.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Klinik Eczacıların Tedaviye Katkıları ile İlgili 2006-2016 Yılları Arasında Yapılan Çalışmaların Değerlendirilmesi
Evaluation of Studies Between 2006-2016 Years Contributions Related to Treatment of Clinical Pharmacists
Turkiye Klinikleri J Health Sci. 2018;3(2):95-112
doi: 10.5336/healthsci.2017-57515
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Ülkemizde çok yeni olan klinik eczacılığa dair araştırmalar yapılmakta ve sağlık sistemi açısından önemli adımlar atılmaktadır. Şöyle ki; üniversitelerde klinik eczacılık yüksek lisans ve doktora programlarının açılmasının yanı sıra Sağlık Bakanlığı, eczacılıkta uzmanlık alanlarından biri olarak ''klinik eczacılık'' alanını belirlemiştir. Böylece hasta odaklı olarak nitelendirdiğimiz sağlık sisteminde; klinik eczacı, hekim ve hasta arasında önemli bir köprü görevi görmektedir. Bu çalışma ile klinik eczacıların 2006-2016 yılları arasında klinik eczacılık uygulamaları ile ilgili vakalar derlenerek, Türkiye'de yeni olan Klinik Eczacılık uzmanlık alanı ile birlikte sıkça gündeme gelen klinik eczacılığın öneminin ortaya konulması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Çalışmamızda PubMed veri tabanına ''klinik eczacılık'' sözcüğü verilerek; hastalığa spesifik, eczacının rolünün ortaya konduğu, İngilizce ve tam metne ulaşılabilen makalelerin seçilmesine özen gösterilmiştir. Bulgular: Bu özellikte elde edilen 46 makalenin incelenmesi sonucunda; klinik eczacının aktif olarak rol aldığı 46 vakanın en fazla kalp-damar sistemi hastalıkları ile ilgili olduğu saptanmıştır. Araştırmalarda prospektif çalışmaların çok fazla olduğu, bunun yanında retrospektif ve randomize kontrollü çalışmalar olduğu; bunların bir kısmının gözlemsel, bir kısmının girişimsel olduğu belirlenmiştir. Sonuç: İncelediğimiz çoğu makalede klinik eczacının, çalışma sonuçlarına olumlu etkisi olduğu saptanmıştır. Örneğin; yaşam kalitesinin yükseltilmesinde, ilaç tedavisinin optimizasyonunun sağlanmasında ve hasta uyuncunun artırılmasında klinik eczacının önemli rolü bulunmaktadır. Ayrıca klinik eczacı, hekim ile birlikte hasta için en uygun ilaç tedavisini etik ilkeler doğrultusunda sağlayacak bir sağlık meslek çalışanı olmalıdır. Ancak bu doğrultuda, klinik eczacının etik tutumları ile ilgili yayına ulaşılamamıştır.
Anahtar Kelimeler: Klinik eczacılık bilgi sistemleri; eczacılar; farmasötik hizmetler
Amaç: Ülkemizde çok yeni olan klinik eczacılığa dair araştırmalar yapılmakta ve sağlık sistemi açısından önemli adımlar atılmaktadır. Şöyle ki; üniversitelerde klinik eczacılık yüksek lisans ve doktora programlarının açılmasının yanı sıra Sağlık Bakanlığı, eczacılıkta uzmanlık alanlarından biri olarak ''klinik eczacılık'' alanını belirlemiştir. Böylece hasta odaklı olarak nitelendirdiğimiz sağlık sisteminde; klinik eczacı, hekim ve hasta arasında önemli bir köprü görevi görmektedir. Bu çalışma ile klinik eczacıların 2006-2016 yılları arasında klinik eczacılık uygulamaları ile ilgili vakalar derlenerek, Türkiye'de yeni olan Klinik Eczacılık uzmanlık alanı ile birlikte sıkça gündeme gelen klinik eczacılığın öneminin ortaya konulması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Çalışmamızda PubMed veri tabanına ''klinik eczacılık'' sözcüğü verilerek; hastalığa spesifik, eczacının rolünün ortaya konduğu, İngilizce ve tam metne ulaşılabilen makalelerin seçilmesine özen gösterilmiştir. Bulgular: Bu özellikte elde edilen 46 makalenin incelenmesi sonucunda; klinik eczacının aktif olarak rol aldığı 46 vakanın en fazla kalp-damar sistemi hastalıkları ile ilgili olduğu saptanmıştır. Araştırmalarda prospektif çalışmaların çok fazla olduğu, bunun yanında retrospektif ve randomize kontrollü çalışmalar olduğu; bunların bir kısmının gözlemsel, bir kısmının girişimsel olduğu belirlenmiştir. Sonuç: İncelediğimiz çoğu makalede klinik eczacının, çalışma sonuçlarına olumlu etkisi olduğu saptanmıştır. Örneğin; yaşam kalitesinin yükseltilmesinde, ilaç tedavisinin optimizasyonunun sağlanmasında ve hasta uyuncunun artırılmasında klinik eczacının önemli rolü bulunmaktadır. Ayrıca klinik eczacı, hekim ile birlikte hasta için en uygun ilaç tedavisini etik ilkeler doğrultusunda sağlayacak bir sağlık meslek çalışanı olmalıdır. Ancak bu doğrultuda, klinik eczacının etik tutumları ile ilgili yayına ulaşılamamıştır.
