Koronavirüs hastalığı-2019 [coronavirus disease-2019 (COVID-19)] olarak da bilinen yeni tip koronavirüs (CoV) hastalığı, ilk olarak Aralık 2019'da Çin'in Wuhan kentinde ortaya çıktı ve kısa sürede küresel bir salgına (pandemiye) dönüştü. Dünya Sağlık Örgütünün COVID-19'u pandemi ilan etmesiyle devletler gerekli önlemleri almaya, salgının yayılma hızını düşürmeye ve salgına yakalananların tedavisine yönelik uygulamalara başladı. Tüm ülkelerde, salgınla mücadelede hekimler en ön saflarda yer almaktadır. İç hastalıkları, göğüs hastalıkları ve enfeksiyon hastalıkları uzmanlarının yanı sıra diğer hekimler de uzmanlık alanlarına bakılmaksızın pandemi ile mücadelede görevlendirildi. Enfekte ve şüpheli enfekte kişilerle doğrudan temas hâlinde olan hekimler de dâhil yüzlerce sağlık çalışanı CoV enfeksiyonuna yakalandı. Ülkemizde Mart 2020 tarihinden itibaren 5 ay süresince CoV nedeniyle hayatını kaybettiği açıklanan hekim sayısı 55 olup diğer sağlık çalışanlarının eklenmesi ile bu sayı yaklaşık 3 katına çıkmaktadır. Bu nedenle tüm sağlık çalışanları, hem COVID-19 bulaşı (morbidite) hem de ölüm (mortalite) açısından yüksek riskli meslek grubudur. COVID-19 salgınıyla mücadelede, sağlık çalışanlarının sağlığının korunması önceliği oluşturmalı ve sağlık kurumları gerekli koruyucu önlemleri almalıdır. Ayrıca COVID-19 enfeksiyonuna bağlı hastalanmaları veya ölmeleri durumunda sosyal güvenlik hakları korunmalıdır. Bu çalışmada, salgın döneminde hekimlerin durumu değerlendirilerek, uzmanlık alanları farklı olan hekimlerin pandemi mücadelesinde görevlendirilmelerinin malpraktis sigortasına etkisi, hekimlerin sağlığının ve sosyal güvenlik haklarının korunup korunmadığı araştırılmıştır. Çalışmamız pandemi (salgın) ile mücadele eden hekimlere yönelik olarak sunulan görüşler açısından önemli ve bu alanda öncül bir araştırmadır.
Anahtar Kelimeler: COVID-19 pandemisi; sağlık çalışanı; meslek hastalığı; malpraktis; sosyal güvenlik sigortası
The new type of coronavirus disease-2019 (COVID19) first appeared in Wuhan, China in December 2019; turned into a global epidemic in a short time. Following the World Health Organization declaring COVID-19 pandemic, states began to take the necessary measures for reducing the rate of spread of the epidemic, and to treat those infected. Physicians are at the forefront in combating the epidemic in all countries. Beside internal medicine, chest diseases and infectious diseases specialists, other physicians have assigned to combat the pandemic, regardless of their specialty. Hundreds of healthcare personnel, including physicians who are in direct contact with suspectious infected and infected persons, have contracted coronavirus infection. In our country, the number of physicians declared to have died due to coronavirus during 5 months since March 2020 is 55; this number increases approximately 3 times with the addition of other healthcare professionals. All healthcare personnel are high-risk occupational groups for both COVID-19 transmission (morbidity) and mortality. In the fight against the COVID-19, the protection of healthcare personnel should be a priority and health institutions must take necessary protective measures. Social security rights must be protected in case of they become ill or die due to COVID-19. In this study, considering the situation of the physicians in the pandemic, the effect of the assignment of physicians with different specialities to the fight against pandemics on malpractice insurance, and whether the health and social security rights of physicians are protected was investigated. Our study is an important and pioneering research in terms of the opinions presented on these issues.
