.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Diyabetik Ayak Öz Bakım Davranış Ölçeği'nin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
Turkish Adaptation of the Diabetic Foot Self-Care Behaviors Scale: Validity and Reliability Study
Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2024;16(4):1180-7
doi: 10.5336/nurses.2024-103303
Makale Dili: TR
Tam Metin
Ücretsiz Erişim
ÖZET
Amaç: Diyabetin en ciddi ve yaygın komplikasyonlarından biri olan diyabetik ayak, dünya genelinde hızla artan yüksek prevalansları ve alt ekstremite ampütasyonları gibi ciddi komplikasyonlarla ilişkileri nedeniyle önemli bir sağlık sorunudur. Diyabetlilerde gelişebilecek diyabetik ayağa yönelik öz bakım davranışlarının, erken belirlenmesi olası komplikasyonları önleme açısından önemlidir. Çalışma ''Diyabetik Ayak Öz Bakım Davranışları Ölçeği'nin (DAÖBDÖ)'' Türkçe uyarlamasının geçerlik ve güvenirliği incelemek amacıyla yapıldı. Gereç ve Yöntemler: Metodolojik olarak planlan araştırma verileri, çalışmaya katılma kriterlerini karşılayan 318 diyabetli bireyden toplandı. Ölçeğin güvenirliği için; Cronbach alfa değerinden, madde toplam korelasyon ve test tekrar test uyumu için sınıf içi korelasyon katsayısı [intraclass correlation coefficient (ICC)] analizinden; geçerliliği için ise kapsam geçerliği ve faktör analizlerinden yararlanıldı. Bulgular: DAÖBDÖ'nün iç tutarlık güvenirliğini belirlemek için yapılan analiz sonucunda, tüm ölçek için Cronbach alfa değeri α=0,753 olarak tespit edildi. DAÖBDÖ'nün genel boyutunda bulunan maddeler için maddetoplam korelasyonlarının 0,361 ile 0,605 arasında değiştiği ve uygulanan ICC testi sonucunda test-tekrar test ölçümleri arasında 0,993 ilişki olduğu görüldü. Ölçeğin kapsam geçerlilik indeksinin 0,80'nin üzerinde 0,957 olduğu, elde edilen, χ2 /df, uyum iyiliği indeksi, artan uyum indeks, Karşılaştırmalı uyum indeksi, yaklaşık ortalama karekök hatası ve standartlaştırılmış kök ortalama kare kalıntı bulguları incelendiğinde, ölçeğinin 7 ifadeden oluşan tek faktörlü yapısının genel olarak iyi uyum sağladığı görüldü. Sonuç: DAÖBDÖ'nün Türkiye'deki diyabetli bireyler için uygun güvenilir ve geçerli bir ölçüm aracı olduğu bulundu.
Anahtar Kelimeler: Davranış; diyabetik ayak; hemşirelik; öz bakım
Amaç: Diyabetin en ciddi ve yaygın komplikasyonlarından biri olan diyabetik ayak, dünya genelinde hızla artan yüksek prevalansları ve alt ekstremite ampütasyonları gibi ciddi komplikasyonlarla ilişkileri nedeniyle önemli bir sağlık sorunudur. Diyabetlilerde gelişebilecek diyabetik ayağa yönelik öz bakım davranışlarının, erken belirlenmesi olası komplikasyonları önleme açısından önemlidir. Çalışma ''Diyabetik Ayak Öz Bakım Davranışları Ölçeği'nin (DAÖBDÖ)'' Türkçe uyarlamasının geçerlik ve güvenirliği incelemek amacıyla yapıldı. Gereç ve Yöntemler: Metodolojik olarak planlan araştırma verileri, çalışmaya katılma kriterlerini karşılayan 318 diyabetli bireyden toplandı. Ölçeğin güvenirliği için; Cronbach alfa değerinden, madde toplam korelasyon ve test tekrar test uyumu için sınıf içi korelasyon katsayısı [intraclass correlation coefficient (ICC)] analizinden; geçerliliği için ise kapsam geçerliği ve faktör analizlerinden yararlanıldı. Bulgular: DAÖBDÖ'nün iç tutarlık güvenirliğini belirlemek için yapılan analiz sonucunda, tüm ölçek için Cronbach alfa değeri α=0,753 olarak tespit edildi. DAÖBDÖ'nün genel boyutunda bulunan maddeler için maddetoplam korelasyonlarının 0,361 ile 0,605 arasında değiştiği ve uygulanan ICC testi sonucunda test-tekrar test ölçümleri arasında 0,993 ilişki olduğu görüldü. Ölçeğin kapsam geçerlilik indeksinin 0,80'nin üzerinde 0,957 olduğu, elde edilen, χ2 /df, uyum iyiliği indeksi, artan uyum indeks, Karşılaştırmalı uyum indeksi, yaklaşık ortalama karekök hatası ve standartlaştırılmış kök ortalama kare kalıntı bulguları incelendiğinde, ölçeğinin 7 ifadeden oluşan tek faktörlü yapısının genel olarak iyi uyum sağladığı görüldü. Sonuç: DAÖBDÖ'nün Türkiye'deki diyabetli bireyler için uygun güvenilir ve geçerli bir ölçüm aracı olduğu bulundu.
