.: TIBBİ EĞİTİM
Hiperbarik Oksijen Tedavisi
Hyperbaric Oxygen Therapy: Medical Education
Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2008;28(2):206-16
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Hiperbarik oksijen (HBO) tedavisi hastalara veya deney hayvanlarına tamamen kapalı basınç odalarında, normal atmosfer basıncından yüksek basınçlar altında %100 oksijen uygulanmasıdır. HBO tedavisinin ilk hali 1600 yılların ortalarında daha oksijen keşfedilmeden basınçlı hava tedavisi şeklinde uygulanmaya başlanmıştır. Daha sonra 1800'lü yılların sonlarına kadar bilimsel temellerden uzak denebilecek şekilde uygulanmıştır. O dönemlerden günümüze kadar ise birçok deneysel ve klinik çalışma ile yararları ortaya konmuştur. Basınç altında oksijenin ve diğer gazların etkileri temel gaz kanunları üzerinden açıklanır ve bu kanunların bilinmesi HBO tedavisinde güvenlik açısından çok önemlidir. Hiperbarik oksijenizasyonun insan vücudu üzerinde iki temel fizyolojik etkisi vardır. Bunların birincisi vücut içindeki gazlar üzerine mekanik etkisi, diğeri ise kanda parsiyel oksijen basıncını arttırıcı etkisidir. Genel olarak tedavi edici etkinliği ise bu iki temel etki üzerindendir. Günümüzde HBO, hava ve gaz embolisi, dekompresyon hastalığı, CO zehirlenmesi ve duman inhalasyonu gibi patolojilerin ana tedavi yöntemidir. Bunun yanında diyabetik yaralar, iyileşmeyen problemli yaralar, nekrotizan yumuşak doku enfeksiyonları, kronik osteomiyelit, deri flep ve greftleri, bazı akut iskemik durumlar, gazlı gangren gibi patolojilerde de yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunlara ek olarak HBO'nun yaygın endikasyon alanlarına girmeyen ancak başarılı sonuçlar ve olgu serileri mevcut olan yeni birçok araştırma alanı da bulunmaktadır. Multipl skleroz, septik şok, fibromiyalji, migren, hemorajik sistit, serebral palsi ve otistik çocuklardaki kullanımı bunlara örnek olarak verilebilir. Her geçen gün endikasyon alanları artan HBO tedavisi bilim insanlarının katkısıyla yayılmaya ve gelişmeye devam etmektedir ve edecektir.
Anahtar Kelimeler: Hiperbarik oksijen; tedavi; fizyoloji; fizyopatoloji
Hiperbarik oksijen (HBO) tedavisi hastalara veya deney hayvanlarına tamamen kapalı basınç odalarında, normal atmosfer basıncından yüksek basınçlar altında %100 oksijen uygulanmasıdır. HBO tedavisinin ilk hali 1600 yılların ortalarında daha oksijen keşfedilmeden basınçlı hava tedavisi şeklinde uygulanmaya başlanmıştır. Daha sonra 1800'lü yılların sonlarına kadar bilimsel temellerden uzak denebilecek şekilde uygulanmıştır. O dönemlerden günümüze kadar ise birçok deneysel ve klinik çalışma ile yararları ortaya konmuştur. Basınç altında oksijenin ve diğer gazların etkileri temel gaz kanunları üzerinden açıklanır ve bu kanunların bilinmesi HBO tedavisinde güvenlik açısından çok önemlidir. Hiperbarik oksijenizasyonun insan vücudu üzerinde iki temel fizyolojik etkisi vardır. Bunların birincisi vücut içindeki gazlar üzerine mekanik etkisi, diğeri ise kanda parsiyel oksijen basıncını arttırıcı etkisidir. Genel olarak tedavi edici etkinliği ise bu iki temel etki üzerindendir. Günümüzde HBO, hava ve gaz embolisi, dekompresyon hastalığı, CO zehirlenmesi ve duman inhalasyonu gibi patolojilerin ana tedavi yöntemidir. Bunun yanında diyabetik yaralar, iyileşmeyen problemli yaralar, nekrotizan yumuşak doku enfeksiyonları, kronik osteomiyelit, deri flep ve greftleri, bazı akut iskemik durumlar, gazlı gangren gibi patolojilerde de yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunlara ek olarak HBO'nun yaygın endikasyon alanlarına girmeyen ancak başarılı sonuçlar ve olgu serileri mevcut olan yeni birçok araştırma alanı da bulunmaktadır. Multipl skleroz, septik şok, fibromiyalji, migren, hemorajik sistit, serebral palsi ve otistik çocuklardaki kullanımı bunlara örnek olarak verilebilir. Her geçen gün endikasyon alanları artan HBO tedavisi bilim insanlarının katkısıyla yayılmaya ve gelişmeye devam etmektedir ve edecektir.
