.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Elit Sporcuların Egzersiz Bağımlılık Düzeylerinin İncelenmesi (Erzurum İli Örneği): Tanımlayıcı Araştırma
Investigation of Exercise Addiction Levels of Elite Athletes (Erzurum Province Example): Descriptive Research
Turkiye Klinikleri J Sports Sci. 2025;17(1):43-51
doi: 10.5336/sportsci.2024-105018
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Bu çalışma, olimpiyat hazırlık merkezinde çalışan sporcuların egzersiz bağımlılığı düzeylerini ve çeşitli değişkenler arasındaki ilişkileri incelemeyi amaçlamaktadır. Gereç ve Yöntemler: Çalışma, Erzurum Olimpiyat Hazırlık Merkezi'nde eğitim alan 100 sporcunun gönüllü katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara, demografik özellikleri ve egzersiz bağımlılığı düzeylerinin değerlendirilmesi amacıyla bir anket formu ve Egzersiz Bağımlılığı Ölçeği-21 uygulanmıştır. İstatiksel hesaplamalarda SPSS-26 paket programı kullanılmıştır. Sporcuların cinsiyet ile egzersiz bağımlılığı düzeyi arasındaki farkı belirleyebilmek için bağımsız örneklem t-testi, sporcuların yaş, spor yapma yılı, spor dalı ve haftalık antrenman günü gibi değişkenler ile egzersiz bağımlılığı düzeyi arasındaki farkı belirlemek için ise tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Farklılıkların hangi gruplar arasında belirlemek amacıyla ''post hoc'' testi olarak Tukey testi uygulanmıştır. Bulgular: Çalışmaya katılanların %12'si bağımlı olmayan, %78'i bağımlılık riski taşıyan ve %10'u ise egzersiz bağımlısı sporcu olarak belirlenmiştir. Yaş ve spor yapma yılı değişkenleri açısından egzersiz bağımlılığı ölçeğinin alt boyut düzeylerinde anlamlı fark tespit edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda cinsiyet, spor branşı ve haftalık antrenman günü değişkenleri açısından anlamlı fark tespit edilmemiştir. Sonuç: Sporcuların bir kısmının egzersiz bağımlısı olduğu, büyük bir kısmının ise egzersiz bağımlılığı riski taşıdığı belirlenmiştir. Egzersiz bağımlılığının yaş ve spor yapma süresi gibi faktörler tarafından etkilendiği belirlenmiştir. Egzersiz bağımlılığının diğer bağımlılık türleri kadar ciddi sonuçlara yol açabileceği göz önüne alındığında, çalışmamızda belirlenen egzersiz bağımlılığı düzeylerini etkileyen faktörlere odaklanmanın önemli olduğu düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Bağımlılık; egzersiz; egzersiz bağımlılığı; spor
Amaç: Bu çalışma, olimpiyat hazırlık merkezinde çalışan sporcuların egzersiz bağımlılığı düzeylerini ve çeşitli değişkenler arasındaki ilişkileri incelemeyi amaçlamaktadır. Gereç ve Yöntemler: Çalışma, Erzurum Olimpiyat Hazırlık Merkezi'nde eğitim alan 100 sporcunun gönüllü katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara, demografik özellikleri ve egzersiz bağımlılığı düzeylerinin değerlendirilmesi amacıyla bir anket formu ve Egzersiz Bağımlılığı Ölçeği-21 uygulanmıştır. İstatiksel hesaplamalarda SPSS-26 paket programı kullanılmıştır. Sporcuların cinsiyet ile egzersiz bağımlılığı düzeyi arasındaki farkı belirleyebilmek için bağımsız örneklem t-testi, sporcuların yaş, spor yapma yılı, spor dalı ve haftalık antrenman günü gibi değişkenler ile egzersiz bağımlılığı düzeyi arasındaki farkı belirlemek için ise tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Farklılıkların hangi gruplar arasında belirlemek amacıyla ''post hoc'' testi olarak Tukey testi uygulanmıştır. Bulgular: Çalışmaya katılanların %12'si bağımlı olmayan, %78'i bağımlılık riski taşıyan ve %10'u ise egzersiz bağımlısı sporcu olarak belirlenmiştir. Yaş ve spor yapma yılı değişkenleri açısından egzersiz bağımlılığı ölçeğinin alt boyut düzeylerinde anlamlı fark tespit edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda cinsiyet, spor branşı ve haftalık antrenman günü değişkenleri açısından anlamlı fark tespit edilmemiştir. Sonuç: Sporcuların bir kısmının egzersiz bağımlısı olduğu, büyük bir kısmının ise egzersiz bağımlılığı riski taşıdığı belirlenmiştir. Egzersiz bağımlılığının yaş ve spor yapma süresi gibi faktörler tarafından etkilendiği belirlenmiştir. Egzersiz bağımlılığının diğer bağımlılık türleri kadar ciddi sonuçlara yol açabileceği göz önüne alındığında, çalışmamızda belirlenen egzersiz bağımlılığı düzeylerini etkileyen faktörlere odaklanmanın önemli olduğu düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Bağımlılık; egzersiz; egzersiz bağımlılığı; spor
