.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Hemodiyaliz Hastalarında Hastalığı Kabul ile Konfor Düzeyi Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi: İlişki Arayıcı Çalışma
Determining the Relationship Between Disease Acceptance and Comfort Level in Hemodialisis Patients: A Relationship Exploring Study
Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2024;16(2):392-402
doi: 10.5336/nurses.2023-99932
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Bu araştırma, hemodiyaliz hastalarında hastalığı kabul ile konfor düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla yapıldı. Gereç ve Yöntemler: Araştırma 13.04.2021-03.06.2021 tarihleri arasında Antalya ilinde bulunan özel bir diyaliz merkezinde, ilişki arayıcı araştırma tasarımı kullanılarak yapıldı. Araştırmaya 166 hemodiyaliz tedavisi uygulanan hasta alındı. Veri toplama aşamasında Hasta Tanılama Formu, Hastalığı Kabul Ölçeği ve Genel Konfor Ölçeği kullanıldı. İstatistiksel değerlendirmede; sayı, yüzde, t-testi, ANOVA, varyans homojenliği için Levene testi, Tamhane T2 testi, Bonferroni testi ve Pearson korelasyon analizinden yararlanıldı. Anlamlılık düzeyi p<0,05 kabul edildi. Bulgular: Araştırmaya katılan hastaların yaş ortalaması 61,36±14,14, %63,9'u erkek, %47'si ilkokul mezunu, %73,5'i evlidir. Hastaların hemodiyaliz tedavisi alma süresi 37,45±55,04 ay olduğu belirlendi. Hastaların %91'inin haftada 3 kez hemodiyaliz tedavisi aldığı, %79,5'inin başka kronik hastalığı bulunduğu, %50'sinin bakım konusunda destek aldığı, %81'inin hemodiyaliz tedavisine ilişkin eğitim aldığı bulundu. Hastalığı Kabul Ölçek puan ortalaması 22,20±8,65, Genel Konfor Ölçek puan ortalaması ise 129,27±13,94'tür. Sonuç: Hastaların eğitim durumu, gelir durumları ve bakım konusunda destek almaları ile Hastalığı Kabul Ölçek puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki belirlendi. Haftada 2 kez hemodiyaliz tedavisi alan hastaların Genel Konfor Ölçeğinin rahatlama boyutu puan ortalaması arasında pozitif yönde bağlantı olduğu görüldü. Bireylerin hemodiyaliz süreleri ile Hastalığı Kabul Ölçek puan ortalamaları ve Genel Konfor Ölçek puan ortalaması arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki belirlendi. Araştırmaya katılan hastaların, hastalığı kabulü ile konfor düzeyi arasında pozitif ilişki olduğu; hastaların, hastalığı kabul düzeyi artıkça konfor düzeyinin de arttığı bulundu. Araştırma sonucunda hastalara bireyselleştirilmiş eğitim verilmesi ve çalışmanın farklı bölgelerde tekrarlanması önerilir.
Anahtar Kelimeler: Hemodiyaliz tedavisi; hasta; hastalığı kabul; konfor düzeyi; hemşire
Amaç: Bu araştırma, hemodiyaliz hastalarında hastalığı kabul ile konfor düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla yapıldı. Gereç ve Yöntemler: Araştırma 13.04.2021-03.06.2021 tarihleri arasında Antalya ilinde bulunan özel bir diyaliz merkezinde, ilişki arayıcı araştırma tasarımı kullanılarak yapıldı. Araştırmaya 166 hemodiyaliz tedavisi uygulanan hasta alındı. Veri toplama aşamasında Hasta Tanılama Formu, Hastalığı Kabul Ölçeği ve Genel Konfor Ölçeği kullanıldı. İstatistiksel değerlendirmede; sayı, yüzde, t-testi, ANOVA, varyans homojenliği için Levene testi, Tamhane T2 testi, Bonferroni testi ve Pearson korelasyon analizinden yararlanıldı. Anlamlılık düzeyi p<0,05 kabul edildi. Bulgular: Araştırmaya katılan hastaların yaş ortalaması 61,36±14,14, %63,9'u erkek, %47'si ilkokul mezunu, %73,5'i evlidir. Hastaların hemodiyaliz tedavisi alma süresi 37,45±55,04 ay olduğu belirlendi. Hastaların %91'inin haftada 3 kez hemodiyaliz tedavisi aldığı, %79,5'inin başka kronik hastalığı bulunduğu, %50'sinin bakım konusunda destek aldığı, %81'inin hemodiyaliz tedavisine ilişkin eğitim aldığı bulundu. Hastalığı Kabul Ölçek puan ortalaması 22,20±8,65, Genel Konfor Ölçek puan ortalaması ise 129,27±13,94'tür. Sonuç: Hastaların eğitim durumu, gelir durumları ve bakım konusunda destek almaları ile Hastalığı Kabul Ölçek puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki belirlendi. Haftada 2 kez hemodiyaliz tedavisi alan hastaların Genel Konfor Ölçeğinin rahatlama boyutu puan ortalaması arasında pozitif yönde bağlantı olduğu görüldü. Bireylerin hemodiyaliz süreleri ile Hastalığı Kabul Ölçek puan ortalamaları ve Genel Konfor Ölçek puan ortalaması arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki belirlendi. Araştırmaya katılan hastaların, hastalığı kabulü ile konfor düzeyi arasında pozitif ilişki olduğu; hastaların, hastalığı kabul düzeyi artıkça konfor düzeyinin de arttığı bulundu. Araştırma sonucunda hastalara bireyselleştirilmiş eğitim verilmesi ve çalışmanın farklı bölgelerde tekrarlanması önerilir.
