.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
İnfertil Çiftlerin Stres Seviyesi ve Yaşam Kalitesi ile Kadınların Öz Yeterliği ve Fertiliteye Hazır Oluşluluğunu Etkileyen Faktörler: Tanımlayıcı ve Kesitsel Çalışma
Factors Affecting the Stress Levels and Quality of Life of Infertile Couples, and Women's Self-Efficacy and Readiness for Fertility: A Descriptive and Cross-Sectional Study
Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2025;17(2):647-59
doi: 10.5336/nurses.2024-105075
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Bu çalışmada, infertilite kliniğine başvuran çiftlerin stres seviyesi ve yaşam kalitesi ile infertil kadınların öz yeterliği, fertiliteye hazır oluşluğu ve etkileyen faktörlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı ve kesitsel olarak yürütülen bu çalışma, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Aile Planlaması İnfertilite Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde Mart-Aralık 2021 tarihleri arasında 188 infertil çiftle yürütülmüştür. Araştırma verilerinin toplanmasında Kadın ve Erkek Tanıtıcı Soru Formu, İnfertilite Stres Ölçeği, İnfertilite Öz Yeterlilik Ölçeği-Kısa Formu, Fertilite Hazıroluşluk Ölçeği ve Fertilite İlişkili Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanılmıştır. Bulgular: Kadınların bireysel stres seviyelerinin erkeklere kıyasla daha yüksek olduğu belirlenmiştir [kadınlar: ortanca 3,0, çeyrekler arası genişlik [inter quantile range (IQR)]: 7,0; erkekler: ortanca 3,0, IQR: 6)]. Ayrıca, kadınların duygusal alandaki yaşam kalitesinin erkeklere kıyasla daha düşük olduğu (kadınlar: 72,9±20,7; erkekler: 75,2±19,7), buna karşın zihin-beden alanındaki yaşam kalitelerinin daha yüksek olduğu saptanmıştır (kadınlar: 80,1±20,5; erkekler: 73,9±12,0). Yaşı 35 ve üzerinde olan kadınların öz yeterlilikleri yüksekken, daha önce yardımcı üreme tedavisi almış olanların stres seviyeleri yüksek, fertilite hazır oluşlukları ve yaşam kaliteleri istatistiksel olarak düşük bulunmuştur. Üç yıl ve daha uzun süredir çocuk isteyen kadınların ve ilçede yaşayan erkeklerin stres seviyeleri diğer gruplara göre istatistiksel anlamlı olarak yüksektir. İnfertilite öz yeterlilik algısı 3 yıl ve daha uzun süredir çocuk isteyen kadınlarda yüksek saptanmıştır. Sonuç: Geçmiş tedavi deneyimi ve çocuk isteme süresinin uzamasının kadınları psikolojik olarak etkilediği, kadınların erkeklerden daha çok duygusal zorlanma yaşadığı belirlenen bu çalışmada, sağlık çalışanlarının infertil çiftlere bakım verirken çiftlerde stres seviyesi, yaşam kalitesi, kadınlarda öz yeterlilik ve fertilite hazır oluşluğun değerlendirilmesinin önemli olduğu düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: İnfertilite; stres; öz yeterlilik; yaşam kalitesi
Amaç: Bu çalışmada, infertilite kliniğine başvuran çiftlerin stres seviyesi ve yaşam kalitesi ile infertil kadınların öz yeterliği, fertiliteye hazır oluşluğu ve etkileyen faktörlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı ve kesitsel olarak yürütülen bu çalışma, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Aile Planlaması İnfertilite Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde Mart-Aralık 2021 tarihleri arasında 188 infertil çiftle yürütülmüştür. Araştırma verilerinin toplanmasında Kadın ve Erkek Tanıtıcı Soru Formu, İnfertilite Stres Ölçeği, İnfertilite Öz Yeterlilik Ölçeği-Kısa Formu, Fertilite Hazıroluşluk Ölçeği ve Fertilite İlişkili Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanılmıştır. Bulgular: Kadınların bireysel stres seviyelerinin erkeklere kıyasla daha yüksek olduğu belirlenmiştir [kadınlar: ortanca 3,0, çeyrekler arası genişlik [inter quantile range (IQR)]: 7,0; erkekler: ortanca 3,0, IQR: 6)]. Ayrıca, kadınların duygusal alandaki yaşam kalitesinin erkeklere kıyasla daha düşük olduğu (kadınlar: 72,9±20,7; erkekler: 75,2±19,7), buna karşın zihin-beden alanındaki yaşam kalitelerinin daha yüksek olduğu saptanmıştır (kadınlar: 80,1±20,5; erkekler: 73,9±12,0). Yaşı 35 ve üzerinde olan kadınların öz yeterlilikleri yüksekken, daha önce yardımcı üreme tedavisi almış olanların stres seviyeleri yüksek, fertilite hazır oluşlukları ve yaşam kaliteleri istatistiksel olarak düşük bulunmuştur. Üç yıl ve daha uzun süredir çocuk isteyen kadınların ve ilçede yaşayan erkeklerin stres seviyeleri diğer gruplara göre istatistiksel anlamlı olarak yüksektir. İnfertilite öz yeterlilik algısı 3 yıl ve daha uzun süredir çocuk isteyen kadınlarda yüksek saptanmıştır. Sonuç: Geçmiş tedavi deneyimi ve çocuk isteme süresinin uzamasının kadınları psikolojik olarak etkilediği, kadınların erkeklerden daha çok duygusal zorlanma yaşadığı belirlenen bu çalışmada, sağlık çalışanlarının infertil çiftlere bakım verirken çiftlerde stres seviyesi, yaşam kalitesi, kadınlarda öz yeterlilik ve fertilite hazır oluşluğun değerlendirilmesinin önemli olduğu düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: İnfertilite; stres; öz yeterlilik; yaşam kalitesi
