.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Kanser Hastalarının Beslenme Alışkanlıkları
Nutritional Habits of Cancer Patients
Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2021;13(2):386-95
doi: 10.5336/nurses.2020-78631
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Bu araştırma, kemoterapi alan kanser hastalarının tanı öncesi ve sonrası beslenme alışkanlıklarının karşılaştırılması ve riskli beslenme alışkanlıklarını belirlemek için Mart 2020-Temmuz 2020 tarihleri arasında Rize, Türkiye'de bir onkoloji merkezine başvuran 253 hasta ile gerçekleştirilmiştir. Gereç ve Yöntemler: Literatür incelemesi ve uzman görüşleri çerçevesinde hastaların beslenme alışkanlıklarına ışık tutacak, 3 bölüm ve toplam 56 sorudan oluşan bir anket hazırlanmıştır. Veriler, yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak elde edilmiştir. Anketin gıda tüketim sıklığı bölümünün Cronbach alfa güvenirlilik katsayısı 0,734 olarak hesaplanmıştır. Veriler, nonparametrik testlerden Wilcoxon testiy ile analiz edilmiştir. İstatistiksel olarak p<0,05 anlamlı kabul edilmiştir. Bulgular: Hastaların önemli bir kısmı, bazı içecekleri çok sıcak bazı gıdaları ise çok pişmiş/kızarmış tüketerek, riskli beslenme alışkanlıklarını devam ettirmektedir. Tanı sonrası kırmızı et, sakatat ve işlenmiş et ürünleri, peynir türleri, yağ grubuna ait tüm besinler, beyaz ekmek, kahve, çay, kola vb. gazlı içecek tüketim sıklığı azalmıştır. Yumurta, süt, yoğurt, ayran/kefir, tam tahıllı ekmek türleri, sebze ve meyve tüketim sıklıkları ise artmıştır. Bu anlamda istatistiksel anlamlılık düzeyi yüksek pek çok bulguya ulaşılmıştır (p<0,05). Hastaların, beslenme alışkanlıkları birçok açıdan değişikliğe uğradığı ve genel olarak tanı sonrası sağlıklı beslenme alışkanlıklarına daha çok yöneldikleri anlaşılmaktadır. Sonuç: Toplumu kanserden korumak ve sağlıklı bir gelecek için beslenme alışkanlıklarına yönelik farkındalıkların artırılması adına programlar hazırlanmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Beslenme; kanser; hemşire; kemoterapi; beslenme alışkanlıkları
Amaç: Bu araştırma, kemoterapi alan kanser hastalarının tanı öncesi ve sonrası beslenme alışkanlıklarının karşılaştırılması ve riskli beslenme alışkanlıklarını belirlemek için Mart 2020-Temmuz 2020 tarihleri arasında Rize, Türkiye'de bir onkoloji merkezine başvuran 253 hasta ile gerçekleştirilmiştir. Gereç ve Yöntemler: Literatür incelemesi ve uzman görüşleri çerçevesinde hastaların beslenme alışkanlıklarına ışık tutacak, 3 bölüm ve toplam 56 sorudan oluşan bir anket hazırlanmıştır. Veriler, yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak elde edilmiştir. Anketin gıda tüketim sıklığı bölümünün Cronbach alfa güvenirlilik katsayısı 0,734 olarak hesaplanmıştır. Veriler, nonparametrik testlerden Wilcoxon testiy ile analiz edilmiştir. İstatistiksel olarak p<0,05 anlamlı kabul edilmiştir. Bulgular: Hastaların önemli bir kısmı, bazı içecekleri çok sıcak bazı gıdaları ise çok pişmiş/kızarmış tüketerek, riskli beslenme alışkanlıklarını devam ettirmektedir. Tanı sonrası kırmızı et, sakatat ve işlenmiş et ürünleri, peynir türleri, yağ grubuna ait tüm besinler, beyaz ekmek, kahve, çay, kola vb. gazlı içecek tüketim sıklığı azalmıştır. Yumurta, süt, yoğurt, ayran/kefir, tam tahıllı ekmek türleri, sebze ve meyve tüketim sıklıkları ise artmıştır. Bu anlamda istatistiksel anlamlılık düzeyi yüksek pek çok bulguya ulaşılmıştır (p<0,05). Hastaların, beslenme alışkanlıkları birçok açıdan değişikliğe uğradığı ve genel olarak tanı sonrası sağlıklı beslenme alışkanlıklarına daha çok yöneldikleri anlaşılmaktadır. Sonuç: Toplumu kanserden korumak ve sağlıklı bir gelecek için beslenme alışkanlıklarına yönelik farkındalıkların artırılması adına programlar hazırlanmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Beslenme; kanser; hemşire; kemoterapi; beslenme alışkanlıkları
