Amaç: Bu çalışmanın amacı, diyabetli hastaların fitoterapi uygulamalarına yönelik deneyimlerini Türkiye'deki Facebook grupları aracılığıyla analiz etmektir. Gereç ve Yöntemler: Nitel araştırma tasarımına sahip bu çalışma Türkiye'deki diyabet, geleneksel ve tamamlayıcı tıp ile ilgili Facebook gruplarının taranması ile yapılmıştır. Tarama sonucunda belirlenen 6 Facebook grubunda fitoterapi uygulamaları ile ilgili terimler kullanılarak gönderi ve yorumlar incelenmiştir. Verilerin analizinde tüme varım yaklaşımı kullanılmıştır. İlk olarak kodlar oluşturulmuş sonrasında bu kodlar ile temalar ve alt temalar belirlenmiştir. Verilerin analizinde içerik ve tematik analiz kullanılmıştır. Bulgular: Arama sonucunda toplamda 213 gönderi ve 439 yorum bulunmuştur. Grup kullanıcıları en fazla tarçın, zeytin yaprağı, zencefil, çörek otu ve limon gibi fitoterapi drogları üzerine olumlu deneyimler paylaşmışlardır. Olumsuz deneyimlerin başındaki ürünler ise limon ve tarçındır. Tarçın hem olumlu hem olumsuz deneyimler arasında yer almaktadır. Grup kullanıcılarının kendileri için fayda buldukları bulundukları drogların başında tarçın, zeytin yaprağı, kekik, limon, çörek otu ve keten tohumu gelmektedir. Bu gönderi ve yorumlar içerisinden kodlar kullanılarak 9 adet alt tema ve 4 tema belirlenmiştir. Sonuç: Bu çalışma, diyabetli hastaların veya yakınlarının fitoterapi uygulamalarıyla ilgili deneyimlerini paylaşmak ve bilgi aramak için Facebook gruplarını da kullandığını göstermektedir. Bazı hastalar, kullandıkları tıbbi tedavilerin yetersizliğinden dolayı bu tip fitoterapi droglarına yöneldiklerini bildirmiştir. Hastaların, yararlandıkları tıbbi drogları sağlık profesyonellerine açıklamaması ve Facebook gibi sosyal medya uygulamalarından gelen bilgilere güvenmesi sağlıklarını tehlikeye atabilmektedir. Hastalar ve yakınları çevrim içi gruplarda bilgi arayışı veya deneyim paylaşımı yerine sağlık profesyonellerinin önerilerine uymalıdırlar.
Anahtar Kelimeler: Fitoterapi; diabetes mellitus; sosyal medya; nitel araştırma
Objective: The aim of this study is to analyze the experiences of patients with diabetes on the application of phytotherapy through Facebook groups in Türkiye. Material and Methods: This study, which has a qualitative research design, was conducted by scanning Facebook groups related to diabetes, traditional and complementary medicine in Türkiye. Posts and comments were examined using terms related to phytotherapy practices in 6 Facebook groups determined because of the scanning. An inductive approach was used to analyze the data. First, codes were created and then themes, and subthemes were determined with these codes. Content and thematic analysis were used to analyze the data. Results: As a result of the search in 6 Facebook groups, a total of 213 posts and 439 comments were found. Group users mostly shared positive experiences on herbs such as cinnamon, olive leaves, ginger, black cumin, and lemon. The products that lead to negative experiences are lemon and cinnamon. Cinnamon is among both positive and negative experiences. Cinnamon, olive leaf, thyme, lemon, black cumin, and flaxseed are among the drugs that the group's users find beneficial for themselves. Using codes from these posts and comments, 9 sub-themes and 4 themes were determined. Conclusion: This study shows that diabetic patients or their relatives use Facebook groups to share their positive and negative experiences about application of phytotherapy and to seek advice and information. Some patients reported that they turned to this type of phytotherapy drugs due to the inadequacy of the medical treatments they used. Patients' failure to disclose the medical drugs they use to healthcare professionals and their reliance on information from social media applications such as Facebook may endanger their health. Patients and their relatives should follow the recommendations of healthcare professionals rather than seeking information or sharing experiences in online groups.
