.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Ağız Kanserleri ile İlgili Bilgi Sunan Türkçe İnternet Sitelerinin Okunabilirliği ve İçerik Kalitesi: Metodolojik Çalışma
Readability and Content Quality of Turkish Websites Providing Information on Oral Cancers: Methodological Study
Turkiye Klinikleri J Dental Sci. 2024;30(3):388-97
doi: 10.5336/dentalsci.2023-100518
Makale Dili: TR
Tam Metin
Ücretsiz Erişim
ÖZET
Amaç: Okunabilirlik ve kalite kavramları, bir metnin okunma kolaylığı ve sunduğu bilgilerin güvenirliliğini ifade etmekte kullanılır. Ağız kanserleri dünya çapında görülme sıklığı hızla artan hastalıklardan biridir. Bu çalışmanın amacı, ağız kanserleri ile ilgili bilgi sunan Türkçe internet sitelerinin okunabilirlik ve içerik kalitesi açısından değerlendirilmesidir. Gereç ve Yöntemler: Google arama motorunda ''ağız kanseri'' anahtar kelimesi kullanılarak yapılan arama sonucunda ilk 17 internet sayfasındaki toplam 170 internet sitesi tarandı. İçerik bakımından tekrarlanan internet siteleri, akademik yayınlar, çerez politikası yürüten internet siteleri ile resim, video ve reklam içerikli internet siteleri çalışma dışı bırakıldığında elde kalan 94 internet sitesi kaynağına göre sınıflandırıldı ve Ateşman okunabilirlik analizi, ''Quality Criteria for Consumer Health Informatin (DISCERN)'' ve Amerikan Tabipler Birliği Dergisi [Journal of the American Medical Association (JAMA)] kalite indeksleri ile 2 gözlemci tarafından değerlendirildi. Bulgular: Doksan dört internet sitesi kaynağına göre incelendiğinde; %37,2 (n=35) ile özel sağlık kurumları en yüksek, diş hekimi sayfaları %17 ile ikinci sıklıktaydı (n=16). İncelenen internet sitelerinin Ateşman Okunabilirlik İndeksi ortalama 61,57±8,08 (43,90-78,60), DISCERN puanı ortalama 48,12±11,26 (29-72), JAMA indeks puanı ortalama 1,68±1,08 (0-4) olarak hesaplandı. Diş hekimlerine ait içeriklerin ortalama JAMA skoru 1,31±0,79 olup düşük seviyededir. Sonuç: Bu çalışmaya göre, ağız kanseri ile ilgili bilgi sunan internet sitesi içeriklerinin okunabilirlik düzeyi orta zorluktadır. İçerikler DISCERN puanına göre orta, JAMA indeksine göre ise düşük kalitededir. Okunabilirlik bakımından zorluk düzeyi ''düşük'' olan hasta bilgilendirme metinlerinin hazırlanması ile içeriklerin daha kolay anlaşılması sağlanabilir. Diş hekimlerinin içerik kalitesine dikkat etmesi toplumun daha doğru bilgilendirilmesine katkı sağlayacaktır.
Anahtar Kelimeler: Okunabilirlik; ağız kanseri; DISCERN; JAMA
Amaç: Okunabilirlik ve kalite kavramları, bir metnin okunma kolaylığı ve sunduğu bilgilerin güvenirliliğini ifade etmekte kullanılır. Ağız kanserleri dünya çapında görülme sıklığı hızla artan hastalıklardan biridir. Bu çalışmanın amacı, ağız kanserleri ile ilgili bilgi sunan Türkçe internet sitelerinin okunabilirlik ve içerik kalitesi açısından değerlendirilmesidir. Gereç ve Yöntemler: Google arama motorunda ''ağız kanseri'' anahtar kelimesi kullanılarak yapılan arama sonucunda ilk 17 internet sayfasındaki toplam 170 internet sitesi tarandı. İçerik bakımından tekrarlanan internet siteleri, akademik yayınlar, çerez politikası yürüten internet siteleri ile resim, video ve reklam içerikli internet siteleri çalışma dışı bırakıldığında elde kalan 94 internet sitesi kaynağına göre sınıflandırıldı ve Ateşman okunabilirlik analizi, ''Quality Criteria for Consumer Health Informatin (DISCERN)'' ve Amerikan Tabipler Birliği Dergisi [Journal of the American Medical Association (JAMA)] kalite indeksleri ile 2 gözlemci tarafından değerlendirildi. Bulgular: Doksan dört internet sitesi kaynağına göre incelendiğinde; %37,2 (n=35) ile özel sağlık kurumları en yüksek, diş hekimi sayfaları %17 ile ikinci sıklıktaydı (n=16). İncelenen internet sitelerinin Ateşman Okunabilirlik İndeksi ortalama 61,57±8,08 (43,90-78,60), DISCERN puanı ortalama 48,12±11,26 (29-72), JAMA indeks puanı ortalama 1,68±1,08 (0-4) olarak hesaplandı. Diş hekimlerine ait içeriklerin ortalama JAMA skoru 1,31±0,79 olup düşük seviyededir. Sonuç: Bu çalışmaya göre, ağız kanseri ile ilgili bilgi sunan internet sitesi içeriklerinin okunabilirlik düzeyi orta zorluktadır. İçerikler DISCERN puanına göre orta, JAMA indeksine göre ise düşük kalitededir. Okunabilirlik bakımından zorluk düzeyi ''düşük'' olan hasta bilgilendirme metinlerinin hazırlanması ile içeriklerin daha kolay anlaşılması sağlanabilir. Diş hekimlerinin içerik kalitesine dikkat etmesi toplumun daha doğru bilgilendirilmesine katkı sağlayacaktır.
