.: DERLEME
Diş Çürüğüne Genetik Yaklaşım
Genetic Approach to Dental Caries: Review
Turkiye Klinikleri J Dental Sci. 2014;20(2):129-36
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Diş çürüğü büyük ölçüde önlenebilir olmasına karşın, dünyada en yaygın kronik hastalık olmayı sürdürmektedir. Diş çürüğünün etiyolojisi konusunda uzun yıllardır çalışılmaktadır. Diş çürüğü, birbiriyle etkileşimli pek çok faktör ile ilişkilidir. Bunlar konak faktörleri ve çevresel faktörler şeklinde sınıflandırılmaktadır. Konak ile ilgili faktörler, daha çok genetik kontrolün etkisi altındadır, ancak diğer faktörlerden de kolayca etkilenmektedir. Bu yüzden, diş çürüğünün genetik yönü halen üzerinde nadir olarak çalışılmakta olan bir konu olup, bu nedenle henüz tam olarak anlaşılamamıştır. Hastalık hakkında tüm bilinenlere karşın, maruz kaldıkları çevresel risk faktörlerinden bağımsız olarak çürüğe karşı daha hassas ve çok dirençli bireyler bulunmaktadır. Çürüğe daha hassas ve dirençli bireylerin varlığı, araştırmacıları diş çürüğünün genetik sebepleri üzerine çalışmalara yöneltmiştir. Günümüzde dikkatler, çürüğe neden olan mikroorganizmaların moleküler genetik analizi üzerine yoğunlaşmış olmakla birlikte, çürük olayının başlayıp ilerlemesinde konak genlerinin rolü unutulmamalıdır. Bu alanda bilgilerin artması, diş çürüğü riski olan bireylerin belirlenmesine yol açacak, çürüğün önlenmesi ve tedavisi için kalıcı çözüm yolları bulunmasına yardımcı olacaktır. Çürük oluşumundaki genetik yatkınlık şimdiye kadar deneysel, ailesel ve ikizler üzerinde yapılan çalışmalarla kanıtlanmıştır. Yakın zamanda insanlar üzerinde yapılan moleküler genetik çalışmalar, tükürükteki prolinden zengin peptidler ve mine formasyon genleri üzerine odaklanmıştır. Son dönemlerde ise çürüğe yatkınlığı inceleyen genom boyu taramalar gerçekleştirilmiş ve çürüğe etki eden genetik faktörler araştırılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Diş çürükleri; genetik; diş çürüğüne yatkınlık
Diş çürüğü büyük ölçüde önlenebilir olmasına karşın, dünyada en yaygın kronik hastalık olmayı sürdürmektedir. Diş çürüğünün etiyolojisi konusunda uzun yıllardır çalışılmaktadır. Diş çürüğü, birbiriyle etkileşimli pek çok faktör ile ilişkilidir. Bunlar konak faktörleri ve çevresel faktörler şeklinde sınıflandırılmaktadır. Konak ile ilgili faktörler, daha çok genetik kontrolün etkisi altındadır, ancak diğer faktörlerden de kolayca etkilenmektedir. Bu yüzden, diş çürüğünün genetik yönü halen üzerinde nadir olarak çalışılmakta olan bir konu olup, bu nedenle henüz tam olarak anlaşılamamıştır. Hastalık hakkında tüm bilinenlere karşın, maruz kaldıkları çevresel risk faktörlerinden bağımsız olarak çürüğe karşı daha hassas ve çok dirençli bireyler bulunmaktadır. Çürüğe daha hassas ve dirençli bireylerin varlığı, araştırmacıları diş çürüğünün genetik sebepleri üzerine çalışmalara yöneltmiştir. Günümüzde dikkatler, çürüğe neden olan mikroorganizmaların moleküler genetik analizi üzerine yoğunlaşmış olmakla birlikte, çürük olayının başlayıp ilerlemesinde konak genlerinin rolü unutulmamalıdır. Bu alanda bilgilerin artması, diş çürüğü riski olan bireylerin belirlenmesine yol açacak, çürüğün önlenmesi ve tedavisi için kalıcı çözüm yolları bulunmasına yardımcı olacaktır. Çürük oluşumundaki genetik yatkınlık şimdiye kadar deneysel, ailesel ve ikizler üzerinde yapılan çalışmalarla kanıtlanmıştır. Yakın zamanda insanlar üzerinde yapılan moleküler genetik çalışmalar, tükürükteki prolinden zengin peptidler ve mine formasyon genleri üzerine odaklanmıştır. Son dönemlerde ise çürüğe yatkınlığı inceleyen genom boyu taramalar gerçekleştirilmiş ve çürüğe etki eden genetik faktörler araştırılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Diş çürükleri; genetik; diş çürüğüne yatkınlık
ABSTRACT
Although caries is largely preventable, it remains the most common chronic disease in the world. The etiology of dental caries has been studied for many years. Dental caries is associated with multiple interrelated factors classified as host and environmental factors. The factors related to the host are under strong genetic control, but easily affected from other factors. Therefore, hereditary aspects of caries have been seldom studied and thus are poorly understood. In spite of all that is known about this disease, there are still individuals who appear to be more susceptible to caries and those who are extremely resistant, regardless of the environmental risk factors to which they are exposed. Existence of more susceptible and resistant individuals directed researchers to study genetic causes of dental caries. With the attention now being given to molecular genetic analysis of cariogenic microorganisms, the role of host genes in influencing susceptibility to caries should not be forgotten. Increasing knowledge in this field will lead to identification of individuals at particular risk of dental decay and will help in planning rational strategies for management and prevention. Genetic susceptibility to caries has been proposed based on experimental studies, family studies and twin studies so far. The earlier molecular genetic studies in humans focused on proline rich peptides in saliva and enamel formation genes. More recently, a genome-wide scan searching for caries susceptibility has been carried out and genetic factors effecting dental caries have been investigated.
Keywords: Dental caries; genetics; dental caries susceptibility
Although caries is largely preventable, it remains the most common chronic disease in the world. The etiology of dental caries has been studied for many years. Dental caries is associated with multiple interrelated factors classified as host and environmental factors. The factors related to the host are under strong genetic control, but easily affected from other factors. Therefore, hereditary aspects of caries have been seldom studied and thus are poorly understood. In spite of all that is known about this disease, there are still individuals who appear to be more susceptible to caries and those who are extremely resistant, regardless of the environmental risk factors to which they are exposed. Existence of more susceptible and resistant individuals directed researchers to study genetic causes of dental caries. With the attention now being given to molecular genetic analysis of cariogenic microorganisms, the role of host genes in influencing susceptibility to caries should not be forgotten. Increasing knowledge in this field will lead to identification of individuals at particular risk of dental decay and will help in planning rational strategies for management and prevention. Genetic susceptibility to caries has been proposed based on experimental studies, family studies and twin studies so far. The earlier molecular genetic studies in humans focused on proline rich peptides in saliva and enamel formation genes. More recently, a genome-wide scan searching for caries susceptibility has been carried out and genetic factors effecting dental caries have been investigated.
Keywords: Dental caries; genetics; dental caries susceptibility
.: İşlem Listesi