Keywords: Phytotherapy; diabetes mellitus; social media; qualitative research
- World Health Organization. WHO Global Report on Traditional and Complementary Medicine 2019. 1st ed. Geneva: World Health Organization; 2019. [Link]
- European Federation for Complementary and Alternative Medicine [Internet]. ©2020 EFCAM [Cited: 01.05.2023]. CAM Definition. Available from: [Link]
- National Center for Complementary and Integrative Health [Internet]. [Cited: 01.05.2023]. Complementary, Alternative, or Integrative Health: What's in a Name? Available from: [Link]
- Resmî Gazete (27.10.2014, Sayı: 29158) sayılı Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği; 2014. Erişim tarihi: 01.05.2023. Erişim linki: [Link]
- Anık H, Uyanık G, Yılmaz M. Evde bakım hizmeti alan bireylerin geleneksel ve tamamlayıcı tıp yöntemleri kullanımlarının incelenmesi [Investigation of the use of traditional and complementary medicine methods by individuals receiving home care services]. JAREN. 2023;9(1):1-11. [Crossref]
- Öztürk YE, Dömbekci HA, Ünal S. Geleneksel tamamlayıcı ve alternatif tıp kullanımı [The use of traditional complementary and alternative medicine]. Bütünleyici ve Anadolu Tıbbı Dergisi. 2021;1(3):23-35. [Link]
- Biçer İ, Balçık PY. Geleneksel ve tamamlayıcı tıp: Türkiye ve seçilen ülkelerinin incelenmesi [Traditional and complementary medicine: investigation of turkey and the selected countries]. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 2019;22(1):245-57. [Link]
- Ünal M, Dağdeviren HN. Geleneksel ve tamamlayıcı tıp yöntemleri [Traditional and complementary medicine methods]. EJFM. 2019;8(1):1-9. [Crossref]
- Karakoç MD. Onkoloji hastalarının tamamlayıcı ve alternatif tedavi yöntemlerini kullanma durumları [The status of oncology patients about using complementary and alternative treatment methods]. Pamukkale Tıp Dergisi. 2020;13(1):69-80. [Crossref]
- Arslan S, Gökçe E, Doğan SD, Özgen R, Şişman H, Alptekin D, et al. Kardiyovasküler hastalığı olan bireylerde tamamlayıcı ve alternatif tıp yöntemlerinin kullanımı [The use of complementary and alternative medicine among individuals with cardiovascular disease]. Cukurova Medical Journal. 2020;45(4):1644-52. [Crossref]
- Şahin A, Dirgar E, Olgun N. Diyabet yönetiminde kullanılan tamamlayıcı ve alternatif tedaviler [Complementary and alternative treatments used in diabetes management]. Diyabet, Obezite ve Hipertansiyonda Hemşirelik Forumu. 2019;11(1):32-6. [Link]
- Alzahrani AS, Price MJ, Greenfield SM, Paudyal V. Global prevalence and types of complementary and alternative medicines use amongst adults with diabetes: systematic review and meta-analysis. Eur J Clin Pharmacol. 2021;77(9):1259-74. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Alzahrani AS, Greenfield SM, Paudyal V. Factors affecting complementary and alternative medicine (CAM) use by adult diabetic patients: A systematic review using the theoretical domains framework (TDF). Res Social Adm Pharm. 2022;18(8):3312-22. [Crossref] [PubMed]
- Neely S, Eldredge C, Sanders R. Health information seeking behaviors on social media during the COVID-19 pandemic Among American Social networking site users: survey study. J Med Internet Res. 2021;23(6):e29802. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Amante DJ, Hogan TP, Pagoto SL, English TM, Lapane KL. Access to care and use of the Internet to search for health information: results from the US National Health Interview Survey. J Med Internet Res. 2015;17(4):e106. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Tonsaker T, Bartlett G, Trpkov C. Health information on the Internet: gold mine or minefield? Can Fam Physician. 2014;60(5):407-8. [PubMed] [PMC]
- De Simoni A, Shanks A, Mant J, Skelton JR. Making sense of patients' internet forums: a systematic method using discourse analysis. Br J Gen Pract. 2014;64(620):e178-80. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Bergen N, Labonté R. "Everything is perfect, and we have no problems": detecting and limiting social desirability bias in qualitative research. Qual Health Res. 2020;30(5):783-92. [Crossref] [PubMed]
