.: ARAŞTIRMA
Evlilik Dışı Bir İlişkiye Ait Bebeğin Gerçek Babasının Kim Olduğunun Gizlenmesi Gerektiği Bir Etik İkilem ve Hasta Mahremiyetinin Sınırları: Tanımlayıcı Araştırma
An Ethical Dilemma in Which the Real Father of an Extra-marital Baby Should Be Concealed and the Limits of Patient Privacy: Descriptive Research
Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2021;29(3):382-8
doi: 10.5336/mdethic.2021-82599
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Yunus Emre, o ünlü söyleminde 'Bir ben var bende, benden içeru' derken, mahrem alan dediğimiz herkesten ayrı, giz olanı kastetmektedir. Yunus Emre, örtülü benliğin varlığına vurgu yaptığı bu söyleminde, gerçekten de kişilerin herkesten ve belki de bazen kendinden bile sakladığı, saklamak istediği bir alana dikkatleri çekmektedir. Özel hayatın gizliliği, önemli bir insan hakkıdır. Bununla birlikte hasta hakkı ve dolayısıyla hekim yükümlülüğü olarak mahremiyet ve kişisel verilerin gizliliği de son dönemlerde teknolojik gelişmeler, pek çok genetik ve biyokimyasal testlerin güvenilirliğin artması ile birlikte özellikle ihtimam isteyen konular içerisinde başları çekmektedir. Çalışmamızda, hasta mahremiyeti ve kişisel verilerin gizliliği haklarının nerede başlayıp, bittiğinin değerlendirilmeye çalışıldığı olgu kapsamında; hastanemize eritroblastozis fetalis şüphesi ile yatırılan yeni doğum yapmış bir kadının, doğurduğu bebeğin kan testleri sonucunda babası ile mümkün olmayan bir kan grubunda olduğu fark edildikten sonra alınan anamnezde, kadının evlilik dışı gizli bir ilişki sonucunda gebeliğin gerçekleştiği anlaşılan, kendisini takip eden doktorlarından bu sırrı kocası ile paylaşmamalarını talep eden kadının sırrının, kadının kocası ile paylaşıp paylaşmamaları konusunda yaşadıkları oldukça zorlu bir etik ikilem konusu tartışılmıştır. Etik ihlallerden kaçınabilme adına konu ile ilgili literatür gözden geçirilmiş, konuyla ilgili alan için bu gibi durumlardaki problem ve problemlerin çözümleri adına etik yaklaşımlara dikkat çekilmeye çalışılmıştır. Klinik uygulamalarda çok sık karşı karşıya kalınan etik problemlerin, etik kurallar doğrultusunda çözülmesinin gerekliliği vurgulanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Tıbbi etik; hasta mahremiyeti; sır saklama; eritroblastozis fetalis
Yunus Emre, o ünlü söyleminde 'Bir ben var bende, benden içeru' derken, mahrem alan dediğimiz herkesten ayrı, giz olanı kastetmektedir. Yunus Emre, örtülü benliğin varlığına vurgu yaptığı bu söyleminde, gerçekten de kişilerin herkesten ve belki de bazen kendinden bile sakladığı, saklamak istediği bir alana dikkatleri çekmektedir. Özel hayatın gizliliği, önemli bir insan hakkıdır. Bununla birlikte hasta hakkı ve dolayısıyla hekim yükümlülüğü olarak mahremiyet ve kişisel verilerin gizliliği de son dönemlerde teknolojik gelişmeler, pek çok genetik ve biyokimyasal testlerin güvenilirliğin artması ile birlikte özellikle ihtimam isteyen konular içerisinde başları çekmektedir. Çalışmamızda, hasta mahremiyeti ve kişisel verilerin gizliliği haklarının nerede başlayıp, bittiğinin değerlendirilmeye çalışıldığı olgu kapsamında; hastanemize eritroblastozis fetalis şüphesi ile yatırılan yeni doğum yapmış bir kadının, doğurduğu bebeğin kan testleri sonucunda babası ile mümkün olmayan bir kan grubunda olduğu fark edildikten sonra alınan anamnezde, kadının evlilik dışı gizli bir ilişki sonucunda gebeliğin gerçekleştiği anlaşılan, kendisini takip eden doktorlarından bu sırrı kocası ile paylaşmamalarını talep eden kadının sırrının, kadının kocası ile paylaşıp paylaşmamaları konusunda yaşadıkları oldukça zorlu bir etik ikilem konusu tartışılmıştır. Etik ihlallerden kaçınabilme adına konu ile ilgili literatür gözden geçirilmiş, konuyla ilgili alan için bu gibi durumlardaki problem ve problemlerin çözümleri adına etik yaklaşımlara dikkat çekilmeye çalışılmıştır. Klinik uygulamalarda çok sık karşı karşıya kalınan etik problemlerin, etik kurallar doğrultusunda çözülmesinin gerekliliği vurgulanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Tıbbi etik; hasta mahremiyeti; sır saklama; eritroblastozis fetalis
ABSTRACT
