.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Kanser Gereksinimleri Ölçeği Kısa Formu: Ayaktan Tedavi Alan Hastalarda Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
Cancer Needs Questionnaire Short-Form: Turkish Validity and Reliability Study in an Ambulatory Cancer Setting
Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2021;13(3):544-55
doi: 10.5336/nurses.2020-79505
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Bu çalışmanın amacı, ayaktan kemoterapi ünitesinde tedavi alan hastalarda kullanılmak üzere geliştirilen Kanser Gereksinimleri Ölçeği Kısa Formu'nun, Türkçe geçerlilik ve güvenirliğini test etmektedir. Gereç ve Yöntemler: Metodolojik araştırma tipinde planlanan bu araştırmanın evrenini, Ankara'da bir devlet hastanesinin ayaktan kemoterapi ünitesinde tedavi alan 18 yaş üstü bütün kanser hastaları, araştırma örneklemini ayaktan kemoterapi ünitesinde tedavi alan ve araştırma kriterlerini karşılayan 295 hasta oluşturdu. Ölçeğin güvenirliği Cronbach alfa katsayısı, madde toplam korelasyon değerleri ve 2 yarı test güvenirliğiyle incelenmiştir. Yapı geçerliliğinin belirlenmesi amacıyla açımlayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Bulgular: Çalışmaya katılan kanser hastalarının yaş ortalaması 56,19 (±14,9) idi. Kanser Gereksinimleri Ölçeği Kısa Formu'nun bütününe ilişkin Cronbach alfa katsayısının 0,87, Spearman-Brown korelasyon değeri 0,787 ve Guttman Split-Half değeri 0,779 olarak hesaplandı. Ölçek için Kaiser-Meyer-Olkin değeri 0,83 olarak hesaplandı ve Bartlett testi anlamlı bulundu (p<0,001). Temel bileşenler analizi ve varimaks rotasyonuna kullanılarak yapılan analiz sonucuna göre 5 faktör toplam varyansın %59,34'ünü oluşturmakta olup, faktör yükleri 0,319-0,716 arasında değişmekte idi. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda model uyum kriterleri incelenmiş ve kabul edilebilir aralıkta ki-kare (CMIN)=947,414, ki-kare/serbestlik derecesi=2,087, kök artık değerleri ortalaması=0,061, karşılaştırmalı uyum indeksi=0,790, ölçeklendirilmiş uyum indeksi=0,667, uyum iyiliği indeksi=0,840 olduğu görüldü. Sonuç: Sonuç olarak bu çalışma, Kanser Gereksinimleri Ölçeği Kısa Formu Türkçe versiyonunun ayaktan kemoterapi ünitelerinde tedavi alan, 18 yaş ve üzerinde olan bireylerin gereksinimlerini değerlendirmek amacıyla kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğunu ortaya koymaktadır. Ölçeğin, ayaktan kemoterapi ünitelerinde çalışan sağlık profesyonelleri ve bu alanda çalışma yapan araştırmacılar tarafından kullanılabilir. Ölçeği kullanacak araştırmacıların toplam puan üzerinden değerlendirme yapmaları önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Tümörler; erişkin; ihtiyaç tespiti; sağlık hizmetleri gereksinim ve talepleri; ayaktan tedavi
Amaç: Bu çalışmanın amacı, ayaktan kemoterapi ünitesinde tedavi alan hastalarda kullanılmak üzere geliştirilen Kanser Gereksinimleri Ölçeği Kısa Formu'nun, Türkçe geçerlilik ve güvenirliğini test etmektedir. Gereç ve Yöntemler: Metodolojik araştırma tipinde planlanan bu araştırmanın evrenini, Ankara'da bir devlet hastanesinin ayaktan kemoterapi ünitesinde tedavi alan 18 yaş üstü bütün kanser hastaları, araştırma örneklemini ayaktan kemoterapi ünitesinde tedavi alan ve araştırma kriterlerini karşılayan 295 hasta oluşturdu. Ölçeğin güvenirliği Cronbach alfa katsayısı, madde toplam korelasyon değerleri ve 2 yarı test güvenirliğiyle incelenmiştir. Yapı geçerliliğinin belirlenmesi amacıyla açımlayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Bulgular: Çalışmaya katılan kanser hastalarının yaş ortalaması 56,19 (±14,9) idi. Kanser Gereksinimleri Ölçeği Kısa Formu'nun bütününe ilişkin Cronbach alfa katsayısının 0,87, Spearman-Brown korelasyon değeri 0,787 ve Guttman Split-Half değeri 0,779 olarak hesaplandı. Ölçek için Kaiser-Meyer-Olkin değeri 0,83 olarak hesaplandı ve Bartlett testi anlamlı bulundu (p<0,001). Temel bileşenler analizi ve varimaks rotasyonuna kullanılarak yapılan analiz sonucuna göre 5 faktör toplam varyansın %59,34'ünü oluşturmakta olup, faktör yükleri 0,319-0,716 arasında değişmekte idi. