.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Hemodiyaliz Hastalarının Evde Bakım Gereksinimleri
Home Care Needs of Hemodialysis Patients
Turkiye Klinikleri J Intern Med. 2021;6(1):6-13
doi: 10.5336/intermed.2020-76050
Makale Dili: TR
Tam Metin
Ücretsiz Erişim
ÖZET
Amaç: Bu çalışma, hemodiyaliz hastalarının günlük yaşam aktivitelerini değerlendirerek evde bakım gereksinimlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı olarak tasarlanan bu araştırma, 194 hastayla yürütülmüştür. Verilerin toplanmasında, Anket formu, Katz Günlük Yaşam Aktiviteleri Anketi (GYA) ve Lawton ve Brody Enstrümental Günlük Yaşam Aktiviteleri (EGYA) Anketi kullanılmıştır. Araştırma için KTO Karatay Üniversitesi Tıp Fakültesi İlaç ve Tıbbi Cihaz Dışı Araştırmalar Etik Kurulundan (2016/005), araştırmanın yapıldığı Özel Ölmez Diyaliz Merkezi'nden yazılı izin alınmıştır. Verilerin analizinde Mann-Whitney U analizi ve Kruskall-Wallis testi kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan hastaların yaş ortalaması 53,2±15,9'dur. Katılımcıların %51,5'i kadın, %75,8'i evli, %85,6'sının sosyal güvencesi var, %59,8'i apartman dairesinde yaşıyor, %74,7'si eşi ile birlikte yaşıyor, %77,3'ü çalışmıyor/ emekli, %69,6'sı ilköğretim mezunu, %86,1'i yardımcı araç kullanmıyor olarak bulunmuştur. Araştırmaya katılan hastaların, GYA puan ortalaması 16,03±3,68 ve EGYA puan ortalaması 19,18±5,36 olarak bulunmuştur. EGYA ve GYA ortanca değerleri sosyal güvence, medeni durum, yaşadığı ev, eğitim durumu, yaşadığı kişiler, çalışma durumu ve yardımcı araç kullanım durumuna göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde farklılaşmaktadır (p<0,05). Yaş ve GYA arasında negatif yönde düşük düzeyde anlamlı ilişki (r=-0,340, p=0,000) saptanırken, yaş ve EGYA arasında negatif yönde orta düzeyde anlamlı ilişki (r=-0,417, p=0,000) saptanmıştır. Sonuç: Hemodiyaliz hastalarının, GYA ve EGYA puanlarına göre kişisel gereksinimlerinin bağımsız olarak karşıladıkları sonucuna ulaşılmıştır. Bu grubun, günlük yaşam aktivitelerinin desteklenmesi için evde bakım gereksinimi olduğu düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Hemodiyaliz; günlük yaşam aktiviteleri; evde bakım
Amaç: Bu çalışma, hemodiyaliz hastalarının günlük yaşam aktivitelerini değerlendirerek evde bakım gereksinimlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı olarak tasarlanan bu araştırma, 194 hastayla yürütülmüştür. Verilerin toplanmasında, Anket formu, Katz Günlük Yaşam Aktiviteleri Anketi (GYA) ve Lawton ve Brody Enstrümental Günlük Yaşam Aktiviteleri (EGYA) Anketi kullanılmıştır. Araştırma için KTO Karatay Üniversitesi Tıp Fakültesi İlaç ve Tıbbi Cihaz Dışı Araştırmalar Etik Kurulundan (2016/005), araştırmanın yapıldığı Özel Ölmez Diyaliz Merkezi'nden yazılı izin alınmıştır. Verilerin analizinde Mann-Whitney U analizi ve Kruskall-Wallis testi kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan hastaların yaş ortalaması 53,2±15,9'dur. Katılımcıların %51,5'i kadın, %75,8'i evli, %85,6'sının sosyal güvencesi var, %59,8'i apartman dairesinde yaşıyor, %74,7'si eşi ile birlikte yaşıyor, %77,3'ü çalışmıyor/ emekli, %69,6'sı ilköğretim mezunu, %86,1'i yardımcı araç kullanmıyor olarak bulunmuştur. Araştırmaya katılan hastaların, GYA puan ortalaması 16,03±3,68 ve EGYA puan ortalaması 19,18±5,36 olarak bulunmuştur. EGYA ve GYA ortanca değerleri sosyal güvence, medeni durum, yaşadığı ev, eğitim durumu, yaşadığı kişiler, çalışma durumu ve yardımcı araç kullanım durumuna göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde farklılaşmaktadır (p<0,05). Yaş ve GYA arasında negatif yönde düşük düzeyde anlamlı ilişki (r=-0,340, p=0,000) saptanırken, yaş ve EGYA arasında negatif yönde orta düzeyde anlamlı ilişki (r=-0,417, p=0,000) saptanmıştır. Sonuç: Hemodiyaliz hastalarının, GYA ve EGYA puanlarına göre kişisel gereksinimlerinin bağımsız olarak karşıladıkları sonucuna ulaşılmıştır. Bu grubun, günlük yaşam aktivitelerinin desteklenmesi için evde bakım gereksinimi olduğu düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Hemodiyaliz; günlük yaşam aktiviteleri; evde bakım