ABSTRACT
Objective: This study aims to examine the exercise addiction levels of athletes working in an Olympic preparation center and the relationships between various variables. Material and Methods: The study was carried out with the voluntary participation of 100 athletes who received training at the Erzurum Olympic Preparation Center. A questionnaire form and Exercise Addiction Scale-21 were applied to the participants in order to evaluate their demographic characteristics and exercise addiction levels. SPSS-26 package program was used in statistical calculations. Independent sample t-test was used to determine the difference between the athletes' gender and exercise addiction level, and one-way analysis of variance was used to determine the difference between the athletes' age, years of doing sports, sports branch and weekly training days and exercise addiction level. Tukey test was used as a ''post hoc'' analysis to determine between which groups the differences occurred. Results: Of the participants in the study, 12% were determined to be non-addicted, 78% were at risk of addiction, and 10% were exercise-addicted athletes. A significant difference was found in the sub-dimension levels of the exercise addiction scale in terms of age and years of doing sports variables. As a result of the analyses, no significant difference was found in terms of gender, sports branch, and weekly training day variables. Conclusion: It was determined that some of the athletes were exercise addicts and most of them were at risk of exercise addiction. It was determined that exercise addiction was affected by factors such as age and duration of sports. Considering that exercise addiction can lead to serious consequences as other types of addiction, it is thought that it is important to focus on the factors affecting the levels of exercise addiction determined in our study.
Keywords: Addiction; exercise; exercise addiction; sports
Objective: This study aims to examine the exercise addiction levels of athletes working in an Olympic preparation center and the relationships between various variables. Material and Methods: The study was carried out with the voluntary participation of 100 athletes who received training at the Erzurum Olympic Preparation Center. A questionnaire form and Exercise Addiction Scale-21 were applied to the participants in order to evaluate their demographic characteristics and exercise addiction levels. SPSS-26 package program was used in statistical calculations. Independent sample t-test was used to determine the difference between the athletes' gender and exercise addiction level, and one-way analysis of variance was used to determine the difference between the athletes' age, years of doing sports, sports branch and weekly training days and exercise addiction level. Tukey test was used as a ''post hoc'' analysis to determine between which groups the differences occurred. Results: Of the participants in the study, 12% were determined to be non-addicted, 78% were at risk of addiction, and 10% were exercise-addicted athletes. A significant difference was found in the sub-dimension levels of the exercise addiction scale in terms of age and years of doing sports variables. As a result of the analyses, no significant difference was found in terms of gender, sports branch, and weekly training day variables. Conclusion: It was determined that some of the athletes were exercise addicts and most of them were at risk of exercise addiction. It was determined that exercise addiction was affected by factors such as age and duration of sports. Considering that exercise addiction can lead to serious consequences as other types of addiction, it is thought that it is important to focus on the factors affecting the levels of exercise addiction determined in our study.
