.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Cinsel İstismar Mağduru Çocuklar İçin Düzenlenen Bilirkişi Raporlarında Hukuka Uygunluk Yönünden Dikkat Edilecek Unsurlar: Kesitsel Araştırma
Factors to be Considered in Terms of Compliance with the Law in Expert Reports Prepared for Children Who are Victims of Sexual Abuse: Cross-Sectional Research
Turkiye Klinikleri J Foren Sci Leg Med. 2023;20(1):1-10
doi: 10.5336/forensic.2022-93399
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Cinsel istismar mağduru çocuklarla ilgili Yargıtaya taşınan ve bozulan kararların bozulma nedenleri adli psikiyatrik yönden incelenerek, bu alanda çocuklarda mağduriyetlere yol açan etkenlerin saptanması ve çözüm önerilerinin tartışılması amaçlanmaktadır. Gereç ve Yöntemler: Yargıtayın resmî internet sitesi olan 'https://karararama.yargitay.gov.tr/YargitayBilgiBankasiIstemciWeb/' aracılığıyla 'cinsel istismar, mağdur', 'çocuk psikiyatri', 'çocuk ve ergen ruh sağlığı','akıl hastalığı, cinsel istismar' ve 'çocuk, cinsel taciz' anahtar kelimeleri kullanılarak ulaşılan kararlar tarandı. Yargıtayın 227 kararı içerisinde toplamda 270 bozma nedeni saptandı. Bulgular: Nitelikli cinsel istismar (n=143, %63) suçunun en sık dava konusu olduğu görüldü. En sık bozma gerekçesinin (n=93, %34,4) ruh sağlığının bozulup bozulmadığının değerlendirilmesi ile ilgili olduğu, ikinci sıklıkta bozma nedeninin (n=45; %16,7) düzenlenen raporların içerik itibari ile yetersiz bulunmasına bağlı olduğu saptandı. Zekâ yönünden, ruh sağlığı açısından ve istenen sorulara verilen cevaplar açısından raporlar arasında farklılıklar/çelişkiler bulunması, mağdur beyanları dışında bir delilin bulunmaması ve cinsel istismara yönelik suç tipinin hatalı sınıflandırılması gibi nedenlerin bozma gerekçeleri arasında yer aldığı gözlendi. Sonuç: Çocuğun cinsel dokunulmazlığına yönelik işlenen eylemlerin hukuki tanımlanmasında ortak dil birliğini sağlanması, alanda yaşanan zorlukların çözümüne katkı sağlayacaktır. İlk değerlendirmenin Çocuk İzlem Merkezlerinde yapılması, her çocuğun psikiyatrik takibe alınması, düzenlenen raporların gerekçeli, eksiksiz ve anlaşılır olması bu çocuklarda adli sürece bağlı mağduriyetleri ve travmatizasyonu azaltacaktır.
