.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Dil ve Konuşma Gecikmesi Olan Çocuklarda Yalçınkaya Yöntemi ile Gelişimsel Dil Modülünün Karşılaştırılması Comparison of Yalçınkaya
Method and Developmental Language Module in Children with Language and Speech Delay
Turkiye Klinikleri J Health Sci. 2021;6(3):549-64
doi: 10.5336/healthsci.2020-76646
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Bu çalışmanın amacı, dil ve konuşma gecikmesi olan çocuklarda işitsel işlemleme temelli Yalçınkaya Yönteminin gelişimsel dil modülü ile karşılaştırılarak dil gelişimi eğitiminde etkili olup olamayacağının araştırılmasıdır. Gelişimsel dil modülü, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde dil ve konuşma güçlüğüne sahip bireylere verilen eğitim hizmetidir. Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya, Denver II Gelişimsel Tarama Testi dil alanı dışında gelişimi normal, yaş ortalaması 48 ay olan 28 çocuk; kronolojik yaşları, alıcı ve ifade edici dil yaşları ve cinsiyet eşleştirmeleri yapılarak 2 gruba ayrılmıştır. Çalışma grubu Yalçınkaya Yöntemi uygulanan 4 kız, 10 erkek, 14 çocuk; kontrol grubu özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde gelişimsel dil modülü uygulanan 4 kız, 10 erkek, 14 çocuktur. Gruplar 12 ay süre ile takip edilmiş olup; dil yaşı ve kronolojik yaş karşılaştırması için Okul Öncesi Dil Ölçeği-4 [Preschool Language Scale (PLS- 4)] ve Türkçe İfade Edici ve Alıcı Dil (TİFALDİ) Testi, Konuşma Sesleri Gelişim Testi ve toplam kelime sayıları karşılaştırılmıştır. Bulgular: Çalışma ve kontrol gruplarının 4, 8 ve 12. aylardaki kronolojik yaş ile dil yaşları Friedman testi ile karşılaştırılmış, 12. ayın sonunda çalışma grubunun PLS-4 alıcı dil yaşı ile kronolojik yaşının eşitlendiği, kontrol grubunda gecikmenin devam ettiği, TİFALDİ alıcı ve ifade edici dil kelime alt testi standart puanlarında her 2 grupta anlamlı düzeyde artış olduğu bulunmuştur. Konuşma sesleri gelişiminde 4 ve 8. aylarda gruplar arası fark bulunurken 12. ayda gruplar arası anlamlı fark bulunamamıştır. Mann-Whitney U testinde 8 ve 12. aylarda öğrendikleri toplam kelime sayılarında gruplar arası anlamlı fark bulunmuştur (p<0,01). Sonuç: İşitme gerçekleştikten sonra işitsel girdi yani işitilen konuşma içindeki tüm sesler, kelimeleri oluşturan sesler, bu seslerin işitilme sıraları, süreleri ve kelime ile seslerin eşleşmesi gerçekleşir, daha sonra anlam eklenmek üzere dil işlemleme başlamaktadır. Mevcut bulgular, işitsel işlemleme ve dil işlemleme fizyolojisi ile uyumlu görülmektedir. Bu sonuca göre Yalçınkaya yönteminin dil gelişimi eğitiminde etkili olduğu bulunmuştur. Bu nedenle gelişimsel dil modülü eğitimine Yalçınkaya yöntemi eklenebilir. Ayrıca yöntem sekonder olarak dil ve konuşma gecikmesi bulunan otistik, işitme kayıplı veya bilişsel gecikmesi olan çocuklar içinde kullanılabilir.