Keywords: COVID-19 pandemics; health personnel; occupational diseases; malpractice; social insurance
- World Health Organization [İnternet]. © 2020 WHO [Erişim tarihi: 5 Eylül 2020]. Summary of probable SARS cases with onset of illness from 1 November 2002 to 31 July 2003. Erişim linki: [Link]
- Elkholy AA, Grant R, Assiri A, Elhakim M, Malik MR, Van Kerkhove MD. MERS-CoV infection among healthcare workers and risk factors for death: Retrospective analysis of all laboratory-confirmed cases reported to WHO from 2012 to 2 June 2018. J Infect Public Health. 2020;13(3):418-22. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Nguyen LH, Drew DA, Graham MS, Joshi AD, Guo CG, Ma W, et al; Coronavirus Pandemic Epidemiology Consortium. Risk of COVID-19 among front-line health-care workers and the general community: a prospective cohort study. Lancet Public Health. 2020;5(9):e475-e483. [PubMed] [PMC]
- Jeremias A, Nguyen J, Levine J, Pollack S, Engellenner W, Thakore A, et al. Prevalence of SARS-CoV-2 Infection Among Health Care Workers in a Tertiary Community Hospital. JAMA Intern Med. 2020:e204214. Epub ahead of print. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Pan American Health Organization [İnternet]. World Health Organization. Epidemiological Alert: COVID-19 among healthcare workers. Washington, D.C.: PAHO/WHO; 2020. [Link]
- ICN [İnternet]. © 2020 International Council of Nurses (ICN) [Erişim tarihi: 5 Eylül 2020]. ICN calls for data on healthcare worker infection rates and deaths. Erişim linki: [Link]
- Euronews. [İnternet]. © euronews 2020 [Erişim tarihi: 2 Mayıs 2020]. Sağlık Bakanı Koca Covid-19'la mücadeleyi değerlendi: 7 bin 428 sağlık çalışanı enfekte oldu. Erişim linki: [Link]
- T.C. Sağlık Bakanlığı COVID-19 Haftalık Durum Raporu 24/08/2020 - 30/08/2020 Türkiye. [İnternet] [ Erişim tarihi: 25 Eylül 2020] Erişim linki: [Link]
- COVID-19 Hub Powered by TABİP [İnternet]. 2020 © COVID-19 HUB [Erişim tarihi: 5 Eylül 2020]. Covid-19 In Australia: Most Infected Health Workers In Victoria's Second Wave Acquired Virus At Work. Erişim linki: [Link]
- Euronews. [İnternet]. © euronews 2020 [Erişim tarihi: 5 Eylül 2020]. 'At least 90,000 healthcare workers infected by COVID-19', says nursing group. Erişim linki: [Link]
- Resmî Gazete (1.8.1998, Sayı: 23420) sayılı Hasta Hakları Yönetmeliği. [Link]
- Resmî Gazete (14.4.1928, Sayı: 863) Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun; Sayısı: 1219 R.G. Tarihi: 04.04.1928 R.G. Sayısı: 863; Madde 58. [Link]
- Yargıtay 13. Hukuk Dairesi Esas No: 2013/12211, Karar No: 2014/12631. Erişim linki: [Link]
- Resmî Gazete (30.1.2010, Sayı: 27478), 5947 no.lu Üniversite ve Sağlık Personelinin Tam Gün Çalışmasına ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. [Link]
- Resmî Gazete (19.2.1960, Sayı: 10436) Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi; Madde 7. [Link]
- Resmî Gazete (31.1.1953, Sayı: 8323) Türk Tabipleri Birliği Kanunu; Madde 30. [Link]
- T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (Sayı: 14500235-403.99/) COVID-19 Normalleşme Süreci ve Alınacak Tedbirler. [Link]
- Resmî Gazete (23.5.2020, Sayı: 31135) sayılı Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasında Kurum Katkısına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Tebliğ (2010/1)'de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ. [Link]
- Resmî Gazete (26.7.2014 Sayı: 29072) Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasında Kurum Katkısına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Tebliğ (2010/1)'de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ. [Link]
- Resmî Gazete (21.7.2010, Sayı: 27648) Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasında Kurum Katkısına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Tebliğ (2010/1). [Link]
- Ayan A, Kıraç FS. Guide for Nuclear Medicine Applications During the COVID-19 Outbreak. Mol Imaging Radionucl Ther. 2020;29(2):49-58. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Resmî Gazete (13.1.2004, Sayı: 25345) 155 no.lu İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çalışma Ortamına İlişkin Sözleşme. Türkiye'de Yürürlüğe Girdiği Tarih: 22 Nisan 2005. [Link]
- Resmî Gazete (30.6.2012, Sayı: 28339) 6331 Kanun no.lu İş sağlığı ve güvenliği kanunu. [Link]
- Coronavirus disease (COVID-19) Weekly Epidemiological Update and Weekly Operational Update. 31 august 2020, Emergency Situational Updates. [Link]