Keywords: Addiction; exercise; exercise addiction; sports
REFERANSLAR:
- Haskell WL, Kiernan M. Methodologic issues in measuring physical activity and physical fitness when evaluating the role of dietary supplements for physically active people. Am J Clin Nutr. 2000;72(2 Suppl):541S-50S. [Crossref] [PubMed]
- Özer MK. Fiziksel Uygunluk. 4. Baskı. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık; 2013.
- Wilmore JH, Costill DL. Physiology of sport and exercise. 1st ed. Champaign, IL: Human Kinetics; 1999.
- Fahey TD, Insel PM, Roth WT. Fit and Well: Core Concepts and Labs in Physical Fitness and Wellness. 5th ed. New York: McGraw Hill; 2003.
- Uğurlu TT, Şengül CB, Şengül C. Bağımlılık psikofarmakolojisi [Psychopharmacology of addiction]. Psikiyatride güncel yaklaşımlar. 2012;4(1):37-50. [Crossref]
- Kalkavan A, Terzi E, Kayhan RF. Türkiye olimpik hazırlık merkezlerinde çalışma yapan sporcuların egzersiz bağımlılığı düzeylerinin araştırılması [Investigation of exercise addiction levels of olympic preparation center in athletes Turkey]. Spor Eğitim Dergisi. 2021;5(2):25-35. [Link]
- Hausenblas HA, Giacobbi Jr PR. Relationship between exercise dependence symptoms and personality. Personality and Individual Differences. 2004;36(6):1265-73. [Crossref]
- Demir GT, Türkeli A. Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin egzersiz bağımlılığı ve zihinsel dayanıklılık düzeylerinin incelenmesi. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 2019;4(1):10-24. [Crossref]
- Polat C, Şimşek KY. Spor merkezlerindeki bireylerin egzersiz bağımlılığı düzeylerinin incelenmesi: Eskişehir ili örneği [The study of ındıvıduals' exercıse addıctıon levels at sports centres: Eskişehir sample]. The Journal of Academic Social Science. 2019;15:354-69. [Crossref]
- Youngman J, Simpson D. Risk for exercise addiction: a comparison of triathletes training for sprint, olympic, half ironman and ironman-distance triathlons. Journal of Clinical Sport Psychology. 2014;8:19-37. [Crossref]
- Bishop I. Health or harm? Exercise dependence and its effects on body satisfaction and self-esteem [Master thesis]. Windsor: University of Windsor; 2009. [Link]
- Frederick CM, Ryan RM. Differences in motivation for sport and exercise and their relations with participation and mental health. Journal of Sport Behavior. 1993;16(3):124-47. [Link]
- Griffiths MD, Szabo A, Terry A. The exercise addiction inventory: a quick and easy screening tool for health practitioners. Br J Sports Med. 2005;39(6):e30. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Büyüköztürk Ş, Akgün ÖE, Demirel F, Karadeniz Ş, Çakmak EK. Bilimsel araştırma yöntemleri. 23. Baskı. Ankara: Pegem Akademi Yayınları; 2015.