Anahtar Kelimeler: Okunabilirlik; ağız kanseri; DISCERN; JAMA
ABSTRACT
Objective: The concepts of readability and quality are used to express the ease of reading a text and the reliability of the information it provides. Oral cancer is one of the diseases whose incidence is rapidly increasing worldwide. The aim of this study is to evaluate Turkish websites that provide information about oral cancers in terms of readability and content quality. Material and Methods: As a retrieved made using the keyword ''oral cancer'' in the Google search engine, a total of 170 websites were scanned in the first 17 web pages. When content-repeated websites, academic publications, pages with cookie policies, and sites with image, video, and advertising content were excluded from the study, the remaining 94 websites were classified according to their source and were classified according to Ateşman readability analysis, Quality Criteria for Consumer Health Informatin (DISCERN) and Journal of the It was evaluated by two observers using Journal of the American Medical Association (JAMA) quality indexes. Results: When 94 website sources were examined, private health institutions were the most frequent with 37.2% (n=35), and dentist pages were the second most frequent with 17% (n=16). The mean Ateşman readability index of the websites examined was 61.57±8.08 (43.90- 78.60), the mean DISCERN score was 48.12±11.26 (29-72), the mean JAMA index score was 1.68±1.08 (0-4). The mean JAMA score of the contents of dentists was 1.31±0.79, which was low. Conclusion: According to this study, the readability level of website content providing information about oral cancer is of medium difficulty. The contents are of medium quality according to the DISCERN score and low quality according to the JAMA index. Easier understanding of the contents can be achieved by preparing patient information texts with a ''low'' difficulty level in terms of readability. Dentists' attention to content quality will contribute to more accurate information of the society.
Keywords: Readability; oral cancer; DISCERN; JAMA
Objective: The concepts of readability and quality are used to express the ease of reading a text and the reliability of the information it provides. Oral cancer is one of the diseases whose incidence is rapidly increasing worldwide. The aim of this study is to evaluate Turkish websites that provide information about oral cancers in terms of readability and content quality. Material and Methods: As a retrieved made using the keyword ''oral cancer'' in the Google search engine, a total of 170 websites were scanned in the first 17 web pages. When content-repeated websites, academic publications, pages with cookie policies, and sites with image, video, and advertising content were excluded from the study, the remaining 94 websites were classified according to their source and were classified according to Ateşman readability analysis, Quality Criteria for Consumer Health Informatin (DISCERN) and Journal of the It was evaluated by two observers using Journal of the American Medical Association (JAMA) quality indexes. Results: When 94 website sources were examined, private health institutions were the most frequent with 37.2% (n=35), and dentist pages were the second most frequent with 17% (n=16). The mean Ateşman readability index of the websites examined was 61.57±8.08 (43.90- 78.60), the mean DISCERN score was 48.12±11.26 (29-72), the mean JAMA index score was 1.68±1.08 (0-4). The mean JAMA score of the contents of dentists was 1.31±0.79, which was low. Conclusion: According to this study, the readability level of website content providing information about oral cancer is of medium difficulty. The contents are of medium quality according to the DISCERN score and low quality according to the JAMA index. Easier understanding of the contents can be achieved by preparing patient information texts with a ''low'' difficulty level in terms of readability. Dentists' attention to content quality will contribute to more accurate information of the society.