Anahtar Kelimeler: Yargıtay; cinsel istismar; çocuk; adli rapor
Amaç: Cinsel istismar mağduru çocuklarla ilgili Yargıtaya taşınan ve bozulan kararların bozulma nedenleri adli psikiyatrik yönden incelenerek, bu alanda çocuklarda mağduriyetlere yol açan etkenlerin saptanması ve çözüm önerilerinin tartışılması amaçlanmaktadır. Gereç ve Yöntemler: Yargıtayın resmî internet sitesi olan 'https://karararama.yargitay.gov.tr/YargitayBilgiBankasiIstemciWeb/' aracılığıyla 'cinsel istismar, mağdur', 'çocuk psikiyatri', 'çocuk ve ergen ruh sağlığı','akıl hastalığı, cinsel istismar' ve 'çocuk, cinsel taciz' anahtar kelimeleri kullanılarak ulaşılan kararlar tarandı. Yargıtayın 227 kararı içerisinde toplamda 270 bozma nedeni saptandı. Bulgular: Nitelikli cinsel istismar (n=143, %63) suçunun en sık dava konusu olduğu görüldü. En sık bozma gerekçesinin (n=93, %34,4) ruh sağlığının bozulup bozulmadığının değerlendirilmesi ile ilgili olduğu, ikinci sıklıkta bozma nedeninin (n=45; %16,7) düzenlenen raporların içerik itibari ile yetersiz bulunmasına bağlı olduğu saptandı. Zekâ yönünden, ruh sağlığı açısından ve istenen sorulara verilen cevaplar açısından raporlar arasında farklılıklar/çelişkiler bulunması, mağdur beyanları dışında bir delilin bulunmaması ve cinsel istismara yönelik suç tipinin hatalı sınıflandırılması gibi nedenlerin bozma gerekçeleri arasında yer aldığı gözlendi. Sonuç: Çocuğun cinsel dokunulmazlığına yönelik işlenen eylemlerin hukuki tanımlanmasında ortak dil birliğini sağlanması, alanda yaşanan zorlukların çözümüne katkı sağlayacaktır. İlk değerlendirmenin Çocuk İzlem Merkezlerinde yapılması, her çocuğun psikiyatrik takibe alınması, düzenlenen raporların gerekçeli, eksiksiz ve anlaşılır olması bu çocuklarda adli sürece bağlı mağduriyetleri ve travmatizasyonu azaltacaktır.
Anahtar Kelimeler: Yargıtay; cinsel istismar; çocuk; adli rapor
ABSTRACT
Objective: By examining the contents of the cases brought to the Supreme Court regarding children who are victims of sexual abuse in terms of forensic psychiatry, it is aimed to determine the causes that lead to the victimization of children in this area and to discuss the solution proposals. Material and Methods: The decisions which were reached through 'https://karararama.yargitay.gov.tr/YargitayBilgiBankasiIstemciWeb/', the official website of the Supreme Court of Appeals, using the keywords 'sexual abuse, victim', 'child psychiatry', 'child and adolescent mental health', 'mental illness, sexual abuse' and 'child, sexual abuse' were scanned. Among the 227 Supreme Court reversal decisions, 270 reversal reasons were determined. Results: It was seen that the crime of qualified sexual abuse (n=143, 63%) was the most frequent subjects of lawsuits. It was determined that the most common reason for reversing (n=93, 34.4%) was related to assessment of whether mental health was impaired, and the second most common reason for reversing (n=45; 16.7%) was due to inadequate content of the reports. Reasons such as differences between the reports in terms of intelligence, mental health, and answers to the questions asked, lack of evidence other than the victim's statements and incorrect classification of the crime type for sexual abuse was observed among them. Conclusion: Ensuring a common language unity in defining the actions against sexual inviolability of children will contribute to the solution of difficulties experienced in the field. Making the first evaluation in child follow-up centres, keeping each child under psychiatric follow-up, and making the prepared reports justified, complete and comprehensible will reduce the victimization and traumatization of these children due to the judicial process.
Keywords: Supreme court; sexual abuse; child; forensic report
Objective: By examining the contents of the cases brought to the Supreme Court regarding children who are victims of sexual abuse in terms of forensic psychiatry, it is aimed to determine the causes that lead to the victimization of children in this area and to discuss the solution proposals. Material and Methods: The decisions which were reached through 'https://karararama.yargitay.gov.tr/YargitayBilgiBankasiIstemciWeb/', the official website of the Supreme Court of Appeals, using the keywords 'sexual abuse, victim', 'child psychiatry', 'child and adolescent mental health', 'mental illness, sexual abuse' and 'child, sexual abuse' were scanned. Among the 227 Supreme Court reversal decisions, 270 reversal reasons were determined. Results: It was seen that the crime of qualified sexual abuse (n=143, 63%) was the most frequent subjects of lawsuits. It was determined that the most common reason for reversing (n=93, 34.4%) was related to assessment of whether mental health was impaired, and the second most common reason for reversing (n=45; 16.7%) was due to inadequate content of the reports. Reasons such as differences between the reports in terms of intelligence, mental health, and answers to the questions asked, lack of evidence other than the victim's statements and incorrect classification of the crime type for sexual abuse was observed among them. Conclusion: Ensuring a common language unity in defining the actions against sexual inviolability of children will contribute to the solution of difficulties experienced in the field. Making the first evaluation in child follow-up centres, keeping each child under psychiatric follow-up, and making the prepared reports justified, complete and comprehensible will reduce the victimization and traumatization of these children due to the judicial process.