- O'Brien BC, Harris IB, Beckman TJ, Reed DA, Cook DA. Standards for reporting qualitative research: a synthesis of recommendations. Acad Med. 2014;89(9):1245-51. [Crossref] [PubMed]
- Setiyorini E, Qomaruddin MB, Wibisono S, Juwariah T, Setyowati A, Wulandari NA, et al. Complementary and alternative medicine for glycemic control of diabetes mellitus: A systematic review. J Public Health Res. 2022;11(3):22799036221106582. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Tosun AS, Zincir H, Eliş E. Complementary and alternative medicine use and self-efficacy level in Turkish adults with type 2 diabetes mellitus. Cukurova Medical Journal. 2019;44(2):309-18. [Crossref]
- Uyan C, Alvur TM. Tip 2 diabetes mellitus'ta tamamlayıcı alternatif tıp kullanımı ve tedavi uyumu ile ilişkisi [Complementary and alternative medicine use in type 2 diabetes mellitus and its relationship with medication adherence]. Ankara Medikal Journal. 2021;21(3):494-502. [Crossref]
- Bellikci-Koyu E, Yürekli BPŞ, Özdemir N, Büyüktuncer Z. Tip 2 diabetes mellituslu hastaların bitkisel destek kullanım durumları [Herbal supplement use among patients with type 2 diabetes mellitus]. Akdeniz Tıp Dergisi. 2021;7(3):377-84. [Crossref]
- Elo S, Kyngäs H. The qualitative content analysis process. J Adv Nurs. 2008;62(1):107-15. [Crossref] [PubMed]
- Ültay E, Akyurt H, Ültay N. Sosyal bilimlerde betimsel içerik analizi [Descriptive content analysis in social sciences]. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi. 2021;10:188-201. [Crossref]
- He K, Hong N, Lapalme-Remis S, Lan Y, Huang M, Li C, et al. Understanding the patient perspective of epilepsy treatment through text mining of online patient support groups. Epilepsy Behav. 2019;94:65-71. [Crossref] [PubMed]
- Pearson SE, Taylor J, Hoare DJ, Patel P, Baguley DM. Exploring the experiences of cancer patients with chemotherapy-induced ototoxicity: qualitative study using online health care forums. JMIR Cancer. 2019;5(1):e10883. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Alzahrani AS, Greenfield SM, Paudyal V. Complementary and alternative medicine use in self-management of diabetes: A qualitative study of patient and user conversations in online forums. Int J Clin Pharm. 2022;44(6):1312-24. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Stellefson M, Paige S, Apperson A, Spratt S. Social media content analysis of public diabetes facebook groups. J Diabetes Sci Technol. 2019;13(3):428-38. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Hacıhasanoğlu Aşılar R, Arıkan Hacıhasanoğlu S, Yıldırım A, Şahin H. Tip 2 diabetes mellitus hastalarının bitkisel tamamlayıcı sağlık yaklaşımı kullanımlarının belirlenmesi: kesitsel bir çalışma [Determination of herbal complementary health approach uses in type 2 diabetes mellitus patients: a cross-sectional study]. TJFMPC. 2023;17(1):10-21. [Crossref]
- Avci DK. The use of traditional and complementary medicine among diabetes patients, and the awareness and attitudes of physicians. J Pak Med Assoc. 2018;68(11):1650-4. [PubMed]
- Sheikhrabori A, Dehghan M, Ghaedi F, Khademi GR. Complementary and alternative medicine usage and ıts determinant factors among diabetic patients: an Iranian case. J Evid Based Complementary Altern Med. 2017;22(3):449-54. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Alqathama A, Alluhiabi G, Baghdadi H, Aljahani L, Khan O, Jabal S, et al. Herbal medicine from the perspective of type II diabetic patients and physicians: what is the relationship? BMC Complement Med Ther. 2020;20(1):65. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Radwan H, Hasan H, Hamadeh R, Hashim M, AbdulWahid Z, Hassanzadeh Gerashi M, et al. Complementary and alternative medicine use among patients with type 2 diabetes living in the United Arab Emirates. BMC Complement Med Ther. 2020;20(1):216. [Crossref] [PubMed] [PMC]
.: İşlem Listesi