Anahtar Kelimeler: Klinik eczacılık bilgi sistemleri; eczacılar; farmasötik hizmetler
ABSTRACT
Objective: Many research has been conducted on clinical pharmacy in Turkey and important steps are taken in terms of health system. Namely; besides the institution of clinical pharmacy graduate and doctorate programs in universities, the Ministry of Health has designated ''clinical pharmacy'' as one of the expertise fields in higher pharmacy education. Thus, the clinical pharmacist is a significant component between physician and patient in the patient-oriented health system. In this article, the case reports of clinical pharmacy practices performed by clinical pharmacists are reviewed and the importance of clinical pharmacy which is very popular because of the recent regulations on clinical pharmacy graduate education will be evaluated. Material and Methods: In the current study, disease-specific, pharmacist-based, English-written full-text articles indexed in PubMed database by the keyword ''clinical pharmacy'' were evaluated. Results: As a result of examining the 46 articles obtained in these features; it has been determined cases in which the clinical pharmacist is actively involved are mostly associated with cardiovascular system diseases. The articles which are indexed for current study are mostly prospective, as well as, retrospective and also randomized controlled including both observational and interventional methods. Conclusion: In conclusion it has been determined that the clinical pharmacist has a positive effect in most cases given in this article. For example, clinical pharmacists have important role in many aspects such as providing a higher quality of life in patients, the optimization of drug therapy and higher patient adherence. In addition, the clinical pharmacist should be a healthcare professional with the physician to provide the most appropriate drug treatment for the patient in line with ethical principles. However, in this respect, the publication on ethical attitudes of the clinical pharmacist has not been reached.
Keywords: Clinical pharmacy information systems; pharmacists; pharmaceutical services
Objective: Many research has been conducted on clinical pharmacy in Turkey and important steps are taken in terms of health system. Namely; besides the institution of clinical pharmacy graduate and doctorate programs in universities, the Ministry of Health has designated ''clinical pharmacy'' as one of the expertise fields in higher pharmacy education. Thus, the clinical pharmacist is a significant component between physician and patient in the patient-oriented health system. In this article, the case reports of clinical pharmacy practices performed by clinical pharmacists are reviewed and the importance of clinical pharmacy which is very popular because of the recent regulations on clinical pharmacy graduate education will be evaluated. Material and Methods: In the current study, disease-specific, pharmacist-based, English-written full-text articles indexed in PubMed database by the keyword ''clinical pharmacy'' were evaluated. Results: As a result of examining the 46 articles obtained in these features; it has been determined cases in which the clinical pharmacist is actively involved are mostly associated with cardiovascular system diseases. The articles which are indexed for current study are mostly prospective, as well as, retrospective and also randomized controlled including both observational and interventional methods. Conclusion: In conclusion it has been determined that the clinical pharmacist has a positive effect in most cases given in this article. For example, clinical pharmacists have important role in many aspects such as providing a higher quality of life in patients, the optimization of drug therapy and higher patient adherence. In addition, the clinical pharmacist should be a healthcare professional with the physician to provide the most appropriate drug treatment for the patient in line with ethical principles. However, in this respect, the publication on ethical attitudes of the clinical pharmacist has not been reached.
Keywords: Clinical pharmacy information systems; pharmacists; pharmaceutical services
.: İşlem Listesi