.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Gebeliği Önleyici Modern Yöntem Kullanımının İç Göç, Sosyodemografik ve Sosyoekonomik Faktörler ile İlişkisi
The Relationship Between the Use of Modern Contraceptive Methods and Internal Migration, Socio- Demographic and Socio-Economic Factors
Turkiye Klinikleri J Health Sci. 2020;5(1):46-55
doi: 10.5336/healthsci.2019-70395
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de iç göçün, çeşitli sosyodemografik ve sosyoekonomik faktörlerin gebeliği önleyici modern yöntem kullanımı ile ilişkisini incelemektir. Gereç ve Yöntemler: Bu çalışmada, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü tarafından yürütülen Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA) verileri kullanılmıştır. Çalışma verileri, 1993-1998-2003-2008-2013 dönemlerinde toplanan TNSA verilerinden oluşmaktadır. TNSA'larda 'hanehalkı soru kâğıdı' ve 15-49 yaş aralığındaki kadınlar için 'kadın soru kâğıdı' kullanılmaktadır. TNSA'larda araştırmanın evreni doğurgan yaşlardaki kadınlardan oluşmaktadır. Araştırmalarda örneklem seçiminde ağırlıklı örnekleme yöntemi, çok aşamalı örnekleme yöntemi ve tabakalı küme örneklemesi yöntemlerinden yararlanılmaktadır. Bu araştırmanın bağımlı değişkeni kadınların araştırma esnasında gebeliği önleyici modern yöntem kullanımlarıdır. Araştırmanın bağımsız değişkenleri ise göç durumu değişkeni, dönem değişkeni, sosyodemografik ve sosyoekonomik faktörlerdir. Çalışmada, göç durumunun, sosyodemografik ve sosyoekonomik faktörlerin gebeliği önleyici modern yöntem kullanımı üzerindeki etkisinin belirlenmesi için lojistik regresyon analizinden faydalanılmıştır. Bulgular: Çalışmada gebeliği önleyici yöntem kullanımının iç göçten etkilendiği bulgusu elde edilmiştir. Kırda yaşayan kadınlara göre kentte yaşayanlarda, kırdan kente göç etmişlerde ve kentten kıra göç etmişlerde gebeliği önleyici modern yöntem kullanımı istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha yüksek bulunmuştur. Ayrıca, gebeliği önleyici yöntem kullanımının çeşitli sosyo-demografik ve sosyo-ekonomik faktörlerden etkilendiği belirlenmiştir. Analizler sonucunda, gebeliği önleyici modern yöntem kullanımı, 15-19 yaş grubuna göre 20-29 ve 30-39 yaş grubunda; eğitimi olmayan/ilkokulu bitirmemiş kadınlara göre ilkokul mezunu kadınlarda ve ortaokul ve üzeri eğitim düzeyindeki kadınlarda daha yüksek bulunmuştur. Kadınların eşlerinin eğitim düzeyi arttıkça yöntem kullanımının arttığı saptanmıştır. Çocuğu olmayan kadınlara göre modern yöntem kullanımı dört ve üzeri çocuğu olan kadınlarda; çalışmayan kadınlara göre çalışan kadınlarda; Doğu bölgesine göre diğer dört bölgede; sağlık sigortası kapsamında olmayan kadınlara göre sağlık sigortası kapsamında olan kadınlarda daha yüksek bulunmuştur. Sonuç: Araştırma sonucunda, gebeliği önleyici modern yöntem kullanımının 1993 dönemine göre 2013 döneminde 1,453 kat arttığı belirlenmiştir. Ancak çalışmada, gebeliği önleyici modern yöntem kullanımına ilişkin yerleşim yeri ve bölgeler arasında farklılıklar olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Eğitimler, eğitici materyaller ve medya aracılığıyla gebeliği önleyici yöntem kullanımı konusunda farkındalığı artırmanın, kadınlar açısından bölgeler arasındaki farklılıkları azaltmada faydalı olabileceği düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Gebeliği önleyici modern yöntem kullanımı; iç göç
Amaç: Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de iç göçün, çeşitli sosyodemografik ve sosyoekonomik faktörlerin gebeliği önleyici modern yöntem kullanımı ile ilişkisini incelemektir. Gereç ve Yöntemler: Bu çalışmada, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü tarafından yürütülen Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA) verileri kullanılmıştır. Çalışma verileri, 1993-1998-2003-2008-2013 dönemlerinde toplanan TNSA verilerinden oluşmaktadır. TNSA'larda 'hanehalkı soru kâğıdı' ve 15-49 yaş aralığındaki kadınlar için 'kadın soru kâğıdı' kullanılmaktadır. TNSA'larda araştırmanın evreni doğurgan yaşlardaki kadınlardan oluşmaktadır. Araştırmalarda örneklem seçiminde ağırlıklı örnekleme yöntemi, çok aşamalı örnekleme yöntemi ve tabakalı küme örneklemesi yöntemlerinden yararlanılmaktadır. Bu araştırmanın bağımlı değişkeni kadınların araştırma esnasında gebeliği önleyici modern yöntem kullanımlarıdır. Araştırmanın bağımsız değişkenleri ise göç durumu değişkeni, dönem değişkeni, sosyodemografik ve sosyoekonomik faktörlerdir. Çalışmada, göç durumunun, sosyodemografik ve sosyoekonomik faktörlerin gebeliği önleyici modern yöntem kullanımı üzerindeki etkisinin belirlenmesi için lojistik regresyon analizinden