Anahtar Kelimeler: Hemodiyaliz tedavisi; hasta; hastalığı kabul; konfor düzeyi; hemşire
ABSTRACT
Objective: The research was conducted to determine the relationship between disease acceptance and comfort levels of hemodialysis patients. Material and Methods: The research was conducted using a relationship-seeking study design in a private dialysis center in Antalya between 13.04.2021 and 03.06.2021. 166 individuals receiving hemodialysis treatment were included in the study. Data was collected using the Patient Evaluation Form, Acceptance of Illness Scale and Comfort Rating Scale. Number, percentage, t-test, ANOVA, Levene test for homogeneity of variance, Tamhan's T2 test, Bonferroni test and Pearson Correlation analysis were used for statistical evaluation. Significance level was set at p<0.05. Results: In the study, the mean age of the individuals was 61.36±14.14; 63.9% of the individuals were male, 47% were elementary school graduate, and 73.5% were married. Hemodialysis treatment duration of the individuals was 37.45±55.04 months. The study found that 91% of the individuals received hemodialysis treatment 3 times a week; 79.5% of the individuals had other chronic diseases, 50% received support for their care and 81% of the individuals had training on hemodialysis treatment. The mean score in the Acceptance of Illness Scale was 22.20±8.65 and the mean score in the Comfort Rating Scale was 129.27±13.94. Conclusion: A statistically significant relationship was found between patients' education level, income level and availability of support for care and the mean scores in the Acceptance of Illness Scale. A positive relationship was found between the comfort rating scale relaxation dimension mean scores of the individuals who received hemodialysis treatment 2 times a week A positive and significant relationship was determined between individuals' hemodialysis duration and their Illness Acceptance Scale mean score and General Comfort Scale score mean. A positive relationship was found between acceptance of illness and comfort level of individuals included in the study and in the study as the level of acceptance of illness increased, comfort level also increased. As a result of the research, individualized education was provided to patients and the study was carried out in different regions.
Keywords: Hemodialysis treatment; patient; acceptance of ıllness; comfort level; nursing
Objective: The research was conducted to determine the relationship between disease acceptance and comfort levels of hemodialysis patients. Material and Methods: The research was conducted using a relationship-seeking study design in a private dialysis center in Antalya between 13.04.2021 and 03.06.2021. 166 individuals receiving hemodialysis treatment were included in the study. Data was collected using the Patient Evaluation Form, Acceptance of Illness Scale and Comfort Rating Scale. Number, percentage, t-test, ANOVA, Levene test for homogeneity of variance, Tamhan's T2 test, Bonferroni test and Pearson Correlation analysis were used for statistical evaluation. Significance level was set at p<0.05. Results: In the study, the mean age of the individuals was 61.36±14.14; 63.9% of the individuals were male, 47% were elementary school graduate, and 73.5% were married. Hemodialysis treatment duration of the individuals was 37.45±55.04 months. The study found that 91% of the individuals received hemodialysis treatment 3 times a week; 79.5% of the individuals had other chronic diseases, 50% received support for their care and 81% of the individuals had training on hemodialysis treatment. The mean score in the Acceptance of Illness Scale was 22.20±8.65 and the mean score in the Comfort Rating Scale was 129.27±13.94. Conclusion: A statistically significant relationship was found between patients' education level, income level and availability of support for care and the mean scores in the Acceptance of Illness Scale. A positive relationship was found between the comfort rating scale relaxation dimension mean scores of the individuals who received hemodialysis treatment 2 times a week A positive and significant relationship was determined between individuals' hemodialysis duration and their Illness Acceptance Scale mean score and General Comfort Scale score mean. A positive relationship was found between acceptance of illness and comfort level of individuals included in the study and in the study as the level of acceptance of illness increased, comfort level also increased. As a result of the research, individualized education was provided to patients and the study was carried out in different regions.
