.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Annelerin Bebek Bakımında Kullandıkları Geleneksel Uygulamalar: Tanımlayıcı Bir Çalışma
Traditional Practices Used by Mothers in Infant Care: A Descriptive Study
J Tradit Complem Med. 2021;4(3):326-35
doi: 10.5336/jtracom.2021-83514
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Bu çalışma, 0-12 aylık bebeği olan annelerin bebek bakımında kullandıkları geleneksel uygulamaları belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Gereç ve Yöntemler: Bu tanımlayıcı çalışma, Şubat-Ağustos 2019 tarihinde Gümüşhane Kelkit İlçesinde yaşayan ve 0-12 aylık bebeği olan 186 anne ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın verileri, Aile Tanıtıcı Özellikler Formu ve Bebek Bakımına İlişkin Geleneksel Uygulamaları Belirleme Formu ile toplanmıştır. Çalışma öncesi etik kurul ve kurum izni alınmış, çalışma esnasında annelerden yazılı onam alınmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, tanımlayıcı istatistikler (ortalama, standart sapma, frekans, medyan, minimum, maksimum) kullanılmıştır. Bulgular: Annelerin %85,5'inin bebeğe ilk olarak anne sütü verdikleri, %71,5'inin bebeklerini ilk 15 dk içinde besledikleri, %57,5'inin al basması için bebekleri ile yalnız kalmadıkları, %36,0'ının ise bebeğini kundakladıkları belirlenmiştir. Annelerin %61,8'inin pamukçuk geliştiğinde bebeğin ağzını karbonatlı su ile sildikleri, %57,5'inin pişik geliştiğinde pişik kremi kullandıkları, %57,1'inin ishalde bol su verdikleri, %36,4'ünün ateşte bebeğin kıyafetini çıkarttığı ve %39,3'ünün öksürükte bebeğin sırtına havlu koydukları saptanmıştır. Sonuç: Bu çalışmada, annelerin büyük çoğunluğunun bebeğe ilk olarak anne sütü verdikleri ve bebeklerini ilk 15 dk içinde besledikleri, bebeğin göbeğinin çabuk düşmesi için herhangi bir uygulama yapmadıkları, yarısından fazlasının pamukçuk geliştiğinde bebeğin ağzını karbonatlı su ile sildikleri, yarısından fazlasının ishalde bebeklerine bol su verdikleri, 1/3'ten fazlasının ateşte bebeğin kıyafetini çıkarttığı ve öksürükte bebeğin sırtına havlu koydukları saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Bebek bakımı; geleneksel uygulama; hemşirelik
Amaç: Bu çalışma, 0-12 aylık bebeği olan annelerin bebek bakımında kullandıkları geleneksel uygulamaları belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Gereç ve Yöntemler: Bu tanımlayıcı çalışma, Şubat-Ağustos 2019 tarihinde Gümüşhane Kelkit İlçesinde yaşayan ve 0-12 aylık bebeği olan 186 anne ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın verileri, Aile Tanıtıcı Özellikler Formu ve Bebek Bakımına İlişkin Geleneksel Uygulamaları Belirleme Formu ile toplanmıştır. Çalışma öncesi etik kurul ve kurum izni alınmış, çalışma esnasında annelerden yazılı onam alınmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, tanımlayıcı istatistikler (ortalama, standart sapma, frekans, medyan, minimum, maksimum) kullanılmıştır. Bulgular: Annelerin %85,5'inin bebeğe ilk olarak anne sütü verdikleri, %71,5'inin bebeklerini ilk 15 dk içinde besledikleri, %57,5'inin al basması için bebekleri ile yalnız kalmadıkları, %36,0'ının ise bebeğini kundakladıkları belirlenmiştir. Annelerin %61,8'inin pamukçuk geliştiğinde bebeğin ağzını karbonatlı su ile sildikleri, %57,5'inin pişik geliştiğinde pişik kremi kullandıkları, %57,1'inin ishalde bol su verdikleri, %36,4'ünün ateşte bebeğin kıyafetini çıkarttığı ve %39,3'ünün öksürükte bebeğin sırtına havlu koydukları saptanmıştır. Sonuç: Bu çalışmada, annelerin büyük çoğunluğunun bebeğe ilk olarak anne sütü verdikleri ve bebeklerini ilk 15 dk içinde besledikleri, bebeğin göbeğinin çabuk düşmesi için herhangi bir uygulama yapmadıkları, yarısından fazlasının pamukçuk geliştiğinde bebeğin ağzını karbonatlı su ile sildikleri, yarısından fazlasının ishalde bebeklerine bol su verdikleri, 1/3'ten fazlasının ateşte bebeğin kıyafetini çıkarttığı ve öksürükte bebeğin sırtına havlu koydukları saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Bebek bakımı; geleneksel uygulama; hemşirelik
