Klinik Siber Psikolojiden Adli Siber Psikolojiye: Siber Travma ve Siber Reviktimizasyon
From Clinical Cyber Psychology to Forensic Cyber Psychology: Cyber Trauma and Cyber Revictimization
Öztürk E, Derin G. Klinik siber psikolojiden adli siber psikolojiye: Siber travma ve siber reviktimizasyon. Öztürk E, editör. Siber Psikoloji. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2020. p.14-24.
Makale Dili: TR
ÖZET
Teknolojinin gelişmesi ile dijital araçlar gündelik ve sosyal hayatımızın önemli bir parçası olmaya başlamıştır. Psikolojinin yeni ancak giderek önemi artan bir alt alanı olarak ortaya çıkan siber psikoloji; ana akım psikolojinin yanı sıra klinik psikoloji, kriminoloji, felsefe, sosyoloji, medya, iletişim ve güvenlik gibi diğer alanlarla birlikte disiplinler arası çalışmalar yürütmektedir. Siber psikoloji, dijital teknolojiler ile internetin, insanlar ve toplumlar üzerindeki etkilerini araştıran bir disiplindir. Siber psikoloji bireylerin çevrimiçi ortamda birbirleriyle olan etkileşimlerini ve bu etkileşimlerin çevrimdışı alan dışındaki hayatlarını hangi düzeyde etkileyebileceğini açıklamak için ana akım psikolojideki teorileri kullanmakta ve ortak çalıştıkları diğer disiplinlerle yeni teoriler üretmektedir. Bu teoriler ışığında bireysel, sosyal ve kültürel dönüşümlere dair yeni bir ''siber kimlik'' ve ''siber toplum'' tanımları yapılmaktadır. Klinik siber psikoloji, çevrimiçi ve çevrimdışı hayata sahip bireylerin ruhsal entegrasyonuna yönelik çalışmalar yürütmektedir. Öztürk & Çalıcı tarafından önerilen yeni bir kavram olan 'Siber Dissosiyasyon'un, klinik ve adli siber psikolojinin çalışacağı en önemli alt alanlardan birisi olacağı ön görülmektedir. Siber dissosiyasyon, sosyal medya araçlarının yaygınlaşması ve aktüel yaşamın insanları siber ortamda siber kimlikler yaratmak zorunda bıraktırması nedeniyle bireylerin çevrimdışı ve çevrimiçi hayatlarının entegrasyonunu sağlamak amacıyla başlangıç aşamasında bir savunma olarak ortaya çıkmakta ve ilerleyen süreçte bireylerin ruhsal yapısında bir ikileşme yaratmaktadır. Çalışmalarını disiplinler arası yürüten siber psikolojinin alt alanları klinik siber psikolojiden adli siber psikolojiye kadar uzanmaktadır. Bunlar arasında en çok çalışılan alanlar; çevrimiçi ilişkiler, çevrimiçi flörtleşme, çevrimiçi suçlar, siber viktimizasyon, siber reviktimizasyon, siber zorbalık ve siber tacizdir. Siber psikoloji kapsamında disiplinler arası çalışmalar yürütülmesi, sınırsız bir uzam olan ve günden güne değişim ve dönüşüm gösteren siber uzaydaki etkileşimlerin ve bu ortamda gerçekleştirilen her türlü eylemin tanımlanması, kontrol edilebilmesi, gerçekleştirilebilecek etkin müdahale/önleme programlarının ve yasal düzenlemelerin gerçekleştirilmesini sağlamak adına klinik ve adli siber psikoloji alanlarında çalışan profesyonellere önemli görevler düşmektedir.
Anahtar Kelimeler: Siber psikoloji; siber travma; siber reviktimizasyon
Teknolojinin gelişmesi ile dijital araçlar gündelik ve sosyal hayatımızın önemli bir parçası olmaya başlamıştır. Psikolojinin yeni ancak giderek önemi artan bir alt alanı olarak ortaya çıkan siber psikoloji; ana akım psikolojinin yanı sıra klinik psikoloji, kriminoloji, felsefe, sosyoloji, medya, iletişim ve güvenlik gibi diğer alanlarla birlikte disiplinler arası çalışmalar yürütmektedir. Siber psikoloji, dijital teknolojiler ile internetin, insanlar ve toplumlar üzerindeki etkilerini araştıran bir disiplindir. Siber psikoloji bireylerin çevrimiçi ortamda birbirleriyle olan etkileşimlerini ve bu etkileşimlerin çevrimdışı alan dışındaki hayatlarını hangi düzeyde etkileyebileceğini açıklamak için ana akım psikolojideki teorileri kullanmakta ve ortak çalıştıkları diğer disiplinlerle yeni teoriler üretmektedir. Bu teoriler ışığında bireysel, sosyal ve kültürel dönüşümlere dair yeni bir ''siber kimlik'' ve ''siber toplum'' tanımları yapılmaktadır. Klinik siber psikoloji, çevrimiçi ve çevrimdışı hayata sahip bireylerin ruhsal entegrasyonuna yönelik çalışmalar yürütmektedir. Öztürk & Çalıcı tarafından önerilen yeni bir kavram olan 'Siber Dissosiyasyon'un, klinik ve adli siber psikolojinin çalışacağı en önemli alt alanlardan birisi olacağı ön görülmektedir. Siber dissosiyasyon, sosyal medya araçlarının yaygınlaşması ve aktüel yaşamın insanları siber ortamda siber kimlikler yaratmak zorunda bıraktırması nedeniyle bireylerin çevrimdışı ve çevrimiçi hayatlarının entegrasyonunu sağlamak amacıyla başlangıç aşamasında bir savunma olarak ortaya çıkmakta ve ilerleyen süreçte bireylerin ruhsal yapısında bir ikileşme yaratmaktadır. Çalışmalarını disiplinler arası yürüten siber psikolojinin alt alanları klinik siber psikolojiden adli siber psikolojiye kadar uzanmaktadır. Bunlar arasında en çok çalışılan alanlar; çevrimiçi ilişkiler, çevrimiçi flörtleşme, çevrimiçi suçlar, siber viktimizasyon, siber reviktimizasyon, siber zorbalık ve siber tacizdir. Siber psikoloji kapsamında disiplinler arası çalışmalar yürütülmesi, sınırsız bir uzam olan ve günden güne değişim ve dönüşüm gösteren siber uzaydaki etkileşimlerin ve bu ortamda gerçekleştirilen her türlü eylemin tanımlanması, kontrol edilebilmesi, gerçekleştirilebilecek etkin müdahale/önleme programlarının ve yasal düzenlemelerin gerçekleştirilmesini sağlamak adına klinik ve adli siber psikoloji alanlarında çalışan profesyonellere önemli görevler düşmektedir.