Keywords: Supreme court; sexual abuse; child; forensic report
REFERANSLAR:
- Murray LK, Nguyen A, Cohen JA. Child sexual abuse. Child Adolesc Psychiatr Clin N Am. 2014;23(2):321-37. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Resmî Gazete (26.09.2004/25611) 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu; 2004. Altıncı Bölüm: Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar; Çocukların cinsel istismarı, Madde 103. Erişim tarihi: 20 Ocak 2022. Erişim linki: [Link]
- Resmî Gazete (26.09.2004/25611) 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu; 2004. Altıncı Bölüm: Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar; Cinsel saldırı, Madde 102. Erişim tarihi: 20 Ocak 2022. Erişim linki: [Link]
- Resmî Gazete (26.09.2004/25611) 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu; 2004. Altıncı Bölüm: Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar; Reşit olmayanla cinsel ilişki, Madde 104. Erişim tarihi: 20 Ocak 2022. Erişim linki: [Link]
- Resmî Gazete (26.09.2004/25611) 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu; 2004. Altıncı Bölüm: Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar; Cinsel taciz, Madde 105. Erişim tarihi: 20 Ocak 2022. Erişim linki: [Link]
- Tüysüz D. Çocukların cinsel istismarı suçu [Yüksek lisans tezi]. Antalya: Antalya Bilim Üniversitesi; 2021. [Erişim tarihi: 20 Mart 2022]. Erişim linki: [Link]
- Aksu H, Karakoç Demirkaya S, Gürbüz Özgür B, Gün B. Aydın ilinde bir yıldaki çocuk ve ergen adli olguların değerlendirilmesi [Evaluation of child and adolescent forensic cases within one year in Aydın city, in Turkey]. Anatolian Journal of Psychiatry. 2013;14(4):369-77. [Crossref]
- Üstün G, Erden G. Cinsel istismar mağduru çocuklarla adli görüşme ve önemi [Forensic interview with children victim of sexual abuse and its importance]. Ayna Klinik Psikoloji Dergisi. 2022;9(2):317-31. [Crossref]
- Ermağan Çağlar E, Türk T. İstismara maruz kalan çocuklarla adli görüşme: NICHD protokolü önerisi [Forensic interviews with abused children: the NICHD protocol]. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi. 2019;38:393-412. [Link]
- Topdemir C. İstismar mağduru çocuğun korunmasında bir uygulama: Çocuk İzlem Merkezi (ÇİM) [An application in the protection of the victims of child abuse: Child Monitoring Centers]. Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi. 2016;43. [Link]
- Cin MO. Ceza yargılamasında bilirkişilik ve uygulama sorunları [Expertise and its implementation problems in criminal procedure]. Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2021;4(1):170-84. [Crossref]
- Karaburun G. Karar örnekleriyle Yargıtay'ın bilirkişiliğe bakışı ve bilirkişiliğin sorunları [The perspective of the court of cassation and the problems concerning the expert system in the light of the relevant judgements]. Adli Tıp Bülteni. 2017;22(3):200-7. [Crossref]
- İnan M. 2005-2009 yıllarında Kocaeli Adliyesi'nde görülen cinsel istismar konulu davalarda sanık ve mağdur çocukların sosyodemografik özellikleri ve suçun niteliği [Doktora tezi]. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi; 2010. [Erişim tarihi: 22 Mart 2022]. Erişim linki: [Link]