Anahtar Kelimeler: Pare; işitsel işlemleme; dil işlemleme; dil ve konuşma gecikmesi; gelişimsel dil modülü; Okul Öncesi Dil Ölçeği-4; Tifaldi; terapi
Amaç: Bu çalışmanın amacı, dil ve konuşma gecikmesi olan çocuklarda işitsel işlemleme temelli Yalçınkaya Yönteminin gelişimsel dil modülü ile karşılaştırılarak dil gelişimi eğitiminde etkili olup olamayacağının araştırılmasıdır. Gelişimsel dil modülü, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde dil ve konuşma güçlüğüne sahip bireylere verilen eğitim hizmetidir. Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya, Denver II Gelişimsel Tarama Testi dil alanı dışında gelişimi normal, yaş ortalaması 48 ay olan 28 çocuk; kronolojik yaşları, alıcı ve ifade edici dil yaşları ve cinsiyet eşleştirmeleri yapılarak 2 gruba ayrılmıştır. Çalışma grubu Yalçınkaya Yöntemi uygulanan 4 kız, 10 erkek, 14 çocuk; kontrol grubu özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde gelişimsel dil modülü uygulanan 4 kız, 10 erkek, 14 çocuktur. Gruplar 12 ay süre ile takip edilmiş olup; dil yaşı ve kronolojik yaş karşılaştırması için Okul Öncesi Dil Ölçeği-4 [Preschool Language Scale (PLS- 4)] ve Türkçe İfade Edici ve Alıcı Dil (TİFALDİ) Testi, Konuşma Sesleri Gelişim Testi ve toplam kelime sayıları karşılaştırılmıştır. Bulgular: Çalışma ve kontrol gruplarının 4, 8 ve 12. aylardaki kronolojik yaş ile dil yaşları Friedman testi ile karşılaştırılmış, 12. ayın sonunda çalışma grubunun PLS-4 alıcı dil yaşı ile kronolojik yaşının eşitlendiği, kontrol grubunda gecikmenin devam ettiği, TİFALDİ alıcı ve ifade edici dil kelime alt testi standart puanlarında her 2 grupta anlamlı düzeyde artış olduğu bulunmuştur. Konuşma sesleri gelişiminde 4 ve 8. aylarda gruplar arası fark bulunurken 12. ayda gruplar arası anlamlı fark bulunamamıştır. Mann-Whitney U testinde 8 ve 12. aylarda öğrendikleri toplam kelime sayılarında gruplar arası anlamlı fark bulunmuştur (p<0,01). Sonuç: İşitme gerçekleştikten sonra işitsel girdi yani işitilen konuşma içindeki tüm sesler, kelimeleri oluşturan sesler, bu seslerin işitilme sıraları, süreleri ve kelime ile seslerin eşleşmesi gerçekleşir, daha sonra anlam eklenmek üzere dil işlemleme başlamaktadır. Mevcut bulgular, işitsel işlemleme ve dil işlemleme fizyolojisi ile uyumlu görülmektedir. Bu sonuca göre Yalçınkaya yönteminin dil gelişimi eğitiminde etkili olduğu bulunmuştur. Bu nedenle gelişimsel dil modülü eğitimine Yalçınkaya yöntemi eklenebilir. Ayrıca yöntem sekonder olarak dil ve konuşma gecikmesi bulunan otistik, işitme kayıplı veya bilişsel gecikmesi olan çocuklar içinde kullanılabilir.
Anahtar Kelimeler: Pare; işitsel işlemleme; dil işlemleme; dil ve konuşma gecikmesi; gelişimsel dil modülü; Okul Öncesi Dil Ölçeği-4; Tifaldi; terapi
ABSTRACT
Objective: The aim of this study is to investigate whether the Yalçınkaya method based on auditory processing can be effective in language development education by comparing it with the developmental language module in children with language and speech delay. Developmental language module is an educational service provided to individuals with language and speech difficulties in special education and rehabilitation centers. Material and Methods: The average age of 48 months, 28 children with normal development except for the language section of the Denver II Developmental Screening Test: age, gender, recipient and expressive language age were divided into two groups. Both groups have 4 girls and 10 boys, at the total 14 children. The first group was educated with Yalçınyaka method and the second group educated with developmental language module method at special education centre. Language age and chronological age, language acquisition age, total word counts and the effect of the methods were compared at the end of 4, 8 and 12 months of education by using Preschool Language Scale-4 (PLS- 4), Turkish expressive and receptive language test (TIFALDI) and Speech Sounds Development Test. Results: The chronological age and language ages of the study and control groups at the 4th, 8th and 12th months were compared with the Friedman Test. At the end of the 12th month, the PLS-4 recipient language age and the chronological age were equal for study group, and the delay in the control group continued. TIFALDI recipient and expression language standard scores were found to be significantly increased in both groups. While there was a difference between the groups in the development of speech sounds in the 4th and 8th months, but there was no significant difference between the groups in the 12th month. In the Mann-Whitney U test, a significant difference was found between the groups in the total word counts they learned in the 8th and 12th months (p<0.01). Conclusion: The Yalçınkaya method was found to be effective in language development education. These findings are consistent with auditory processing and language processing physiology. Because after hearing occurs, auditory (all the sounds in the spoken speech, the sounds that make up the words in the sentences, the order and duration of the hearing, and the words and sounds match), then language processing begins to add meaning. Therefore, the Yalçınkaya method based on auditory processing can be added to the developmental language module training, and it can be used in the language development training of other children (developmental language delay, autistic, hearing aid, cochlear implant, ...).
