Psikofarmakoloji Özel Sayısı
Antidepresan İlaçların Farmakolojik Özellikleri
THE PHARMACOLOGY OF ANTIEPRESSANT DRUGS
Turkiye Klinikleri J Int Med Sci. 2006;2(1):22-31
Makale Dili: TR
ÖZET
Günümüzde klinik olarak kullanılan sayısı 20'nin üzerinde etkin antidepresan ilaç bulunmakla birlikte, halen daha spesifik ve daha hızlı etki başlangıcı sağlayan ilaç arayışları sürmektedir. Birinci kuşakta yer alan trisiklik antidepresanlar (TSA) ve monoaminoksidaz inhibitörleri (MAOİ) ilk kullanılan antidepresanlardır. Bu iki grup ilaç da, merkezi noradrenerjik ve/veya serotoninerjik sistem fonksiyonlarını güçlendirerek, depresyonun tedavisinde son derece etkilidir. Ancak TSA histaminerjik, kolinerjik ve a1 adrenerjik reseptörleri de bloke ederek kilo alma, ağız kuruluğu, konstipasyon, sersemlik, postural hipotansiyon vb yan etkilere yaygın olarak yol açmaktadırlar. MAOİ de kullanımları sırasında diyetle alınan tiramin ile hipertansif krize yol açma ve ayrıca sıklıkla diğer ilaçlarla etkileşme potansiyeli taşımaktadırlar. İkinci kuşak antidepresanlar arasında yeralan, özellikle son 15 yılda kullanımı gündeme gelmiş olan selektif serotonin gerialım inhibitörleri veya serotonin reseptör antagonistleri ile yan etkiler azalmıştır. Ama her iki kuşak ilaçla da tedavi başlangıcından itibaren klinik etkinin gözlenmesine kadar 2-4 haftalık bir periyodun gerekmesi, olguların yaklaşık %30 kadarında çalışma hayatlarını sürdürememe gibi problemlerin yaşanması söz konusudur. Ayrıca çocuklarda selektif serotonin gerialım inhibitörlerinin kullanımı ile ilgili daha ayrıntılı araştırma gereksinimi de vardır. Üçüncü kuşak antidepresan ilaçlar, reboksetin hariç, merkezi hem serotoninerjik ve hem de noradrenerjik nörotransmisyonu etkileyerek etki gösteren ilaçlardır. Reboksetin seçici olarak noradrenerjik sistemi etkileme özelliği taşır. Bu grupta daha az yan etki ve daha hızlı etki başlangıcı olması hedeflenmektedir. Bu derleme sözkonusu antidepresan ilaçların farmakodinamik ve farmakokinetik özelliklerine genel bir bakış sunmayı amaçlamaktadır.
Anahtar Kelimeler: Antidepresan, noradrenalin, serotonin, dopamin, geri alım, antagonist
Günümüzde klinik olarak kullanılan sayısı 20'nin üzerinde etkin antidepresan ilaç bulunmakla birlikte, halen daha spesifik ve daha hızlı etki başlangıcı sağlayan ilaç arayışları sürmektedir. Birinci kuşakta yer alan trisiklik antidepresanlar (TSA) ve monoaminoksidaz inhibitörleri (MAOİ) ilk kullanılan antidepresanlardır. Bu iki grup ilaç da, merkezi noradrenerjik ve/veya serotoninerjik sistem fonksiyonlarını güçlendirerek, depresyonun tedavisinde son derece etkilidir. Ancak TSA histaminerjik, kolinerjik ve a1 adrenerjik reseptörleri de bloke ederek kilo alma, ağız kuruluğu, konstipasyon, sersemlik, postural hipotansiyon vb yan etkilere yaygın olarak yol açmaktadırlar. MAOİ de kullanımları sırasında diyetle alınan tiramin ile hipertansif krize yol açma ve ayrıca sıklıkla diğer ilaçlarla etkileşme potansiyeli taşımaktadırlar. İkinci kuşak antidepresanlar arasında yeralan, özellikle son 15 yılda kullanımı gündeme gelmiş olan selektif serotonin gerialım inhibitörleri veya serotonin reseptör antagonistleri ile yan etkiler azalmıştır. Ama her iki kuşak ilaçla da tedavi başlangıcından itibaren klinik etkinin gözlenmesine kadar 2-4 haftalık bir periyodun gerekmesi, olguların yaklaşık %30 kadarında çalışma hayatlarını sürdürememe gibi problemlerin yaşanması söz konusudur. Ayrıca çocuklarda selektif serotonin gerialım inhibitörlerinin kullanımı ile ilgili daha ayrıntılı araştırma gereksinimi de vardır. Üçüncü kuşak antidepresan ilaçlar, reboksetin hariç, merkezi hem serotoninerjik ve hem de noradrenerjik nörotransmisyonu etkileyerek etki gösteren ilaçlardır. Reboksetin seçici olarak noradrenerjik sistemi etkileme özelliği taşır. Bu grupta daha az yan etki ve daha hızlı etki başlangıcı olması hedeflenmektedir. Bu derleme sözkonusu antidepresan ilaçların farmakodinamik ve farmakokinetik özelliklerine genel bir bakış sunmayı amaçlamaktadır.