faydalanılmıştır. Bulgular: Çalışmada gebeliği önleyici yöntem kullanımının iç göçten etkilendiği bulgusu elde edilmiştir. Kırda yaşayan kadınlara göre kentte yaşayanlarda, kırdan kente göç etmişlerde ve kentten kıra göç etmişlerde gebeliği önleyici modern yöntem kullanımı istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha yüksek bulunmuştur. Ayrıca, gebeliği önleyici yöntem kullanımının çeşitli sosyo-demografik ve sosyo-ekonomik faktörlerden etkilendiği belirlenmiştir. Analizler sonucunda, gebeliği önleyici modern yöntem kullanımı, 15-19 yaş grubuna göre 20-29 ve 30-39 yaş grubunda; eğitimi olmayan/ilkokulu bitirmemiş kadınlara göre ilkokul mezunu kadınlarda ve ortaokul ve üzeri eğitim düzeyindeki kadınlarda daha yüksek bulunmuştur. Kadınların eşlerinin eğitim düzeyi arttıkça yöntem kullanımının arttığı saptanmıştır. Çocuğu olmayan kadınlara göre modern yöntem kullanımı dört ve üzeri çocuğu olan kadınlarda; çalışmayan kadınlara göre çalışan kadınlarda; Doğu bölgesine göre diğer dört bölgede; sağlık sigortası kapsamında olmayan kadınlara göre sağlık sigortası kapsamında olan kadınlarda daha yüksek bulunmuştur. Sonuç: Araştırma sonucunda, gebeliği önleyici modern yöntem kullanımının 1993 dönemine göre 2013 döneminde 1,453 kat arttığı belirlenmiştir. Ancak çalışmada, gebeliği önleyici modern yöntem kullanımına ilişkin yerleşim yeri ve bölgeler arasında farklılıklar olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Eğitimler, eğitici materyaller ve medya aracılığıyla gebeliği önleyici yöntem kullanımı konusunda farkındalığı artırmanın, kadınlar açısından bölgeler arasındaki farklılıkları azaltmada faydalı olabileceği düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Gebeliği önleyici modern yöntem kullanımı; iç göç
ABSTRACT
Objective: The purpose of this study is to examine the relationship between internal migration, various socio-demographic and socio-economic factors and the use of modern contraceptive method in Turkey. Material and Methods: In this study, 'Turkey Demographic and Health Survey (TDHS)' data were used, which was conducted by Hacettepe University Institute of Population Studies. The data of the study consisted of the TDHS data collected between 1993-1998-2003-2008-2013. The 'Household Questionnaire' and 'Women Questionnaire' were used for women of reproductive age (15-49 years) in the TDHS. The population of the study consisted of women in reproductive age in the TDHS. Weighted sampling method, multi-stage sampling method and stratified cluster sampling methods were used in the sample selection. The dependent variable of this study was the use of modern contraceptive method by women during the study. The independent variables of the study were migration status variable, period variable, socio-demographic and socio-economic factors. In this study, logistic regression analysis was used to determine the effect of migration status, socio-demographic and socio-economic factors on the use of modern contraceptive methods. Results: It was found that the use of modern contraceptive methods was affected by internal migration in this study. The use of modern contraceptive methods was found to be significantly higher in urban women, rural-tourban women and urban-to-rural women compared to rural women. In addition, it was determined that the use of modern contraceptive methods was affected by various socio-demographic and socio-economic factors. As a result of the analysis, the use of modern contraceptive methods was found to be higher in women with 20-29 and 30-39 age compared to 15-19 age group; women with primary school education and women with secondary school education and higher education compared to women without education/who have not completed primary school. As the education level of the spouses of women increased, the use of methods increased. The use of modern methods was found to be higher in women with four or more children compared to women without children; working women compared to non-working women; four other regions compared to East Region; women covered by health insurance compared to women not covered by health insurance. Conclusion: As a result of the study, it was determined that the use of modern contraceptive methods increased 1.453 times in 2013 period compared to 1993 period. However, it was concluded that there were some differences between the residential areas and regions regarding the use of modern contraceptive methods in the study. Raising awareness about the use of modern contraceptive methods may be useful in reducing the differences between regions for women through trainings, educational materials and media.
