Antihipertansif İlaçlar Özel Sayısı
Kan Basıncı ve Düzenlenmesi
BLOOD PRESSURE AND REGULATION
Turkiye Klinikleri J Int Med Sci. 2007;3(18):1-16
Makale Dili: TR
ÖZET
Sistemlerin besin ve oksijen ihtiyacını karşılayan, atıklarını uzaklaştıran ve bunları değişen durumlarda da devam ettiren dolaşım sistemidir. Bu sistem bir pompa (kalp) ve damar (arter, arteriyol, kapiller, venül ve ven) ağından oluşmuştur. Pompa sayesinde kan devamlı hareket halinde tutulur. Damarların özellikleri sayesinde de kan her bölümde amaca yönelik bir basınç altında bulunur. Tüm bu basınçların ana belirleyicisi arter sistemindeki basınçlardır ve normal sınırlar içinde tutulması yaşamsaldır. Bu sayede gündelik hayatta ve değişen şartlarda (egzersiz, beslenme vb.) tüm dokulara ideal kan akımının devam etmesi sağlanır. Organizma bu amaçlara ulaşmak için kan basıncı ve ilgili sistemler üzerinde (kalp kası, damar düz kası vb.) hızlı, güçlü, kalıcı ve farklı kontrol mekanizmalarına sahiptir. Bu mekanizmalardan bazıları otonom (sempatik ve parasempatik) kontrol, baroreseptör kontrolü ve nihayet böbreğe ait kalıcı ve güçlü mekanizmalardır. Baroreseptörler kardiyovasküler düzenleyici mekanizmaların en önemli haber kaynakları olarak kabul edilebilir. Arteriyel kan basıncının anlık verilerini ilgili merkezlere ulaştırırlar. Merkezin yanıtları genellikle otonom sinir sistemi üzerinden olur. Özellikle sempatik yanıtlar kalp kası (kronotropik, inotropik) ve arteriyolar düz kas üzerinde (vazokonstriktör) çok güçlü etkilere sahiptir. Bununla birlikte dolaşım sistemi üzerinde uzun dönemde etkili organ böbreklerdir. Böbrekler nefronlarda bulunan özelleşmiş bir sistem (glomerüle yakın aparat) ile damar içinde dolaşan sıvı miktarını daima rasat altında tutar ve gerekli düzenlemeleri yapar. Fizyolojik düzenleyici mekanizmalar bozulduğunda veya aksadığında kan basıncı düzensizliği ile başlayan doku ve organ problemleri ortaya çıkar.
Anahtar Kelimeler: Fizyoloji, kalp-damar sistemi, kan basıncı
Sistemlerin besin ve oksijen ihtiyacını karşılayan, atıklarını uzaklaştıran ve bunları değişen durumlarda da devam ettiren dolaşım sistemidir. Bu sistem bir pompa (kalp) ve damar (arter, arteriyol, kapiller, venül ve ven) ağından oluşmuştur. Pompa sayesinde kan devamlı hareket halinde tutulur. Damarların özellikleri sayesinde de kan her bölümde amaca yönelik bir basınç altında bulunur. Tüm bu basınçların ana belirleyicisi arter sistemindeki basınçlardır ve normal sınırlar içinde tutulması yaşamsaldır. Bu sayede gündelik hayatta ve değişen şartlarda (egzersiz, beslenme vb.) tüm dokulara ideal kan akımının devam etmesi sağlanır. Organizma bu amaçlara ulaşmak için kan basıncı ve ilgili sistemler üzerinde (kalp kası, damar düz kası vb.) hızlı, güçlü, kalıcı ve farklı kontrol mekanizmalarına sahiptir. Bu mekanizmalardan bazıları otonom (sempatik ve parasempatik) kontrol, baroreseptör kontrolü ve nihayet böbreğe ait kalıcı ve güçlü mekanizmalardır. Baroreseptörler kardiyovasküler düzenleyici mekanizmaların en önemli haber kaynakları olarak kabul edilebilir. Arteriyel kan basıncının anlık verilerini ilgili merkezlere ulaştırırlar. Merkezin yanıtları genellikle otonom sinir sistemi üzerinden olur. Özellikle sempatik yanıtlar kalp kası (kronotropik, inotropik) ve arteriyolar düz kas üzerinde (vazokonstriktör) çok güçlü etkilere sahiptir. Bununla birlikte dolaşım sistemi üzerinde uzun dönemde etkili organ böbreklerdir. Böbrekler nefronlarda bulunan özelleşmiş bir sistem (glomerüle yakın aparat) ile damar içinde dolaşan sıvı miktarını daima rasat altında tutar ve gerekli düzenlemeleri yapar. Fizyolojik düzenleyici mekanizmalar bozulduğunda veya aksadığında kan basıncı düzensizliği ile başlayan doku ve organ problemleri ortaya çıkar.
