.: ARAŞTIRMA
Hemşirelerin Ölmekte Olan Hastaya Bakım Vermeye İlişkin Tutumlarının Etik Duyarlılıkları ile İlişkisi: Tanımlayıcı Çalışma
The Relationship of Nurses' Attitudes Towards Caring for the Dying Patient with Their Ethical Sensitivity: Descriptive Study
Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2021;29(3):375-81
doi: 10.5336/mdethic.2021-82569
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Bu çalışmanın amacı, hemşirelerin ölmekte olan hastaya bakım vermeye ilişkin tutumlarının etik duyarlılıkları ile ilişkisini belirlemektir. Araştırmanın evrenini Yalova Devlet Hastanesi'nde çalışmakta olan 184 hemşire oluşturmuştur. Çalışma, araştırmaya katılmayı kabul eden 146 hemşire ile tamamlanmıştır. Örneklemin evreni temsiliyet gücü %79,34'tür. Verilerin toplanmasında, 'Kişisel Bilgi Formu' 'Frommelt Ölmekte Olan Hastanın Bakımına İlişkin Tutum Ölçeği [Frommelt Attitudes Toward Care of the Dying (FATCOD)]' ve 'Ahlaki Duyarlılık Anketi (ADA)' kullanılmıştır. Veri analizinde tanımlayıcı testlerden yüzde, frekans, ortalama, standart sapma hesaplamaları kullanılmıştır. Parametrik testlerden 2 bağımsız değişken arasındaki farklılığın Student t-testi ile çoklu bağımsız değişkenler arasındaki farklılığın belirlenmesinde ANOVA testi, ölçekler arasındaki ilişkinin belirlenmesinde Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Hemşirelerin FATCOD ölçeğinden 101,22±9,55 puan; ADA ölçeği toplamından 86,38±20,33 puan aldıkları görülmüştür. FATCOD toplam puanı ile ADA yarar sağlama alt boyutu (r=-0,151; p=0,028) ve bütüncü yaklaşım (r=-0,192; p=0,020) arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Hemşirelerin ölmekte olan hastaya bakım vermeye yönelik tutumlarının ADA'nın yarar sağlama ve bütüncül bakım alt boyutu ile ilişkili olduğu belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Etik; ölüm; ölüme karşı tutum; hemşire
Bu çalışmanın amacı, hemşirelerin ölmekte olan hastaya bakım vermeye ilişkin tutumlarının etik duyarlılıkları ile ilişkisini belirlemektir. Araştırmanın evrenini Yalova Devlet Hastanesi'nde çalışmakta olan 184 hemşire oluşturmuştur. Çalışma, araştırmaya katılmayı kabul eden 146 hemşire ile tamamlanmıştır. Örneklemin evreni temsiliyet gücü %79,34'tür. Verilerin toplanmasında, 'Kişisel Bilgi Formu' 'Frommelt Ölmekte Olan Hastanın Bakımına İlişkin Tutum Ölçeği [Frommelt Attitudes Toward Care of the Dying (FATCOD)]' ve 'Ahlaki Duyarlılık Anketi (ADA)' kullanılmıştır. Veri analizinde tanımlayıcı testlerden yüzde, frekans, ortalama, standart sapma hesaplamaları kullanılmıştır. Parametrik testlerden 2 bağımsız değişken arasındaki farklılığın Student t-testi ile çoklu bağımsız değişkenler arasındaki farklılığın belirlenmesinde ANOVA testi, ölçekler arasındaki ilişkinin belirlenmesinde Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Hemşirelerin FATCOD ölçeğinden 101,22±9,55 puan; ADA ölçeği toplamından 86,38±20,33 puan aldıkları görülmüştür. FATCOD toplam puanı ile ADA yarar sağlama alt boyutu (r=-0,151; p=0,028) ve bütüncü yaklaşım (r=-0,192; p=0,020) arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Hemşirelerin ölmekte olan hastaya bakım vermeye yönelik tutumlarının ADA'nın yarar sağlama ve bütüncül bakım alt boyutu ile ilişkili olduğu belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Etik; ölüm; ölüme karşı tutum; hemşire
ABSTRACT
The aim of the study was to determine the correlation between ethical sensitivities with attitudes about caring for dying patients among nurses. The research was performed with descriptive and relational search patterns. The population for the research comprised 184 nurses employed in Yalova State hospital. The research was completed with 146 nurses who accepted participation in the research. The representative power of the sample for the population was 79.34%. 'Personal Information Form', 'Frommelt Attitudes Toward Care of the Dying (FATCOD) Scale' and 'Moral Sensitivity Questionnaire (MSQ)' were used to collect the data. Data analysis used the descriptive tests of percentage, frequency, mean and standard deviation calculations. Among parametric tests, the Student t-test was used to determine the difference between two independent variables, the ANOVA test was used to determine the difference between multiple independent variables and the Pearson correlation analysis was used to determine correlations between scales. Nurses were observed to receive mean 101.22±9.55 points from the FATCOD scale and 86.38±20.33 from the MSQ scale. There were positive significant correlations observed between the FATCOD total points with MSQ providing benefit subdimension (r=-0.151; p=0.028) and holistic approach (r=-0.192; p=0.020). Attitudes about caring for dying patients were observed to be correlated with the MSQ providing benefit and holistic care subdimensions.
