Amaç: Bu çalışma, bireylerin tıbbi ve aromatik bitkileri (TAB) kullanma durumu ve bu bitkilere ilişkin görüşlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı tipte olan araştırmanın evrenini toplumda 18 yaş ve üstünde olan, iletişim engeli olmayan, okuryazar ve araştırmaya katılmayı kabul eden bireyler oluşturmuştur. Örneklemini ise 10 Mayıs-1 Haziran 2022 tarihleri arasında araştırmaya katılma kriterlerine uyan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 1.426 birey oluşturmuştur. Araştırma verileri literatür doğrultusunda hazırlanan ''kişisel bilgi formu'' ve ''bireylerin tıbbi ve aromatik bitki kullanımına ilişkin anket form'' kullanılarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirmesinde tanımlayıcı istatistikler kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan bireylerin yaş ortalamaları 24,20±8,46 olup, katılımcıların %61,8'i kadındır. Katılımcıların en yüksek oranda kullandığı ilk 3 TAB sırası ile nane (%71,1), ıhlamur (%66,3) ve zencefildir (%59,5). Araştırmaya katılan bireylerin %79,2'si TAB'ın sağlık için faydalı olduğunu düşündüklerini ifade etmiştir. Bireylerin %42,8'i sağlık personelinin önerisi olmadan da TAB'ın kullanılabileceğini, %57,2'si hastalık durumunda öncelikli olarak tercih edilmesi gerektiğini ve %37,5'i ilaç tedavisi kadar etkili olduğunu düşündüklerini bildirmiştir. Sonuç: Araştırmanın bulguları doğrultusunda toplumda TAB kullanımının oldukça yaygın olduğu ancak bireylerin bu konuda yeterli bilgiye sahip olmadığı söylenebilir. Bu kapsamda, bireylerin doğru ve güvenilir bilgiye ulaşmaları için en iyi kaynak olan uzman sağlık profesyonelleri tarafından hazırlanan kapsamlı eğitimler ile toplumun bilinçlendirilmesi önerilebilir.
Anahtar Kelimeler: Aromatik bitkiler; bitkisel tedaviler; bitkisel ürünlerin kullanımı; tıbbi bitkiler
Objective: This study was carried out to determine the use of medicinal and aromatic plants and their views on these plants. Material and Methods: The population of the descriptive study consisted of individuals aged 18 and over, literate, without communication barriers and who agreed to participate in the research. The sample consisted of 1,426 individuals who met the criteria for participation in the research and were accepted to participate in the research between May 10 and June 1, 2022. Research data were collected using the ''personal information form'' and ''individuals' questionnaire on medicinal and aromatic plant use'' prepared in line with the literature. Descriptive statistics were used in the evaluation of the data. Results: The mean age of the individuals participating in the study was 24.20±8.46 and 61.8% of the participants were women. The first three medicinal and aromatic plants used by the participants at the highest rate are mint (71.1%), linden (66.3%), and ginger (59.5%). 79.2% of the individuals participating in the research stated that they think that medicinal and aromatic plants are beneficial for health. 42.8% of the individuals reported that medicinal and aromatic plants could be used without the advice of health personnel, 57.2% of them thought that they should be preferred primarily in case of illness and 37.5% of them thought that they were as effective as drug treatment. Conclusion: In line with the research findings, it can be said that the use of medicinal and aromatic plants in society is quite common, but individuals do not have enough information on this subject. In this context, it can be suggested to raise society's awareness with comprehensive training prepared by specialist health professionals, who are the best source for individuals to reach accurate and reliable information.