ABSTRACT
Objective: This research was carried out with 253 patients who admitted to an oncology center in Rize, Turkey to compare the pre-diagnosis and post-diagnosis dietary habits and to determine risky dietary habits of cancer patients receiving chemotherapy between March-July 2020. Material and Methods: Within the framework of literature review and expert opinions, a questionnaire consisting of 3 parts and 56 questions in total was prepared to shed light on the eating habits of the patients. The data were obtained using face to face interview technique. The Cronbach's alpha reliability coefficient for the food consumption frequency part of the questionnaire was calculated as 0.734. The data were analyzed with the Wilcoxon test, which is one of the nonparametric tests. Statistically p<0.05 was considered significant. Results: A significant portion of the patients continue their risky dietary habits by consuming some drinks too hot and some foods too cooked/fried. The frequency of consumption of all meat and meat products, cheese types, all foods belonging to the fat group, white bread and carbonated beverages such as coffee, tea and cola decreased after the diagnosis. On the other hand, consumption of egg, milk, yoghurt, ayran/kefir, whole grain bread types, vegetables and fruits increased. In this sense, many findings with high statistical significance have been reached (p<0.05). It is understood that the dietary habits of the patients have changed in many respects and they generally prefer healthy dietary habits after the diagnosis. Conclusion: To protect the society from cancer and for a healthy future programs should be prepared to increase awareness of dietary habits.
Keywords: Nutritional; cancer; nurse; chemotherapy; dietary habits
Objective: This research was carried out with 253 patients who admitted to an oncology center in Rize, Turkey to compare the pre-diagnosis and post-diagnosis dietary habits and to determine risky dietary habits of cancer patients receiving chemotherapy between March-July 2020. Material and Methods: Within the framework of literature review and expert opinions, a questionnaire consisting of 3 parts and 56 questions in total was prepared to shed light on the eating habits of the patients. The data were obtained using face to face interview technique. The Cronbach's alpha reliability coefficient for the food consumption frequency part of the questionnaire was calculated as 0.734. The data were analyzed with the Wilcoxon test, which is one of the nonparametric tests. Statistically p<0.05 was considered significant. Results: A significant portion of the patients continue their risky dietary habits by consuming some drinks too hot and some foods too cooked/fried. The frequency of consumption of all meat and meat products, cheese types, all foods belonging to the fat group, white bread and carbonated beverages such as coffee, tea and cola decreased after the diagnosis. On the other hand, consumption of egg, milk, yoghurt, ayran/kefir, whole grain bread types, vegetables and fruits increased. In this sense, many findings with high statistical significance have been reached (p<0.05). It is understood that the dietary habits of the patients have changed in many respects and they generally prefer healthy dietary habits after the diagnosis. Conclusion: To protect the society from cancer and for a healthy future programs should be prepared to increase awareness of dietary habits.
