin NS, Yaman A. KOAH'lı yaşlı hastalarda günlük yaşam aktivitelerinin değerlendirilmesi [Evaluation of activities of daily living among elderly patients with COPD]. Turkish Journal of Geriatrics. 2010;13(2):111-6. [Link]
- McAuley H, Hadley K, Elneima O, Brightling CE, Evans RA, Steiner MC, et al. COPD in the time of COVID-19: an analysis of acute exacerbations and reported behavioural changes in patients with COPD. ERJ Open Res. 2021;7(1):00718-2020. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Fettes L, Bayly J, de Bruin LM, Patel M, Ashford S, Higginson IJ, et al. Relationships between prolonged physical and social isolation during the COVID-19 pandemic, reduced physical activity and disability in activities of daily living among people with advanced respiratory disease. Chron Respir Dis. 2021;18:14799731211035822. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Ismail H, Marshall VD, Patel M, Tariq M, Mohammad RA. The impact of the COVID-19 pandemic on medical conditions and medication adherence in people with chronic diseases. J Am Pharm Assoc (2003). 2022;62(3):834-9.e1. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Kavaklı M, Ak M, Uğuz F, Türkmen OO. The mediating role of self-compassion in the relationship between perceived COVID-19 threat and death anxiety. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2020;23:15-23. [Link]
- Cengiz Z, Yıldırım H, Gürdap Z. Kronik hastalığı olan bireylerde yaşamın anlamlandırılması ve ölüm kaygısı [Meaning of life and death anxiety in individuals with chronic disease]. Van Tıp Dergisi. 2021;28(3):348-53. [Crossref]
- Naing L, Winn T, Rusli BN. Practical issues in calculating the sample size for prevalence studies. Archives of Orofacial Sciences. 2006;1:9-14. [Link]
- Satici B, Gocet-Tekin E, Deniz ME, Satici SA. Adaptation of the Fear of COVID-19 Scale: its association with psychological distress and life satisfaction in Turkey. Int J Ment Health Addict. 2021;19(6):1980-8. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Özkan Pehlivanoğlu EF, Özkan MU, Balcıoğlu H, Bilge U, Ünlüoğlu İ. Adjustment and reliability of Katz Daily Life Activity Measures for Elderly in Turkish. Ankara Medical Journal. 2018;18(2):219-23. [Crossref]
- Yorgancıoğlu A, Polatlı M, Aydemir Ö, Demirci NY, Kırkıl G, Atış SN, et al. KOAH Değerlendirme Testinin Türkçe geçerlilik ve güvenilirliği [Reliability and validity of Turkish version of COPD assessment test]. Tuberk Toraks. 2012;60(4):314-20. [Crossref] [PubMed]
- Bestall JC, Paul EA, Garrod R, Garnham R, Jones PW, Wedzicha JA. Usefulness of the Medical Research Council (MRC) dyspnoea scale as a measure of disability in patients with chronic obstructive pulmonary disease. Thorax. 1999;54(7):581-6. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Akça F, Köse Aİ. Ölüm Kaygısı Ölçeğinin uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması [Adaptation of Death Anxiety Scale (DAS): validity and reliability studies]. Klinik Psikiyatri. 2008;11:7-16. [Link]
- İnal İnce D, Savcı S, Sağlam M, Boşnak Güçlü M, Arıkan H, Çöplü L. Kronik obstrüktif akciğer hastalarında sigara öyküsü ve fonksiyonel kapasite arasındaki ilişki [Relationship between smoking history and functional capacity in patients with chronic obstructive pulmonary disease]. Fizyoter Rehabil. 2011;22(1):39-43. [Link]
- Hillas G, Perlikos F, Tsiligianni I, Tzanakis N. Managing comorbidities in COPD. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2015;10:95-109. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Molinari N, Briand C, Vachier I, Malafaye N, Aubas P, Georgescu V, et al. Hospitalizations for COPD exacerbations: trends and determinants of death. COPD. 2015;12(6):621-7. [PubMed]
- Arısoy A, Çay M. Yaşlı bireylerde koronavirüs (COVİD-19) korkusu: yetişkin bireylerle karşılaştırmalı bir çalışma [Fear of coronavirus (COVİD-19) in elderly people: a comparative study with adults]. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi. 2021;17:82-97. [Crossref]
- Gencer N. Pandemi sürecinde bireylerin koronavirüs (Kovid-19) korkusu: Çorum örneği [Coronavirus (COVID-19) fear of individuals during the pandemia: Çorum sample]. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi. 2020;(4):1153-73. [Crossref]
- Bakioğlu F, Korkmaz O, Ercan H. Fear of COVID-19 and positivity: mediating role of intolerance of uncertainty, depression, anxiety, and stress. Int J Ment Health Addict. 2021;19(6):2369-82. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Agrawal S, Makuch S, Dróżdż M, Strzelec B, Sobieszczańska M, Mazur G. The Impact of the COVID-19 emergency on life activities and delivery of healthcare services in the elderly population. J Clin Med. 2021;10(18):4089. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Bakan G. COVID-19 pandemi sürecinde KOAH olan bireylerin yaşam deneyimleri: nitel bir çalışma [Life experiences of individuals with COPD during the COVID-19 pandemic: a qualitative study]. Genel Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;3(3):189-99. [Crossref]
.: İşlem Listesi