Keywords: Readability; oral cancer; DISCERN; JAMA
REFERANSLAR:
- Bray F, Ferlay J, Soerjomataram I, Siegel RL, Torre LA, Jemal A. Global cancer statistics 2018: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA Cancer J Clin. 2018;68(6):394-424. Erratum in: CA Cancer J Clin. 2020;70(4):313. [Crossref] [PubMed]
- World Health Organization [Internet]. [Cited: January 1, 2023]. Factsheet. 2020. Available from: [Link]
- Eysenbach G. Credibility of health information and digital media: new perspectives and implications for youth. MacArthur Foundation Digital Media and Learning Initiative. 2008:123-54. [Crossref]
- Vance K, Howe W, Dellavalle RP. Social internet sites as a source of public health information. Dermatol Clin. 2009;27(2):133-6, vi. [Crossref] [PubMed]
- Rennie CA, Hannan S, Maycock N, Kang C. Age-related macular degeneration: what do patients find on the internet? J R Soc Med. 2007;100(10):473-7. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Martins EN, Morse LS. Evaluation of internet websites about retinopathy of prematurity patient education. Br J Ophthalmol. 2005;89(5):565-8. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Lau L, Hargrave DR, Bartels U, Esquembre C, Bouffet E. Childhood brain tumour information on the Internet in the Chinese language. Childs Nerv Syst. 2006;22(4):346-51. [Crossref] [PubMed]
- Crocco AG, Villasis-Keever M, Jadad AR. Analysis of cases of harm associated with use of health information on the internet. JAMA. 2002;287(21):2869-71. [Crossref] [PubMed]
- Charnock D, Shepperd S, Needham G, Gann R. DISCERN: an instrument for judging the quality of written consumer health information on treatment choices. J Epidemiol Community Health. 1999;53(2):105-11. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Silberg WM, Lundberg GD, Musacchio RA. Assessing, controlling, and assuring the quality of medical information on the Internet: caveant lector et viewor--Let the reader and viewer beware. JAMA. 1997;277(15):1244-5. [Crossref] [PubMed]
- Miguéns-Vila R, Ledesma-Ludi Y, Rodríguez-Lozano F, Varela-Centelles P, Seoane-Romero JM, Castelo-Baz P. Disparities between English and Spanish in readability of online endodontic information for laypeople. J Am Dent Assoc. 2018;149(11):960-6. [Crossref] [PubMed]
- Basch CH, Ethan D, Cadorett V, Kollia B, Clark A. An assessment of the readability of online material related to fluoride. J Prev Interv Community. 2019;47(1):5-13. [Crossref] [PubMed]
- Jo JH, Kim EJ, Kim JR, Kim MJ, Chung JW, Park JW. Quality and readability of internet-based information on halitosis. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol. 2018;125(3):215-22. [Crossref] [PubMed]
- Bezirci B, Yılmaz AE. Metinlerin okunabilirliğinin ölçülmesi üzerine bir yazılım kütüphanesi ve Türkçe için yeni bir okunabilirlik ölçütü [A software library for measurement of readability of texts and a new readability metric for Turkish]. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi. 2010;12(3):49-62. [Link]
- Albright J, de Guzman C, Acebo P, Paiva D, Faulkner M, Swanson J. Readability of patient education materials: implications for clinical practice. Appl Nurs Res. 1996;9(3):139-43. [Crossref] [PubMed]
- Ersoy H, Yıldırım Ö, Mollaoğlu N. Diş hekimliği hastalarının oral kanser ve prekanser konusunda bilgi ve farkındalıklarının değerlendirilmesi [Assesment of knowledge and awareness of dental patients on oral cancer and precancer]. ADO Klinik Bilimler Dergisi. 2023;12(3):405-13. [Crossref]
- Esen A, Gürses G, Güler AY, Baştürk F. Ağız kanseri bilinç düzeyinin Türk hastalarda değerlendirilmesi [Evaluation of awareness and knowledge of oral cancer among Turkish patients]. Journal of Traditional Medical Complementary Therapies. 2018;1(3):99-104. [Crossref]