Keywords: Pare; auditory processing; language processing; speech and language delay; developmental language module; Preschool Language Scale-4; Tifaldi; therapy
Objective: The aim of this study is to investigate whether the Yalçınkaya method based on auditory processing can be effective in language development education by comparing it with the developmental language module in children with language and speech delay. Developmental language module is an educational service provided to individuals with language and speech difficulties in special education and rehabilitation centers. Material and Methods: The average age of 48 months, 28 children with normal development except for the language section of the Denver II Developmental Screening Test: age, gender, recipient and expressive language age were divided into two groups. Both groups have 4 girls and 10 boys, at the total 14 children. The first group was educated with Yalçınyaka method and the second group educated with developmental language module method at special education centre. Language age and chronological age, language acquisition age, total word counts and the effect of the methods were compared at the end of 4, 8 and 12 months of education by using Preschool Language Scale-4 (PLS- 4), Turkish expressive and receptive language test (TIFALDI) and Speech Sounds Development Test. Results: The chronological age and language ages of the study and control groups at the 4th, 8th and 12th months were compared with the Friedman Test. At the end of the 12th month, the PLS-4 recipient language age and the chronological age were equal for study group, and the delay in the control group continued. TIFALDI recipient and expression language standard scores were found to be significantly increased in both groups. While there was a difference between the groups in the development of speech sounds in the 4th and 8th months, but there was no significant difference between the groups in the 12th month. In the Mann-Whitney U test, a significant difference was found between the groups in the total word counts they learned in the 8th and 12th months (p<0.01). Conclusion: The Yalçınkaya method was found to be effective in language development education. These findings are consistent with auditory processing and language processing physiology. Because after hearing occurs, auditory (all the sounds in the spoken speech, the sounds that make up the words in the sentences, the order and duration of the hearing, and the words and sounds match), then language processing begins to add meaning. Therefore, the Yalçınkaya method based on auditory processing can be added to the developmental language module training, and it can be used in the language development training of other children (developmental language delay, autistic, hearing aid, cochlear implant, ...).
Keywords: Pare; auditory processing; language processing; speech and language delay; developmental language module; Preschool Language Scale-4; Tifaldi; therapy
REFERANSLAR:
- McIntyre LJ, Hellsten LM, Bidonde J, Boden C, Doi C. Receptive and expressive English language assessments used for young children: a scoping review protocol. Syst Rev. 2017;6(1):70. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Conti-Ramsden G, Durkin K. Language development and assessment in the preschool period. Neuropsychol Rev. 2012;22(4):384-401. [Crossref] [PubMed]
- Weihing J, Chermak GD, Musiek FE. Auditory training for central auditory processing disorder. Semin Hear. 2015;36(4):199-215. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Yalçinkaya F, Keith R. Understanding auditory processing disorders. Turk J Pediatr. 2008;50(2):101-5. [PubMed]
- Medwetsky L, Musiek F. Spoken language processing model; a more expansive view to examining auditory processing of spoken language. Hearing Journal. 2011;64(6): 8-9. [Crossref]
- Iliadou V, Kiese-Himmel C, Bamiou DE, Grech H, Ptok M, Chermak GD, et al. Clinical expertise is core to an evidence-based approach to auditory processing disorder: a reply to neijenhuis et al. 2019. Front Neurol. 2019;10:1096. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Song JH, Skoe E, Banai K, Kraus N. Training to improve hearing speech in noise: biological mechanisms. Cereb Cortex. 2012;22(5):1180-90. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Kayser C, Logothetis NK, Panzeri S. Millisecond encoding precision of auditory cortex neurons. Proc Natl Acad Sci U S A. 2010;107(39):16976-81. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Kim K, Adams L, Keator LM, Sheppard SM, Breining BL, Rorden C, et al. Neural processing critical for distinguishing between speech sounds. Brain Lang. 2019;197:104677. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Dilbaz M. Gelişimsel dil bozukluğu riski olan çocukların sosyal-duygusal ve dil gelişimleri arasındaki ilişkinin normal dil gelişimi gösteren akranları ile karşılaştırılması. [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dil ve Konuşma Terapisi Programı; 2020. [Link]
- Rocha-Muniz CN, Zachi EC, Teixeira RA, Ventura DF, Befi-Lopes DM, Schochat E. Association between language development and auditory processing disorders. Braz J Otorhinolaryngol. 2014;80(3):231-6. [Crossref] [PubMed]
- MacDonald K, Marchman VA, Fernald A, Frank MC. Children flexibly seek visual information to support signed and spoken language comprehension. J Exp Psychol Gen. 2020;149(6):1078-96. [Crossref] [PubMed]
- Mason GM, Goldstein MH, Schwade JA. The role of multisensory development in early language learning. J Exp Child Psychol. 2019;183:48-64. [Crossref] [PubMed]
- Yalçınkaya F, Küçükünal IS. Sağ Hemisfer Eğitimi Temporal İşlemleme. 3. Baskı. Ankara: Aydın Matbaacılık; 2014.