ABSTRACT
Objective: This study aims to evaluate the activities of daily living of hemodialysis patients in order to determine their home care needs. Material and Methods: This descriptive study was carried out with 194 patients. For the data collection, Questionnaire, Katz Daily Life Activities Survey (GYA) and Lawton and Brody Instrumental Daily Life Activities Survey (EGYA) were used. For research, written approval from the ethical committee and the organization where research was carried out was obtained. Mann Whitney U analysis and Kruskal Wallis Test were used in the analysis of the data. Results: The mean age of the patients involved in the study was 53.2±15.9. Of the participants, 51.5% was female, 75.8% was married, 85.6% had social security, 59.8% was living in an apartment, 74.7% was living with his/her spouse, 77.3% was not working/retired, 69.6% was primary school graduate, and 86.1% did not use a helping instrument. The mean ADL score of the patients included in the study was 16.03±3.68, and the mean IADL score was 19.18±5.36. A statistically significant difference was found between median values of IADL and ADL in terms of social security, marital status, place of residence, educational status, people lived together, working status and the use of a helping instrument (p<0.05). A low-level negative and significant relationship was found between age and ADL (r=-0.340, p=0.000), whereas there was a moderate negative and significant relationship between age and IADL (r=-0.417, p=0.000). Conclusion: It was concluded that hemodialysis patients meet their personal needs independently according to their ADL and IADL scores. This group is believed to have a need for home care to support their activities of daily living.
Keywords: Hemodialysis; activities of daily living; home care
Objective: This study aims to evaluate the activities of daily living of hemodialysis patients in order to determine their home care needs. Material and Methods: This descriptive study was carried out with 194 patients. For the data collection, Questionnaire, Katz Daily Life Activities Survey (GYA) and Lawton and Brody Instrumental Daily Life Activities Survey (EGYA) were used. For research, written approval from the ethical committee and the organization where research was carried out was obtained. Mann Whitney U analysis and Kruskal Wallis Test were used in the analysis of the data. Results: The mean age of the patients involved in the study was 53.2±15.9. Of the participants, 51.5% was female, 75.8% was married, 85.6% had social security, 59.8% was living in an apartment, 74.7% was living with his/her spouse, 77.3% was not working/retired, 69.6% was primary school graduate, and 86.1% did not use a helping instrument. The mean ADL score of the patients included in the study was 16.03±3.68, and the mean IADL score was 19.18±5.36. A statistically significant difference was found between median values of IADL and ADL in terms of social security, marital status, place of residence, educational status, people lived together, working status and the use of a helping instrument (p<0.05). A low-level negative and significant relationship was found between age and ADL (r=-0.340, p=0.000), whereas there was a moderate negative and significant relationship between age and IADL (r=-0.417, p=0.000). Conclusion: It was concluded that hemodialysis patients meet their personal needs independently according to their ADL and IADL scores. This group is believed to have a need for home care to support their activities of daily living.