Keywords: Aromatic plants; herbal therapy; use of herbal products; medicinal plants
- Sharma M, Thakur R, Sharma M. Ethnomedicinal, phytochemical and pharmacological properties of Crocus sativus (saffron). J Indian Bot Soc. 2020;99(3and4):115-25. [Crossref]
- Faydaoğlu E, Sürücüoğlu MS. Geçmişten günümüze tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanılması ve ekonomik önemi [History of the use of medical and aromatic plants and their economic importance]. J For Fac. 2011;11(1):52-67. [Link]
- Göktaş Ö, Gıdık B. Tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanım alanları [Uses of medicinal and aromatic plants]. Bayburt Üniversitesi Fen Bilim Derg. 2019;2(1):145-51. [Link]
- Budak VA, Bostan D. Dünya'da ve Türkiye'de tıbbi ve aromatik bitkilerin yeri ve önemi [Place and importance of medicinal and aromatic plants in the world and Turkey]. Çukurova Tarım Gıda Bil Der. 2018;33(1):37-44. [Link]
- Sharma M, Thakur R, Sharma M, Sharma AK, Sharma AK. Changing scenario of medicinal plants diversity in relation to climate change : a review. Plant Archives. 2020;20(2):4389-400. [Link]
- T.C. Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı [İnternet]. © 2022 Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı [Erişim tarihi: 29 Haziran 2022]. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler. Erişim linki: [Link]
- Aygör H, Çayır A. Hemşirelik öğrencilerinin tıbbi ve aromatik bitkileri kullanma durumu ve görüşleri [Nursing students' usage status and opinions about medicinal and aromatic plants]. J Anatolia Nurs Heal Sci. 2020;23(3):378-82. [Crossref]
- Teke A, Yener M, Akkuş S, Gümüşçü A. Halkın tıbbi-aromatik bitkiler kullanımı ve tanımasında bilinç durumu: Çumra örneği. Özyazıcı G, editör. Research in Medicinal and Aromatic Plants. Ankara: İksad Publishing House; 2020. p.267-90.
- Erarslan ZB, Ay S, Kültür S. A questionnaire-based study on medicinal plant use in respiratory diseases. Ankara Univ Eczac Fak Derg. 2020;44(3):437-51. [Crossref]
- Karataş İ, Karataş R, Elmastaş CA. Yaygın olarak kullanılan bazı tıbbi ve aromatik bitkilerin sıcak su infüzyonlarının sekonder metabolit içeriği ve antioksidan aktivitelerinin belirlenmesi [Determination of secondary metabolite content and antioxidant activity of hot water infusion of some commonly used medicinal and aromatic plants]. Gaziosmanpasa J Sci Res. 2019;8(2):49-57. [Link]
- Özçelik G, Toprak D. Bitkisel tedavi neden tercih ediliyor? [Why is phytotherapy preferred?]. Ankara Med J. 2015;15(2):48-58. [Link]
- Basaran NF, Akici A. Patients' experience and perspectives on the rational use of drugs in Turkey: a survey study. Patient Prefer Adherence. 2012;6:719-24. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Çelik SA, Ayran I. Antioksidan kaynağı olarak bazı tıbbi ve aromatik bitkiler. Türk Bilim Derlemeler Derg. 2020;13(2):115-25. Accessed June 28, 2022. [Link]
- Avan M. Türkiye'de ve dünyada görülen önemli tıbbi ve aromatik bitkiler, özellikleri ve hastalıkları üzerine araştırmalar [Researches on the characterization and diseases of important medicinal and aromatic plants occurring in Turkey and the world]. Uluslararası Doğu Anadolu Fen Mühendislik ve Tasarım Derg. 2021;3(1):129-56. [Crossref]
- Korkmaz M, Fakir H. Odun dışı bitkisel orman ürünlerine ilişkin nihai tüketici özelliklerinin belirlenmesi (Isparta iline yönelik bir araştırma) [Determination of final consumer characteristics of non-wood forest products (A case study for Isparta city)]. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Derg. 2009;(2):10-20. [Link]
- Barlas Uzun M, Aykaç G, Özçelikay G. Bitkisel ürünlerin yanlış kullanımı ve zararları [Improper use and harms of herbal products]. Lokman Hekim Dergisi. 2014;4(3):1-5. [Link]
- Kalkan S. Bitkisel ürünlerle tedavilerde ilaç etkileşmeleri [Drug interactions in the treatment with herbal products]. DEÜ Tıp Fakültesi Derg. 2017;31(1):41-50. [Link]
- Ghani U, Batool A, Rafeeq H, Naeem M, ul Hassan Bukhari SS, Ahsan H, et al. Advancement and future directions towards herbal treatment for various diseases. Saudi Journal of Medical and Pharmaceutical Sciences. 2019. [Crossref]
.: İşlem Listesi