- Yalçınkaya F, Küçükünal IS. Dilin Sesleri: dili anlama ve konuşma gecikmesi olan çocuklar için konuşma sesleri terapisi. 1. Baskı. Ankara: Dumat Ofset; 2014.
- Yalçınkaya F. Plansız anı resimleme: dili anlama ve konuşma gecikmesi olan çocuklar için. 1. Baskı. Ankara: Dumat Ofset; 2014.
- Yalçınkaya F. The new training method for speech and language delay: learning the new words by "synchronously-understanding the unplanned event through its picture and listening" (SUEPL). The Journal of International Advanced Otology. 2011;7(1):71-81. [Link]
- T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü. Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi Dil ve Konuşma Güçlüğü Destek Eğitim Programı. Ankara. 2008. [Link]
- Resmî Gazete (18 Mayıs 2012, Sayı: 28296) Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Kurumları Yönetmeliği, 2012.Erişim tarihi:29.10.2020[Link]
- Yalaz K, Anlar B, Bayoğlu B. Denver II Gelişimsel Tarama Testi "Türkiye Standardizasyonu" el kitabı. Denver II Developmental Screening Test Handbook. Ankara: Anıl Grup Matbaacılık; 2010.
- Yalçınkaya F, Bayoğlu B, Saraçbaşı O, Belgin E. Turkish adaptation of speech and language disorders test: Preschool Language Scale, 4th ed: PLS-4. p.87. (Abstract). Seventh European Paediatric Neurology Society, EPNS Congress, 2007, Türkiye. [Crossref]
- Kazak Berument S, Güven AG. Türkçe ifade edici ve alıcı dil (tifaldi) testi: ı. alıcı dil kelime alt testi standardizasyon ve güvenilirlik geçerlik çalışması. [Turkish expressive and receptive language test (tifaldi): 1. standardization reliability and validity study of the receptive vocabulary sub-scale]. Türk Psikiyatri Dergisi. 2013;24(3):192-201. [Link]
- Yalçınkaya F, Muluk N, Budak B. Speech sounds acquisition evaluated by speech sound development test (SSDT) in turkish-speaking children. The Journal of International Advanced Otology. 2010;6(1):60-6. [Link]
- Werker JF, Yeung HH. Infant speech perception bootstraps word learning. Trends Cogn Sci. 2005;9(11):519-27. [Crossref] [PubMed]
- Yeung HH, Werker JF. Learning words' sounds before learning how words sound: 9-month-olds use distinct objects as cues to categorize speech information. Cognition. 2009;113(2):234-43. [Crossref] [PubMed]
- Robinson CW, Moore RL Jr, Crook TA. Bimodal presentation speeds up auditory processing and slows down visual processing. Front Psychol. 2018;9:2454. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Sunderajan T, Kanhere SV. Speech and language delay in children: Prevalence and risk factors. J Family Med Prim Care. 2019;8(5):1642-6. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Russo NM, Nicol TG, Zecker SG, Hayes EA, Kraus N. Auditory training improves neural timing in the human brainstem. Behav Brain Res. 2005;156(1):95-103. [Crossref] [PubMed]
- Hoff E, Parra M. Mechanisms linking phonological development to lexical development--a commentary on Stoel-Gammon's 'Relationships between lexical and phonological development in young children'. J Child Lang. 2011;38(1):46-50. [Crossref] [PubMed]
- Jesse A, McQueen JM. Suprasegmental lexical stress cues in visual speech can guide spoken-word recognition. Q J Exp Psychol (Hove). 2014;67(4):793-808. [Crossref] [PubMed]
- Bowen C. Children's Speech Sound Disorders. 2nd ed. New Jersey/ABD: John Wiley & Sons; 2014.
- Pisoni DB, Luce PA. Acoustic-phonetic representations in word recognition. Cognition. 1987;25(1-2):21-52. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Cutler A. The abstract representations in speech processing. Q J Exp Psychol (Hove). 2008;61(11):1601-19. [Crossref] [PubMed]
- Emberson LL, Boldin AM, Robertson CE, Cannon G, Aslin RN. Expectation affects neural repetition suppression in infancy. Dev Cogn Neurosci. 2019;37:100597. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Reinisch E, Jesse A, McQueen JM. Speaking rate affects the perception of duration as a suprasegmental lexical-stress cue. Lang Speech. 2011;54(Pt 2):147-65. [Crossref] [PubMed]
.: İşlem Listesi