Keywords: Ethics; death; attitude to death; nurse
The aim of the study was to determine the correlation between ethical sensitivities with attitudes about caring for dying patients among nurses. The research was performed with descriptive and relational search patterns. The population for the research comprised 184 nurses employed in Yalova State hospital. The research was completed with 146 nurses who accepted participation in the research. The representative power of the sample for the population was 79.34%. 'Personal Information Form', 'Frommelt Attitudes Toward Care of the Dying (FATCOD) Scale' and 'Moral Sensitivity Questionnaire (MSQ)' were used to collect the data. Data analysis used the descriptive tests of percentage, frequency, mean and standard deviation calculations. Among parametric tests, the Student t-test was used to determine the difference between two independent variables, the ANOVA test was used to determine the difference between multiple independent variables and the Pearson correlation analysis was used to determine correlations between scales. Nurses were observed to receive mean 101.22±9.55 points from the FATCOD scale and 86.38±20.33 from the MSQ scale. There were positive significant correlations observed between the FATCOD total points with MSQ providing benefit subdimension (r=-0.151; p=0.028) and holistic approach (r=-0.192; p=0.020). Attitudes about caring for dying patients were observed to be correlated with the MSQ providing benefit and holistic care subdimensions.
Keywords: Ethics; death; attitude to death; nurse
REFERANSLAR:
- Izumi S, Nagae H, Sakurai C, Imamura E. Defining end-of-life care from perspectives of nursing ethics. Nurs Ethics. 2012;19(5):608-18. [Crossref] [PubMed]
- Adams JA, Bailey DE Jr, Anderson RA, Docherty SL. Nursing roles and strategies in end-of-life decision making in acute care: A systematic review of the literature. Nurs Res Pract. 2011;2011:527834. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Menekli T, Çiçek F. Hemşirelerin ölüm algısının ve etkileyen faktörlerin incelenmesi [Examination perception death and affecting factors of nursing]. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014;17(4):222-9. [Link]
- Wiegand DL, Funk M. Consequences of clinical situations that cause critical care nurses to experience moral distress. Nurs Ethics. 2012;19(4):479-87. [Crossref] [PubMed]
- De Villers MJ, DeVon HA. Moral distress and avoidance behavior in nurses working in critical care and noncritical care units. Nurs Ethics. 2013;20(5):589-603. [Crossref] [PubMed]
- Aydın E. Hasta hakları ve terminal dönem [Patient's rights and terminally Ill]. Yoğun Bakım Dergisi. 2003;3(1):37-42. [Link]
- Gürkan A, Gümüş AB, Dodak H. Öğrenci hemşirelerin terminal dönem hasta sorunları hakkındaki görüşleri: Hemşirelik girişimleri, hasta hakları ve etik sorunlar kapsamında bir inceleme [The opinions of nursing students about issues of terminal stage patients: The investigation in the context of nursing interventions, patient rights and ethical issues]. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi. 2011;4(1):2-12. [Link]
- Başak T, Uzun Ş, Arslan F. Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarının incelenmesi [Investigation of the moral sensibility of intensive care nurses]. Gülhane Tıp Dergisi. 2010;52(1):76-81. [Link]
- Kim YS, Park JW, You MA, Seo YS, Han SS. Sensitivity to ethical issues confronted by Korean hospital staff nurses. Nurs Ethics. 2005;12(6):595-605. [Crossref] [PubMed]
- Lützén K, Cronqvist A, Magnusson A, Andersson L. Moral stress: synthesis of a concept. Nurs Ethics. 2003;10(3):312-22. [Crossref] [PubMed]
- Amiri E, Ebrahimi H, Vahidi M, Asghari Jafarabadi M, Namdar Areshtanab H. Relationship between nurses' moral sensitivity and the quality of care. Nurs Ethics. 2019;26(4):1265-73. [Crossref] [PubMed]
- Cevik B, Kav S. Attitudes and experiences of nurses toward death and caring for dying patients in Turkey. Cancer Nurs. 2013;36(6):E58-65. [Crossref] [PubMed]
- Tosun H. Ahlaki Duyarlılık Anketi (ADA): Türkçe geçerlik ve güvenirlik uyarlaması. Journal of Contemporary Medicine. 2018;8(4): 316-21. [Crossref]
- Arslan D, Akca NK, Simsek N, Zorba P. Student nurses' attitudes toward dying patients in central Anatolia. Int J Nurs Knowl. 2014; 25(3):183-8. [Crossref] [PubMed]