- Olkun HK, Demirkaya AA. Evaluation of internet information about lingual orthodontics using DISCERN and JAMA tools. Turk J Orthod. 2018;31(2):50-4. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Desai T, Shariff A, Dhingra V, Minhas D, Eure M, Kats M. Is content really king? An objective analysis of the public's response to medical videos on YouTube. PLoS One. 2013;8(12):e82469. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Bruch JM, Treister NS. Clinical Oral Medicine and Pathology. 1st ed. New York: Springer; 2010. [Crossref]
- Rogers SN, Rozek A, Aleyaasin N, Promod P, Lowe D. Internet use among head and neck cancer survivors in the North West of England. Br J Oral Maxillofac Surg. 2012;50(3):208-14. [Crossref] [PubMed]
- Ziebland S, Chapple A, Dumelow C, Evans J, Prinjha S, Rozmovits L. How the internet affects patients' experience of cancer: a qualitative study. BMJ. 2004;328(7439):564. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Kim K, Kwon N. Profile of e-patients: analysis of their cancer information-seeking from a national survey. J Health Commun. 2010;15(7):712-33. [Crossref] [PubMed]
- Kaya DI. Readability and content assessment of patient information texts on oral cancers found on Turkish websites. Int Dental Res. 2021;11(Suppl. 1):91-5. [Crossref]
- Akbulut AS. İnternet ortamındaki şeffaf plak tedavisi ile ilgili bilgilerin okunabilirlik analizi [Readability analysis of information on the internet about clear aligner treatment]. NEU Dent J. 2022;4(1):7-11. [Crossref]
- Svider PF, Agarwal N, Choudhry OJ, Hajart AF, Baredes S, Liu JK, et al. Readability assessment of online patient education materials from academic otolaryngology-head and neck surgery departments. Am J Otolaryngol. 2013;34(1):31-5. [Crossref] [PubMed]
- Yılancı HÖ, Akkaya N, Akçiçek G. Oral ülser ve rekürrent aftöz stomatit ile ilgili Türkçe internet sitelerindeki hasta bilgilendirme metinlerinin içerik kalitesi ve okunabilirliği [The content quality and readability of the patient information texts in Turkish websites on the oral ulcer and recurrent aphthous stomatit]. ADO Klinik Bilimler Dergisi. 2023;12(2):266-72. [Crossref]
- Delli K, Livas C, Spijkervet FK, Vissink A. Internet information on xerostomia: what should patients expect? Oral Dis. 2015;21(1):83-9. [Crossref] [PubMed]
- Değirmenci K. Diş protezi hakkında bilgi sunan Türkçe internet sitelerinin okunabilirlik düzeylerinin değerlendirilmesi: nitel araştırma [Evaluation of readability levels of turkish internet sites providing information about dental prosthesis: a qualitative research]. Turkiye Klinikleri J Dental Sci. 2022;28(4):905-12. [Crossref]
- Topsakal KG, Aksoy M, Akbulut AS. Çocuklara uygulanan ortodontik tedavilere ilişkin Youtube videolarının içeriklerinin değerlendirilmesi [Evaluation of the content of the Youtube videos on orthodontic treatments for children]. NEU Dent J. 2021;3(3):108-14. [Crossref]
- Menziletoğlu D, Güler AY, Işık BK. Gömülü yirmi yaş dişi ile ilgili Youtube videoları hastalar için yararlı mı [Are Youtube videos related to impacted third molar useful for patients]. NEU Dent J. 2022;4(1):12-6. [Crossref]
- Marmara Belediyeler Birliği [İnternet]. [Erişim tarihi: 20 Haziran 2022]. 2020 İnsani Gelişme Raporu Yayınlandı. Erişim linki: [Link]
- Hansberry DR, John A, John E, Agarwal N, Gonzales SF, Baker SR. A critical review of the readability of online patient education resources from RadiologyInfo.Org. AJR Am J Roentgenol. 2014;202(3):566-75. [Crossref] [PubMed]
- Aldairy T, Laverick S, McIntyre GT. Orthognathic surgery: is patient information on the Internet valid? Eur J Orthod. 2012;34(4):466-9. [Crossref] [PubMed]
- Stairmand J, Signal L, Sarfati D, Jackson C, Batten L, Holdaway M, et al. Consideration of comorbidity in treatment decision making in multidisciplinary cancer team meetings: a systematic review. Ann Oncol. 2015;26(7):1325-32. [Crossref] [PubMed]
.: İşlem Listesi