Keywords: Contraceptive usage; internal migration
Objective: The purpose of this study is to examine the relationship between internal migration, various socio-demographic and socio-economic factors and the use of modern contraceptive method in Turkey. Material and Methods: In this study, 'Turkey Demographic and Health Survey (TDHS)' data were used, which was conducted by Hacettepe University Institute of Population Studies. The data of the study consisted of the TDHS data collected between 1993-1998-2003-2008-2013. The 'Household Questionnaire' and 'Women Questionnaire' were used for women of reproductive age (15-49 years) in the TDHS. The population of the study consisted of women in reproductive age in the TDHS. Weighted sampling method, multi-stage sampling method and stratified cluster sampling methods were used in the sample selection. The dependent variable of this study was the use of modern contraceptive method by women during the study. The independent variables of the study were migration status variable, period variable, socio-demographic and socio-economic factors. In this study, logistic regression analysis was used to determine the effect of migration status, socio-demographic and socio-economic factors on the use of modern contraceptive methods. Results: It was found that the use of modern contraceptive methods was affected by internal migration in this study. The use of modern contraceptive methods was found to be significantly higher in urban women, rural-tourban women and urban-to-rural women compared to rural women. In addition, it was determined that the use of modern contraceptive methods was affected by various socio-demographic and socio-economic factors. As a result of the analysis, the use of modern contraceptive methods was found to be higher in women with 20-29 and 30-39 age compared to 15-19 age group; women with primary school education and women with secondary school education and higher education compared to women without education/who have not completed primary school. As the education level of the spouses of women increased, the use of methods increased. The use of modern methods was found to be higher in women with four or more children compared to women without children; working women compared to non-working women; four other regions compared to East Region; women covered by health insurance compared to women not covered by health insurance. Conclusion: As a result of the study, it was determined that the use of modern contraceptive methods increased 1.453 times in 2013 period compared to 1993 period. However, it was concluded that there were some differences between the residential areas and regions regarding the use of modern contraceptive methods in the study. Raising awareness about the use of modern contraceptive methods may be useful in reducing the differences between regions for women through trainings, educational materials and media.
Keywords: Contraceptive usage; internal migration
REFERANSLAR:
- Kaya H, Tatlı H, Açık Y, Deveci SE. [Determining the usage level of family planning method among the women aged between 15-49 in uydukent nursing home district in Bingöl city]. F.Ü. Sağ Bil Derg. 2008;22(4):185-91.
- Gür Çalışkan B, Doğan B, Güngör Olçum G. [The effect of age and educational status on the family planning method choice of women living in a rural area]. Türk Aile Hek Derg. 2014;18(4):189-94. [Crossref]
- Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. 2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Kalkınma Bakanlığı ve TÜBİTAK. Yayın No: NEE-HÜ.14.01. Ankara: Elma Teknik Basım Matbaacılık Ltd. Şti.; 2014. p.75.
- Tekiner AS, Çetin F, Ceyhun AG, Kafkaslı A. [The relationship between unplanned pregnancies and contraceptive methods]. Dirim Tıp Gazetesi. 2010;85(2):65-71.
- Mayda AS, Arslan T, Bozkurt HB, Dedeli İ, Özkan MÖ. [The rate of family planning methods usage of 15-49 years old women living in Duzce permanent residences and the causes of prefering methods]. Türk Silahlı Kuvvetleri Koruyucu Hekim Bul. 2005;4(5):265-79.
- Bostancı MS. [Sources of information related to contraceptive methods and their relationship with unwanted pregnancies in women in a district of Eastern Anatolia]. Dicle Med J. 2011;38(2):202-7. [Crossref]
- Lindstrom DP, Hernández CH. Internal migration and contraceptive knowledge and use in Guatemala. Int Fam Plan Perspect. 2006;32(3):146-53. [Crossref] [PubMed]
- Kutlu R, Sayın S, Uçar M, Aslan R, Demirbaş O. [Contraceptive method usage according to women's socio demographic characteristics and the reasons for choice of methods]. Türk Aile Hek Derg. 2014;18(3):134-41. [Crossref]
- Rahman M, Islam AZ, Islam R. Rural-urban differentials of knowledge and practice of contraception in Bangladesh. Journal of Population and Social Studies (JPSS). 2010;18(2):87-110.
