Bu sistematik derleme, ameliyat sonrası ağrının giderilmesinde refleksolojinin etkisini irdelemek üzere planlandı. Sistematik derlemeye, ameliyat sonrası ağrı gidermede refleksolojinin etkisini belirlemek amacıyla 2014-2019 tarihleri arasında, PubMed-Medline, Web of Science ve Ulakbim veri tabanlarında EndNote X5 (Thompson Reusters ISI Research Soft, 2011) programıyla (son araştırma tarihi 10 Mart 2020) ameliyat sonrası ağrı, refleksoloji (Reflexology, Post-Operative pain) anahtar kelimeleri kullanılarak 279 araştırma makalesi belirlenmiştir. Araştırmaların değerlendirilmesinde ?Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analyses (PRISMA)? kontrol listesi kullanılmış, katılımcılar, müdahaleler, karşılaştırmalar, sonuçlar ve çalışma tasarımı modeline göre seçilerek incelemeye 4 çalışma dâhil edilmiştir. Sistematik derlemenin sonucunda refleksoloji uygulamasının ameliyat sonrası ağrı algısını azalttığı bulunmuştur. Ameliyat sonrası ağrının giderilmesinde refleksoloji uygulamalarını etkisini ağrıyı azaltılmasında etkili olduğu düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Ameliyat sonrası ağrı; refleksoloji
This systematic review was planned to examine the effect of reflexology in relief of postoperative pain. Systematic review; In order to determine the effect of reflexology in postoperative pain relief, between 2014-2019, with the EndNote X5 (Thompson Reusters ISI Research Soft, 2011) program in PubMed-Medline, Web of Science and ULAKBIM databases (last research date March 10, 2020 279 research articles were identified using the keywords) postoperative pain, reflexology (reflexology, post-operative pain). The ?Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analyzes? checklist was used in the evaluation of the studies, and four studies were included in the study by selecting the participants according to the interventions, comparisons, results and study design model. As a result of the systematic review, it was found that reflexology application decreased the perception of postoperative pain. It is thought that the effect of reflexology applications in the relief of postoperative pain is effective in reducing pain.
Keywords: Reflexology; post-operative pain
- Attias S, Sivan K, Avneri O, Sagee A, Ben-Arye E, Grinberg O, et al. Analgesic effects of reflexology in patients undergoing surgical procedures: a randomized controlled trial. J Altern Complement Med. 2018;24(8):809-15. [Crossref] [PubMed]
- Apfelbaum JL, Chen C, Mehta SS, Gan TJ. Postoperative pain experience: results from a national survey suggest postoperative pain continues to be undermanaged. Anesth Analg. 2003;97(2):534-40. [Crossref] [PubMed]
- Eti Aslan F, Badır A. Ağrı kontrol gerçeği: hemşirelerin ağrının doğası, değerlendirilmesi ve geçirilmesine ilişkin bilgi ve inançları [Reality about pain control: the knowledge and beliefs of nurses on the nature, assessment and management of pain]. Ağrı. 2005;17(2):44-51. [Link]
- Kuebler KK, Heidrich DE, Esper P. Palliative & End-of-Life Care: Clinical Practice Guidelines. 2nd ed. St. Louis, MO: Saunders Elsevier; 2007. [Link]
- Aydın ON. Ağrı ve ağrı mekanizmalarına güncel bakış [Current inspect to pain and pain mechanism]. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 2002;3(2):37-48. [Link]
- Nazlıkul H, Eraltan EH. Tamamlayıcı Tıp. Nobel Tıp Kitabevi; 2002. p.4-51, 62-7.
- Doğan HD. Ellerin iyileştirme sanatı: refleksoloji [Healing art of hand: reflexology]. Eur J Basic Med Sci. 2014;4(4):89-94. [Crossref]
- Sadeghi M, Bozrgzad P. Foot reflexology on sternotomy pain after coronary artery bypass graft surgery. J Intensive Care Med Univ. BMSU. 2009;2(2):10-3.