ABSTRACT
Objective: This study was conducted descriptively to determine the traditional practices used by mothers having infants aged 0-12 months in infant care. Material and Methods: This descriptive study was conducted with 186 mothers living in Gümüşhane Kelkit and having infants aged 0-12 months in February-August 2019. The data were collected using the Questionnaire Form and the Traditional Practices Regarding Infant Care Form. Ethics committee and institution permission was obtained before the study, and written consent was obtained from the mothers during the study. Descriptive statistics (mean, standard deviation, frequency, median, minimum, maximum) were used to evaluate the data. Results: Of the mothers; 85.5% gave breast milk to the infant first, 71.5% of them fed their infants in the first 15 minutes, 57.5% of them were not alone with their infants for fincubus, and 36.0% of them swaddled their infants. Of the mothers; 61.8% wiped the infant's mouth with carbonated water for moniliasis, 57.1% gave plenty of water in diarrhea, 36.4% took off the infant's clothes in the fever and 39.3% put a towel on the infant's back for coughing. Conclusion: In this study, it was determined that the majority of mothers gave breast milk to the infant first fed their infants within the first 15 minutes, they did not make any application for the infant's navel to fall quickly, more than half of them wiped the infant's mouth with carbonated water for moniliasis, more than half gave their infants plenty of water in diarrhea, more than one third took off the baby's clothes for fever and put a towel on the infant's back for coughing.
Keywords: Baby care; traditional practice; nursing
Objective: This study was conducted descriptively to determine the traditional practices used by mothers having infants aged 0-12 months in infant care. Material and Methods: This descriptive study was conducted with 186 mothers living in Gümüşhane Kelkit and having infants aged 0-12 months in February-August 2019. The data were collected using the Questionnaire Form and the Traditional Practices Regarding Infant Care Form. Ethics committee and institution permission was obtained before the study, and written consent was obtained from the mothers during the study. Descriptive statistics (mean, standard deviation, frequency, median, minimum, maximum) were used to evaluate the data. Results: Of the mothers; 85.5% gave breast milk to the infant first, 71.5% of them fed their infants in the first 15 minutes, 57.5% of them were not alone with their infants for fincubus, and 36.0% of them swaddled their infants. Of the mothers; 61.8% wiped the infant's mouth with carbonated water for moniliasis, 57.1% gave plenty of water in diarrhea, 36.4% took off the infant's clothes in the fever and 39.3% put a towel on the infant's back for coughing. Conclusion: In this study, it was determined that the majority of mothers gave breast milk to the infant first fed their infants within the first 15 minutes, they did not make any application for the infant's navel to fall quickly, more than half of them wiped the infant's mouth with carbonated water for moniliasis, more than half gave their infants plenty of water in diarrhea, more than one third took off the baby's clothes for fever and put a towel on the infant's back for coughing.