Keywords: Nutritional; cancer; nurse; chemotherapy; dietary habits
REFERANSLAR:
- Barajas Galindo DE, Vidal-Casariego A, Calleja-Fernández A, Hernández-Moreno A, Pintor de la Maza B, Pedraza-Lorenzo M, et al. Appetite disorders in cancer patients: impact on nutritional status and quality of life. Appetite. 2017 Jul 1;114:23-27. Epub 2017 Mar 16. [Crossref] [PubMed]
- Our World in Data [İnternet]. [Erişim tarihi: 21.08.2020]. Ritchie H, Rose M. Causes of death. Erişim linki: [Link]
- International Agency for Research on Cancer [İnternet]. © IARC 1965-2020. [Erişim tarihi: 20.08.2020]. Cancer tomorrow. Erişim linki: [Link]
- International Agency for Research on Cancer [İnternet]. © IARC 1965-2020. [Erişim tarihi: 15.08.2020]. Globocan 2018, Turkey. Erişim linki: [Link]
- Jones LW, Demark-Wahnefried W. Diet, exercise, and complementary therapies after primary treatment for cancer. Lancet Oncol. 2006;7(12):1017-26. [Crossref] [PubMed]
- Demark-Wahnefried W, Rogers LQ, Alfano CM, Thomson CA, Courneya KS, Meyerhardt JA, et al. Practical clinical interventions for diet, physical activity, and weight control in cancer survivors. CA Cancer J Clin. 2015;65(3):167-89. [Crossref] [PubMed]
- Bıçaklı DH, Yılmaz M. Kemoterapi alan onkoloji hastalarında yaşam biçimi davranışları, besin tüketim sıklıkları ve riskli beslenme alışkanlıkları. [Lifestyle behaviors, food consumption frequencies and risky nutritional habits in oncology patients receiving chemotherapy]. Bes Diy Derg. 2018;46(3):230-9. [Crossref]
- World Cancer Research Fund/American Institute for Cancer Researh [İnternet]. © 2018 World Cancer Research Fund International. [Erişim tarihi: 15.07.2020]. The cancer process. Erişim linki: [Link]
- Wiseman M. The Second World Cancer Research Fund/American Institute for Cancer Research Expert Report. Food, nutrition, physical activity, and the prevention of cancer: a global perspective: Nutrition society and bapen medical symposium on 'nutrition support in cancer therapy'. Proceedings of the Nutrition Society. 2008;67(3):253-6. [Crossref] [PubMed]
- Chan DS, Lau R, Aune D, Vieira R, Greenwood DC, Kampman E, et al. Red and processed meat and colorectal cancer incidence: meta-analysis of prospective studies. PLoS One. 2011;6(6):e20456. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Arafa MA, Waly MI, Jriesat S, Al Khafajei A, Sallam S. Dietary and lifestyle characteristics of colorectal cancer in Jordan: a case-control study. Asian Pac J Cancer Prev. 2011;12(8):1931-6. [PubMed]
- EFSA. Scientific opinion on acrylamide in food. EFSA Journal. 2015;13(6):4104. [Crossref]
- Norat T, Scoccianti C, Boutron-Ruault MC, Anderson A, Berrino F, Cecchini M, et al. European Code against Cancer 4th Edition: Diet and cancer. Cancer Epidemiol. 2015;39 Suppl 1:S56-66. [Crossref] [PubMed]
- Latino-Martel P, Cottet V, Druesne-Pecollo N, Pierre FH, Touillaud M, Touvier M, et al. Alcoholic beverages, obesity, physical activity and other nutritional factors, and cancer risk: a review of the evidence. Crit Rev Oncol Hematol. 2016;99:308-23. [Crossref] [PubMed]
- World Cancer Research Fund/American Institute for Cancer Researh. Food, nutrition, physical activity and the prevention of cancer: a global perspective. Washington, DC: AICR; 2007. [Link]
- Kushi LH, Doyle C, McCullough M, Rock CL, Demark-Wahnefried W, Bandera EV, et al; American Cancer Society 2010 Nutrition and Physical Activity Guidelines Advisory Committee. American Cancer Society Guidelines on nutrition and physical activity for cancer prevention: reducing the risk of cancer with healthy food choices and physical activity. CA Cancer J Clin. 2012;62(1):30-67. [Crossref] [PubMed]
- Lin PH, Aronson W, Freedland SJ. An update of research evidence on nutrition and prostate cancer. Urol Oncol. 2019;37(6):387-401. [Crossref] [PubMed]