Anahtar Kelimeler: Davranış; diyabetik ayak; hemşirelik; öz bakım
ABSTRACT
Objective: Diabetic foot, one of the most serious and common complications of diabetes, is an important health problem due to its rapidly increasing high prevalence worldwide and its associations with serious complications such as lower extremity amputations. Early determination of self-care behaviors for diabetic feet that may develop in diabetics is important to prevent possible complications. The study was conducted to examine the validity and reliability of the Turkish adaptation of the Diabetic Foot Self-Care Behaviors Scale (DFSCBS). Material and Methods: The methodologically designed research were collected from 318 diabetics who met the inclusion criteria. For the reliability of the scale; from Cronbach's alpha value, intraclass correlation coefficient (ICC) analysis for item-total correlation and test-retest agreement; Content validity and factor analyzes were used for validity. Results: As a result of the analysis performed to determine the internal consistency reliability of the DFSCBS; the Cronbach Alpha value for the entire scale was determined as α=0.753. It was observed that the item-total correlations for the items in the general dimension of DFSCBS varied between 0.361 and 0.605, and as a result of the applied ICC test, there was a correlation of 0.993 between test-retest measurements. When the χ2 /df, goodness-of-fit index, incremental fit indices, comparative fit index, root mean square error of approximation and standardized-root mean square residua findings of the scale were examined, it was seen that the scale's single-factor structure consisting of 7 statements generally fit well. Conclusion: It was determined that DFSCBS is a reliable and valid measurement tool for individuals with diabetes in Türkiye.
Keywords: Behaviors; diabetic foot; nursing; self-care
Objective: Diabetic foot, one of the most serious and common complications of diabetes, is an important health problem due to its rapidly increasing high prevalence worldwide and its associations with serious complications such as lower extremity amputations. Early determination of self-care behaviors for diabetic feet that may develop in diabetics is important to prevent possible complications. The study was conducted to examine the validity and reliability of the Turkish adaptation of the Diabetic Foot Self-Care Behaviors Scale (DFSCBS). Material and Methods: The methodologically designed research were collected from 318 diabetics who met the inclusion criteria. For the reliability of the scale; from Cronbach's alpha value, intraclass correlation coefficient (ICC) analysis for item-total correlation and test-retest agreement; Content validity and factor analyzes were used for validity. Results: As a result of the analysis performed to determine the internal consistency reliability of the DFSCBS; the Cronbach Alpha value for the entire scale was determined as α=0.753. It was observed that the item-total correlations for the items in the general dimension of DFSCBS varied between 0.361 and 0.605, and as a result of the applied ICC test, there was a correlation of 0.993 between test-retest measurements. When the χ2 /df, goodness-of-fit index, incremental fit indices, comparative fit index, root mean square error of approximation and standardized-root mean square residua findings of the scale were examined, it was seen that the scale's single-factor structure consisting of 7 statements generally fit well. Conclusion: It was determined that DFSCBS is a reliable and valid measurement tool for individuals with diabetes in Türkiye.
Keywords: Behaviors; diabetic foot; nursing; self-care
REFERANSLAR:
- American Diabetes Association. Introduction: Standards of Medical Care in Diabetes-2022. Diabetes Care. 2022;45(Suppl 1):S1-S2. [Crossref] [PubMed]
- Saeedi P, Petersohn I, Salpea P, Malanda B, Karuranga S, Unwin N, et al. Global and regional diabetes prevalence estimates for 2019 and projections for 2030 and 2045: Results from the International Diabetes Federation Diabetes Atlas, 9th edition. Diabetes Res Clin Pract. 2019;157:107843. [Crossref] [PubMed]
- International Diabetes Federation. Diabetes Atlas 10th Edition. International Diabetes Federation, Brussels. 2021.