ABSTRACT
Objective: This study aimed to examine the stress levels and quality of life of couples attending an infertility clinic, as well as the selfefficacy and fertility readiness of infertile women, and the factors affecting these variables. Material and Methods: This descriptive and cross-sectional study design study was conducted with 188 infertile couples at the Family Planning Infertility Application and Research Center of Manisa Celal Bayar University between March-December 2021. Data collection tools included the Women And Men Descriptive Characteristics Questionnaire, Fertility Problem Stress Scales, the Self-Efficacy Scale-Short Form, Fertility Preparedness Scale, and the Fertility Quality of Life Scale. Results: It was determined that women's individual stress levels were higher compared to men [women: median 3.0, inter quantile range (IQR): 7.0; men: median 3.0, IQR: 6]. Additionally, it was determined that women's quality of life in the emotional domain was lower compared to men (women: 72.9±20.7; men: 75.2±19.7), whereas their quality of life in the mind-body domain was higher (women: 80.1±20.5; men: 73.9±12.0). Women aged 35 and over had higher self-efficacy, while those who had previously undergone assisted reproductive treatment had higher stress levels, and their fertility readiness and quality of life were statistically lower. Women who had been trying to conceive for 3 years or more and men living in rural areas had statistically significantly higher stress levels compared to other groups. The perception of infertility self-efficacy was found to be higher in women who had been trying to conceive for 3 years or longer. Conclusion: In this study, it was determined that previous treatment experience and prolonged duration of wanting a child psychologically affect women, with women experiencing more emotional distress than men. It is considered important for healthcare professionals to evaluate stress levels, quality of life, self-efficacy, and fertility readiness when providing care to infertile couples.
Keywords: Infertility; stress; self-efficacy; quality of life
Objective: This study aimed to examine the stress levels and quality of life of couples attending an infertility clinic, as well as the selfefficacy and fertility readiness of infertile women, and the factors affecting these variables. Material and Methods: This descriptive and cross-sectional study design study was conducted with 188 infertile couples at the Family Planning Infertility Application and Research Center of Manisa Celal Bayar University between March-December 2021. Data collection tools included the Women And Men Descriptive Characteristics Questionnaire, Fertility Problem Stress Scales, the Self-Efficacy Scale-Short Form, Fertility Preparedness Scale, and the Fertility Quality of Life Scale. Results: It was determined that women's individual stress levels were higher compared to men [women: median 3.0, inter quantile range (IQR): 7.0; men: median 3.0, IQR: 6]. Additionally, it was determined that women's quality of life in the emotional domain was lower compared to men (women: 72.9±20.7; men: 75.2±19.7), whereas their quality of life in the mind-body domain was higher (women: 80.1±20.5; men: 73.9±12.0). Women aged 35 and over had higher self-efficacy, while those who had previously undergone assisted reproductive treatment had higher stress levels, and their fertility readiness and quality of life were statistically lower. Women who had been trying to conceive for 3 years or more and men living in rural areas had statistically significantly higher stress levels compared to other groups. The perception of infertility self-efficacy was found to be higher in women who had been trying to conceive for 3 years or longer. Conclusion: In this study, it was determined that previous treatment experience and prolonged duration of wanting a child psychologically affect women, with women experiencing more emotional distress than men. It is considered important for healthcare professionals to evaluate stress levels, quality of life, self-efficacy, and fertility readiness when providing care to infertile couples.