Anahtar Kelimeler: Hiperbarik oksijen; tedavi; fizyoloji; fizyopatoloji
ABSTRACT
Hyperbaric oxygen (HBO) therapy is a 100% oxygen administration with higher pressure than atmospheric one to patients or animals in a totally closed chamber. The primary form of HBO treatment had administered simply pressurized ambient air in the mid of 1600's before oxygen had been discovered. Later, up to late 1800's, HBO had been administered without enough scientific support. From these years to date, beneficial effects has been established through abundant experimental and clinical trials. Effects of oxygen and other gases under pressure are explained via main gas laws and to be aware of these laws is essential regarding HBO treatment safety. Hyperbaric oxygenation has two fundamental physiologic effects on human body. First of them is mechanical effect on bodily gases, the other is the incremental effect of blood partial oxygen pressure. Generally, treatment efficacy of HBO is based on these two effects. Today, HBO is fundamental treatment modality for pathologies such as air-gas embolism, decompression sickness, CO poisoning and smoke inhalation. HBO treatment has also been widely administered for other pathologies such as diabetic wounds, compromised problematic wounds, necrotizing soft tissue infection, chronic osteomyelitis, skin graft and flaps, several acute ischemic conditions, and gaseous gangrene. Additionally, although not widely accepted indications, many novel research areas are available where there are successful outcome and clinical trials. Some examples may be given as multiple sclerosis, septic shock, fibromyalgia, migraine, hemorrhagic cystitis, cerebral palsy and autistic children. HBO treatment, which its indication field has been increasing as the day passed, has widen and gained improvement via contribution of scientists.
Keywords: Hyperbaric oxygenation; therapy; physiology; physiopathology
Hyperbaric oxygen (HBO) therapy is a 100% oxygen administration with higher pressure than atmospheric one to patients or animals in a totally closed chamber. The primary form of HBO treatment had administered simply pressurized ambient air in the mid of 1600's before oxygen had been discovered. Later, up to late 1800's, HBO had been administered without enough scientific support. From these years to date, beneficial effects has been established through abundant experimental and clinical trials. Effects of oxygen and other gases under pressure are explained via main gas laws and to be aware of these laws is essential regarding HBO treatment safety. Hyperbaric oxygenation has two fundamental physiologic effects on human body. First of them is mechanical effect on bodily gases, the other is the incremental effect of blood partial oxygen pressure. Generally, treatment efficacy of HBO is based on these two effects. Today, HBO is fundamental treatment modality for pathologies such as air-gas embolism, decompression sickness, CO poisoning and smoke inhalation. HBO treatment has also been widely administered for other pathologies such as diabetic wounds, compromised problematic wounds, necrotizing soft tissue infection, chronic osteomyelitis, skin graft and flaps, several acute ischemic conditions, and gaseous gangrene. Additionally, although not widely accepted indications, many novel research areas are available where there are successful outcome and clinical trials. Some examples may be given as multiple sclerosis, septic shock, fibromyalgia, migraine, hemorrhagic cystitis, cerebral palsy and autistic children. HBO treatment, which its indication field has been increasing as the day passed, has widen and gained improvement via contribution of scientists.
Keywords: Hyperbaric oxygenation; therapy; physiology; physiopathology
.: İşlem Listesi