- Satman I, Yilmaz T, Sengül A, Salman S, Salman F, Uygur S, et al. Population-based study of diabetes and risk characteristics in Turkey: results of the turkish diabetes epidemiology study (TURDEP). Diabetes Care. 2002;25(9):1551-6. [Crossref] [PubMed]
- Satman I, Omer B, Tutuncu Y, Kalaca S, Gedik S, Dinccag N, et al. Twelve-year trends in the prevalence and risk factors of diabetes and prediabetes in Turkish adults. Eur J Epidemiol. 2013;28(2):169-80. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Ejtahed HS, Niasari NA, Mirmiran P, et al. Effect of camel milk on blood sugar and lipid profile of patients with type 2 diabetes: a pilot clinical trial. Int J Endocrinol Metab. 2015;13(1):e21160. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Orbay E, Tüzün S, Çınkıt B, Ölmez MB, Tekin S, Purut E, et al. Antenatal anxiety in pregnant women with gestational diabetes mellitus. Ankara Medical Journal. 2017;17(2):111-8. [Crossref]
- Bardill JR, Laughter MR, Stager M, Liechty KW, Krebs MD, Zgheib C. Topical gel-based biomaterials for the treatment of diabetic foot ulcers. Acta Biomater. 2022;138:73-91. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Eraydın Ş, Avşar G. Diyabetik ayak ülserinde fiziksel muayene ve hemşirelik bakımı [Physical examination and nursing care ıin diabetic foot ulcer]. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019;22(4):306-12. [Crossref]
- Kalayci Ö, Açıkgöz B, Bayraktaroğlu T, Ayoğlu FN. Diyabetli hastaların ayak bakımı ve diyabetik ayak hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi [Evaluation of foot care of diabeted patients and the knowledge, attitude and behavior about diabetic foot]. Türkiye Diyabet ve Obezite Dergisi. 2020;4(2):98-107. [Crossref]
- Eker Ö, Çelik S. Diyabetik ayak risk faktörleri [Risk factors for diabetic foot]. Turkish Journal of Diabetes Nursing. 2021;1(1):17-22. [Crossref]
- Dağdelen S, Balcı M, Deyneli O, Karadeniz Ş, Sargın M, Demir T, et al. Diyabet Tanı ve Tedavi Rehberi. 11. Baskı. İstanbul: Türkiye Diyabet Vakfı; 2023.
- Aker S, Dündar C, Pekşen Y. Ölçme araçlarında iki yaşamsal kavram: geçerlik ve güvenirlik [Two vitaly consept of measurement instruments: validity and reliability]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Dergisi. 2005;22(1):50-60. [Link]
- Grove SK, Burns N, Gray J. The practice of nursing research: Appraisal, synthesis, and generation of evidence. 7th ed. Holland: Elsevier Health Sciences; 2012.
- Chin YF, Huang TT. Development and validation of a diabetes foot self-care behavior scale. J Nurs Res. 2013;21(1):19-25. [Crossref] [PubMed]
- Alpar R. Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik-Güvenirlik SpSS de Çözümleme Adımları İle Birlikte. 6. Baskı. Ankara: Detay Yayıncılık; 2020.
- Tavşancıl E. Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. 3. Baskı Ankara: Nobel Yayın Dağıtım; 2006.
- Gözüm S, Aksayan S. Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber II: Psikometrik özellikler kültürlerarası karşılaştırma [A guide for transcultural adaptation of the scale II: psychometric characteristics and cross-cultural comparison]. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2003;1:3-14. [Link]
- Şencan H. Güvenilirlik ve korelasyon analizleri. Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik Ve Geçerlilik. 1. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınevi; 2005. p.249-60.
- Karakoç FY, Dönmez L. Ölçek geliştirme çalışmalarında temel ilkeler [Basic principles of scale development]. Tıp Eğitimi Dünyası. 2014;13(40):39-49. [Crossref]
- Aksayan S, Gözüm S. Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber I: Ölçek uyarlama aşamaları ve dil uyarlaması [Guide for cross-cultural scale adaptation I: Scale adaptation stages and language adaptation]. Hemşirelik Araştırma Dergisi. 2002;4(1):9-14. [Link]
- Esin N. Veri Toplama Yöntem ve Araçları: Veri Toplama Araçlarının Güvenirlik ve Geçerliği. Erdoğan S, Nahcivan N, Esin N, editörler. Hemşirelikte Araştırma: Süreç, Uygulama ve Kritik. Ankara: Nobel Tıp Kitapevleri Tic. Ltd. Şti. 2014. p. 193-232.
- Davis LL. Instrument review: getting the most from a panel of experts. Applied Nursing Research. 1992;5(4):194-7. [Crossref]
- Hu LT, Bentler PM. Cutoff criteria for fit indexes in covariance structural analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling. 1999;6(1):1-55. [Crossref]
- Tabachnick BG, Fidel LS. Using Multivariate Statistics. 4th ed. MA: Allyn & Bacon; 2001.
- Meydan CH, Şeşen H. Yapısal eşitlik modellemesi AMOS Uygulamaları. 1. Baskı. Ankara: Detay Yayıncılık; 2011.
- Çapık C, Gözüm S, Aksayan S. Kültürlerarası ölçek uyarlama aşamaları, dil ve kültür uyarlaması: güncellenmiş rehber [Intercultural Scale Adaptation Stages, Language and Culture Adaptation: Updated Guideline]. Florence Nightingale Journal of Nursing. 2018;26(3):199-210. [Crossref]
- Özdamar K. Paket Programlarla İstatistiksel Veri Analizi-1. 1. Baskı. Eskişehir: Nisan Kitapevi; 2015.
- Tavşancıl E. Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. 5. Basım. Ankara: Nobel Yayıncılık; 2010. p.19-51.
.: İşlem Listesi