Keywords: Baby care; traditional practice; nursing
REFERANSLAR:
- Pekyiğit A, Yıldız D, Eren Fidancı B, Çalık Bağrıyanık B, Dehmen Ö, Koçak T, et al. The Intergenerational Dimension of Traditional Practices Used by Mother in Infant Care. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care. 2020;14(3):443-51. [Crossref]
- Özdemir S. Bebek bakımında geleneksel uygulamalar [Traditional applications in baby care]. Sağlık ve Toplum. 2020;20(3):3-10. [Link]
- Karatay G. Kars ili I. no'lu sağlık ocağı bölgesinde yaşayan kadınların sağlıkla ilgili bazı acil durumlarda başvurdukları uygulamaların belirlenmesi [Determination of health related practices about some emerging situation used by womens living in 1th primary health care area in Kars]. DEUHYO ED. 2009;1(1):3-16. [Link]
- Sülü Uğurlu E, Başbakkal Z, Dayılar H, Çoban V, Ada Z. Ödemişte bulunan annelerin bebek bakımında uyguladıkları geleneksel yöntemlerin incelenmesi [Examination of the traditional practicies about child care of the mothers in Odemis]. Gümüşhane University Journal of Health Sciences. 2013;2(3):342-60. [Link]
- Tokur Kesgin M, Özcebe H. Türkiye'de çocuk bakımındaki geleneksel inanç ve uygulamalar [Traditional beliefs and practices in child care in Turkey]. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü. 2004;1:43-56. [Link]
- Arısoy A, Canbulat N, Ayhan F. Karaman ilindeki annelerin bebeklerinin bakımında uyguladıkları geleneksel yöntemler [Traditional methods applied in caring for infants of mothers in Karaman]. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014;17(1):23-31. [Link]
- Aydemir H, Ekti Genç R. Yenidoğan bakımında kültürlerarası uygulamalar konu sunda literatür incelemesi [The investigation of literature on intercultural practices in neonatal care]. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2020;1(1):53-9. [Link]
- Dağlar G, Nur N. Gebelerin stresle başa çıkma tarzlarının anksiyete ve depresyon düzeyi ile ilişkisi [The relationship between anxiety and depression level and coping styles with stress of pregnant women]. Cumhuriyet Med J. 2014;36(4):429-41. [Crossref]
- Hacıhasanoğlu Aşılar R, Bekar P. 0-24 aylık çocuğu olan annelerin çocuk bakımına ilişkin bilgi, geleneksel inanç ve uygulamaları [Knowledge, traditional beliefs, and practices of mothers with 0-24 month-old children concerning child care]. JCP. 2018;16(2):1-18. [Crossref]
- Tanrıverdi G, Erdem Ö. Hemşirelik araştır maları doğrultusunda bir rehber önerisi: Bebek bakımında geleneksel uygulamaları tanılama rehberi [A Guideline Recommendation in the Line of Nursing Research: A Guide to Diagnosing Traditional Practices in Baby Care]. Uluslararası Hakemli Kadın Hasta lıkları ve Anne Çocuk Sağlığı Dergisi. 2018;14:83-114.
- Akçay G, Kırlı U, Topal H, Topal Y, Hakan N, Özer EA. Muğla ilinde annelerin bebek bakımında uyguladıkları geleneksel yöntemler [Traditional methods used in the care of babies of mothers in Muğla province]. Ortadoğu Tıp Derg. 2019;11(3):263-70. [Crossref]
- Kahriman İ, Topbaş M, Çan G. Traditional baby care practices among mothers with children aged 6-12 months in the Turkish province of Trabzon. TAF Prev Med Bull. 2011;10(1):61-70. [Crossref]
- İnci R, Aslan S, Çınar E, Çeçen S. Batman'da yaşayan 15-49 yaş annelerin doğum sonu dönemde bebek bakımına yönelik kültüre özgü yaklaşımları [Culture-spesific approaches for baby care of 15-49 years old mothers in the postpartum period living in Batman]. Batman University Journal of Life Sciences. 2019; 9(2):225-35. [Link]
- Çalışkan Z, Bayat M. Annelerin bebek bakımı uygulamaları ve etkileyen faktörler: Bir Kapadokya örneği [Baby care applications of mothers and the acting factors of these applications: a sample on Kapadokya]. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2011; 14(2):23-30. [Link]
- Sarıkaya Karabudak S, Yavuz B, Yılmaz HB, Başbakkal DZ. Annelerin çocuk sağlığına ilişkin geleneksel uygulamaları [Traditional practices of mothers' about child health]. İÜFN Hem Derg. 2009;17(3):190-7. [Link]
- Conk Z, Başbakkal Z, Bal Yılmaz H, Bolışık B. Pediatri Hemşireliği. 2. Baskı. Ankara: Aka demisyen Kitabevi; 2018.