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda model uyum kriterleri incelenmiş ve kabul edilebilir aralıkta ki-kare (CMIN)=947,414, ki-kare/serbestlik derecesi=2,087, kök artık değerleri ortalaması=0,061, karşılaştırmalı uyum indeksi=0,790, ölçeklendirilmiş uyum indeksi=0,667, uyum iyiliği indeksi=0,840 olduğu görüldü. Sonuç: Sonuç olarak bu çalışma, Kanser Gereksinimleri Ölçeği Kısa Formu Türkçe versiyonunun ayaktan kemoterapi ünitelerinde tedavi alan, 18 yaş ve üzerinde olan bireylerin gereksinimlerini değerlendirmek amacıyla kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğunu ortaya koymaktadır. Ölçeğin, ayaktan kemoterapi ünitelerinde çalışan sağlık profesyonelleri ve bu alanda çalışma yapan araştırmacılar tarafından kullanılabilir. Ölçeği kullanacak araştırmacıların toplam puan üzerinden değerlendirme yapmaları önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Tümörler; erişkin; ihtiyaç tespiti; sağlık hizmetleri gereksinim ve talepleri; ayaktan tedavi
ABSTRACT
Objective: To test the Turkish version of Cancer Needs Questionnaire short-form version in an ambulatory cancer setting. Material and Methods: The sample universe of this study, which was planned as a methodological study design, consisted of all cancer patients aged 18 and older receiving treatment in an ambulatory cancer setting in a state hospital in Ankara, the research sample was composed of 295 patients receiving treatment in the ambulatory cancer setting and meeting the research criteria. The reliability of the scale was examined by the Cronbach's alpha coefficient, item-total correlation values, and Split-Half reliability. Exploratory Factor Analysis and Confirmatory Factor Analysis were performed to determine the construct validity. Results: The mean age of participants was 56.19 (±14.9). The Cronbach alpha coefficient for the whole of the Cancer Needs Questionnaire short-form was calculated as 0.87, Spearman-Brown correlation value as 0.787, and Guttman Split-Half value as 0.779. The Kaiser-Meyer- Olkin value for the questionnaire was calculated as 0.83 and Bartlett test was found to be significant (p<0.001). According to the results of the analysis using principal component analysis and varimax rotation, 5 factors constituted 59.34% of the total variance, and the factor loads varied between 0.319 and 0.716. As a result of the confirmatory factor analysis, the model fit criteria were examined and it was found that the acceptable range was chi-square (CMIN)=947.414, chi-square/degrees of freedom=2.087, root mean square error of approximation=0.061, comparative fit index=0.790, normed fit index=0.667, goodness of fit index=0.840. Conclusion: In conclusion, this study shows that the Turkish version of the Cancer Needs Questionnaire short-form is a valid and reliable measurement tool to be used to evaluate the needs of individuals aged 18 and over who receive treatment in ambulatory cancer settings. It is thought that the questionnaire can be used by health professionals working in ambulatory cancer settings and researchers working in this field. It is recommended that the questionnaire was evaluated on the total score.