- Ali WGM, Ayoub NS. Nurses' attitudes toward caring for dying patient in Mansoura university hospitals. Journal of Medicine and Biomedical Sciences. 2010;16-23. [Link]
- Tait V, Higgs M, Magann L, Dixon J, Davis JM, Fernandez R. Attitudes of nonpalliative care nurses towards palliative care. International Journal of Palliative Care. 2015;(5):1-6. [Crossref]
- Kinoshita S, Miyashita M. Development of a scale for "difficulties felt by ICU nurses providing end-of-life care" (DFINE): A survey study. Intensive and Critical Care Nursing. 2011;27(4):202-10. [Crossref] [PubMed]
- Abudari G, Zahreddine H, Hazeim H, Assi MA, Emara S. Knowledge of and attitudes towards palliative care among multinational nurses in Saudi Arabia. Int J Palliat Nurs. 2014;20(9): 435-41. [Crossref] [PubMed]
- Abu Hasheesh MO, AboZeid SA, El-Said SG, Alhujaili AD. Nurses' characteristics and their attitudes toward death and caring for dying patients in a public hospital in Jordan. Health Science Journal. 2013;7(4):384-94. [Link]
- Ay MA, Öz F. Nurses attitudes towards death, dying patients and euthanasia: A descriptive study. Nurs Ethics. 2019;26(5):1442-57. [Crossref] [PubMed]
- Yılmaz E, Vermişli S. Yoğun bakımda çalışan hemşirelerin ölüme ve ölmekte olan bireye bakım vermeye ilişkin tutumları [Attitudes of nurses who work in intensive care units towards death and caring for dying people]. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2015;2(2):41-6. [Link]
- Benli SS, Yıldırım A. Hemşirelerde yaşam doyumu ve ölüme karşı tutum arasındaki ilişki [Relationship between nurses' life satisfaction and attitudes towards death]. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017; 6(4):167-79. [Link]
- Fernandes MI, Moreira IM. Ethical issues experienced by intensive care unit nurses in everyday practice. Nurs Ethics. 2013;20(1): 72-82. [Crossref] [PubMed]
- Kırşan M, Yıldırım D, Ceylan B, Korkan EA, Uyar M. Yoğun bakım ünitelerinde etik sorunlar: sistematik derleme [Ethical problems in intensive care units: A systematic review]. Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2018;26(2):57-65. [Crossref]
- Filizöz B, Aşcı A, Mesci G, Bağcıvan, E. Hemşirelerde etik duyarlılık: Sivas ili merkez kamu hastanelerinde bir araştırma [Nurses' ethical sensitivity: Research on central public hospitals in Sivas province]. İş Ahlakı Dergisi. 2015;8:47-66. [Link]
- Yılmaz D, Düzgün F, Yılmaz DU, Korhan EA, Dikmen Y. Dahili kliniklerde görev yapan hemşirelerin etik duyarlılıklarının ve etkileyen faktörlerin incelenmesi: üniversite hastanesi örneği [Examination of ethical sensitivity and related factors of nurses in ınternal clinics: an example of university hospital]. DEUHFED. 2018;11(2):157-63. [Link]
- Dikmen Y. Yoğun bakım hemşirelerinde etik duyarlılığın incelenmesi [An observation on the moral sensibility of intensive care nurses]. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi. 2013;2(1):1-7. [Link]
- Dalcalı BK, Şendir M. Hemşirelerin kişisel değerleri ile etik duyarlılıkları arasındaki ilişkinin belirlenmesi [Determining the relationship between nurses personal values and their ethical sensitivity]. F.N. Hem. Derg. 2016;24(1):1-9. [Link]
- Borhani F, Abbaszadeh A, Mohamadi E, Ghasemi E, Hoseinabad-Farahani MJ. Moral sensitivity and moral distress in Iranian critical care nurses. Nurs Ethics. 2017;24(4):474-82. [Crossref] [PubMed]
- Kahriman İ, Çalık KY. Klinik hemşirelerin etik duyarlılığı [Ethical sensitivity of clinical nurses]. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;6(3):111-21. [Link]
- Bergdahl E, Ternestedt BM, Berterö C, Andershed B. The theory of a co-creative process in advanced palliative home care nursing encounters: A qualitative deductive approach over time. Nurs Open. 2018;6(1):175-88. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Hemberg J, Bergdahl E. Ethical sensitivity and perceptiveness in palliative home care through co-creation. Nurs Ethics. 2020;27(2):446-60. [Crossref] [PubMed]
- Iranmanesh S, Häggström T, Axelsson K, Sävenstedt S. Swedish nurses' experiences of caring for dying people: A holistic approach. Holist Nurs Pract. 2009;23(4):243-52. [Crossref] [PubMed]
.: İşlem Listesi