- Demark-Wahnefried W, Aziz NM, Rowland JH, Pinto BM. Riding the crest of the teachable moment: promoting long-term health after the diagnosis of cancer. J Clin Oncol. 2005;20;23(24):5814-30. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Atasoy MB, Özgen Z, Yüksek Kantaş Ö, Demirel B, Aksu A, Dane F, et al. Kanser hastalarında kemoradyoterapi sırasında beslenme yönetiminde disiplinler arası işbirliğinin yeri: bir pilot çalışma. [Interdisciplinary collaboration in management of nutrition during chemoradiotherapy in cancer patients: a pilot study]. Marmara Medical Journal. 2012;25:32-6. [Link]
- Murphy JL, Girot EA. The importance of nutrition, diet and lifestyle advice for cancer survivors - the role of nursing staff and interprofessional workers. J Clin Nurs. 2013;22(11-12):1539-49. [Crossref] [PubMed]
- Öztürk Z, Koç Özerson Z, İpek KD. Meme kanseri tanısı konulmuş yetişkin kadınların beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi. [The Evaluation of the nutrition habits of the adult women diagnosed with breast cancer]. Haliç University Journal of Health Sciences. 2018;1:1-13. [Link]
- Kalaycı Ş. [SPSS applied multivariate statistics techniques]. Kalaycı Ş, editör. Mekezi Eğilim Ölçütleri. 6. Baskı. Ankara: Asil Yayın Dağıtım; 2014. p.53-68. [Link]
- Nelson KA, Walsh D. The cancer anorexia-cachexia syndrome: a survey of the Prognostic Inflammatory and Nutritional Index (PINI) in advanced disease. Journal of Pain and Symptom Management. 2002;24(4):424-8. [Crossref]
- Capra S, Ferguson M, Ried K. Cancer: impact of nutrition intervention outcome--nutrition issues for patients. Nutrition. 2001;17(9):769-72. [Crossref] [PubMed]
- Öztürk SA, Özerson Z, Özkara İO. Kanser hastalarında tanı öncesi ve sonrası beslenme alışkanlıkları, besin tüketim sıklıkları, besin takviyesi kullanımı ve kullanımı etkileyen faktörlerin karşılaştırılması. [Comparison of the nutritional habits, food frequency, use of nutritional supplements and affecting factors in cancer patients before and after diagnosis]. Mersin Üniv Saglık Bilim Derg. 2019;12(2):182-94. [Crossref]
- Ko YC, Cheng LS, Lee CH, Huang JJ, Huang MS, Kao EL, Wang HZ, Lin HJ. Chinese food cooking and lung cancer in women nonsmokers. Am J Epidemiol. 2000;15;151(2):140-7. [Crossref] [PubMed]
- Kontou N, Psaltopoulou T, Soupos N, Polychronopoulos E, Linos A, Xinopoulos D, et al. The role of number of meals, coffee intake, salt and type of cookware on colorectal cancer development in the context of the Mediterranean diet. Public Health Nutr. 2013;16(5):928-35. [Crossref] [PubMed]
- International Agency for Research on Cancer [İnternet]. © IARC 2016. [Erişim tarihi: 15.08.2020]. IARC Monographs evaluate drinking coffee, mate, and very hot beverages. Erişim linki: [Link]
- Velentzis LS, Keshtgar MR, Woodside JV, Leathem AJ, Titcomb A, Perkins KA, et al. Significant changes in dietary intake and supplement use after breast cancer diagnosis in a UK multicentre study. Breast Cancer Res Treat. 2011;128(2):473-82. [Crossref] [PubMed]
- Steinhilper L, Geyer S, Sperlich S. Health behavior change among breast cancer patients. Int J Public Health. 2013;58(4):603-13. [Crossref] [PubMed]
- Rinninella E, Mele MC, Cintoni M, Raoul P, Ianiro G, Salerno L, et al. The facts about food after cancer diagnosis: a systematic review of prospective cohort studies. Nutrients. 2020;5;12(8):2345. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Salminen EK, Lagström HK, Heikkilä S, Salminen S. Does breast cancer change patients' dietary habits? Eur J Clin Nutr. 2000;54(11):844-8. [Crossref] [PubMed]
- Brennan SF, Woodside JV, Lunny PM, Cardwell CR, Cantwell MM. Dietary fat and breast cancer mortality: a systematic review and meta-analysis. Crit Rev Food Sci Nutr. 2017;3;57(10):1999-2008. [Crossref] [PubMed]
- Nguyen TP, Luu HN, Nguyen MVT, Tran MT, Tuong TTV, Tran CTD, et al. Attributable causes of cancer in Vietnam. JCO Glob Oncol. 2020;6:195-204. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Pacheco SO, Pacheco FJ, Zapata GM, Garcia JM, Previale CA, Cura HE, et al. Food habits, lifestyle factors, and risk of prostate cancer in Central Argentina: a case control study ınvolving self-motivated health behavior modifications after diagnosis. Nutrients. 2016;9;8(7):419. [Crossref] [PubMed] [PMC]
.: İşlem Listesi