Keywords: Neoplasms; adult; needs assessment; health services needs and demand; ambulatory care
Objective: To test the Turkish version of Cancer Needs Questionnaire short-form version in an ambulatory cancer setting. Material and Methods: The sample universe of this study, which was planned as a methodological study design, consisted of all cancer patients aged 18 and older receiving treatment in an ambulatory cancer setting in a state hospital in Ankara, the research sample was composed of 295 patients receiving treatment in the ambulatory cancer setting and meeting the research criteria. The reliability of the scale was examined by the Cronbach's alpha coefficient, item-total correlation values, and Split-Half reliability. Exploratory Factor Analysis and Confirmatory Factor Analysis were performed to determine the construct validity. Results: The mean age of participants was 56.19 (±14.9). The Cronbach alpha coefficient for the whole of the Cancer Needs Questionnaire short-form was calculated as 0.87, Spearman-Brown correlation value as 0.787, and Guttman Split-Half value as 0.779. The Kaiser-Meyer- Olkin value for the questionnaire was calculated as 0.83 and Bartlett test was found to be significant (p<0.001). According to the results of the analysis using principal component analysis and varimax rotation, 5 factors constituted 59.34% of the total variance, and the factor loads varied between 0.319 and 0.716. As a result of the confirmatory factor analysis, the model fit criteria were examined and it was found that the acceptable range was chi-square (CMIN)=947.414, chi-square/degrees of freedom=2.087, root mean square error of approximation=0.061, comparative fit index=0.790, normed fit index=0.667, goodness of fit index=0.840. Conclusion: In conclusion, this study shows that the Turkish version of the Cancer Needs Questionnaire short-form is a valid and reliable measurement tool to be used to evaluate the needs of individuals aged 18 and over who receive treatment in ambulatory cancer settings. It is thought that the questionnaire can be used by health professionals working in ambulatory cancer settings and researchers working in this field. It is recommended that the questionnaire was evaluated on the total score.
Keywords: Neoplasms; adult; needs assessment; health services needs and demand; ambulatory care
REFERANSLAR:
- World Health Organization [İnternet]. © 2020 WHO. WHO report on cancer: setting priorities, investing wisely and providing care for all. Erişim linki: [Link] Erişim tarihi: 03.02.2020
- Tian L, Cao X, Feng X. Evaluation of psychometric properties of needs assessment tools in cancer patients: a systematic literature review. PLoS One. 2019;8;14(1):e0210242. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Richardson A, Medina J, Brown V, Sitzia J. Patients' needs assessment in cancer care: a review of assessment tools. Support Care Cancer. 2007;15(10):1125-44. [Crossref] [PubMed]
- Prue G, Santin O, Porter S. Assessing the needs of informal caregivers to cancer survivors: a review of the instruments. Psychooncology. 2015;24(2):121-9. [Crossref] [PubMed]
- Crooks DL, Whelan TJ, Reyno L, Willan A, Tozer R, Mings D, et al. The initial health assessment: an intervention to identify the supportive care needs of cancer patients. Support Care Cancer. 2004;12(1):19-24. [Crossref] [PubMed]
- Brown V, Sitzia J, Richardson A, Hughes J, Hannon H, Oakley C. The development of the Chemotherapy Symptom Assessment Scale (C-SAS): a scale for the routine clinical assessment of the symptom experiences of patients receiving cytotoxic chemotherapy. Int J Nurs Stud. 2001;38(5):497-510. [Crossref] [PubMed]
- Özbayır T, Geçkil ÖS, Aslan A. An adaptation of the short-form supportive care needs survey questionnaire (SCNS-SF 34) into Turkish. Eur J Breast Health. 2017;4;13(4):183-8. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Temiz G, Durna Z. Evaluation of quality of life and health care needs in cancer patients receiving chemotherapy. J Cancer Educ. 2020;35(4):796-807. [Crossref] [PubMed]
- Aksuoğlu A, Şenturan L. Destekleyici bakım gereksinimleri ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. [Validity and reability study of the supportive care needs survey]. Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2016;36(3):121-9. [Crossref]