In his famous discourse, Yunus Emre, when he says 'There is an I. Inside me, inner than myself.' he means an intimate and secret space that separate from everyone. In this discourse, which emphasizes the existence of the veiled self, Yunus Emre really draws attention to an area that people want to hide from everyone and maybe even from themselves. Privacy of private life is an important human right. In addition, privacy and confidentiality of personal data as a patient's right and consequently a physician's obligation are also taking the lead among issues that require attention, especially with the recent technological developments and the increase in the reliability of many genetic and biochemical tests. In present study, it was evaluated where the rights of patient privacy and personal data confidentiality began and ended, within the scope of the case: It was found that a woman who had recently given birth who was hospitalized in our hospital with suspicion of erythroblastosis fetalis was in a blood group that was not possible with her father as a result of blood tests of her baby. In the anamnesis taken, it was understood that the pregnancy occurred as a result of a secret relationship outside the marriage of the woman. She asked her doctors not to share this secret with her husband. A very difficult ethical dilemma was discussed about whether the woman should share her secret with her husband or not. In order to avoid ethical violations, the relevant literature was reviewed, and ethical approaches were tried to be drawn for the solution of problems and problems in such cases for the relevant field. The necessity of solving ethical problems frequently encountered in clinical practice in line with ethical rules is emphasized.
Keywords: Medical ethics; privacy of patient data; secrecy; erythroblastosis fetalis
In his famous discourse, Yunus Emre, when he says 'There is an I. Inside me, inner than myself.' he means an intimate and secret space that separate from everyone. In this discourse, which emphasizes the existence of the veiled self, Yunus Emre really draws attention to an area that people want to hide from everyone and maybe even from themselves. Privacy of private life is an important human right. In addition, privacy and confidentiality of personal data as a patient's right and consequently a physician's obligation are also taking the lead among issues that require attention, especially with the recent technological developments and the increase in the reliability of many genetic and biochemical tests. In present study, it was evaluated where the rights of patient privacy and personal data confidentiality began and ended, within the scope of the case: It was found that a woman who had recently given birth who was hospitalized in our hospital with suspicion of erythroblastosis fetalis was in a blood group that was not possible with her father as a result of blood tests of her baby. In the anamnesis taken, it was understood that the pregnancy occurred as a result of a secret relationship outside the marriage of the woman. She asked her doctors not to share this secret with her husband. A very difficult ethical dilemma was discussed about whether the woman should share her secret with her husband or not. In order to avoid ethical violations, the relevant literature was reviewed, and ethical approaches were tried to be drawn for the solution of problems and problems in such cases for the relevant field. The necessity of solving ethical problems frequently encountered in clinical practice in line with ethical rules is emphasized.
Keywords: Medical ethics; privacy of patient data; secrecy; erythroblastosis fetalis
REFERANSLAR:
- Yazıcı H. Evliliğin niteliği olarak evlilikte bireyselleşme ve bütünleşme [Individualism and integration as a quality of marriage]. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2019;30(2):606-22. [Crossref]
- Yıldırım N. Türkiye'de boşanma ve sebepleri [Divorces and its causes in Turkey]. Bilig. 2004;(28): 59-81. [Link]
- Elçioğlu Ö, Demirhan Erdemir A. Klinik uygulamalarda her durumda ortaya çıkan etik yükümlülükler. Demirhan Erdemir A, Oğuz NY, Elçioğlu Ö, Doğan H, editörler. Klinik Etik. 1. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitapları; 2001. p.104-48.