Anahtar Kelimeler: Fizyoloji, kalp-damar sistemi, kan basıncı
ABSTRACT
Cardiovascular system serves the nutrition and oxygen to, and removes the waste products from all systems in all circumstance including normal and different situations. This system consists of a pomp (heart) and vessels network including artery, arteriole, capillary, venule and vein. Blood in the vessels has been kept in motion via the pump. Blood has also been stayed under constant pressure and velocity by way of vessel properties. The main characteristic of the pressure in different vessels is the pressure of arterial ones, in another word, systemic blood pressure and keeping these pressures under normal values are vital. By this way, all tissues can be supported for ideal blood demand by cardiovascular system during both daily life and changed (e.g., exercise, nutrition) positions. Human body has different control mechanisms those are fast, strong, and constant over blood pressure and other related systems (e.g., myocardium, vessel smooth muscle) to reach such goals. Some of these mechanisms are autonomic (sympathetic and parasympathetic) control, baroreceptor reflex, as well as constant and strong mechanism belonging to kidney. Baroreceptor reflexes may have been accepted as most important data source of the cardiovascular regulatory mechanisms. These receptors carry the instant blood pressure data to the related centers. Responses of the center have generally been mediated by autonomic nervous system. Particularly, sympathetic responses have strong effects over heart muscle (chronotropic, inothropic), and arteriolar smooth muscle (vasoconstrictor). However, the kidney is the organ which has prolonged effects over circulation. Kidneys focus and regulate the volume of intravascular bad through a special system (juxtaglomerular apparatus) placed in nephrons. When the physiologic regulatory mechanisms have been broken or hampered, irregular blood pressure may lead tissue and organ problems.
Keywords: Physiology, cardiovascular system, blood pressure
Cardiovascular system serves the nutrition and oxygen to, and removes the waste products from all systems in all circumstance including normal and different situations. This system consists of a pomp (heart) and vessels network including artery, arteriole, capillary, venule and vein. Blood in the vessels has been kept in motion via the pump. Blood has also been stayed under constant pressure and velocity by way of vessel properties. The main characteristic of the pressure in different vessels is the pressure of arterial ones, in another word, systemic blood pressure and keeping these pressures under normal values are vital. By this way, all tissues can be supported for ideal blood demand by cardiovascular system during both daily life and changed (e.g., exercise, nutrition) positions. Human body has different control mechanisms those are fast, strong, and constant over blood pressure and other related systems (e.g., myocardium, vessel smooth muscle) to reach such goals. Some of these mechanisms are autonomic (sympathetic and parasympathetic) control, baroreceptor reflex, as well as constant and strong mechanism belonging to kidney. Baroreceptor reflexes may have been accepted as most important data source of the cardiovascular regulatory mechanisms. These receptors carry the instant blood pressure data to the related centers. Responses of the center have generally been mediated by autonomic nervous system. Particularly, sympathetic responses have strong effects over heart muscle (chronotropic, inothropic), and arteriolar smooth muscle (vasoconstrictor). However, the kidney is the organ which has prolonged effects over circulation. Kidneys focus and regulate the volume of intravascular bad through a special system (juxtaglomerular apparatus) placed in nephrons. When the physiologic regulatory mechanisms have been broken or hampered, irregular blood pressure may lead tissue and organ problems.
Keywords: Physiology, cardiovascular system, blood pressure
.: İşlem Listesi