- Embong NH, Soh YC, Ming LC, Wong TW. Revisiting reflexology: concept, evidence, current practice, and practitioner training. J Tradit Complement Med. 2015;28;5(4):197-206. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Pacific Institute of Reflexology [İnternet]. [Erişim tarihi: 24.03.2015]. Theories of how reflexology works. Erişim linki: [Link]
- Saatsaz S, Rezaei R, Alipour A, Beheshti Z. Massage as adjuvant therapy in the management of post-cesarean pain and anxiety: a randomized clinical trial. Complement Ther Clin Pract. 2016;24:92-8. [Crossref] [PubMed]
- Tabur H, Başaran EBZ. Refleksoloji'ye Giriş. 1. Baskı. İzmir: Kitap Dostu Yayınları; 2009. [Link]
- Frishman WH, Beravol P, Carosella C. Alternative and complementary medicine for preventing and treating cardiovascular disease. Dis Mon. 2009;55(3):121-92. [Crossref] [PubMed]
- Samuel CA, Ebenezer IS. Exploratory study on the efficacy of reflexology for pain threshold and tolerance using an ice-pain experiment and sham TENS control. Complement Ther Clin Pract. 2013;19(2):57-62. [Crossref] [PubMed]
- Gok Metin Z, Ozdemir L. The effects of aromatherapy massage and reflexology on pain and fatigue in patients with rheumatoid arthritis: a randomized controlled trial. Pain Manag Nurs. 2016;17(2):140-9. [Crossref] [PubMed]
- Moher D, Liberati A, Tetzlaff J, Altman DG; PRISMA Group. Preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses: the PRISMA statement. PLoS Med. 2009;21;6(7): e1000097. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Öztürk R, Sevil Ü, Sargin A, Yücebilgin MS. The effects of reflexology on anxiety and pain in patients after abdominal hysterectomy: a randomised controlled trial. Complement Ther Med. 2018;36:107-12. [Crossref] [PubMed]
- Hashemzadeh K, Dehdilani M, Gol MK. Effects of foot reflexology on post-sternotomy hemodynamic status and pain in patients undergoing coronary artery bypass graft: a randomized clinical trial. Crescent Journal of Medical and Biological Sciences. 2019;6(4): 517-22. [Link]
- Khorsand A, Tadayonfar MA, Badiee S, Aghaee MA, Azizi H, Baghani S. Evaluation of the effect of reflexology on pain control and analgesic consumption after appendectomy. J Altern Complement Med. 2015;21(12):774-80. [Crossref] [PubMed]
- Vural Doğru B, Yıldırım Y, Şenuzun Aykar F. Kardiyovasküler hastalıklar ve refleksoloji [Cardiovascular diseases and reflexology]. Journal of Cardiovascular Nursing. 2017; 8(17):77-85. [Crossref]
- Silverdale N, Wherry M, Roodhouse A. Massage and reflexology for post-operative cancer cystectomy patients: evaluation of a pilot service. Complement Ther Clin Pract. 2019; 34:109-12. [Crossref] [PubMed]
- Gerbershagen HJ, Aduckathil S, van Wijck AJ, Peelen LM, Kalkman CJ, Meissner W. Pain intensity on the first day after surgery: a prospective cohort study comparing 179 surgical procedures. Anesthesiology. 2013;118(4):934-44. [Crossref] [PubMed]
- Avcı N. Total abdominal histerektomi ameliyatı sonrası ağrının ve anksiyetenin azaltılmasında refleksolojinin etkisi [Doktora tezi]. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2015. [Link]
- Wyatt G, Sikorskii A, Rahbar MH, Victorson D, You M. Health-related quality-of-life outcomes: a reflexology trial with patients with advanced-stage breast cancer. Oncol Nurs Forum. 2012;39(6):568-77. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Vural Doğru B. Girişimsel kardiyoloji işlemleri öncesi uygulanan refleksolojinin bireylerin fizyolojik, psikolojik ve bazı biyokimyasal parametreler üzerine etkisi [Doktora tezi]. İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2017. [Link]
.: İşlem Listesi