Keywords: Infertility; stress; self-efficacy; quality of life
REFERANSLAR:
- Lo SS, Kok WM. Sexual functioning and quality of life of Hong Kong Chinese women with infertility problem. Hum Fertil (Camb). 2016;19(4):268-74. [Crossref] [PubMed]
- Andrei F, Salvatori P, Cipriani L, Damiano G, Dirodi M, Trombini E, et al. Self-efficacy, coping strategies and quality of life in women and men requiring assisted reproductive technology treatments for anatomical or non-anatomical infertility. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2021;264:241-6. [Crossref] [PubMed]
- Asazawa K, Jitsuzaki M, Mori A, Ichikawa T. Effectiveness of a web-based partnership support program for preventing decline in the quality of life of male patients undergoing infertility treatment: a quasi-experimental study. Jpn J Nurs Sci. 2023;20(3):e12536. [PubMed]
- Goker A, Yanikkerem E, Birge O, Kuscu NK. Quality of life in Turkish infertile couples and related factors. Hum Fertil (Camb). 2018;21(3):195-203. [Crossref] [PubMed]
- Kaya Z, Şahin N. İnfertil erkeklerin infertilite ve tedavi sürecine yönelik deneyimleri: bir sistematik derleme [Experiences of infertile men regarding infertility and the treatment process: a systematic review]. Celal Bayar Univ Sag Bil Enst Derg. 2019;6(4):328-36.
- Li G, Zhao D, Wang Q, Zhou M, Kong L, Fang M, et al. Infertility-related stress and quality of life among infertile women with polycystic ovary syndrome: does body mass index matter? J Psychosom Res. 2022;158:110908. [Crossref] [PubMed]
- Bose S, Roy B, Umesh S. Marital duration, and fertility-related stress as predictors of quality of life: gender differences among primary infertile couples. J Hum Reprod Sci. 2021;14(2):184-90. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Wadadekar GS, Inamdar DB, Nimbargi VR. Assessment of impact of infertility & its treatment on quality of life of infertile couples using Fertility Quality of Life Questionnaire. J Hum Reprod Sci. 2021;14(1):3-10. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Cousineau TM, Green TC, Corsini EA, Barnard T, Seibring AR, Domar AD. Development and validation of the Infertility Self-Efficacy scale. Fertil Steril. 2006;85(6):1684-96. [Crossref] [PubMed]
- Durgun Ozan Y, Duman M. İnfertilite tedavi sürecindeki kadınların fertilite uyumları ile öz-yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [The relationship between fertility adjustment and self-efficacy of women in the period of infertility treatment]. Jinekoloji - Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi. 2018;15(2):43-6. [Link]
- Chu X, Geng Y, Zhang R, Guo W. Perceived social support and life satisfaction in ınfertile women undergoing treatment: a moderated mediation model. Front Psychol. 2021;12:651612. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Vazirnia F, Karimi J, Goodarzi K, Sadeghi M. Effects of integrative behavioral couple therapy on infertility self-efficacy, dyadic adjustment, and sexual satisfaction in infertile couples. J Client-Centered Nurs Care. 2021;7(1):43-54. [Link]
- Erdemoğlu Ç, Aksoy Derya Y. The effect of hypnofertility on fertility preparedness, stress, and coping with stress in women having in vitro fertilization: A randomized controlled trial. J Reprod Infant Psychol. 2024;42(4):569-580. [Crossref]
- Fata S, Tokat MA. Does hypnofertility-based nursing care affect cortisol levels, fertility preparedness, and pregnancy outcomes in women undergoing in vitro fertilization? A randomized controlled trial. Biol Res Nurs. 2021;23(3):418-29. [Crossref] [PubMed]
- Schmidt L. Infertility and assisted reproduction in Denmark. Epidemiology and psychosocial consequences. Dan Med Bull. 2006;53(4):390-417. [PubMed]
- Yilmaz T, Yesiltepe Oskay U. The copenhagen multi-centre psychosocial infertility (COMPI) fertility problem stress and coping strategy scales: a psychometric validation study in turkish infertile couples. Int J Caring Sci. 2016;9(2):452-62. [Link]
- Arslan-Özkan İ, Okumuş H, Lash AA, Firat MZ. Cultural Validation of the Turkish Version of the Infertility Self-Efficacy Scale-Short Form (TISE-SF). J Transcult Nurs. 2014;25(3):232-40. [Crossref] [PubMed]
- Fata S, AluŞ Tokat M. Development of Fertility Preparedness Scale for women receiving fertility treatment. J Nurs Res. 2020;28(3):e95. [Crossref] [PubMed]
- Boivin J, Takefman J, Braverman A. The fertility quality of life (FertiQoL) tool: development and general psychometric properties. Hum Reprod. 2011;26(8):2084-91. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Çetinbaş A, Dağdeviren HN, Öztora S, Çaylan A, Sezer Ö. Doğurganlık sorunu yaşayan kişiler için hayat kalitesi ölçeğinin Türkçe versiyonunun iç güvenilirlik analizi. Euras J Fam Med. 2014;3(2):105-10.