- Hausenblas HA, Downs DS. How much is too much? The development and validation of the exercise dependence scale. Psychology and Health. 2002;17(4):387-404. [Crossref]
- Yeltepe H, İkizler HC. Egzersiz bağımlılığı ölçeği-21'in Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması [Validation and relaibilty study of exercise dependence scale-21 in Turkish]. Bağımlılık Dergisi. 2007;8:29-35. [Link]
- Bardakçı M, Temen A, Ek İ, Süt N, Vardar SA. Investigation of exercise dependency attitude in cyclists. Turkish Medical Student Journal. 2016;3:4-8. [Link]
- Uz İ. Fitness merkezlerine düzenli katılan bireylerde egzersiz bağımlılığın incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi; 2015. [Link]
- Cicioğlu Hİ, Tekkurşun Demir G, Bulğay C, Çetin E. Elit düzeyde sporcular ile spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin egzersiz bağımlılığı düzeyleri [Exercise addiction levels among elite level athletes and students of sports sciences faculty]. Bağımlılık Dergisi. 2019;20(1):12-20. [Crossref]
- Sadıq BJ. Investigation of the exercise dependence of athlets' kick boxing, taekwondo and muay thai [Master thesis]. Elazığ: Fırat University; 2018. [Link]
- Vardar E. Egzersiz bağımlılığı [Exercise dependence]. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi. 2012;21(3):163-73. [Link]
- Yıldırım İ, Yıldırım Y, Ersöz Y, Işık Ö, Saraçlı S, Karagöz Ş, et al. Egzersiz bağımlılığı, yeme tutum ve davranışları ilişkisi [Correlation between exercise dependence and eating attitudes and behaviors]. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 2017;12(1):43-54. [Link]
- Demirel HG, Cicioğlu Hİ. Üst düzey sporcuların egzersiz bağımlılık düzeylerinin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi. 2020;5(3): 242-54. [Crossref]
- Hamer M, Karageorghis CI. Psychobiological mechanisms of exercise dependence. Sports Med. 2007;37(6):477-84. [Crossref] [PubMed]
- Namlı S, Tekkurşun Demir G, Cicioğlu Hİ. Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin akademik odaklanma düzeyleri [Academic focusing levels of students faculty of sports sciences]. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 2018;20(4):43-51. [Link]
- Zırhlıoğlu G. Egzersiz bağımlığının egzersiz davranış parametrelerine göre incelenmesi: Van ili örneği [An investigation of the exercises dependence with regard to exercises behavior: the sample of Van]. Sport Sciences. 2011;6(4):214-22. [Link]
- Pierce EF, Daleng ML, McGowan RW. Scores on exercise dependence among dancers. Percept Mot Skills. 1993;76(2):531-5. [Crossref] [PubMed]
- Hurst R, Hale B, Smith D, Collins D. Exercise dependence, social physique anxiety, and social support in experienced and inexperienced bodybuilders and weightlifters. Br J Sports Med. 2000;34(6):431-5. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Blaydon MJ, Linder KJ, Kerr JH. Metamotivational characteristics of exercise dependence and eating disorders in highly active amateur sport participants. Personality and Individual Differences. 2004;36:1419-32. [Crossref]
- Pierce EF. Exercise dependence syndrome in runners. Sports Med. 1994;18(3):149-55. [Crossref] [PubMed]
- Bingöl E. Farklı branşlardaki sporcuların egzersiz bağımlılık ve psikolojik sağlamlık düzeylerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi; 2015. [Link]
- Bavlı Ö, Kozanoğlu ME, Doğanay A. Düzenli egzersize katılımın egzersiz bağımlılığı üzerine etkisi [Investigation the effects of participation regular exercise on exercise dependence]. Türk Spor ve Egzersiz Dergisi. 2011;13(2):150-3. [Link]
- Yıldızçiçek C. Psikolojik bir rahatsızlık olan egzersiz bağımlılığının öz yeterlilik ile ilişkisinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Kütahya: Kütahya Dumlupınar Üniversitesi; 2019. [Link]
- Costa S, Cuzzocrea F, Hausenblas HA, Larcan R, Oliva P. Psychometric examination and factorial validity of the Exercise Dependence Scale-Revised in Italian exercisers. J Behav Addict. 2012;1(4):186-90. [Crossref] [PubMed]
- Kayhan RF. Determining the attachment styles of football coaches to their athletes. Journal of Educational Issues. 2020;6(2):232-48. [Crossref]
.: İşlem Listesi