Keywords: Hemodialysis; activities of daily living; home care
REFERANSLAR:
- Dane E, Olgun N. [Evaluatıon of the factors effectıng psychologıcal endurance of hemodıalysıs patıents]. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2016;11(1):43-54.[Link]
- Süleymanlar G, Utaş C, Arinsoy T, Ateş K, Altun B, Altiparmak MR, et al. A population-based survey of chronic renal disease In Turkey--the CREDIT study. Nephrol Dial Transplant. 2011;26(6):1862-71.[Crossref] [PubMed] [PMC]
- Lopez-Vargas PA, Tong A, Sureshkumar P, Johnson DW, Craig JC. Prevention, detection and management of early chronic kidney disease: a systematic review of clinical practice guidelines. Nephrology (Carlton). 2013;18(9):592-604.[Crossref] [PubMed]
- Vasilopoulou C, Bourtsi E, Giaple S, Koutelekos I, Theofilou P, Polikandrioti M, et al. The Impact of Anxiety and Depression on the Quality of Life of Hemodialysis Patients. Glob J Health Sci. 2015;8(1):45-55.[Crossref] [PubMed] [PMC]
- Özkurt S, Sağlan Y, Gölgeli H, Sağlan R, Balcıoğlu H, Bilge U, et al. [Assessment of compliance with treatment in hemodialysis patients]. Ankara Medical Journal. 2017;17(4):275-83.[Link]
- Chiaranai C. The Lived Experience of Patients Receiving Hemodialysis Treatment for End-Stage Renal Disease: A Qualitative Study. J Nurs Res. 2016;24(2):101-8.[Crossref] [PubMed]
- Kimmel PL. Depression in patients with chronic renal disease: what we know and what we need to know. J Psychosom Res. 2002;53(4):951-6.[PubMed]
- Kuzeyli YY, Fadıloğlu Ç. [To examine the impact of the progressive relaxation methods on anxiety levels and quality of life in dialysis patients]. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2005;21(1):33-45.[Link]
- Sağlık Bakanlığı. [Directive on the application procedures and principles of home health services provided]. 2016. Erişim Tarihi: 29.06.2017.[Link]
- Thomé B, Dykes AK, Hallberg IR. Home care with regard to definition, care recipients, content and outcome: systematic literature review. J Clin Nurs. 2003;12(6):860-72.[Crossref] [PubMed]
- Katz S, Ford AB, Moskowitz RW, Jackson BA, Jaffe MW. Studies of illness in the aged. The index of adl: A standardized measure of biological and psychosocial function. JAMA. 1963;185:914-9.[Crossref] [PubMed]
- Arik G, Varan HD, Yavuz BB, Karabulut E, Kara O, Kilic MK, et al. Validation of Katz index of independence in activities of daily living in Turkish older adults. Arch Gerontol Geriatr. 2015;61(3):344-50.[Crossref] [PubMed]
- Lawton MP, Brody EM. Assessment of older people: self-maintaining and instrumental activities of daily living. Gerontologist. 1969;9(3):179-86.[Crossref] [PubMed]
- Mollaoǧlu M. [Disability, activities of daily living and self-efficacy in dialysis patients]. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2011;10(2):181-86.[Crossref]
- Laupacis A, Muirhead N, Keown P, Wong C. A disease-specific questionnaire for assessing quality of life in patients on hemodialysis. Nephron. 1992;60(3):302-6. Erratum in: Nephron 1992;61(2):248.[Crossref] [PubMed]
- Yurtsever S, Beduk T. [Evaluation of fatigue on hemodialysıs patients]. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2003;5(2):3-12.[Link]
- Nazan KA, Aydan D. [Problems experienced by hemodialyasis patients andtheir home care]. Bozok Tıp Dergisi. 2011;1(1):15-22.[Link]
- Turgay G, Tutal E, Sezer S. [Evaluation of hemodialysis patients in terms of activities of daily living, disability, depression and comorbidity]. Turkish Nephrology Dialysis and Transplantation Journal. 2017;26(3);311-16. [Crossref]
- Sungur G, Tekinsoy P, Ceyhan Ö, Taşcı S, Şahin S, Göriş S, et al. [Home care needs of hemodialysis patients]. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2009;6(1-2);17-21.[Link]
- Tel H, Tel H, Sabancıoğulları S. [Status of maintenance of activities of daily living and experience of loneliness in elder than 60 years old living at home and in institutıons]. Turkish Journal of Geriatrics. 2006;9(1):34-40.[Link]
- Başarır S, Çınar Pakyüz S. [Evaluation of healthy lifestyle behaviors of hemodialysis patients]. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2015;10(1):19-31.[Link]
- Alagöz Mamaş H, Aydın Avcı İ. [Identification of daily living activities and home care needs of patients with chronic renal failure]. SETSCI Conference Indexing System. 2018;3:1443-53.[Link]
- Nathan AJ, Scobell A. How China sees America. Foreign Affairs. 2012;91(5):1689-99.[Link]
- Karahan A, Güven S. [Homecare for elderly]. Türk Geriatri Dergisi. 2002;5(4):155-59. [Link]
- Şanlıtürk D, Ovayolu N, Kes D. [Common problems in hemodialysis patients and the problem solving recommendations ]. Türk Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Hemşireleri Derneği Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2018;1(13):17-25.[Link]
- Altınel EC. [Yaşlılarda Genel Bakım]. Altındiş M, editör. Yaşlılarda Güncel Sağlık Sorunları ve Bakımı. 1. Baskı, İstanbul: İstanbul Tıp Kitabevi; 2013. p. 235-41.
.: İşlem Listesi