Keywords: Hemodialysis treatment; patient; acceptance of ıllness; comfort level; nursing
REFERANSLAR:
- Cockwell P, Fisher LA. The global burden of chronic kidney disease. Lancet. 2020;395(10225):662-4. [Crossref] [PubMed]
- Kovesdy CP. Epidemiology of chronic kidney disease: an update 2022. Kidney Int Suppl (2011). 2022;12(1):7-11. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Lv JC, Zhang LX. Prevalence and disease burden of chronic kidney disease. Adv Exp Med Biol. 2019;1165:3-15. [Crossref] [PubMed]
- Kalantar-Zadeh K, Jafar TH, Nitsch D, Neuen BL, Perkovic V. Chronic kidney disease. Lancet. 2021;398(10302):786-802. [Crossref] [PubMed]
- Matsushita K, Ballew SH, Wang AY, Kalyesubula R, Schaeffner E, Agarwal R. Epidemiology and risk of cardiovascular disease in populations with chronic kidney disease. Nat Rev Nephrol. 2022;18(11):696-707. [Crossref] [PubMed]
- Melo GAA, Aguiar LL, Silva RA, Quirino GDS, Pinheiro AKB, Caetano JÁ. Factors related to impaired comfort in chronic kidney disease patients on hemodialysis. Rev Bras Enferm. 2019;72(4):889-95. English, Portuguese. [Crossref] [PubMed]
- Ruiz-Ortega M, Rayego-Mateos S, Lamas S, Ortiz A, Rodrigues-Diez RR. Targeting the progression of chronic kidney disease. Nat Rev Nephrol. 2020;16(5):269-88. [Crossref] [PubMed]
- Kolcaba K. Evolution of the mid range theory of comfort for outcomes research. Nurs Outlook. 2001;49(2):86-92. [Crossref] [PubMed]
- Campo S, Lacquaniti A, Trombetta D, Smeriglio A, Monardo P. Immune system dysfunction and inflammation in hemodialysis patients: two sides of the same coin. J Clin Med. 2022;11(13):3759. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Nair D, Bonnet K, Wild MG, Umeukeje EM, Fissell RB, Faulkner ML, et al. Psychological adaptation to serious illness: a qualitative study of culturally diverse patients with advanced chronic kidney disease. J Pain Symptom Manage. 2021;61(1):32-41.e2. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Büyükkaya Besen D, Esen A. Hastalığı kabul ölçeğinin Türk toplumundaki diyabetik bireylere uyarlanması [The adaptation of the acceptance of illness scale to the diabetic patients in Turkish society]. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2011;10(2):155-64. [Link]
- Kacaroğlu Vicdan A. The effect of training given to hemodialysis patients according to the comfort theory. Clin Nurse Spec. 2020;34(1):30-7. [Crossref] [PubMed]
- Telford K, Kralik D, Koch T. Acceptance and denial: implications for people adapting to chronic illness: literature review. J Adv Nurs. 2006;55(4):457-64. [Crossref] [PubMed]
- Jankowska-Polańska B, Kasprzyk M, Chudiak A, Uchmanowicz I. Effect of disease acceptance on quality of life in patients with chronic obstructive pulmonary disease (COPD). Pneumonol Alergol Pol. 2016;84(1):3-10. [Crossref] [PubMed]
- Şireci E, Karabulutlu EY. Tip 2 diabetes mellituslu hastaların hastalıklarını kabullenme ve kendi bakımlarındaki öz yeterlilik düzeylerinin belirlenmesi [Diabetes mellitus type ii patients' acceptance of illness and determination of self efficacy levels for their care]. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;20(1):48-55. [Link]
- Tabiee S, Momeni A, Saadatjoo SA. The effects of comfort-based interventions (back massage and patient and family education) on the level of comfort among hemodialysis patients. Modern Care Journal. 2017;14(3):e64687. [Crossref]
- Gülay T, Eler ÇÖ, Ökdem Ş, Çıtak EA. Hemodiyaliz hastalarında konfor düzeyinin incelenmesi [Examining the comfort level of hemodialysis patients]. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2020;7(2):122-9. [Crossref]