Anahtar Kelimeler: Siber psikoloji; siber travma; siber reviktimizasyon
ABSTRACT
With the development of technology, digital tools have become an important part of our current lives. Cyber psychology, which emerged as a new but increasingly important sub-field of psychology; in addition to mainstream psychology, conducts interdisciplinary studies with other fields such as clinical psychology, criminology, philosophy, sociology, media, communication and security. Cyber psychology is a discipline that explores the impact of digital technologies and the internet on people and communities. Cyber psychology uses theories in mainstream psychology and explains new interactions with other disciplines to explain how individuals interact with each other online and to what extent these interactions can affect their lives outside the offline area. In the light of these theories, a new definition of "cyber self' and "cyber society " including individual, social and cultural transformations are made. Clinical cyber psychology conducts studies for the psychological integration of individuals with online and offline life. Cyber dissociation produced by Öztürk & Çalıcı, a new concept, is predicted to be one of the most important subfields where clinical and forensic cyber psychology will work. Cyber dissociation emerges as a defense in the initial stage in order to ensure the integration of individuals' offline and online lives due to the widespread use of social media tools and the fact that the current life forces people to create cyber selfs in the cyber environment and creates a duality in the psychological structure of the individuals in the process. The subfields of cyber psychology, which conducts interdisciplinary studies, range from clinical cyber psychology to forensic cyber psychology. Most studied areas in cyber psychology are; online relationships, online dating, online crimes, cyber victimization, cyber revictimization, cyber bullying and cyber harassment. Conducting interdisciplinary studies within the scope of cyber psychology, identification and control of interactions in cyber space, which is an unlimited space and changing and transforming from day to day, and all kinds of actions taken in this environment, effective intervention/prevention programs and legal arrangements should be done. Professionals working in the fields of clinical and forensic cyber psychology have important duties.
Keywords: Cyber psychology; cyber trauma; cyber revictimization
With the development of technology, digital tools have become an important part of our current lives. Cyber psychology, which emerged as a new but increasingly important sub-field of psychology; in addition to mainstream psychology, conducts interdisciplinary studies with other fields such as clinical psychology, criminology, philosophy, sociology, media, communication and security. Cyber psychology is a discipline that explores the impact of digital technologies and the internet on people and communities. Cyber psychology uses theories in mainstream psychology and explains new interactions with other disciplines to explain how individuals interact with each other online and to what extent these interactions can affect their lives outside the offline area. In the light of these theories, a new definition of "cyber self' and "cyber society " including individual, social and cultural transformations are made. Clinical cyber psychology conducts studies for the psychological integration of individuals with online and offline life. Cyber dissociation produced by Öztürk & Çalıcı, a new concept, is predicted to be one of the most important subfields where clinical and forensic cyber psychology will work. Cyber dissociation emerges as a defense in the initial stage in order to ensure the integration of individuals' offline and online lives due to the widespread use of social media tools and the fact that the current life forces people to create cyber selfs in the cyber environment and creates a duality in the psychological structure of the individuals in the process. The subfields of cyber psychology, which conducts interdisciplinary studies, range from clinical cyber psychology to forensic cyber psychology. Most studied areas in cyber psychology are; online relationships, online dating, online crimes, cyber victimization, cyber revictimization, cyber bullying and cyber harassment. Conducting interdisciplinary studies within the scope of cyber psychology, identification and control of interactions in cyber space, which is an unlimited space and changing and transforming from day to day, and all kinds of actions taken in this environment, effective intervention/prevention programs and legal arrangements should be done. Professionals working in the fields of clinical and forensic cyber psychology have important duties.
Keywords: Cyber psychology; cyber trauma; cyber revictimization
.: İşlem Listesi