- Guo YR, Cao QD, Hong ZS, Tan YY, Chen SD, Jin HJ, et al. The origin, transmission and clinical therapies on coronavirus disease 2019 (COVID-19) outbreak - an update on the status. Mil Med Res. 2020;7(1):11. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Shi S, Qin M, Shen B, Cai Y, Liu T, Yang F, et al. Association of Cardiac Injury With Mortality in Hospitalized Patients With COVID-19 in Wuhan, China. JAMA Cardiol. 2020;5(7):802-10. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Xiong TY, Redwood S, Prendergast B, Chen M. Coronaviruses and the cardiovascular system: acute and long-term implications. Eur Heart J. 2020;41(19):1798-800. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Bonow RO, Fonarow GC, O'Gara PT, Yancy CW. Association of coronavirus disease 2019 (COVID-19) with myocardial injury and mortality. JAMA Cardiol. 2020;5(7):751-3. [Crossref] [PubMed]
- Salehi S, Abedi A, Balakrishnan S, Gholamrezanezhad A. Coronavirus Disease 2019 (COVID-19): A Systematic Review of Imaging Findings in 919 Patients. AJR Am J Roentgenol. 2020;215(1):87-93. [Crossref] [PubMed]
- Warkentin TE, Kaatz S. COVID-19 versus HIT hypercoagulability. Thromb Res. 2020;196:38-51. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Mao L, Jin H, Wang M, Hu Y, Chen S, He Q, et al. Neurologic manifestations of hospitalized patients with coronavirus disease 2019 in Wuhan, China. JAMA Neurol. 2020;77(6):683-90. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Oxley TJ, Mocco J, Majidi S, Kellner CP, Shoirah H, Singh IP, et al. Large-vessel stroke as a presenting feature of Covid-19 in the young. N Engl J Med. 2020;382(20):e60. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Resmî Gazete (13.1.2004, Sayı: 25345) 161 no.lu Sağlık Hizmetlerine İlişkin Sözleşme. Türkiye'de Yürürlüğe Girdiği Tarih: 22 Nisan 2005. [Link]
- ISSA [İnternet]. COVID-19: Safety and health at work can save lives. ISSA, 24th April, 2020. [Link]
- Washington Department of Labor & Industries. March 5, 2020. Erişim tarihi: 10 Mart 2020. Erişim linki: [Link]
- Resmî Gazete (31.5.2006, Sayı: 5510) Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu. [Link]
- Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı'nın Sağlık Bilimleri Üniversitesi Bursa Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimliği'ne gönderdiği 06/04/2020 tarih ve 5205702 sayılı yazı.
- T.C. Yargıtay 21. Hukuk Dairesi (Esas No: 2018/5018 Karar No: 2019/2931). [Link]
- Resmî Gazete (22.6.1972, Sayı: 14223) 7/4496 Yürürlükten Kaldırılan Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü. [Link]
- Carsana L, Sonzogni A, Nasr A, Rossi RS, Pellegrinelli A, Zerbi P, et al. Pulmonary post-mortem findings in a series of COVID-19 cases from northern Italy: a two-centre descriptive study. Lancet Infect Dis. 2020;20(10):1135-40. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Bellosta R, Luzzani L, Natalini G, Pegorer MA, Attisani L, Cossu LG, Ferrandina C, Fossati A, Conti E, Bush RL, Piffaretti G. Acute limb ischemia in patients with COVID-19 pneumonia. J Vasc Surg. 2020;72(6):1864-72. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Manenti A, Farinetti A, Manco G, Mattioli A. Vasculitis and aortitis: COVID-19 challenging complications. J Vasc Surg. 2021;73(1):347-8. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Türkiye Cumhuriyeti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ÇASGEM. Meslek hastalıkları. Ankara, 2013. [Link]
- Korkusuz AY. Çalışma hayatında COVID-19 pandemisine maruz kalanların sosyal güvenlik açısından değerlendirilmesi [Evaluation of the COVID-19 Pandemic Infection in Work Field from the Perspective of Social Security]. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020;22(2):672-93. [Crossref]
- Sosyal Güvenlik Kurumu [İnternet]. Türkiye Cumhuriyeti Sosyal Güvenlik Kurumu [Erişim tarihi: 18 Ocak 2020]. Ölen sigortalının hak sahipleri ölüm geliri. Erişim linki: [Link]
- Sosyal Güvenlik Kurumu [İnternet]. Türkiye Cumhuriyeti Sosyal Güvenlik Kurumu [Erişim tarihi: 18 Ocak 2020]. Ölen sigortalının hak sahipleri evlenme ödeneği. Erişim linki: [Link]
- Sosyal Güvenlik Kurumu [İnternet]. Türkiye Cumhuriyeti Sosyal Güvenlik Kurumu [Erişim tarihi: 18 Ocak 2020]. Ölen sigortalının hak sahipleri cenaze ödeneği. Erişim linki: [Link]
.: İşlem Listesi