Anahtar Kelimeler: Antidepresan, noradrenalin, serotonin, dopamin, geri alım, antagonist
ABSTRACT
Today, there are more than twenty effective antidepressant agents which are used clinically however pharmaceutical companies are still actively seeking compounds with greater specifity and with more rapid onset of antidepressant effect. Tricyclic antidepressants (TCA) and monoamine oxidase inhibitors (MAOI) which take place in the first generation agents are the first used antidepressants. Both groups of agents are very effective in the treatment of depression by enhancing both the serotonergic and noradrenergic neurotransmission. However, TCA have substantial side effects such as weight gain, dry mouth, constipation, dizziniess, orthostatic hypotension by blocking the histaminergic, cholinergic and a1 adrenergic receptors. MAOI can interact with tyramine, causing hypertensive crisis, and have potential to interact with other medications frequently. With the selective serotonin reuptake inhibitors and/or serotonin receptor antagonists which have been used for the last 15 years of second generation agents, the fewer serious side effects were observed. However, both generation of drugs can take several weeks to be effective and fail to work at all in about 30 percent of cases. In addition, more research is needed on the use of SSRI's in children. The third generation antidepressants, except reboxetine, are drugs that affects both serotonergic and noradrenergic neurotransmission. Reboxetine selectively inhibits noradrenaline reuptake. It has been targetted to have fewer side effects and rapid onset of antidepressant action with this new generation. This review aims to highlight the general view of the pharmacodynamic and pharmacokinetic parameters of the mentioned antidepressants.
Keywords: Antidepressant, noradrenaline, serotonin, dopamine, reuptake, antagonist
Today, there are more than twenty effective antidepressant agents which are used clinically however pharmaceutical companies are still actively seeking compounds with greater specifity and with more rapid onset of antidepressant effect. Tricyclic antidepressants (TCA) and monoamine oxidase inhibitors (MAOI) which take place in the first generation agents are the first used antidepressants. Both groups of agents are very effective in the treatment of depression by enhancing both the serotonergic and noradrenergic neurotransmission. However, TCA have substantial side effects such as weight gain, dry mouth, constipation, dizziniess, orthostatic hypotension by blocking the histaminergic, cholinergic and a1 adrenergic receptors. MAOI can interact with tyramine, causing hypertensive crisis, and have potential to interact with other medications frequently. With the selective serotonin reuptake inhibitors and/or serotonin receptor antagonists which have been used for the last 15 years of second generation agents, the fewer serious side effects were observed. However, both generation of drugs can take several weeks to be effective and fail to work at all in about 30 percent of cases. In addition, more research is needed on the use of SSRI's in children. The third generation antidepressants, except reboxetine, are drugs that affects both serotonergic and noradrenergic neurotransmission. Reboxetine selectively inhibits noradrenaline reuptake. It has been targetted to have fewer side effects and rapid onset of antidepressant action with this new generation. This review aims to highlight the general view of the pharmacodynamic and pharmacokinetic parameters of the mentioned antidepressants.
Keywords: Antidepressant, noradrenaline, serotonin, dopamine, reuptake, antagonist
.: İşlem Listesi