- Adebimpe WO, Asekun-Olarinmoye EO. A comparative study of contraceptive use among rural and urban women in Osun State, Nigeria. Int J Trop Dis Health. 2012;2(3):214-24. [Crossref]
- Ozumba BC, Obi SN, Ijioma NN. Knowledge, attitude and practice of modern contraception among single women in a rural and urban community in Southeast Nigeria. J Obstet Gynaecol. 2005;25(3):292-5. [Crossref] [PubMed]
- Debebe S, Andualem Limenih M, Biadgo B. Modern contraceptive methods utilization and associated factors among reproductive aged women in rural Dembia District, Northwest Ethiopia: community based cross-sectional study. Int J Reprod Biomed (Yazd). 2017;15(6):367-74. [Crossref]
- Kamal SM, Islam MA. Contraceptive use: socioeconomic correlates and method choices in rural Bangladesh. Asia Pac J Public Health. 2010;22(4):436-50. [Crossref] [PubMed]
- Thapa NR, Adhikari S, Budhathoki PK. Influence of internal migration on the use of reproductive and maternal health services in Nepal: an analysis of the Nepal Demographic and Health Survey 2016. PLoS One. 2019;14(5):e0216587. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Ochako R, Askew I, Okal J, Oucho J, Temmerman M. Modern contraceptive use among migrant and non-migrant women in Kenya. Reprod Health. 2016;13(1):67. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Sudhinaraset M, Diamond-Smith N, Thet MM, Aung T. Influence of internal migration on reproductive health in Myanmar: results from a recent cross-sectional survey. BMC Public Health. 2016;16:246. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Unumeri G, Ishaku S, Ahonsi B, Oginni A. Contraceptive use and its socioeconomic determinants among women in North-East and North-West Regions of Nigeria: a comparative analysis. Etude Popul Afr. 2015;29(2):1851-67. [Crossref]
- Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. 2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması İleri Analiz çalışması. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Kalkınma Bakanlığı ve TÜBİTAK. Yayın No: NEE-HÜ.15.01. Ankara: Elma Teknik Basım Matbaacılık Ltd. Şti.; 2015.
- Tezcan S, Eryurt MA. [Internal migration and child health in Turkey]. Turkish Journal of Population Studies. 2006;28-29:15-28.
- Ejembi CL, Dahiru T, Aliyu AA. Contextual Factors İnfluencing Modern Contraceptive Use in Nigeria. DHS Working Papers, No. 120. Rockville, Maryland, USA: ICF International; 2015. p.44.
- Adegbola O, Okunowo A. Intended postpartum contraceptive use among pregnant and puerperal women at a university teaching hospital. Arch Gynecol Obstet. 2009;280(6):987-92. [Crossref] [PubMed]
- Asekun Olarinmoye E, Adebimpe W, Bamidele J, Odu O, Asekun Olarinmoye IO, Ojofeitimi EO. Barriers to use of modern contraceptives among women in an inner city area of Osogbo metropolis, Osun state, Nigeria. Int J Womens Health. 2013;5:647-55. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Islam AZ, Mondal MN, Khatun ML, Rahman MM, Islam MR, Mostofa MG, et al. Prevalence and determinants of contraceptive use among employed and unemployed women in Bangladesh. Int J MCH AIDS. 2016;5(2):92-102. [Crossref] [PubMed]
- Gough AJN. [The effects of government policies towards contraception use in women]. Población y Salud en Mesoamérica. 2008;5(2):1-22.
- Lindstrom DP, Mu-oz‐Franco E. Migration and the diffusion of modern contraceptive knowledge and use in rural Guatemala. Stud Fam Plann. 2005;36(4):277-88. [Crossref]
- Mohammed A, Woldeyohannes D, Feleke A, Megabiaw B. Determinants of modern contraceptive utilization among married women of reproductive age group in North Shoa Zone, Amhara Region, Ethiopia. Reprod Health. 2014;11(1):13. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Miles-Doan R, Brewster KL. The impact of type of employment on women's use of prenatal-care services and family planning in urban Cebu, the Philippines. Stud Fam Plann. 1998;29(1):69-78. [Crossref]
- Frost JJ, Singh S, Finer LB. Factors associated with contraceptive use and nonuse, United States, 2004. Perspect Sex Reprod Health. 2007;39(2):90-9. [Crossref] [PubMed]
.: İşlem Listesi