- Yilmaz T, Oskay UY. The Evaluation of Methods Used to Cope with Infertility Stress of Infertile Couples in Turkey. International Journal of Caring Sciences. 2017;10(3):1595-604. [Link]
- Civan E, Beydağ KD. İnfertil kadın ve erkeklerin infertilite stresi ve eş destek düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Investigation of the relationship between infertility stress and spouse support levels of infertility women and men]. Artuklu Int J Health Sci. 2023;3(1):58-63. [Crossref]
- Khalesi ZB, Kenarsari FJ. Anxiety, depression, and stress: a comparative study between couples with male and female infertility. BMC Womens Health. 2024;24(1):228. Erratum in: BMC Womens Health. 2025;25(1):58. [PubMed] [PMC]
- Alosaimi FD, Bukhari M, Altuwirqi M, Habous M, Madbouly K, Abotalib Z, et al. Gender differences in perception of psychosocial distress and coping mechanisms among infertile men and women in Saudi Arabia. Hum Fertil (Camb). 2017;20(1):55-63. [Crossref] [PubMed]
- Peterson BD, Pirritano M, Christensen U, Schmidt L. The impact of partner coping in couples experiencing infertility. Hum Reprod. 2008;23(5):1128-37. [Crossref] [PubMed]
- Juniarto AZ, Putri A, Huda PSN, Sulistiyono RC, Fathurrahman, Herlina EC, et al. Infertile self-efficacy, satisfaction with life, and well-being in infertile patients. Teikyo Med J. 2021;44(6):2649-66. [Link]
- Mirzaasgari H, Momeni F, Pourshahbaz A, Keshavarzi F, Hatami M. The relationship between coping strategies and infertility self-efficacy with pregnancy outcomes of women undergoing in vitro fertilization: a prospective cohort study. Int J Reprod Biomed. 2022;20(7):539-48. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Arslan-Özkan İ, Okumuş H, Buldukoğlu K. A randomized controlled trial of the effects of nursing care based on Watson's Theory of Human Caring on distress, self-efficacy and adjustment in infertile women. J Adv Nurs. 2014;70(8):1801-12. [Crossref] [PubMed]
- Tokat MA, Demirdağ C. The fertility preparedness and affecting factor in women that undergoing fertility treatment. Reprod Biomed Online. 2023;47(Suppl):50-1. [Crossref] [PubMed]
- Aksu S, Şayan Ö. Batı Marmara Bölgesindeki bir üniversite hastanesinde infertilite tedavisi gören kadınların damgalanma, stres ve depresyon düzeylerinin belirlenmesi [Determination of stigma, stress and depression levels in women receiving infertility treatment at a university hospital in the West Marmara Region]. Istanbul Gelisim Univ J Health Sci. 2023;(19):178-93. [Crossref]
- Sis Çelik A, Kırca N. Primer infertil kadınların infertiliteye bağlı yaşadıkları stres düzeyleri ve etkileyen bazı faktörlerin belirlenmesi [Determining the stress level of infertile women due to infertility and the some factors that affect their stress level]. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bil Derg. 2018;21(2):104-14. [Link]
- Dağlar G, Bilgiç D, Çakır D. İnfertil kadınlarda fertilite yaşam kalitesinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi [Identifying fertility quality of life and affecting factors of infertile women]. Anatolian Clin J Med Sci. 2024;29(1):19-28. [Crossref]
- Ataman H, Aba YA, Güler Y. Complementary and alternative medicine methods used by Turkish infertile women and their effect on quality of life. Holist Nurs Pract. 2019;33(5):303-11. [Crossref] [PubMed]
- Lei A, You H, Luo B, Ren J. The associations between infertility-related stress, family adaptability and family cohesion in infertile couples. Sci Rep. 2021;11(1):24220. [Link]
- Milazzo A, Mnatzaganian G, Elshaug AG, Hemphill SA, Hiller JE; Astute Health Study Group. Depression and anxiety outcomes associated with failed assisted reproductive technologies: a systematic review and meta-analysis. PLoS One. 2016;11(11):e0165805. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Güneri SE, Kavlak O, Tavmergen Göker EN. İnfertil kadınlarda umut ve umutsuzluk: fenomenolojik çalışma [Hope and hopelessness in infertil women: phenomenological study]. Curr. Approaches Psychiatry. 2019;11(Suppl 1):24-36. [Link]
.: İşlem Listesi