- Ayık ÜC, Yılmaz Karabulutlu E. Hemodiyaliz tedavisi alan hastaların hastalığı kabullenmesi ve dini baş etme tarzlarının incelenmesi [Examination of acceptance of illness and religious coping styles of patients undergoing hemodialysis treatment]. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2020;15(2):57-67. [Crossref]
- Griva K, Li ZH, Lai AY, Choong MC, Foo MW. Perspectives of patients, families, and health care professionals on decision-making about dialysis modality-the good, the bad, and the misunderstandings! Perit Dial Int. 2013;33(3):280-9. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Jaworski M, Panczyk M, Cedro M, Kucharska A. Adherence to dietary recommendations in diabetes mellitus: disease acceptance as a potential mediator. Patient Prefer Adherence. 2018;12:163-74. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Estridge KM, Morris DL, Kolcaba K, Winkelman C. Comfort and fluid retention in adult patients receiving hemodialysis. Nephrol Nurs J. 2018;45(1):25-60. [PubMed]
- Felton BJ, Revenson TA. Coping with chronic illness: A study of illness controllability and the influence of coping strategies on psychological adjustment. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 1984;52(3):343-53. [Crossref] [PubMed]
- Kolcaba KY. Holistic comfort: operationalizing the construct as a nurse-sensitive outcome. ANS Adv Nurs Sci. 1992;15(1):1-10. [Crossref] [PubMed]
- Kuğuoğlu S, Karabacak Ü. Genel konfor ölçeğinin Türkçe'ye uyarlanması [Turkish version of the general comfort questionaire]. Florence Nightingale Journal of Nursing. 2008;16(61):16-23. [Link]
- Uchmanowicz I, Jankowska-Polanska B, Motowidlo U, Uchmanowicz B, Chabowski M. Assessment of illness acceptance by patients with COPD and the prevalence of depression and anxiety in COPD. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2016;11:963-70. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Yılmaz FT, Şahin AD, Türesin AK. Tip 2 diyabetli bireylerde hastalığı kabul düzeyinin glisemik kontrol ile ilişkisi [Relationship with glycemic control and acceptance of illness in type 2 diabetic individuals]. Cukurova Medical Journal. 2019;44(4):1284-91. [Crossref]
- Medeiros RC, Sousa MNA, Santos MLL, Renatta H, Medeiros HRL, Freitas TD, et al. Epidemiological profile of patients under hemodialysis [Perfil epidemiológico de pacientes em tratamento hemodialítico]. Journal of Nursing. 2015;9(11):9846-52. [Link]
- Pan CW, Wu Y, Zhou HJ, Xu BX, Wang P. Health-related quality of life and its factors of hemodialysis patients in suzhou, china. blood purif. 2018;45(4):327-33. [Crossref] [PubMed]
- İlaslan Eİ, Dalkıran Ş, Özer ZC, Balcı MK. Tip 2 diyabetli bireylerin hastalığı kabul düzeyi ve bakım verenlerin bakım verme yükü [Level of acceptance of illness by persons with type 2 diabetes and burden on caregivers]. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 2021;30(2):84-95. [Crossref]
- Santos RCD, Melo GAA, Silva RA, Silva FLBD, Viana Júnior AB, Caetano JÁ. Relationship between the comfort level of chronic renal patients and sociodemographic and clinical variables. Rev Bras Enferm. 2020;73(suppl 5):e20200085. English, Portuguese. [Crossref] [PubMed]
- Borzou SR, Anosheh M, Mohammadi E, Kazemnejad A. Patients' perception of comfort facilitators during hemodialysis procedure: a qualitative study. Iran Red Crescent Med J. 2014;16(7):e19055. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Şentürk Z. Hemodiyaliz hastalarında sıvı kontrolü ve konfor arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Aydın. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2021. Erişim tarihi: 17.10.2023 Erişim linki: [Link]
- Dikmen RD, Aslan H. The effects of the symptoms experienced by patients undergoing hemodialysis treatment on their comfort levels. Journal of Clinical Nephrology and Renal Care. 2020;6(2):1-9. [Crossref]
.: İşlem Listesi