- Diamond LK, Allen FH Jr, Thomas WO Jr. Erythroblastosis fetalis. VII. Treatment with exchange transfusion. N Engl J Med. 1951; 244(2):39-49. [Crossref] [PubMed]
- Fan J, Lee BK, Wikman AT, Johansson S, Reilly M. Associations of Rhesus and non-Rhesus maternal red blood cell alloimmunization with stillbirth and preterm birth. Int J Epidemiol. 2014;43(4): 1123-31. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Avaner E. Mahremiyet nedir? Mahremiyetin sağlık hizmetleri penceresinden görünürlüğü nasıldır? [What is privacy? How is the visibility of privacy from the health services window?]. Türkiye Biyoetik Dergisi. 2018;5(3): 110-6. [Crossref]
- Arslan ET, Demir H. Sağlık çalışanlarının hasta mahremiyetine ilişkin tutumu: nitel bir araştırma [Attitudes of health workers related to patient confidentiality: a qualitative research]. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2017;17(4):191-220. [Link]
- Yüksel M. Mahremiyet hakkına ve bireysel özgürlüklere felsefi yaklaşımlar [Philosophical approaches towards the rights of privacy and individual liberties]. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 2009;64(1):275-98. [Crossref]
- Altuner İ. Hipokrat yemini[ Hippocratic oath]. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2015;(7):1-7. [Link]
- Aktan GG, Eşer İ, Kocaçal E. Hemşirelerin hasta mahremiyetini koruma ve sürdürme durumları ile etkileyen faktörler [The status of nurses' protecting and maintaining patient privacy and affecting factors]. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2019;16(4):301-5. [Link]
- Filizöz B, Mesci G, Aşçı A, Bağcıvan E. Hemşirelerde etik duyarlılık: Sivas ili merkez kamu hastanelerinde bir araştırma [Nurses' ethical sensitivity: research on central public hospitals in Sivas province]. İş Ahlakı Dergisi. 2015;8(1):47-66. [Crossref]
- Fırat A. Türkiye sağlık işletmelerinde hasta hakları ve sorumlulukları [Patient rights and responsibilities in health care establishments in Turkey]. IGUSABDER. 2017;2:157-73. [Link]
- Kahraman Z. Medeni hukuk bakımından tıbbi müdahaleye hastanın rızası [Consent of the patient to medical intervention in relation to civil law]. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2016;7(1): 479-510. [Link]
- Can N. Hasta mahremiyeti hakkı [The right to privacy of patient]. TBB Dergisi. 2020;(147): 183-219. [Link]
- Resmî Gazete (1.8.1998, Sayı: 23420) sayılı Hasta Hakları Yönetmeliği; 1998. [Link]
- Resmî Gazete (12.10.2004/25611), 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu; 2004. [Link]
- Atkins DC, Baucom DH, Jacobson NS. Understanding infidelity: correlates in a national random sample. J Fam Psychol. 2001;15(4): 735-49. [Crossref] [PubMed]
- Russell VM, Baker LR, McNulty JK. Attachment insecurity and infidelity in marriage: do studies of dating relationships really inform us about marriage? J Fam Psychol. 2013;27(2): 242-51. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- World Medical Association, International Code of Medical Ethics. Italy: 1983. [Link]
- Türk Tabipler Birliği. Hekimlik Meslek Etiği Kuralları. Türk Tabipler Birliği Yayınları. Yayın Tarihi: 1.2.1999. [Link]
- Öktem Çevik S. Çocuğun anne ve/veya babası haricindeki kişilerin nüfus siciline kaydedilmesinden doğan sorunların değerlendirilmesi [Considerations on problems inflicted by the registration of persons other than the mother and father to the civil status]. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi. 2016;22(3):2105-30. [Link]
- Feldman F, ed. Aydar FB, çeviri editörü. Etik Nedir?. 1. Baskı. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi; 2016. p.100-368.
.: İşlem Listesi