Gastrointestinal sistem kanser cerrahisi geçiren hasta ve yakınlarının ev ortamında yaşadıkları problemleri belirleyen çalışmaları derlemek ve sonuçlarını tek çatı altında belirtmektir. Bu derleme, ilgili güncel literatür incelenerek oluşturulmuş ve uluslararası rehberlerden önerilere yer verilmiştir. Gastrointestinal sistem (GİS) kanserleri gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde giderek artan bir halk sağlığı sorunu haline gelmiştir. Fakat sağlık sektöründeki gelişmeler ile beraber GİS kanserlerinin tanı ve tedavi yöntemleri de gelişmiştir. Bu gelişmeler sayesinde kanser hastalarının hem tedavi hem yaşam süreleri uzamıştır. Uzayan bu süreçle beraber evde bakım kavramı gündeme gelmiş ve hala önemini korumaktadır. Evde bakım süreci devam eden hasta ve yakınlarının yaşam kaliteleri de önem kazanmaktadır. Tüm bu süreçle beraber kanser hastaları hastane dışında radyoterapi, kemoterapi ve cerrahi tedaviye bağlı birçok sorun yaşamaktadır. Ağrı, yorgunluk, bulantı ve kusma, iştahta azalma, anoreksiya, kilo kaybı, oral mukozit, enfeksiyon riski, beslenme ve uyku problemleri gibi sorunları çok sık yaşayabilmektedir. Tüm bu sorunlar kanserli hasta ve yakınlarının tedavi sürecini, yaşam kalitelerini, mortalite ve morbidite oranlarını doğrudan etkilediği için evde bakım kavramı güncelliğini korumaya devam etmektedir. Bu doğrultuda kanserli hastaların ve bakım verenlerin ev ortamında karşılaştıkları sorunları evde bakım çerçevesinde değerlendirilmek ve çözümlemek gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Kanser cerrahisi; evde bakım; kanserde evde bakım
To compile the studies determining the problems experienced by the patients and their relatives who have undergone cancer surgery in the gastrointestinal tract in their home environment and to state their results under a single roof. This review was created by examining the relevant literature and recommendations from international guides were included. Cancers of the gastrointestinal tract (GIS) have become an increasing public health problem in developed and developing countries. However, with the developments in the health sector, the diagnosis and treatment methods of GIS cancers have also developed. Thanks to these developments, both treatment and life span of cancer patients have been prolonged. With this prolonged process, the concept of home care has been brought to the agenda and still remains important. The quality of life of patients and their relatives, who continue their home care process, also gains importance. With all this process, cancer patients experience many problems related to radiotherapy, chemotherapy and surgical treatment outside the hospital. It can experience problems such as pain, fatigue, nausea and vomiting, decreased appetite, anorexia, weight loss, oral mucositis, risk of infection, nutritional and sleep problems. The concept of home care continues to be upto-date as all these problems directly affect the treatment process, quality of life, mortality and morbidity rates of cancer patients and their relatives. Accordingly, it is necessary to evaluate and resolve the problems faced by cancer patients and caregivers in the home environment within the framework of home care.
Keywords: Cancer surgery; home care; home care in cancer
- Kobak Ö. Acil servise başvuran onkoloji hastalarının yaşam kalitesi ile hemşirelik bakımını algılayış durumlarının değerlendirilmesi [Thesis]. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Acil Tıp Hemşireliği Anabilim Dalı; 2016.[Link]
- Ovayolu Ö. [Home care for cancer patients]. Turkiye Klinikleri J Intern Med Nurs-Special Topics. 2018;4(1):29-36.[Link]
- Öksüz H. Evde sağlık hizmetleri ve hasta memnuniyeti [Thesis]. Tekirdağ: Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı; 2018.[Link]
- Can ÖS, Ünal N. [Home care and treatment]. J Turk Soc Intens Care 2008;6(4):6-13.[Link]
- Ataman G. Bir üniversite hastanesinin cerrahi onkoloji polikliniğine başvuran kanser hastalarının evde bakım durumlarının, gereksinimlerinin ve yaşam kalitesinin saptanması [Thesis]. Ankara: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı;2014.[Link]
- Yılmaz M, Sametoğlu F, Akmeşe G, Tak A, Yağbasan B, Gökçay S, et al. [In-home health services as an alternative form of presentation of patient care]. Istanbul Med J. 2010;11(3):125-32.[Link]
- Subaşı D. Kanser ağrısı deneyimleyen hastaların yaşam kalitesi ve baş etme tutumlarının değerlendirilmesi [Thesis]. Mersin: Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Ana Bilim Dalı; 2010.[Link]
- Ertem G, Kalkım S, Bulut S, Sevil S. [Quality of life and needs towards home care of patients treated with radiotherapy]. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim Ve Sanatı Dergisi. 2009;2(2):19-23.[Link]
- Özçelik H, Fadıloğlu Ç, Uyar M, Karabulut B. Kanser Hastaları ve Aileleri İçin Palyatif Bakım. İzmir: Üniversiteliler Ofset; 2010. [Link]
- Hastalar İçin Kemoterapi Rehberi. (Date of access: 5.12.2019)[Link]
- Öğür Z. Kanser Hastalarının Evde Bakımı. (Date of access: 6.12.2019)[Link]
- Temiz G. Kemoterapi uygulanan kanserli hastalarda yaşam kalitesinin ve sağlık bakım gereksinimlerinin değerlendirilmesi [Thesis]. İstanbul: Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Ana Bilim Dalı; 2016.[Link]
- Öğüt Düzen K, Korkmaz M. [Symptom control in cancer patients, and use of complementary and alternative medicine]. DEUHFED. 2015;8(2):67-76.[Link]
- Konstantis A, Exiara T. Family caregiver beliefs and barriers to effective pain management of cancer patients in home care settings. J BUON. 2018;23(7):144-52.[PubMed]
- Çayır Y, Işık M. [Home health care services in terminal stage cancer patients]. Smyrna Med J. 2012;(3):87-9.[Link]
- Kök Yacan A. Onkoloji kliniğine yatan hastalarda oral mukozit gelişme sıklığı ve etkileyen faktörler [Thesis]. Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Ana Bilim Dalı; 2019.[Link]
- Cengiz B, Bahar Z. Perceived barriers and home care needs when adapting to a fecal ostomy: a phenomenological study. J Wound Ostomy Continence Nurs. 2017;44(1):63-8.[Crossref] [PubMed]
- Ataman G, Erbaydar T. Unmet home healthcare needs and quality of life in cancer patients: a hospital-based Turkish sample. Health Soc Care Community. 2017;25(4):1347-54.[Crossref] [PubMed]
- Duluklu B, Şenol Çelik S. [Quality of life of persons with colostomy: problems and nursing interventions]. HUHEMFAD-JOHUFON. 2019;6(2):111-9.[Link]
- Kara B, Eti Aslan F. [Investigation of the stoma individuals home first day experience]. Turk J Colorectal Dis. 2018;27:117-25.[Crossref]
- Martoni AA, Varani S, Peghetti B, Roganti D, Volpicella E, Pannuti R, et al. Spiritual well-being of Italian advanced cancer patients in the home palliative care setting. Eur J Cancer Care (Engl). 2017;26(4).[Crossref] [PubMed]
.: İşlem Listesi