- Avci IA, Kumcagiz H. Psychometric evaluation of the Turkish adaptation of the supportive care needs survey-short form. J Nurs Meas. 2018;1;26(1):16-27. [Crossref] [PubMed]
- Demirkol H, Çam O. Validity and reliability study of james supportive care screening for cancer patients. Turk J Oncol. 2016;31(3):73-82. [Crossref]
- Cossich T, Schofield P, McLachlan SA. Validation of the cancer needs questionnaire (CNQ) short-form version in an ambulatory cancer setting. Qual Life Res. 2004;13(7):1225-33. [Crossref] [PubMed]
- Esin N. [Veri toplama yöntem ve araçları ve veri toplama araçlarının güvenirlik ve geçerliliği]. Hemşirelikte Araştırma: Süreç, Uygulama ve Kritik. Erdoğan S, Nahcivan N, editörler. 4. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2014. p.193-232. [Link]
- World Heath Organization [İnternet]. © 2020 WHO. Process of translation and adaptation of instruments. Erişim linki: [Link] Erişim tarihi: 02.09.2019
- Yeşilyurt S, Çapraz C. Ölçek geliştirme çalışmalarında kullanılan kapsam geçerliği için bir yol haritası. [A road map for the content validity used in scale development studies]. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2018;20(1):251-64. [Crossref]
- Alpar R. Spor Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik Güvenirlik. 6. Baskı. Ankara: Detay Yayıncılık; 2010. [Link]
- Yaman S. [Basic features of measurement tools: Validity, reliability and usability] Küçük M, Geçit Y, editörler. Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Nobel yayıncılık; 2012. p.21-46. [Link]
- Peterson RA. A meta-analysis of variance accounted for and factor loadings in exploratory factor analysis. Marketing Letters. 2000;11(3):261-75. [Link]
- Erkorkmaz U, Etikan İ, Demir O, Özdamar K, Sanisoğlu SY. Doğrulayıcı faktör analizi ve uyum indeksleri. [Confirmatory factor analysis and fit indices: review]. Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2013;33(1):210-23. [Crossref]
- Schermelleh-Engel K, Moosbrugger H, Müller H. Evaluating the fit of structural equation models: tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research. 2003;8(8):23-74. [Link]
- Hooper D, Coughlan J, Mullen MR. Structural equation modelling: guidelines for determining model fit. EJBRM. 2007;6(1):53-60. [Link]
- Borsa JC, Damásio BF, Bandeira DR. Cross-cultural adaptation, and validation of psychological instruments: some considerations. Paidéia (Ribeirão Preto). 2012;22(53):423-32. [Crossref]
- Beaton DE, Bombardier C, Guillemin F, Ferraz MB. Guidelines for the process of cross-cultural adaptation of self-report measures. Spine (Phila Pa 1976). 2000;15;25(24):3186-91. [Crossref] [PubMed]
- Çapık C, Gözüm S, Aksayan S. Kültürlerarası ölçek uyarlama aşamaları, dil ve kültür uyarlaması: güncellenmiş rehber. [Intercultural scale adaptation stages, language and culture adaptation: updated guideline]. FNJN Florence Nightingale Journal of Nursing. 2018;26(3):199-210. [Crossref]
- Karakoç FY, Dönmez L. Ölçek geli̇şti̇rme çalışmalarında temel ilkeler. [Basic principles in scale development]. Tıp Eğitimi Dünyası. 2014;13(40):39-49. [Crossref]
- Ercan İ, Kan İ. Ölçeklerde güvenirlik ve geçerlik. [Reliability and validity in the scales]. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2004;30(3):211-6. [Link]
- Chen SC, Lai YH, Cheng SY, Liao CT, Chang JT. Psychometric testing of the Chinese-version cancer needs questionnaire short form head and neck cancer-specific version in oral cavity cancer patients. Support Care Cancer. 2011;19(5):647-56. [Crossref] [PubMed]
- Karagöz Y. SPSS ve AMOS Uygulamalı Nicel-Nitel-Karma Bilimsel Araştırma Yöntemleri ve Yayın Etiği. 1. Baskı. İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık; 2018. [Link]
- Orçan F. Exploratory and confirmatory factor analysis: which one to use first? Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology. 2018;9(4):414-21. [Crossref]
- Çokluk Ö, Şekercioğlu G, Büyüköztürk Ş. Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları. 2. Baskı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık; 2012. [Link]
- Çapık C. Geçerlik ve güvenirlik çalışmalarında doğrulayıcı faktör analizinin kullanımı. [Use of confirmatory factor analysis in validity and reliability studies]. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014;17(3):196-205. [Link]
.: İşlem Listesi