- Karbeyaz K, Gündüz T, Balcı Y, Akkaya H. Cinsel suç mağdurlarının ruh sağlığı hakkında düzenlenen adli psikiyatrik raporlar ve bilirkişilik kurumları arası uzlaşma sorunu [Forensic psyhiatric reports for victims of sexual assault and consensus problems among expertise institutes]. Türk Psikiyatri Dergisi. 2012;23(4):255-63. [Link]
- Resmî Gazete (28.06.2014/29044) 6545 sayılı Türk Ceza Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun; 2014. Madde 59. Erişim tarihi: 20 Ocak 2022. Erişim linki: [Link]
- Karbeyaz K, Gündüz T, Balcı Y, Akkaya H. Yeni Türk Ceza Kanunu sonrası değerlendirilen cinsel suç olguları; Eskişehir deneyimi [The sexual abuse cases assessment after the New Turkish Criminal Code; in Eskişehir]. Turkiye Klinikleri J Foren Med. 2009;6(1):1-8. [Link]
- Dönmez YE, Soylu N, Özcan Ö, Yüksel T, Çalışkan Demir A, Çon Bayhan P, et al. Cinsel istismar mağduru çocuk ve ergen olgularımızın sosyodemografik ve klinik özellikleri [Sociodemographic and clinical features of sexually abused children and adolescents cases]. Journal Of Turgut Ozal Medical Center. 2014;21(1):44-8. [Crossref]
- Şenol E, Meral O, Sertöz Ö, Altıntoprak A, Coşkunol H, Güler H. Cinsel saldırı olguları için düzenlenen adli psikiyatrik raporların incelenmesi [Evaluation of physical and mental health of sexual assault cases applied to forensic medicine department]. The Bulletin of Legal Medicine. 2016;21(3):159-66. [Crossref]
- Gündüz R. Cinsel Saldırı (TCK 102). Gündüz R. 6545 Sayılı Kanunla Değiştirilen 5237 Sayılı Türk Ceza Kanununda Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar. 1. Baskı. Ankara: Bilge Yayınevi; 2015. p.29.
- Üzülmez İ. Söz atma ve sarkıntılık suçları (TCK m. 421). Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni: Prof. Dr. Ergin Nomer'e Armağan. 2002;22(2):1021. [Link]
- Kaya F. Türk Ceza Kanunu'nda çocukların cinsel istismarı suçu [Doktora tezi]. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi; 2016. [Erişim tarihi: 22 Mart 2022]. Erişim linki: [Link]
- Aydın M. Çocukların Cinsel İstismarı ve Reşit Olmayanla Cinsel İlişki Suçu. 3. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık; 2018
- Artuk ME, Gökcen A, Alşahin M. Ceza Hukuku Genel Hükümler. 11. Baskı. Ankara: Adalet Yayınevi; 2017.
- Feyzioğlu M. Şüphenin Yenilmesi Zorunluluğu ve Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi. Feyzioğlu M. Ceza Muhakemesinde İspatın Ölçütü Olarak Vicdani Kanaat. 2. Baskı. İstanbul: Islık Yayınları; 2015. p.180-94.
- Schuller RA, McKimmie BM, Masser BM, Klippenstine MA. Judgments of sexual assault: the impact of complainant emotional demeanor, gender and victim stereotypes. New Criminal Law Review. 2010;13(4):759-80. [Crossref]
- Sorensen T, Snow B. How children tell: the process of disclosure in child sexual abuse. Child Welfare. 1991;70(1):3-15. [PubMed]
- Gönültaş MB. Çocuğa yönelik cinsel şiddet olaylarında olay kurgusunda ve şüpheli ifadelerindeki ortak özelliklerin incelenmesi [Doktora tezi]. İstanbul: İstanbul Üniversitesi; 2013. [Erişim tarihi: 16 Şubat 2023]. Erişim linki: [Link]
- Gönültaş MB, Akduman İ. Çocuklara yönelik cinsel istismar soruşturmalarında mağdur bildirimlerinin önemi [The importance of victim statement process of child sexual abuse cases]. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2016;23(4):274-89. [Crossref]
.: İşlem Listesi