- Si̇vri̇ BB, Karataş N. Toplumun kültürel yönü: Doğum sonu dönemde anne ve bebek bakımına yönelik yapılan geleneksel uygulamalar ve dünyadan örnekler [Cultural aspect of the society: traditional practices of mother and baby care during post-partum period and the relevant examples from the world]. J Curr Pediatr. 2015;13:183-93. [Link]
- Marcdante K, Kliegman R. Nelson Essentials of Pediatrics. 8th ed. Philadelphia: Elsevier; 2019. [Link]
- Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. 2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Kalkınma Bakan lığı ve TÜBİTAK; 2014. [Link]
- Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. 2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Cumhurbaş kanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ve TÜBİTAK; 2019. [Link]
- Işık MT, Akçınar M, Kadıoğlu S. Mersin ilinde gebelik, doğum ve loğusalık dönemlerinde anneye ve yenidoğana yönelik geleneksel uygulamalar [Traditional practices applied to mother and newborn during pregnancy, labor and postpartum periods in Mersin]. Ulus lararası İnsan Bilimleri Dergisi. 2010;7(2): 63-4. [Link]
- Ergi̇n A, Aydemi̇r Acar G, Baltacı K. 0-24 aylık bebeği olan ebeveynlerin bebek bakımında uyguladıkları geleneksel yöntemler [Traditional methods in infant care by parents to 0-24 months old babies]. JCP. 2020;18(3):370-89. [Crossref]
- Önen C, Masyon D. 15-49 yaş arası kadınların doğum sonrasında bebeğe yönelik geleneksel uygulamaları ve etkileyen faktörler [Traditional infant care practices of the women aged 15-49 and affecting factors]. Sağlık ve Toplum. 2017;27(3):31-7. [Link]
- Güler S, Avcı S, Yiğit F, Ortabağ T. 0-12 aylık bebeği olan annelerin bebek bakımında başvurdukları geleneksel uygulamalar ve tutumlarının belirlenmesi [Determining the Traditional Practices and Attitudes of Mothers with 0-12 Months-Old Babies in Baby Care]. KASHED. 2018; 4(1):35-50. [Link]
- Chichiabellu TY, Mekonnen B, Astawesegn FH, Demissie BW, Anjulo AA. Essential newborn care practices and associated factors among home delivered mothers in Damot pulasa Woreda, southern Ethiopia. Reprod Health. 2018;15(1):162. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Şenses M, Yıldızoğlu İ. Sekiz ayrı ildeki kaynana ve gelinlerin lohusalık ve çocuk bakımında geleneksel uygulamaları [Traditional practices of mother-in-laws and brides in eight different provinces in puerperium and child care]. Çocuk Forumu. 2002;5:44-8.
- Biltekin Ö, Boran ÖD, Denkli MD, Yalçınkaya S. Naldöken Sağlık Ocağı Bölgesinde 0-11 aylık bebeği olan annelerin doğum öncesi dönem ve bebek bakımında geleneksel uygulamaları [Traditional practices of mothers with 0-11 month old babies in prenatal period and infant care in Naldöken Health Center Region]. STED. 2004;13(5):166-7. [Link]
- Memon J, Holakouie-Naieni K, Majdzadeh R, Yekaninejad MS, Garmaroudi G, Raza O, et al. Knowledge, attitude, and practice among mothers about newborn care in Sindh, Pakistan. BMC Pregnancy and Childbirth. 2019;19:329. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Bakır E, İnci H, Alan S, Gökyıldız Ş, Elmas E. Adana'da al basması inanışı ve geleneksel uygulamalar [Belief about puerperal fever and traditional practices in Adana]. Lokman Hekim Journal. 2011;1(1):13-8. [Link]
- Karabulutlu Ö. Kars ilinde doğum sonu dönemde yenidoğan bakımına yönelik yapılan geleneksel uygulamaların belirlenmesi [Determining of the traditional practices at postpartum period which is applied to maintenance of infant in Kars]. DEUHYO ED. 2014;7(4): 295-302. [Link]
- Arabacı Z, Yıldırım JG, Dündar BN, Kadam Z. Bebeklerde uygulanan geleneksel yöntemler [Traditional applications administered in infants]. Çocuk ve Medeniyet Derg. 2016;1:61-86. [Link]
- Sacks E, Moss WJ, Winch PJ, Thuma P, van Dijk JH, Mullany LC. Skin, thermal and umbilical cord care practices for neonates in southern, rural Zambia: a qualitative study. BMC Pregnancy Childbirth. 2015;15:149. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Coffey PS, Brown SC. Umbilical cord-care practices in low- and middle-income countries: a systematic review. BMC Pregnancy Childbirth. 2017;17(1):68. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- World Health Organization. WHO Recommendations on Postnatal Care of the Mother and Newborn 2013. Geneva: WHO Press: 2014. [Link]
- Acikgoz A, Orsal O, Orsal O, Balci-Alparslan G. Traditional practices used by Turkish mothers in the care of their babies. Holist Nurs Pract. 2014;28(3):198-207. [Crossref] [PubMed]
- Aliefendioğlu D, Hızel S, Dibek Mısırlıoğlu E, Şanlı C, Albayrak M, Oktay A. Traditional child care procedures in an Anatolian city. Gazi Medical Journal. 2009;20(1):17-20. [Link]
.: İşlem Listesi